Oparzenia to na ogół niegroźne, ale bolesne urazy Rzadziej mamy do czynienia z oparzeniem na tyle powaŝnym, Ŝe konieczna jest pomoc lekarska lub leczenie szpitalne. Niezbyt częste są na szczęście przypadki śmiertelne, których przyczyną jest oparzenie. Jednak ból, wolne gojenie się ran powstałych w wyniku oparzeń oraz rozległe szpecące blizny są waŝnym powodem, dla którego naleŝy poświęcić uwagę zapobieganiu i postępowaniu w takich wypadkach. Oparzenia często dotykają dzieci. Nie potrafią one unikać sytuacji, które mogą być dla nich groźne. Praktycznie kaŝde oparzenie wymaga właściwego postępowania leczniczego. Dzieci mają duŝo bardziej wraŝliwą skórę i tkanki podskórne niŝ dorośli, przez co ich urazy mają daleko bardziej powaŝne konsekwencje, niŝ podobne przypadki u dorosłych. Właściwe postępowanie z oparzeniem stwarza moŝliwości zmniejszenia jego skutków pod warunkiem odpowiedniej i szybko zastosowanej procedury ratowniczej. Jak unikać i jak radzić sobie w sytuacji zagroŝenia oparzeniem? Jak radzić sobie w sytuacji, kiedy nie udało się uniknąć kontaktu z substancją, która parzy, czyli z przedmiotem gorącym lub z innymi czynnikami powodującymi oparzenia skóry, oczu lub, gdy doszło do oparzenia wewnętrznych części ciała, np. przewodu pokarmowego. Najczęściej występujące oparzenia to: bezpośrednie oparzenia termiczne (poprzez kontakt z ogniem lub gorącym przedmiotem). Rzadziej występują oparzenia: słoneczne, chemiczne, elektryczne. Najrzadziej: poprzez kontakt z parzącymi roślinami lub zwierzętami. Ogóle zasady postępowania w przypadku oparzeń Co robić, gdy doszło do oparzenia, czyli ogólne zasady postępowania ratowniczego w oparzeniach: 1. analiza zastanej sytuacji, 2. wezwanie pomocy, 3. zabezpieczenie miejsca zdarzenia, 4. dotarcie do poszkodowanego, 5. udzielenie pierwszej pomocy. Przestrzeganie wskazanej kolejności podejmowanych czynności umoŝliwi racjonalne i skuteczne działanie ratownicze zmniejszając ryzyko wystąpienia paniki i działania chaotycznego, które są bardzo prawdopodobne w zdarzeniach, w których ofiarami i świadkami są dzieci. Ad l. Analiza zaistniałej sytuacji obejmuje rozpoznanie rodzaju zdarzenia, jego przyczyn i moŝliwości ich usunięcia, ustalenia ilości poszkodowanych, rodzaju i głębokości obraŝeń, prognozę rozwoju sytuacji oraz aktualne moŝliwości prowadzenia działań ratowniczych. W początkowej fazie akcji ratowniczej musi pojawić się osoba, która pokieruje działaniami innych - zazwyczaj bywa to pierwsza osoba, która pojawiła się na miejscu zdarzenia (bo najwięcej zdąŝyła zobaczyć i wie jak rozwijała się sytuacja) lub osoba zobowiązana do kierowania działaniami ratowniczymi w ramach swych obowiązków słuŝbowych lub zakresu odpowiedzialności. Nie moŝna dopuścić do sytuacji, gdy akcją ratowniczą starają się kierować dwie lub więcej osób, gdyŝ prowadzi to do chaosu i powiększenia strat.
Ad 2. Wezwanie pomocy - pomoc moŝe pochodzić zarówno od osób będących na miejscu zdarzenia - świadków zaistniałego wypadku, jak równieŝ ze strony profesjonalnych słuŝb ratowniczych - pogotowia ratunkowego, straŝy poŝarnej i ewentualnie policji. Telefony ratunkowe: 999, 998, 997 Przy powiadamianiu słuŝb ratowniczych bądź przygotowany do przekazania poniŝszych informacji: podaj dokładny adres pobytu poszkodowanego lub miejsca zdarzenia podaj rodzaj zdarzenia i rodzaj obraŝeń podaj wiek, płeć i liczbę poszkodowanych (równieŝ dane personalne, o ile je znasz) podaj numer telefonu, z którego dzwonisz oraz swoje personalia Ad 3. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia ma na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa ratownikom oraz uchronienie poszkodowanych przed dodatkowymi urazami. Szczególnego znaczenia nabiera to zalecenie przy poraŝeniu prądem elektrycznym, przy poŝarach i podczas awarii chemicznych. Ad 4. Dotarcie do poszkodowanego jest warunkiem udzielenia mu pomocy. Do poszkodowanego naleŝy dotrzeć jak najszybciej. Ale koniecznie trzeba pamiętać o zabezpieczeniu drogi powrotu i moŝliwych zagroŝeniach dla ratownika. Często zachodzi potrzeba ewakuacji poszkodowanego z miejsca wypadku. Konieczna jest wtedy szczególna rozwaga i kierowanie się zasadą maksymalnej skuteczności działań przy minimalnym naraŝeniu ratowanego i ratującego. Ad 5. Udzielanie pierwszej pomocy zawsze warto pozostawić osobom posiadającym odpowiednie przygotowanie. Z reguły powinna to robić osoba dorosła. Udzielając pomocy naleŝy przestrzegać zasady oceny podstawowych funkcji Ŝyciowych poszkodowanych oraz wielkości doznanych obraŝeń. Oparzenia termiczne Informacje wstępne Oparzenie termiczne to uszkodzenie ciała - zmiany powłok skórnych lub tkanek wewnętrznych, których przyczyną jest działanie wysokiej temperatury. Źródłem oparzenia termicznego dzieci są najczęściej: gorące płyny - mleko, woda, zupa; para wodna - czajniki, garnki; bezpośredni kontakt z rozgrzanym przedmiotem - Ŝelazko, grzejnik, grzałka, pogrzebacz, fajerka, pokrywka; lub rzadziej bezpośredni kontakt z płomieniem.
Objawy oparzenia termicznego: rumień (zaczerwienienie skóry), ból, obrzęk, pęcherze, wstrząs (przy rozległych oparzeniach), duszność, kaszel, trudności w oddychaniu (przy oparzeniach dróg oddechowych), utrata przytomności. Postępowanie przy oparzeniach termicznych jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce, w trakcie schładzania usunąć odzieŝ poprzez rozcięcie, w trakcie schładzania usunąć pierścionki, kolczyki, itp., po zakończeniu schładzania rany oparzeniowe osłonić opatrunkiem jałowym lub hydroŝelowym, schładzającym, w miarę moŝliwości unieruchomić i unieść oparzoną część ciała, w przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu - blada spocona skóra, szybkie tętno, pobudzenie psychoruchowe - naleŝy dziecko ułoŝyć w pozycji na wznak z uniesionymi kończynami dolnymi, zapewnić komfort cieplny, oparzonego naleŝy chronić przed urazami wtórnymi, w cięŝszych przypadkach (rozległe oparzenie, objawy wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie ratunkowe. Co powinno zrobić dziecko gdy ulegnie oparzeniu: 1. oddalić się od miejsca zagroŝenia, 2. powiadomić rodzica, opiekuna lub inną osobę dorosłą, 3. czynnością ratunkową, którą moŝe podjąć dziecko jest schłodzenie oparzonego miejsca.
Przy lekkim oparzeniu zwykle oparzone miejsce chłodzimy powietrzem - dmuchając na bolące miejsce. Najlepszą substancją nadająca się do schładzania jest woda. Zalety schładzania wodą: działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe, zmniejszenie się głębokości oparzenia, usunięcie czynnika powodującego oparzenie (takŝe w oparzeniach chemicznych). Schładzanie miejsc oparzonych moŝna prowadzić polewając je strumieniem bieŝącej wody, najlepiej o temperaturze ok. 20 stopni C do około 20 minut, a najlepiej do momentu ustąpienia bólu. W razie braku dostępu do bieŝącej wody rany schładzać moŝna równieŝ przez zanurzenie w pojemniku z wodą lub inną cieczą nieagresywną (mleko, piwo). W przypadku dostępności wyłącznie płynów zimnych schładzać tylko do momentu ustąpienia bólu. W razie powrotu dolegliwości bólowych ponownie rozpocząć schładzanie. W niskiej temperaturze otoczenia zabezpieczyć poszkodowanego przed nadmierną utratą ciepła. Po schłodzeniu wodą (lub przy braku dostępu do wody i posiadaniu odpowiednio wyposaŝonej apteczki) moŝna zastosować hydroŝelowe opatrunki schładzające. W Ŝadnym wypadku nie wolno: odrywać przylgniętej do rany odzieŝy, przekłuwać pęcherzy, dotykać rany oparzeniowej, smarować oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami, piankami, białkiem jaja kurzego, ani alkoholem, przy oparzeniach wewnętrznych i rozległych oparzeniach zewnętrznych podawać doustnie płynów lub pokarmów, pozostawić poszkodowanego bez nadzoru. PoŜary PoŜary wybuchają najczęściej tam, gdzie dochodzi do posługiwania się otwartym ogniem w miejscach, w których znajdują się przedmioty łatwo palne (czyli praktycznie we wnętrzu kaŝdego budynku oraz w pobliŝu zabudowań drewnianych lub obok miejsc, gdzie przechowywane są łatwo palne przedmiotydrewno, siano, papier, itp.). Przyczyną poŝaru moŝe teŝ być szkło, odrzucony tlący się papieros, zwarcie elektryczne. Bardzo częste są w ostatnich latach groźne dla ludzi, zwierząt i dobytku poŝary wywołane przez ludzi, którzy wypalają wiosną zeschłe trawy. Ogólnie - do poŝaru dochodzi, gdy źródło ognia znajdzie się w pobliŝu substancji łatwo palnej. Podstawowymi zasadami, które dziecko powinno zastosować w przypadku zauwaŝenia źródła ognia lub wzniecenia ognia jest: powiadomienie dorosłych, oddalenie się od miejsca zagroŝenia. Jeśli źródło ognia jest niewielkie: odsunięcie przedmiotów, które mogą podsycić poŝar, ewentualnie zduszenie ognia i schłodzenie miejsca poŝaru. Podczas poŝaru moŝe dojść do oparzenia skóry lub oparzenia dróg oddechowych. Oparzenia dróg oddechowych są kaŝdorazowo powaŝnymi zagraŝającymi zdrowiu i Ŝyciu urazami. Objawami oparzenia dróg oddechowych są: omalenia i oparzenia okolic ust i nosa, kaszel,
duszność i trudności w oddychaniu, sinica. Osobę poszkodowaną w wyniku poŝaru naleŝy ewakuować ze strefy zagroŝenia. W przypadkach powaŝniejszych poŝarów podczas akcji ratunkowej powinien być na miejscu ratownik przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy. KaŜdorazowo poszkodowani w wyniku poŝaru powinni jak najszybciej skonsultować się z lekarzem Oparzenia chemiczne Oparzenia środkami chemicznymi są niezwykle groźne dla poszkodowanych. Dochodzi do nich gdy do skóry, oczu lub do przewodu pokarmowego dostanie się substancja Ŝrąca (zasada, kwas lub stęŝony alkohol). Te niebezpieczne w kontakcie z ciałem człowieka substancje mają postać zarówno płynną jak i stałą, ale teŝ mogą wytwarzać trujące i parzące opary. Substancje te są składnikami niektórych środków czystości. śrące środki czystości na przykład słuŝą, do usuwania osadów, rozpuszczania zatłuszczeń, udraŝniania odpływów wody i kanalizacji.  do oparzenia substancją Ŝrącą moŝe dojść przez nieuwagę i nieumiejętne posługiwanie się domowymi środkami chemicznymi. Przykłady: moŝemy rozlać niebezpieczny płyn i starać się go nieumiejętnie posprzątać - wtedy moŝe dojść do oparzenia skóry palców, rąk i całego ciała, moŝemy rozlać na ubranie Ŝrący płyn - dochodzi wtedy do niebezpiecznych oparzeń róŝnych części ciała, moŝemy wypić Ŝrący płyn przechowywany w butelce, która ma etykietę i kształt pojemnika produktu spoŝywczego, podczas czyszczenia spływu wody Ŝrącym płynem lub środkiem sproszkowanym, wydzielające się opary powodują podraŝnienie oczu, które przecieramy zabrudzoną ręką.  naczelną zasadą postępowania, gdy w obecności dziecka dojdzie do zagroŝenia oparzenia substancją Ŝrącą, jest wezwanie na pomoc osobę dorosłą. Gdy jest to niemoŝliwe, a doszło do kontaktu skóry z taką substancją, naleŝy skaŝone miejsce obficie spłukiwać wodą, uwaŝając, by spłukiwana woda z rozpuszczoną niebezpieczną substancją nie miała kontaktu z innymi częściami ciała. Oparzenia chemiczne skóry: Objawy: ostry kłujący ból, rumień lub plamiste przebarwienia skóry, pęcherze, złuszczanie martwiczych tkanek. Postępowanie: obfite spłukanie rozproszonym strumieniem wody, usunięcie odzieŝy i biŝuterii oraz kontynuacja spłukiwania ran oparzeniowych, załoŝenie opatrunku jałowego lub hydroŝelowego schładzającego, łoŝenie poszkodowanego tak, by rany nie powodowały dalszych cierpień,
identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie, skontaktować się z lekarzem. Oparzenia chemiczne przewodu pokarmowego: Objawy: piekący bo! jamy ustnej, gardła oraz przełyku, odbarwienie czerwieni wargowej i błon śluzowych jamy ustnej nudności, wymioty. Postępowanie: obmycie twarzy i płukanie jamy ustnej duŝą ilością wody, podanie do picia małymi tykami chłodnej wody lub mleka, podanie białka jaja kurzego do wypicia, identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie, natychmiast skontaktować się z lekarzem. W Ŝadnym wypadku nie wolno wywoływać wymiotów! Chemiczne oparzenia oka: Objawy: ostry ból oka, trudności z otwieraniem oka, obfite łzawienie, światłowstręt, zaczerwienienie i obrzęk powiek. Postępowanie: obfite przemywanie oka wodą bieŝącą, delikatne i obfite spłukiwanie powiek od strony wewnętrznej, opatrunek jałowy na oko, identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie, skontaktować się z lekarzem, W Ŝadnym wypadku nie wolno: przecierać oczu. dopuścić do kontaktu wody spłukującej oparzone oko z okiem zdrowym! Oparzenia elektryczne Prąd elektryczny przy kontakcie z ludzkim ciałem powoduje nie tylko silny, nieprzyjemny wstrząs, ale takŝe oparzenia. Do oparzeń dochodzi, gdy jesteśmy naraŝeni na kontakt ze źródłem silnego prądu elektrycznego oraz, gdy dochodzi do długotrwałego oddziaływania prądu na nasz organizm.
Do poraŝenia prądem elektrycznym moŝe dojść w wielu codziennych sytuacjach. Na oparzenie naraŝamy się, gdy nieostroŝnie lub nieodpowiednio korzystamy ze sprzętu zasilanego prądem. Do najczęstszych sytuacji domowych, w których dochodzi do poraŝeń naleŝą: zabawa sprzętem elektrycznym (otwieranie pokryw wieŝ i innego sprzętu muzycznego) lub źródłem zasilania elektrycznego (zabawa dziecka kontaktem), próby manipulowania sprzętem zasilanym elektrycznie bez odłączenia źródła zasilania, np. próba naprawienia radia lub magnetofonu, wymiany Ŝarówki. Bardzo ostroŝnie naleŝy obchodzić się z przewodami elektrycznymi, zwłaszcza gdy są one stare i łączone "domowymi sposobami". Pamiętaj, Ŝe woda jest dobrym przewodnikiem prądu. Nie wchodź do niej podczas burzy. MoŜesz zostać oparzony piorunem. Pierwszą i naczelną zasadą udzielania pomocy osobie oparzonej prądem jest odcięcie źródła prądu. W Ŝadnym razie nie wolno dotykać osoby poraŝonej prądem przed odłączeniem napięcia. W razie konieczności przemieszczenia poszkodowanego uŝywać przedmiotów nie przewodzących prądu. Objawy oparzenia prądem są podobne do objawów oparzenia termicznego. Pomoc oparzonemu (po upewnieniu się, Ŝe nie oddziałuje na niego prąd) udzielamy tak, jak osobie z objawami oparzenia termicznego. Po poraŝeniu pochodzącym z silnego źródła zasilania konieczna jest fachowa pomoc lekarska. Informacje pochodzą ze strony Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej w Rzeszowie Zapraszamy do zapoznani się z multimedialną prezentacja edukacyjną jednostki ratowniczogaśniczej nr 1 w Szczecinie pt. Poradnik bezpiecznych zachowań. WWW. jrg1szczecin.republika.pl/poradnik.htm