5. Wytyczne branżowe dla kotłowni 5.1. Kotłownie o mocy do 30 kw 5.1.1. Lokalizacja Zgodnie z PN-B-02431-1 kotły mogą być umieszczone w piwnicy lub na dowolnej kondygnacji budynku, w pomieszczeniach nieprzeznaczonych do stałego przebywania ludzi (pomieszczenia pomocnicze w mieszkaniu, pomieszczenia techniczne w budynku). Nie dotyczy to budynków wysokich i wysokościowych, w których dopuszcza się umieszczenie kotłów w piwnicy lub na pierwszej bądź ostatniej kondygnacji. Zgodnie z Warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( 172.1) maksymalne, łączne obciążenie cieplne pochodzące od urządzeń gazowych nie może przekraczać wartości określonych w tabeli 49. Tabela 49. Maksymalne, łączne obciążenie cieplne pochodzące od urządzeń gazowych Maksymalne obciążenia cieplne pochodzące Rodzaje pomieszczeń od urządzeń gazowych na 1 m 3 kubatury pomieszczenia bez odprowadzania spalin z odprowadzaniem spalin Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi z wyłączeniem pomieszczeń 175 W 350 W kuchennych w mieszkaniach (150 kcal/h) (300 kcal/h) Pomieszczenia nieprzeznaczone na stały pobyt ludzi oraz pomieszczenia kuchenne 930 W 4650 W w mieszkaniach (800 kcal/h) (4000 kcal/h) Podane wymagania nie dotyczą urządzeń z zamkniętą komorą spalania. W przypadku gazu płynnego nie wolno kotłowni umieszczać w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu (wymagania Warunków technicznych...). Wysokość pomieszczenia kotłowni minimum 2,2 m dla nowo budowanych obiektów i 1,9 m dla modernizowanych kotłowni w istniejącym budownictwie. Kotły z otwartą komorą spalania nie mogą być instalowane: na klatkach schodowych, w garażach, w pomieszczeniach, w których są przerabiane, składowane lub wytwarzane materiały niebezpieczne pożarowo, w łazienkach (dotyczy gazu płynnego). 5.1.2. Oświetlenie Pomieszczenie, w którym znajdują się kotły, powinno mieć oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony IP-24. Zaleca się, aby pomieszczenie to miało oświetlenie naturalne, bezpośrednie lub pośrednie.
124 5. Wytyczne branżowe dla kotłowni 5.1.3. Wentylacja Wentylacja nawiewna. W pomieszczeniu kotłów powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm 2, dolna krawędź nie niżej niż 30 cm ponad poziom posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi dla gazów płynnych. Wentylacja wywiewna. W pomieszczeniach kotłów powinien się znajdować niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm 2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu). Uwaga: Dopuszcza się doprowadzenie powietrza zewnętrznego z sąsiednich pomieszczeń wyposażonych w wentylację grawitacyjną pod warunkiem, że w drzwiach wejściowych do pomieszczenia kotłowni znajduje się otwór o powierzchni czynnej nie mniejszej niż 200 cm 2. Zgodnie z 154.1 Warunków technicznych (...) w pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, a także jeżeli powietrze do spalania dostarczane jest z zewnątrz bezpośrednio do paleniska z zamkniętą komorą spalania szczelnym kanałem, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno- -wywiewną zblokowaną. 5.1.4. Instalacja odprowadzania spalin Kotły z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kanału spalinowego należy przyjąć lub obliczyć według PN-93/M-35350 Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe. Wymagania i badania. Długość przewodu spalinowego nie powinna być mniejsza niż 2 m. Najmniejszy wymiar lub średnica kanału spalinowego powinna wynosić nie mniej niż 14 cm, a wysokość powinna być taka, aby zapewnić ciąg kominowy wymagany przez producenta kotłów. Kotły z palnikami nadmuchowymi. Przekrój i wysokość kanału spalinowego przyjąć według zaleceń producentów lub ustalić w sposób obliczeniowy. Zgodnie 175.7 Warunków technicznych (...). Dopuszcza się wyprowadzenie przez zewnętrzną ścianę budynku przewodów powietrzno-spalinowych od urządzeń gazowych o mocy do 21 kw w wolno stojących budynkach jednorodzinnych oraz o mocy do 5 kw w pozostałych budynkach. Wylot spalin powinien znajdować się co najmniej 0,5 m od krawędzi okien i ryzalitów przesłaniających. 5.1.5. Urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne Należy zapewnić wyposażenie dostarczające do kotłów wodę o jakości wymaganej odpowiednimi przepisami oraz odprowadzające wodę na zewnątrz. 5.1.6. Podłoga lub ściana Podłoga lub ściana powinna być wykonana z materiałów niepalnych. W przypadku wykonania podłogi lub ściany z materiałów palnych, na odległość minimum 0,5 m od krawędzi kotła, powinna być ona pokryta trwale materiałem niepalnym. 5.1.7. Odległości od przeszkód Odległość od przegród powinna być taka, aby zapewniony był dostęp do wszystkich części kotłów wymagających obsługi, konserwacji i czyszczenia. Odległość przodu kotła od przegrody nie powinna być mniejsza niż 1 m.
5.2. Kotłownie o mocy 30 60 kw 125 5.1.8. Wysokość pomieszczenia z kotłami Wysokość pomieszczenia, w którym znajdują się kotły, powinna być taka, aby zapewnić możliwość ich obsługi, nie mniej jednak niż 2,2 m. W istniejących budynkach dopuszcza się instalowanie kotłów w pomieszczeniach technicznych o wysokości co najmniej 1,9 m. 5.2. Kotłownie o mocy 30 60 kw 5.2.1. Lokalizacja Kotłownie mogą być lokalizowane na dowolnym poziomie budynku, ale w specjalnym do tego celu wydzielonym pomieszczeniu (w przypadku gazu płynnego nie wolno umieszczać kotłów w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu wymagania Warunków technicznych...). Zaleca się, aby pomieszczenie kotłowni miało co najmniej jedną ścianę zewnętrzną. Zaleca się lokalizację pomieszczenia kotłowni możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń. 5.2.2. Oświetlenie Pomieszczenie, w którym znajdują się kotły, powinno mieć oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony IP-24. Zaleca się, aby pomieszczenie to miało oświetlenie naturalne bezpośrednie lub pośrednie. 5.2.3. Podłoga lub ściana Podłoga lub ściana powinna być wykonana z materiałów niepalnych. W przypadku wykonania podłogi lub ściany z materiałów palnych, na odległość minimum 0,5 m od krawędzi kotła powinna być ona pokryta trwale materiałem niepalnym. 5.2.4. Wentylacja Wentylacja nawiewna. W pomieszczeniu kotłów powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 300 cm 2, umieszczony w ścianie zewnętrznej pomieszczenia, którego dolna krawędź powinna być umieszczona nie wyżej niż 30 cm ponad poziomem posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi dla gazów płynnych. Wentylacja wywiewna. W pomieszczeniach kotłów powinien się znajdować niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm 2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu). Uwaga: Zgodnie z Warunkami technicznymi (...) 154.1. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, a także jeżeli powietrze do spalania jest dostarczane z zewnątrz bezpośrednio do paleniska z zamkniętą komorą spalania szczelnym kanałem, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. 2. Przepisu ust.1 nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno-wywiewną zblokowaną. 5.2.5. Instalacja odprowadzania spalin Kotły z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kanału spalinowego należy przyjąć lub obliczyć według PN-93/M-35350 Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe. Wymagania i badania. Długość przewodu spalinowego nie powinna być mniejsza niż 2 m. Najmniejszy
126 5. Wytyczne branżowe dla kotłowni wymiar lub średnica kanału spalinowego powinna wynosić nie mniej niż 18 cm, a wysokość powinna być taka, aby zapewnić ciąg kominowy wymagany przez producenta kotłów. Kotły z palnikami wentylatorowymi. Przekrój i wysokość kanału spalinowego przyjąć według zaleceń producentów lub ustalić w sposób obliczeniowy. 5.2.6. Odległości od przeszkód Odległość od przegród powinna być taka, aby zapewniony był dostęp do wszystkich części kotłów wymagających obsługi, konserwacji i czyszczenia. Odległość przodu kotła od przegrody nie powinna być mniejsza niż 1 m. 5.2.7. Wysokość pomieszczenia z kotłami Wysokość pomieszczenia, w którym znajdują się kotły, powinna być taka, aby zapewnić możliwość ich obsługi, nie mniejsza jednak niż 2,2 m. 5.2.8. Instrukcje dotyczące obsługi kotłów oraz wskazówki użytkowania instalacji Odpowiednie instrukcje obsługi i użytkowania instalacji wraz z niezbędnymi schematami należy umieścić w widocznym miejscu kotłowni. 5.3. Kotłownie o mocy od 60 do 2000 kw 5.3.1. Lokalizacja kotłowni Zaleca się, aby położenie kotłowni było możliwie centralne w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń budynku lub w stosunku do budynków ogrzewanych przez wspólną kotłownię. Może ona znajdować się na najniższej lub najwyższej kondygnacji budynku w pomieszczeniu specjalnie wydzielonym i przewidzianym wyłącznie do zainstalowania kotłów wraz z niezbędnym wyposażeniem związanym z ich eksploatacją. Pomieszczenie to powinno mieć co najmniej jedną ścianę zewnętrzną. W budynku o liczbie kondygnacji większej niż cztery, kotłownie gazowe należy lokalizować na najwyższej kondygnacji budynku. W tym przypadku nad kotłownią powinien być założony lekki strop, swobodnie ułożony na konstrukcji nośnej, wykonany z materiałów niepalnych. Uwaga: W przypadku gazu płynnego nie wolno umieszczać kotłowni w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu wymagania Warunków technicznych (...). 5.3.2. Położenie komina Komin należy umieszczać jak najbliżej kotłów, w najwyższej części budynku przy ścianach wewnętrznych. Dopuszcza się kominy przybudowane do ścian zewnętrznych i wolno stojące. Zaleca się, aby odległość od najdalej położonego kotła do komina, przy ciągu grawitacyjnym, nie była większa od 0,5 wysokości komina. 5.3.3. Zabezpieczenie przed wodami gruntowymi Kotłownia znajdująca się na najniższej kondygnacji powinna być zabezpieczona przed przenikaniem wód gruntowych.
5.3. Kot³ownie o mocy od 60 do 2000 kw 127 5.3.4. Wejœcie do kot³owni Wejœcie powinno mieæ oœwietlenie naturalne. Szerokoœæ schodów powinna wynosiæ co najmniej 1 m. Schody, pomosty i porêcze nale y wykonywaæ z materia³ów niepalnych. Zalecane jest zapewnienie dostêpu do kot³owni z zewn¹trz budynku, w którym zosta³a ona zlokalizowana. 5.3.5. Pod³oga Pod³oga powinna byæ wykonana z materia³ów niepalnych, wytrzyma³ych na zmiany temperatury oraz na uderzenia. Pod³ogê nale y wykonaæ ze spadkiem w kierunku przy³¹cza kanalizacyjnego. 5.3.6. Drzwi wejœciowe Drzwi do kot³owni powinny byæ niepalne, ich odpornoœæ ogniowa zgodna z aktualnymi przepisami, szerokoœæ co najmniej 0,9 m i powinny byæ otwierane na zewn¹trz kot³owni. Powinny mieæ od wewn¹trz pomieszczenia zamkniêcie bezklamkowe, otwieraj¹ce siê z kot³owni pod naciskiem. 5.3.7. Strop Strop nad i pod kot³owni¹ powinien byæ gazoszczelny z izolacj¹ ciepln¹ i przeciwdÿwiêkow¹ oraz mieæ odpornoœæ ogniow¹ zgodnie z aktualnymi przepisami. Wymaganie to nie dotyczy stropu kot³owni na najwy szej kondygnacji budynku. 5.3.8. Wentylacja Wentylacja nawiewna. Kot³ownia powinna mieæ kana³y nawiewne umieszczone w przegrodzie zewnêtrznej, a dolna ich krawêdÿ umieszczona nie wy ej ni 30 cm ponad poziomem pod³ogi. Powierzchnia otworów nawiewnych i kana³ów nawiewnych powinna wynosiæ co najmniej 5 cm 2 na ka dy 1 kw nominalnej mocy cieplnej kot³ów, nie mniej ni 300 cm 2. Kana³y i otwory nawiewne powinny byæ niezamykane. W celu umo liwienia regulacji nawiewu, nale y stosowaæ urz¹dzenia zapewniaj¹ce ograniczenie przekroju przep³ywowego, nie wiêcej jednak ni 50%. Usytuowanie otworu nawiewnego nie powinno powodowaæ zagro enia zamarzania instalacji wodnych znajduj¹cych siê w kot³owni. W przypadku wystêpowania takiego zagro enia nale y zapewniæ mo liwoœæ ogrzewania powietrza zewnêtrznego. Wentylacja wywiewna. Kot³ownia powinna mieæ niezamykane kana³y i otwory wywiewne, umieszczone mo liwie blisko stropu, a powierzchnia otworów wywiewnych równa co najmniej po³owie powierzchni otworów nawiewnych, nie mniejsza jednak ni 200 cm 2. Stosowanie mechanicznej wentylacji wyci¹gowej jest niedopuszczalne. 5.3.9. Instalacja odprowadzania spalin Kot³y z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kana³u spalinowego nale y przyj¹æ lub obliczyæ wed³ug PN-93/M-35350 Kot³y grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i œredniotemperaturowe. Wymagania i badania. D³ugoœæ przewodu spalinowego nie powinna byæ mniejsza ni 2 m. W pomieszczeniu kot³owni dopuszcza siê przy³¹czenie kilku kot³ów z palnikami atmosferycznymi do wspólnego przewodu spalinowego, pod warunkiem zastosowania skrzyniowego przerywacza ci¹gu lub wyposa enia kot³ów w czujniki zaniku ci¹gu kominowego wy³¹czaj¹cych równoczeœnie wszystkie kot³y. Kot³y z palnikami wentylatorowymi. Przekrój i wysokoœæ kana³u spalinowego przyj¹æ wed³ug zaleceñ producentów lub ustaliæ w sposób obliczeniowy. Ka dy kocio³ z zamkniêt¹ komor¹ spalania powinien mieæ w³asny kana³ spalinowy, do którego nie wolno przy³¹czaæ zarówno innych kot³ów, jak i urz¹dzeñ wentylacyjnych.
128 5. Wytyczne branżowe dla kotłowni 5.3.10. Oświetlenie Oświetlenie kotłowni powinno być naturalne, możliwie od przodu kotłów, a powierzchnia okien nie mniejsza niż 1:15 względem podłogi kotłowni, przy czym co najmniej 50% powierzchni okien powinna mieć możliwość otwierania. Poza tym kotłownię należy wyposażyć w oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony IP-65. 5.3.11. Urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne Kotłownia powinna być wyposażona w instalacje wodociągowe i kanalizacyjne oraz urządzenia umożliwiające schładzanie i odprowadzenia wody, o pojemności co najmniej równej pojemności wodnej największej jednostki kotłowej. Należy zapewnić wyposażenie umożliwiające dostarczenie do kotłów wody, o jakości wymaganej odpowiednimi przepisami oraz do odprowadzania jej na zewnątrz. 5.3.12. Pompy o napędzie mechanicznym Pompy tego typu mogą być umieszczane w pomieszczeniu kotłowni, jeżeli są spełnione wymagania norm w zakresie ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach. 5.3.13. Ustawienia kotłów Kotłów nie należy zestawiać, a minimalna odległość między kotłami nie może być mniejsza niż 0,5 m. Odległość tylnych i bocznych ścian kotłów od ścian pomieszczenia kotłowni powinny być takie, aby była możliwa właściwa obsługa kotłów i nie powinny być mniejsze niż 1 m. Kotły należy instalować w taki sposób, aby odległość między przegrodą, w której są umieszczone otwory wentylacji nawiewnej, a palnikami kotłów była nie mniejsza niż 1,5 m. Dopuszcza się odstępstwa co do minimalnej odległości między kotłami w przypadku stosowania kotłów sekcyjnych (kompaktowych). 5. 3.14. Wysokość kotłowni Wysokość kotłowni powinna być taka, aby była zapewniona właściwa obsługa kotłów i powinna być nie mniejsza niż 2,5 m. 5.3.15. Fundamenty pod kotły Fundamenty powinny być dostosowane do konstrukcji kotłów zgodnie z wymaganiami producenta i wystawać co najmniej 5 cm nad poziom podłogi kotłowni. 5.3.16. Prowadzenie przewodów Wszystkie przewody w obrębie kotłowni powinny być prowadzone w taki sposób, aby nad przejściami był zapewniony wolny prześwit, wynoszący co najmniej 2 m. 5.3.17. Umieszczenie armatury Armatura w kotłowni powinna być tak umieszczona, aby była dostępna z poziomu podłogi kotłowni albo ze specjalnie wykonanych pomostów, jednak nie wyżej niż 1,8 m od podłogi lub pomostu. 5.3.18. Wyposażenie kotłów Kotły powinny mieć kompletne wyposażenie służące do obsługi i kontroli prawidłowości ich działania, przewidziane przez producenta kotłów.
5.3. Kotłownie o mocy od 60 do 2000 kw 129 5.3.19. Zabezpieczenie kotłów i instalacji grzewczej Kotły i współpracujące z nimi instalacje grzewcze powinny być zabezpieczone zgodnie z wymaganiami obowiązujących norm i przepisów. 5.3.20. Sygnalizator akustyczny W kotłowni powinien znajdować się sygnalizator akustyczny informujący użytkowników budynku o przekroczeniu założonego, dopuszczalnego stężenia wynoszącego 10% dolnej granicy wybuchowości mieszaniny gazu z powietrzem. Zaleca się połączenie sygnalizatora akustycznego z układem automatycznego odcięcia dopływu gazu do kotłowni. 5.3.21. Instalacja zasilania gazem Instalacja zasilania gazem powinna być taka, aby możliwe było odcięcie: dopływu gazu do każdego kotła, wewnątrz kotłowni wspólnego dopływu gazu do wszystkich kotłów, z zewnątrz budynku dopływu gazu do kotłowni. Powinna być możliwa ręczna obsługa wspólnych odcięć dopływu gazu, wewnątrz i na zewnątrz budynku. Instalacja gazowa doprowadzająca gaz do kotłowni powinna być przeznaczona tylko do zasilania kotłów. 5.3.22. Instrukcje dotyczące obsługi kotłów oraz wskazówki użytkowania instalacji Odpowiednie instrukcje obsługi i użytkowania instalacji wraz z niezbędnymi schematami należy umieścić w widocznym miejscu kotłowni.