Program Bezpieczne Miasto jest kompleksowym programem prewencji kryminalnej kierowanym do mieszkańców Zielonej Góry w celu ograniczenia przestępczości. Wysokie poczucie zagrożenia przestępczością jest problemem społecznym, politycznym, a także kryminologicznym. Wzrost poczucia zagrożenia współwystępuje z reguły z takimi zjawiskami jak: pogorszenie standardu życia codziennego obywateli, zmniejszenia zaufania do wymiaru sprawiedliwości, organów policji czy szerzej - władz państwa. Te niekorzystne zjawiska ograniczają możliwości prowadzenia nowoczesnej prewencji kryminalnej, opartej miedzy innymi na współpracy policji z obywatelem. Realizacja założeń programu Bezpieczne Miasto sprowadza się do partnerskiego współdziałania policji ze społeczeństwem. Płaszczyzną działania jest: 1. wypracowanie stałej formuły współpracy zezwalającej na realizację programów cząstkowych; 2. stworzenie stałego forum polityczno społecznego dla optymalnej realizacji założeń programowych; 3. uzyskanie gwarancji, iż powyższe formy działania zezwolą na racjonalne wykorzystanie sił i środków zaangażowanych w strategię zapobiegania. Główne cele programu sprowadzają się do: - ograniczenia przestępczości; - zmniejszenia strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa; - podniesienia poziomu bezpieczeństwa i jakości życia; - stworzenia bezpiecznego miasta, rejonu, osiedla do prowadzenia działalności gospodarczej i życia społecznego, przy odpowiednio dobranych i proporcjonalnych do podjętych działań środkach finansowych. Do realizacji tych celów niezbędne jest: - kształtowanie świadomości prawnej i wiktymologicznej społeczeństwa; - pobudzanie inicjatyw społecznych w kierunku działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa; - zaangażowanie wszystkich możliwych podmiotów w partnerską współpracę międzyinstytucjonalną z policją w zakresie realizacji programów zapobiegawczych; - prowadzenie badań środowiskowych wskazujących na potrzebę i zasadność podjęcia działań programowych poprzez: analizę dynamiki przestępczości, geografii czasowo przestrzennej zdarzeń, rozpoznanie czynników warunkujących stopień zagrożenia przestępczością, a także badanie opinii środowiska w przedmiocie czynników wpływających na poczucie bezpieczeństwa oraz poziomu poczucia tego zagrożenia; - opracowanie na bazie tak skonstruowanego planu mapy przestępczości, właściwych propozycji programowych, adekwatnych do zagrożenia, uwzględniających odczucie społeczne oraz infrastrukturę terenu; - zabezpieczenie funduszu dyspozycyjnego, niezbędnego dla realizacji programu Bezpieczne Miasto. W zakresie prewencji fizycznej program zakłada ukierunkowanie działań profilaktycznych na: - inspirowanie i inicjowanie fizycznej i technicznej ochrony mienia, poprzez prowadzenie metod znakowania przedmiotów i upowszechniania technik zabezpieczenia; - korektę rozwiązań komunikacyjnych; - tworzenie bezpiecznych przejść; - korektę zabudowy osiedli mieszkaniowych; - zabezpieczenie mieszkań, zwłaszcza ludzi starszych; - popularyzację i wprowadzanie nowych systemów zabezpieczeń obiektów handlowych, banków, kantorów, parkingów, poprzez wdrażanie nowoczesnych systemów sygnalizacji włamania i napadu; Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 1
- poradnictwo w zakresie stosowania środków zabezpieczających; - zacieśnienie współpracy z firmami ubezpieczeniowymi na rzecz prawidłowo prowadzonej polityki ubezpieczeniowej; - wywoływanie aktywności społecznej w podejmowaniu bezpośrednich działań ochronnych. W zakresie prewencji społecznej mającej na celu edukację, poradnictwo oraz pomoc społeczną w określonym zakresie program obejmuje miedzy innymi: - problematykę demoralizacji i przestępczości nieletnich; - ochronę kobiet; - ochronę ofiar przestępstw; - opiekę osób starszych i niepełnosprawnych; - ochronę bezpieczeństwa podróżnych w środkach komunikacji; - poradnictwo zawodowe (branżowe) np. dla doręczycieli, właścicieli sklepów, kantorów, stacji paliw, banków, baz transportowych, straży przemysłowej itp.; - tworzenie programów wczesnej edukacji dla dzieci i młodzieży; - zapobieganie patologiom społecznym poprzez tworzenie programów pomocy dla osób uzależnionych od narkotyków, alkoholu, członków podkultur młodzieżowych; - działania na rzecz redukcji przestępczości, głównie rozbojów, włamań, kradzieży samochodów, rowerów poprzez propagowanie zasad prewencji kryminalnej; - budowę sąsiedzkich programów przeciwdziałania przestępczości; - inspirowanie działań kulturalnych (sportowych, wypoczynkowych, plastycznych) dla poprawy bezpieczeństwa dzieci i młodzieży; - współpracę ze środkami masowego przekazu (prasa, radio, tv) na rzecz kształtowania świadomości prawnej oraz edukacji wiktymologicznej społeczeństwa; - wydawnictwo społeczne w szerokim zakresie poprzez działalność wydawniczą: informatory, poradniki, ulotki ostrzegawcze. Po analizie stanu przestępczości, zagrożenia czynnikami kryminologicznymi, zwłaszcza narkomanią i alkoholizmem oraz przeprowadzonych konsultacjach w różnorodnych grupach społecznych i zawodowych, proponuje się przyjąć do realizacji następujące programy cząstkowe, zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa w mieście: 1. Sąsiedzki program przeciwdziałania przestępczości. 2. Dzielnicowy na każdym osiedlu, dzielnicowy w każdym domu. 3. Bezpieczeństwo dziecka. 4. Bezpieczna droga dziecka do szkoły. 5. Moje wakacje będą bezpieczne, bo znam przepisy ruchu drogowego. 6. Program środowiskowy Centrum Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji KONTAKT. 7. Grupa programów pomocy osobom dotkniętym patologią społeczną (narkomanią, alkoholizmem). Programy te są realizowane w mieście przez organizacje protrzeźwościowe i przeciwdziałające narkomanii. 8. Program ochrony przeciwpożarowej. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 2
SĄSIEDZKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZESTĘPCZOŚCI Program ten oparty jest na zasadach dobrowolności, partnerstwie współdziałania społeczności lokalnych (blokowych, osiedlowych) i policji, w celu efektywnego ograniczenia lub wyeliminowania działalności kryminalnej. REALIZATORZY: - wspólnoty mieszkańców (w tym ABM-y i spółdzielnie mieszkaniowe), - grupy samoobrony mieszkańców (powstałe spontanicznie np. na działkach w Wilkanowie). ZAKRES PROGRAMU: - docelowo tereny osiedli, rejon całego miasta w zależności od potrzeb. CELEM PROGRAMU JEST: - wzajemne poznanie się sąsiadów mieszkańców, - budowanie zaufania w ramach danej społeczności, - nawiązywanie kontaktów sąsiedzkich, - wzbogacanie wiedzy o sposobach i metodach zapobiegania przestępczości, - dopracowanie sprawnego obiegu informacji o przestępstwach i wykroczeniach. SPOSÓB REALIZACJI: W oparciu o dostarczane przez policję (dzielnicowego) informacje o istocie i założeniach programu, osoby zainteresowane zorganizowaniem grupy samopomocy sąsiedzkiej nawiązują kontakt z najbliższym komisariatem policji i wspólnie ze specjalistą ds. prewencji kryminalnej układają plan przedsięwzięć. Tak powstała grupa inicjatywna przedyskutuje założenia sąsiedzkiego programu z sąsiadami i współmieszkańcami oraz określi zasady jego wdrożenia, a następnie aranżuje wspólne spotkanie policjanta z mieszkańcami danej dzielnicy (osiedla). Uczestnicy programu wybierają spośród siebie reprezentanta koordynatora działań między policją, a grupą mieszkańców (sąsiadów). Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 3
DZIELNICOWY NA KAŻDYM OSIEDLU, DZIELNICOWY W KAŻDYM DOMU REALIZATORZY PROGRAMU: - Komenda Miejska Policji, - Fundacja Bezpieczne Miasto. ZAKRES PROGRAMU: - teren miasta i gminy Zielona Góra, zwłaszcza w poszczególnych dzielnicach i rejonach działania dzielnicowego. CELE PROGRAMU: - rozwijanie współpracy i kontaktów ze społeczeństwem. SPOSÓB REALIZACJI: - Przedstawianie w środkach masowego przekazu, a zwłaszcza w Telewizji Przewodowej i Gazecie Lubuskiej sylwetek dzielnicowych i podawanie informacji o możliwościach kontaktu mieszkańców. - Umieszczenie (stałe) wykazów dzielnicowych i ich adresów wraz z rejonizacją w telegazecie Telewizji Przewodowej. - Informowanie mieszkańców o stałych dyżurach dzielnicowych w poszczególnych administracjach domów i osiedli. - Opracowanie i wydanie przez Fundację Bezpieczne Miasto specjalnych ulotek informujących mieszkańców o możliwościach kontaktu z dzielnicowym. - Założenie zeszytów uwag i spostrzeżeń mieszkańców w poszczególnych administracjach domowych (ABM i spółdzielnie mieszkaniowe). - Podjęcie działań uruchomienia lokali w poszczególnych dzielnicach miasta na dyżury dzielnicowych. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 4
BEZPIECZEŃSTWO DZIECKA REALIZATORZY PROGRAMU: - Komenda Miejska Policji, - szkoły podstawowe (przedszkola grupy 0 ). ZAKRES PROGRAMU: - program obejmuje ok. 1300 uczniów kl. I IV oraz około 600 przedszkolaków z grupy 0. - program ukierunkowany jest równolegle do dzieci, rodziców i nauczycieli. CELE PROGRAMU: - nauka dzieci, jak nie stać się ofiarą przestępstwa, - jak zachować się w sytuacji, kiedy zostanie się ofiarą przestępstwa, - wskazanie możliwości unikania zagrożeń, - uczenie alternatywnego myślenia w sytuacjach powodujących utratę poczucia bezpieczeństwa, - uczy dzieci: umiejętności odmawiania (mówienia NIE osobom obcym); ograniczonego zaufania do obcych; umiejętności proszenia o pomoc (jak i do kogo się zwracać); umiejętności określenia rysopisu i znaków charakterystycznych; świadomości tego, że w sytuacjach zagrożenia dopuszczalne jest łamanie zasad dobrego wychowania i łamanie tajemnic, - rodzice i nauczyciele mają szansę dowiedzieć się: jakie są główne zagrożenia i w jaki sposób dzieci stają się ofiarami przestępstw, w jaki sposób chronić dzieci przewidując zagrożenie i zapobiegając im, jak kształtować w dziecku umiejętność prawidłowego zachowania w sytuacjach zagrożenia, w jaki sposób przekazywać dziecku informacje na temat zagrożeń (przy pomocy jakich materiałów dydaktycznych i informacyjnych). SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU: Program realizowany jest poprzez: - spotkania policji - specjalistów prewencji z pedagogami i rodzicami, - szkolenia przez policję pedagogów, psychologów i nauczycieli wdrażających program, - organizowanie pokazowych zajęć z dziećmi przedszkolnymi i klas I IV oraz dzieci klas 0, w trakcie których wprowadza się elementy profilaktyki przy udziale policjanta specjalisty ds. prewencji kryminalnej, wyznaczonego do koordynowania realizacji programu, - przygotowanie i dostarczanie przez policję i Fundację Bezpieczne Miasto materiałów informacyjnych i instruktażowych, - nawiązywanie kontaktu z innymi instytucjami mogącymi służyć pomocą przy realizacji programu. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 5
BEZPIECZNA DROGA DZIECKA DO SZKOŁY REALIZATORZY PROGRAMU: - Komenda Miejska Policji: - Izba Dziecka, - Wydział Ruchu Drogowego, - Wydział Prewencji. ZAKRES PROGRAMU: - obejmuje dzieci i młodzież szkół podstawowych (2 tys. osób zwłaszcza z klas I IV). CELE PROGRAMU: - poprawa stanu bezpieczeństwa dziecka, - edukacja dzieci na temat występujących zagrożeń. SPOSÓB REALIZACJI: - spotkania funkcjonariuszy policji z dziećmi nt. bezpieczeństwa, - organizacja konkursów, pokazów itp., - praktyczna nauka przestrzegania przepisów poruszania się na ulicach: przejściach dla pieszych, ścieżkach rowerowych itp. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 6
MOJE WAKACJE BĘDĄ BEZPIECZNE, BO ZNAM PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO REALIZATORZY PROGRAMU: - Komenda Miejska Policji - Wydział Ruchu Drogowego, - szkoły podstawowe. ZAKRES PROGRAMU: - obejmuje dzieci szkół podstawowych CELE PROGRAMU: - nauka podstawowych przepisów ruchu drogowego, - zmniejszenie wypadkowości wśród dzieci i młodzieży. SPOSÓB REALIZACJI: - cykliczne spotkania funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego z uczniami szkół, - wspólnie z dyrekcjami szkół organizowanie różnego rodzaju konkursów wiedzy z zakresu ruchu drogowego, - nauka i pokazy poruszania się rowerem i pieszo po drogach, - coroczna organizacja finałowych zawodów najlepszych uczestników szkolenia ze szkół na autodromie w Starym Kisielinie w ramach festynu. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 7
ZADANIA KOMENDY MIEJSKIEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W ZIELONEJ GÓRZE DO REALIZACJI W PROGRAMIE BEZPIECZNE MIASTO 1. Prowadzenie czynności kontrolnych na terenach osiedli mieszkaniowych w zakresie dojazdów pożarowych do budynków. 2. Opracowanie koncepcji docelowej parkingów dla mieszkańców na osiedlach mieszkaniowych. 3. Opracowanie ulotki informującej o zasadach parkowania na osiedlach z uwzględnieniem miejsc najbardziej niebezpiecznych. 4. Przeprowadzenie czynności kontrolnych na terenach osiedli w pomieszczeniach piwnicznych z uwzględnieniem kurków gazu. 5. Opracowanie ulotki na temat bezpiecznego zachowania się z gazem ziemnym. 6. Rozpropagowanie możliwości podłączania się do monitoringu pożarowego przez indywidualnych właścicieli obiektów, gdzie podłączenie nie jest obligatoryjne. 7. Uruchomienie telefonu do całodobowej informacji w zakresie występujących zagrożeń z serii 0-800. 8. Przekierowywanie telefonów alarmowych bez zrywania rozmowy pomiędzy Strażą Pożarną, Policją, Pogotowiem Ratunkowym. 9. Opracowanie ulotki na temat zachowania się osób w przypadku pożarów i innych miejscowych zagrożeń z uwzględnieniem budynków mieszkalnych. 10. Systematyczne (tematyczne) programy telewizyjne w ZTP dotyczące różnych zachowań podczas powstałych zagrożeń. 11. Propagowanie zasad posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym oraz wyposażenia mieszkań w czujniki dymu i podręczny sprzęt gaśniczy. 12. Opracowanie katalogu zagrożeń występujących na terenie miasta wraz z propozycją ich eliminowania. 13. Bezpośrednie przekazywanie informacji o katastrofalnym zagrożeniu na wizję poprzez ZTP ze stanowiska kierowania KM PSP. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 8
PROGRAM DZIAŁANIA GRUPY KONTAKT I. ZADANIA 1. Szkolenie i edukacja w zakresie problemów alkoholowych, ich następstw poprzez organizowanie wykładów, seminarium, warsztatów, treningów terapeutycznych. a. Rozwijanie i wdrażanie informacji na temat alkoholu i innych substancji uzależniających. b. Prowadzenie kampanii informacyjnej ulotki, znaczki, broszury, audycje i publikacje w lokalnych środkach przekazu. c. Udzielanie konsultacji w trudnych przypadkach, inwentaryzacja specjalistyczna.. d. Rozpoznawanie i łagodzenie problemów rodzinnych związanych z substancjami uzależniającymi i alkoholem. e. Egzekwowanie prawa do instytucji zobowiązanych do niesienia pomocy dzieciom ofiarom zagrożonym przemocą. f. Wnioskowanie do instytucji oświatowej o rozszerzenie działalności terapeutycznej dla dzieci. 2. Działalność profilaktyczna i opiekuńczo wychowawcza a. Propagowanie zdrowego stylu życia bez używek tj. alkohol, nikotyna, narkotyki, - zajęcia sportowo - rekreacyjne, - zajęcia korekcyjne, - gimnastyka antystresowa, b. Organizowanie imprez, tj. ogniska, wieczornice z udziałem niektórych instytucji oświatowowychowawczych i opiekuńczych, pokazywanie różnych możliwości spędzania wolnego czasu. c. Wspieranie działalności istniejących świetlic profilaktyczno terapeutycznych dla dzieci z grupy ryzyka uzależnień. d. Tworzenie grup samopomocy i wsparcia, powołanie młodzieżowego patronatu dla dzieci współuzależnionych wg zasady: Nie jesteś sam. e. Organizowanie obozów terapeutycznych dla dzieci zagrożonych patologią społeczną i przejawiających niewłaściwe zachowania. II. ZAKRES I FORMY DZIAŁANIA 1. Przeprowadzanie spotkań prelekcji dla uczniów klas V VIII szkół podstawowych na temat zagrożenia substancjami uzależniającymi tj. alkohol, narkotyki. Wypełnienie kwestionariuszy na temat palenia papierosów, marihuany i wykonanie opracowań w celu rozpoznania skali zjawiska korzystania z substancji chemicznych. 2. Kolportaż materiałów oświatowo zdrowotnych o tematyce jw. 3. Zorganizowanie konkursu rysunkowego wśród uczniów objętych programem. Tytuł konkursu: Mówię nie i innych. 4. Utworzenie grup wsparcia dla dzieci zagrożonych patologią społeczną pod nazwą Pomagamy sobie. Uczniowie klas VII i VIII o nienagannej postawie i zachowaniu sprawują indywidualny patronat nad młodszym kolegą, koleżanką, dla którego są przyjacielem i stanowią oparcie. Opiekę nad tymi grupami sprawuje pedagog szkolny. 5. Zajęcia terapeutyczne dla dzieci z grupy ryzyka, w tym trening mentalny, jako sztuka pomagania sobie samemu (w ramach zielonej szkoły Przytok, Przełazy oraz biwaki). 6. Pogadanki dla uczniów w ramach godzin wychowawczych na temat zdrowia jako wartości nadrzędnej, uczenie sposobów radzenia sobie ze stresem. 7. Działania interwencyjno wspierające dla ofiar przemocy w rodzinie - współpraca z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 9
8. Kierowanie uczniów z rodzin z problemem alkoholowym do grup wsparcia. 9. Pełnienie dyżurów, w ramach których udzielane będą porady, prowadzona będzie informacja oraz konsultacje, także specjalistyczne (psycholog, lekarz, pedagog, policjant, kurator sądowy). 10. Warsztaty dla rodziców z pogranicza ryzyka, dostarczenie wiedzy i umiejętności dotyczącej radzenia sobie w trudnych sytuacjach rodzinnych spowodowanych nadużywaniem alkoholu poprzez członka rodziny, przemoc. 11. W porozumieniu z wychowawcami klas, uczestniczenie w zebraniach rodziców, w celu wzbogacenia ich wiedzy na temat profilaktyki uzależnieniem, kształtowanie osobowości dziecka otwartej, niezależnej, wychowanie w duchu radości, ku nowoczesności, edukacja prawna, ekonomiczna i do przedsiębiorczości. 12. Wykłady dla rodziców na temat problemów wieku dojrzewania, znaczenia dobrej komunikacji z własnym dzieckiem oraz roli autorytetów w procesie wychowania, jak żyć w zgodzie z sobą. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 10
Kompleksowy program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto ma charakter otwarty. W zależności od potrzeb Rada Programowa może wprowadzać inne programy cząstkowe. Inicjatywa opracowania i wdrożenia niezbędnych programów cząstkowych, czy to o zasięgu osiedlowym, dzielnicowym, czy też ogólnomiejskim leży po stronie mieszkańców, organizacji społecznych, instytucji itp. Przyjęto również, że okres realizacji programu nie może być krótszy niż 10 lat. W bieżącym roku tj. 1999 działania należy skoncentrować na: - prowadzeniu badań cząstkowych, obserwacji zjawisk kryminalnych; - bieżącym określaniu stopnia zagrożenia i miejsc ich występowania; - tworzenia właściwego klimatu dla zainteresowania tematem odpowiednich podmiotów wykonawczych; - nadanie działaniom odpowiedniego wymiaru propagandowego poprzez szeroko zakrojoną akcję w środkach masowego przekazu; - pozyskiwaniu osób i instytucji służących finansowym wsparciem programu. W roku 2000 i następnych latach wskazane jest kontynuować przyjęte działania. Wprowadzane korekty powinny być uzależnione od zachodzących zmian w obrazie przestępczości i zjawisk patologicznych jako głównych czynników kryminogennych. Program prewencji kryminalnej Bezpieczne Miasto str. 11