Komunikacja systemów informatycznych przy pomocy usług sieciowych

Komunikacja systemów informatycznych przy pomocy usług sieciowych standardy i rozwiązania techniczne Paweł Soczewski Paweł Badowski Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Pojecie usługi pomoc okazana komuś, grzeczność, uprzejmość [Słownik języka polskiego PWN] działanie podejmowane zwykle w celach zarobkowych służące zaspokojeniu potrzeb innego człowieka lub organizacji; może obejmować czynności: od niematerialnych, jak porada techniczna, reprezentowanie kogoś przed urzędem czy sądem aż po wykonawstwo konkretnych przedmiotów (na przykład: dokumentacji) [www.wikipedia.org] element oprogramowania mogący działać niezależnie od innych oraz posiadający zdefiniowany interfejs za pomocą którego udostępnia realizowane funkcje

Usługa publiczna usługa świadczona przez organy administracji publicznej na rzecz obywateli, podmiotów gospodarczych oraz organizacji, a także inne formy komunikacji pomiędzy organami administracji publicznej a obywatelami i organizacjami, służące realizacji zadań administracji publicznej lub wywiązywaniu się obywateli i organizacji z obowiązków wobec państwa [www.e-puap.mswia.gov.pl] Poziom 1 Informacja: ogólnodostępny serwis informacyjny o usłudze publicznej Poziom 2 Interakcja jednokierunkowa: możliwość pobrania formularzy i aplikacji Poziom 3 Interakcja dwukierunkowa: przetwarzanie formularzy (pobranie oraz odesłanie) Poziom 4 Transakcja: obsługa transakcji, podejmowanie decyzji on-line, dostarczanie usług oraz obsługa płatności, Poziom 5 Personalizacja: organizacja usług wokół potrzeb użytkowników

Usługi publicznej świadczone drogą elektroniczną - przykłady Proces zmiany zameldowania zgłoszenie obywatela o zmianie miejsca zameldowania przesłanie obywatelowi potwierdzenia nowego zameldowania informacja urzędu o procedurach wymiany dokumentu w związku ze zmiana miejsca zameldowania dystrybucja informacji o zmianie miejsca pobytu obywatela do odpowiednich urzędów Proces składania deklaracji PIT-11 wypełnienie formularzy PIT-11 wydrukowanie deklaracji podatkowej przesłanie deklaracji podatkowej drogą elektroniczną do urzędu skarbowego informacje o terminie składania deklaracji. Proces dostępu do danych przestrzennych dla obszaru całego kraju usługa dostępu do cyfrowych map i danych przestrzennych usługa wyszukiwania informacji przestrzennej usługa przyjmowania zamówień udostępniania i zakupu danych przestrzennych z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego przez centralny punkt dostępowy do danych przestrzennych geoportal.gov.pl lokalizowanie zdarzeń, obiektów i zjawisk w czasie i przestrzeni w oparciu o mapy i dane przestrzenne

Usługa sieciowa komponent programowy niezależny od platformy i implemantacji, świadczący przez sieć (najczęściej internet) określone funkcjonalności; na bazie usług sieciowych można konstruować rozproszone systemy i aplikacje; aplikacje komunikują się z usługami sieciowymi z wykorzystaniem internetowych protokołów jak HTTP, SMTP lub SOAP i formatów danych cechy usługi sieciowej: luźno powiązane gruboziarniste zdolne do działania w trybie synchronicznym (zdalne wywoływanie procedur) i asynchronicznym (wymiana dokumentów)

Architektura SOA architektura oparta na usługach (ang. Service-Oriented Architecture, SOA) jest to koncepcja tworzenia systemów informatycznych, w której główny nacisk stawia się na definiowanie usług, które spełnią wymagania użytkownika. Pojęcie SOA obejmuje zestaw metod organizacyjnych i technicznych mający na celu lepsze powiązanie biznesowej strony organizacji z jej zasobami informatycznymi [www.wikipedia.org] + : * + -: *

Wzorce architektury SOA - platforma usług System WWW System B System A System C System D Połączenia Ad-hoc

Wzorce architektury SOA - platforma usług Cechy charakterystyczne połączenia typu AD-HOC interfejsy zbudowane celem współpracy z jednym typem usługi (dedykowane) mała elastyczność na nowe zapotrzebowania

Wzorce architektury SOA - broker integracyjny System A System WWW BROKER System B System C System D

Wzorce architektury SOA - broker integracyjny Cechy charakterystyczne węzeł jedyny punkt komunikacji transformacja automatyzacja przepływu komunikatów

Wzorce architektury SOA - szyna usług System A System WWW Szyna usług System B System C System D

Wzorce architektury SOA - szyna usług Cechy charakterystyczne wszystkie funkcjonalności brokera budowanie usług zapewniających dostęp do funkcjonalności aplikacji tworzenie z nich aplikacji usługowych przez montaż usług kolejkowanie komunikatów adaptery i narzędzia do tworzenia adapterów funkcje bezpieczeństwa narzędzia zarządzania monitory transakcyjne mechanizmy zarządzania procesami biznesowymi mechanizm zarządzania zdarzeniami

Usługa danych przestrzennych operacja, która może być wykonywane przez aplikację komputerową na danych przestrzennych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi metadanych [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] Infrastruktura informacji przestrzennej metadane, zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych przestrzennych; usługi i technologie sieciowe; porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania oraz mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)]

Architektura INSPIRE źródło: INSPIRE Network Services Architecture v3.0

Usługa wyszukania Discovery Service usługa wyszukiwania, umożliwia wyszukiwanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych na podstawie zawartości odpowiadających im metadanych oraz umożliwia wyświetlanie zawartości metadanych [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] Rozporządzenie Komisji (WE) NR 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie usług sieciowych Technical Guidance for INSPIRE Discovery Services v2.0

Usługa wyszukania Discovery Service Standardy ISO i OGC ISO 19115: 2003, Geographic information Metadata ISO 19119:2005, Geographic information Services ISO/TS 19139:2006, Geographic information - Metadata - Implementation specification OGC Catalogue Services Specification, version 2.0.2 (Corrigendum Release 2) OGC Catalogue Services Specification 2.0.2 - ISO Metadata Application Profile for CSW 2.0, version 1.0.0 Operacja Uzyskaj metadane usługi wyszukiwania Wyszukaj metadane Publikuj metadane Połącz usługę wyszukiwania Rola OGC CSW ISO AP Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących usługi i opisuje możliwości usługi OGC_Service.GetCapabilities Operacja umożliwia żądanie elementów metadanych dotyczących zasobów INSPIRE na podstawie zapytania pobranego z docelowej usługi wyszukiwania CSW Discovery.GetRecords Operacja umożliwia edycję elementów metadanych dotyczących zasobów INSPIRE w ramach usługi wyszukiwania (mechanizmy służące wprowadzaniu lub pobieraniu metadanych). Edycja oznacza wstawianie, aktualizację i usuwanie CSWT Manager.Transaction lub CSWT Manager.Harvest Funkcja umożliwia zgłaszanie dostępności usługi wyszukiwania do celów wyszukiwania zasobów poprzez usługę wyszukiwania państwa członkowskiego, przy jednoczesnym zachowaniu metadanych dotyczących zasobów w miejscu ich właściciela Kombinacja OGC_Service.GetCapabilities CSW Discovery.GetRecords

Usługa wyszukania Discovery Service

Usługa przeglądania View Service usługa przeglądania, umożliwia wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nakładanie na siebie zbiorów danych przestrzennych oraz wyświetlanie informacji z legendy i wszelkiej istotnej zawartości metadanych [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] Rozporządzenie Komisji (WE) NR 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie usług sieciowych Technical Guidance to implement INSPIRE View Services v2.0

Usługa przeglądania View Service Standardy ISO i OGC ISO 19128:2005(E): Geographic information Web map server interface OGC Symbology Encoding Implementation Specification, version 1.1.0 OGC Styled Layer Descriptor profile of the Web Map, version 1.1.0 Operacja Uzyskaj metadane z usługi przeglądania Uzyskaj mapę Połącz usługę przeglądania Rola WMS Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących usługi i opisuje możliwości usługi GetCapabilities Zwraca mapę zawierającą informacje geograficzne i tematyczne pochodzące z dostępnych zbiorów danych przestrzennych. Mapa jest obrazem zawierającym odniesienia przestrzenne. GetMap GetFeatureInfo Umożliwia organowi publicznemu lub stronie trzeciej zgłoszenie usługi przeglądania do celów przeglądania jego lub jej zasobów poprzez usługę przeglądania danego państwa członkowskiego, przy zachowaniu możliwości przeglądania w miejscu tego organu publicznego lub strony trzeciej

Usługa przeglądania View Service

Usługa pobierania Download Service usługa pobierania, umożliwiająca pobieranie kopii całych zbiorów danych przestrzennych lub części takich zbiorów oraz, gdy jest to wykonalne, dostęp bezpośredni [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] D3.9 Draft Implementing Rules for Download Services v3.0 Draft Technical Guidance for INSPIRE Download Services v2.0

Usługa pobierania Download Service Standardy ISO i OGC ISO/DIS 19142 Geographic information - Web feature service ISO/DIS 19143 Geographic information - Filter encoding ISO 19123:2005 Geographic information - Schema for coverage geometry and functions ISO 19136:2007 Geographic information -- Geography Markup Language (GML) Operacja Rola WFS i FE Get Download Service Metadata Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących usługi i opisuje możliwości usługi GetCapabilities operation Get Spatial Objects Pozwala pobrać instancje obiektów przestrzennych GetFeature Wariant I pobieranie opiera się na predefiniowanych zbiorach danych lub ich częściach Wariant II pobieranie opiera się na zapytaniu którego parametry określone są przez operację Define Query Describe Spatial Object Types Opisuje typy obiektów przestrzennych możliwych do pobrania za pomocą usługi DescribeFeatureType Define Query Definiuje parametry zapytanie używane podczas wywołania usługi Get Spatial Objects Szybkie zapytanie WFS zgodne FE i przekazane jako parametr operacji GetFeature CreateStoredQuery Link Download Service Umożliwia organowi publicznemu lub stronie trzeciej zgłoszenie usługi pobierania do celów pobierania jego lub jej zasobów poprzez usługę pobierania danego państwa członkowskiego, przy zachowaniu możliwości pobierania w miejscu tego organu publicznego lub strony trzeciej

Usługa pobierania Download Service

Usługa przekształcania Transformation Service usługa przekształcania, umożliwiająca przekształcenie zbiorów danych przestrzennych w celu osiągnięcia interoperacyjności [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] D3.10 Draft Implementing Rules for INSPIRE Transformation Services v3.0 Draft Technical Guidance for INSPIRE Coordinate Transformation Services v2.0

Usługa przekształcania Transformation Service Standardy ISO i OGC ISO 19136:2007 Geographic information -- Geography Markup Language (GML) OGC Web Coordinate Transformation Service 0.4.0 OGC Web Processing Service 1.0.0 Operacja Rola WPS dla Coordinate Transformation Services GET SERVICE METADATA Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących usługi i opisuje możliwości usługi GetCapabilities and DescribeProcess(TransformCo ordinates) TRANSFORM Pozwala wykonać proces transformacji Execute(TransformCoordinate) IS TRANSFORMABLE Sprawdza czy dana transformacja może zostać wykonana za pomocą usługi TestTransformation jako parameter operacji Execute(TransformCoordinate) GET TRANSFORMATION Umożliwia aplikacji wywołującej pobranie definicji określonej transformacji, definicja ta może zostać użyta jako parametr wejściowy w kolejenych procesach transformacji nie wykorzystywane Umożliwia doadanie nowego wzoraca transformacji dla transformacji wykonywanych przez usługę nie wykorzystywane PUT TRANSFORMATION

Usługa uruchamiania Invoke Spatial Data Service usługa umożliwiająca uruchamianie usług danych przestrzennych [DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)] Usługa uruchamiania umożliwia zdefiniowanie danych wejściowych i danych wyjściowych jakich oczekuje usługa przestrzenna oraz zdefiniowanie workflow pracy lub łańcucha usług będącego kombinacją wielu usług. Pozwala również na definicję interfejsu dla usługi sieciowej wspomagającego zarządzania dostępem, workflow pracy lub łańcuchy usług.

Usługa uruchamiania Invoke Spatial Data Service

Dziękuje za uwagę Paweł Soczewski pawel.soczewski@bgwm.pl