Międzyuniwersyteckie Centrum Infrmatyzacji USOS 5.3 http://muci.edu.pl Uniwersytecki System Obsługi Studiów Wstęp d dkumentacji wdrżeniwej Mariusz Czerniak, UMK Janina Mincer-Daszkiewicz, UW 23 kwietnia 2012
Spis treści 1 Infrmacja systemie USOS... 6 1.1 Analiza stanu i uwarunkwań prawnych... 6 1.1.1 Krajwy system prawny... 6 1.1.2 Prawdawstw uczelniane... 8 1.2 Zastswania... 11 1.2.1 Immatrykulacja... 11 1.2.2 ELS/D/P Elektrniczna Legitymacja Studencka, Dktrancka, Karta Pracwnicza... 11 1.2.3 Pmc materialna i ubezpieczenie zdrwtne... 12 1.2.4 System raprtów, decyzji administracyjnych, wydawanie zaświadczeń... 13 1.2.5 Rzliczanie z wymagań, ferta dydaktyczna... 14 1.2.6 Planwanie zajęć Asystent planisty... 14 1.2.7 Sprawy pracwnicze, minima kadrwe i pensum dydaktyczne... 15 1.2.8 Płatnści za usługi edukacyjne... 16 1.2.9 Międzyuczelniana wymiana studencka... 17 1.2.10 Ankietwanie i sprawzdawczść... 18 1.2.11 Dyplmy... 19 1.2.12 Studia dktranckie, pdyplmwe i kursy dkształcające... 20 1.2.13 Archiwum uczelniane... 20 1.3 Aplikacje stwarzyszne... 21 1.3.1 IRK Internetwa Rejestracja Kandydatów... 22 1.3.2 IRK-BWZ Rekrutacja studentów zagranicznych... 23 1.3.3 IRK-MOST... 24 1.3.4 KReM Krajwy Rejestr Matur... 24 1.3.5 USOSweb Wirtualny dziekanat... 24 1.3.6 UL Uniwersyteckie Lektraty... 26 1.3.7 APD Archiwum Prac Dyplmwych... 27 1.3.8 Planista... 27 1.3.9 SRS System Rezerwacji Sal... 28 1.3.10 Infrmatr ECTS... 29 1.3.11 Ankieter... 29 1.3.12 Statystyki system infrmwania kierwnictwa... 30 1.3.13 biurkarier.edu.pl... 30 1.3.14 ects.edu.pl... 31 1.3.15 USOS API... 31 1.3.16 Wirtualka CAS... 32 1.4 Inne atuty systemu USOS... 32 1.5 Referencje... 33 1.5.1 Dane liczbwe... 33 2
1.5.2 Rankingi... 34 1.5.3 Uczestnicy prjektu... 35 1.6 Bliższe sptkania z systemem... 35 1.6.1 Wersja demnstracyjna... 36 1.6.2 Wykrzystane technlgie... 36 1.6.3 Wersjnwanie systemu i aplikacji stwarzysznych... 36 1.6.4 Spsby dystrybucji... 37 1.6.5 Stswanie dbrych praktyk prgramistycznych... 37 2 Przygtwanie d wdrżenia... 39 2.1 System kdwania jednstek i prgramów studiów... 39 2.2 Zespół wdrażający... 39 2.2.1 Skład zespłu... 40 2.2.2 Budżet zespłu... 40 2.2.3 Analiza psiadaneg zaplecza infrmatyczneg... 41 2.2.4 Przygtwanie gólneg planu wdrżenia... 41 2.2.5 Ustalenie harmngramu prac... 42 2.2.6 Zapewnienie spójnści działań... 43 2.3 Zakup systemu... 43 2.3.1 Knsrcjum MUCI... 43 2.3.2 Licencja systemu USOS... 43 2.3.3 Licencja IRK... 44 2.3.4 Licencja Oracle... 44 2.4 Wymagania sprzętwe i prgramwe... 46 2.4.1 Serwer bazy danych... 46 2.4.2 Serwery aplikacji stwarzysznych... 48 2.4.3 Stanwiska klienckie... 48 2.5 Instalacja serwera bazy danych USOS... 49 2.6 Bezpieczeństw systemu... 52 2.6.1 Ochrna przetwarzanych danych sbwych... 52 2.6.2 Ograniczenie dstępnści i szyfrwanie płączeń... 53 2.6.3 Twrzenie kpii bezpieczeństwa... 54 2.6.4 Użytkwnicy i ich prfile... 55 2.6.5 System ról i uprawnień... 55 2.6.6 Dziennik zmian... 57 2.6.7 Inne śrdki zwiększające pzim bezpieczeństwa... 57 2.7 Migratr... 58 2.8 Uwierzytelnianie i autryzacja w usługach stwarzysznych... 58 2.8.1 CUS Centralne Uwierzytelnianie Studentów... 58 3
2.8.2 CAS Centralny System Uwierzytelniania... 59 2.9 Integracja z innymi systemami infrmatycznymi uczelni... 60 2.9.1 System kadrwy... 60 2.9.2 System finansw-księgwy... 60 2.9.3 Inne systemy... 61 2.10 Szklenia pracwników i studentów... 61 2.10.1 Przygtwanie bazy testw-szkleniwej... 61 2.10.2 Harmngram szkleń... 62 2.10.3 Dkumentacja i kmunikacja z użytkwnikami... 63 2.11 Czynniki decydujące pwdzeniu wdrżenia systemu... 65 2.12 Krzyści płynące z wdrżenia... 65 3 Wdrżenie i użytkwanie... 67 3.1 Wypełnienie słwników... 67 3.1.1 Słwniki gólnplskie... 67 3.1.2 Słwniki pracwnicze i scjalne... 68 3.1.3 Słwniki lkalne... 69 3.2 Imprt i knwersja danych ze starych systemów... 73 3.3 Dstswywanie systemu d lkalnych ptrzeb... 75 3.3.1 Parametry systemwe... 75 3.3.2 Parametry rlwe... 76 3.3.3 Filtry użytkwników... 76 3.3.4 Parametry dynamiczne raprtów i frmularzy... 77 3.3.5 Raprty tekstwe... 78 3.3.6 Raprty lkalne... 78 3.4 Aktualizacja systemu i słwników... 79 3.4.1 Aktualizacja prgramwania bazdanweg... 79 3.4.2 Dystrybucja systemu... 80 3.4.3 Ręczna aktualizacja struktury bazy i parametrów... 80 3.4.4 Aktualizacja słwników, pakietów... 81 3.5 Knserwacja i rzwój systemu... 83 3.5.1 Dbałść jakść danych... 83 3.5.2 Opieka nad użytkwnikami, zarządzanie błędami i zgłszeniami... 85 3.5.3 Walidacja systemu... 86 3.5.4 Centralizacja Systemu... 87 3.5.5 Mnitrwanie użytkwania i pielęgnacja bazy danych... 87 3.5.6 Testy utrzymaniwe i wydajnściwe systemu... 90 3.5.7 Zmiana wymagań i rzwój systemu... 91 4
Bibligrafia... 92 5
1 Infrmacja systemie USOS Uniwersytecki System Obsługi Studiów (USOS, http://uss.edu.pl) należy d kategrii ewidencyjnych systemów infrmatycznych, któreg przeznaczeniem jest kmplekswa bsługa spraw studiów, studentów, dktrantów, słuchaczy studiów pdyplmwych i pracwników naukw-dydaktycznych. Jeg cechą charakterystyczną jest wykrzystanie centralnej bazy danych raz mdułwść pszczególnych elementów. Rys. 1. Lg systemu Pracę na systemem zapczątkwał trzymanie w rku 1999 przez 17 plskich uniwersytetów publicznych grantu w ramach prgramu TEMPUS (UM_JEP-14461-1999). Jest rzwijany d 2000 rku, najpierw przez Wydział Matematyki, Infrmatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskieg, a później przez Zespół Rbczy USOS usytuwany przy tym wydziale. W jeg skład wchdzą pracwnicy różnych uczelni, które wnszą isttny wkład w rzwój prgramwania (np. UW, UMK, UJ, PRz, UŁ, PK). Od pczątku prjektem kieruje dr Janina Mincer-Daszkiewicz (uss@uss.edu.pl). System jest własnścią Międzyuniwersyteckieg Centrum Infrmatyzacji (MUCI, http://muci.edu.pl) jednstki pwłanej przez Knferencję Rektrów Uniwersytetów Plskich. Prjekt systemu raz pszczególnych mdułów pwstaje w drdze uzgdnień i negcjacji między uczelniami krzystającymi z systemu na pdstawie zgłaszanych ptrzeb. Kmisja ds. USOS (kmisja-uss@mimuw.edu.pl), w której każda z uczelni ma swich reprezentantów stanwi frum: wymiany uwag, pmysłów, uzgadniania pstulatów, wyznaczania kierunków rzwju systemu, kntrli realizacji zadań. 1.1 Analiza stanu i uwarunkwań prawnych Na działanie systemu infrmatyczneg w uczelni mają wpływ przede wszystkim regulacje prawne wynikające z krajweg systemu prawneg (ustawy, rzprządzenia ministerialne), które muszą być bezwzględnie respektwane wg starej rzymskiej zasady Dura lex sed lex. Pnadt należy zwrócić uwagę na szereg unrmwań pwstających wewnątrz uczelni, które mgą mieć znaczenie dla systemu infrmatyczneg. 1.1.1 Krajwy system prawny System infrmatyczny USOS spełnia następujące wymgi prawne bwiązujące w Plsce: w zakresie szklnictwa wyższeg: Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Praw szklnictwie wyższym (Dz. U. 2005 Nr 164, pz. 1365, z późn. zm.) ustawa znaczeniu ustrjwym dla szklnictwa wyższeg w Plsce, zmiana z dnia 18 marca 2011 r. (Dz. U. 2011 Nr 84, pz. 455), 6
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. stpniach naukwych i tytule naukwym raz stpniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. 2003 Nr 65, pz. 595, z późn. zm.), zmiana z dnia 18 marca 2011 r. (Dz. U. 2011 Nr 84, pz. 455), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 2 listpada 2006 r. w sprawie dkumentacji przebiegu studiów (Dz. U. 2006 Nr 224, pz. 1634), nwa wersja z dnia 13 maja 2009 r. (Dz. U. 2009 Nr 81, pz. 679), nwa wersja z dnia 14 września 2011 r. (Dz. U. 2011 Nr 201, pz. 1188), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 29 września 2011 r. w sprawie wzru świadczenia studenta spełnianiu warunków d pdjęcia i kntynuwania studiów stacjnarnych w uczelni publicznej bez wnszenia płat (Dz. U. 2011 Nr 207, pz. 1235), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 22 września 2011 r. w sprawie danych zamieszczanych w gólnplskim wykazie studentów (Dz. U. Nr 204, pz. 1201), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 29 września 2011 w sprawie centralneg wykazu nauczycieli akademickich i pracwników naukwych r. (Dz. U. Nr 207, pz. 1236), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 12 października 2006 r. w sprawie szczegółwych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania raz umarzania kredytów i pżyczek studenckich raz warunków i trybu rzliczeń z tytułu pkrywania dsetek należnych bankm d kredytów studenckich (Dz. U. 2006 Nr 186, pz. 1371), nwa wersja z dnia 18 maja 2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 87, pz. 560), zmiana z dnia 10 października 2011 r. (Dz. U. 2011 Nr 225, pz. 1352), Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 19 grudnia 2008 w sprawie rdzajów tytułów zawdwych i wzrów dyplmów raz świadectw wydawanych przez uczelnie (Dz. U. 2009 Nr 11, pz. 61), nwa wersja z dnia 1 września 2011 r. (Dz. U. 2011 Nr 196, pz. 1167), Rzprządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie zawiadmienia wjskwych kmendantów uzupełnień sbach pdlegających bwiązkwi czynnej służby wjskwej raz wydawania przez pracdawców szkły, szkły i inne jednstki rganizacyjne zaświadczeń w sprawach pwszechneg bwiązku brny (Dz. U. Nr 2004 145, pz. 1539, z późn. zm.), zmiana z dnia 14 maja 2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 105, pz. 657), Uchwała Centralnej Kmisji d Spraw Stpni i Tytułów z dn. 24 października 2005 r. w sprawie kreślenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki raz dyscyplin naukwych i artystycznych (M. P. 2005 Nr 79, pz. 1120), zmiana z dnia 10 grudnia 2008 r. (M. P. 2008 Nr 97, pz. 843), zmiana z dnia 23 kwietnia 2010 r. (M. P. 2010 Nr 46, pz. 636), zmiana z dnia 28 stycznia 2011 r. (M. P. 2011 Nr 14, pz. 149), w zakresie ubezpieczenia zdrwtneg studentów i dktrantów: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. świadczeniach pieki zdrwtnej finanswanych ze śrdków publicznych (tekst jednlity: Dz. U. 2008 Nr 164, pz. 1027, z późn. zm.), w zakresie bezpieczeństwa i chrny danych sbwych: 7
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. chrnie danych sbwych (tekst jednlity Dz. U. 2001 Nr 101, pz. 926, z późn. zm.), Rzprządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dkumentacji przetwarzania danych sbwych raz warunków technicznych i rganizacyjnych, jakim pwinny dpwiadać urządzenia i systemy infrmatyczne służące d przetwarzania danych sbwych (Dz. U. 2004 Nr 100, pz. 1024), Rzprządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie wzru zgłszenia zbiru danych d rejestracji Generalnemu Inspektrwi Ochrny Danych Osbwych (Dz. U. 2004 Nr 100, pz. 1025) dtyczy systemu Internetwej Rejestracji Kandydatów, w zakresie sprawzdawczści: Rzprządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie zawiadamiania wjskwych kmendantów uzupełnień sbach pdlegających bwiązkwi czynnej służby wjskwej raz wydawania przez pracdawców, szkły i inne jednstki rganizacyjne zaświadczeń w sprawach pwszechneg bwiązku brny (Dz. U. 2004 Nr 145, pz. 1539, z późn. zm.: D. U. 2006 Nr 220, pz. 1603) Rzprządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2011 r. w sprawie kreślenia wzrów frmularzy sprawzdawczych, bjaśnień c d spsbu ich wypełniania raz wzrów kwestinariuszy i ankiet statystycznych stswanych w badaniach statystycznych ustalnych w prgramie badań statystycznych statystyki publicznej na rk 2010 (Dz. U. 2011 Nr 83, pz. 453). Rzprządzenie Ministra Nauki i Szklnictwa Wyższeg z dnia 22 września 2011 r. w sprawie danych zamieszczanych w gólnplskim wykazie studentów (Dz. U. 2011 Nr 204, pz. 1201), 1.1.2 Prawdawstw uczelniane Uchwały senatu, zarządzenia rektra, kanclerza, regulamin studiów składają się system prawny uczelni. Ich skutki prawne mgą mieć wpływ na funkcjnwanie systemu. Ddatkw nie należy bagatelizwać znaczenia niepisaneg prawa zwyczajweg. Zachęcamy d czynienia wysiłków na rzecz takieg stanwienia prawa uczelnianeg, aby działanie systemu był przez nie wspierane. Pniżej przedstawiamy przykłady uchwał, zarządzeń z dnśnikami d dkumentów źródłwych, które nrmalizują prces wdrżenia i użytkwania systemu: Akademia Pdlaska Zarządzenie nr 40 Rektra AP z dnia 19 lipca 2007 r. w sprawie regulaminu infrmatyczneg systemu bsługi studentów USOS, Plitechnika Częstchwska Zarządzenie nr 62 Rektra PCz z dnia 9 września 2004 r. w sprawie wdrżenia Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, Państwwa Wyższa Szkła Zawdwa w Elblągu Zarządzenie nr 2 Rektra PWSZ w Elblągu z dnia 8 stycznia 2008 r. w sprawie wdrżenia w uczelni Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studentów (USOS), Uniwersytet Jagiellński Zarządzenie nr 3 Rektra Uniwersytetu Jagiellńskieg z 23 stycznia 2006 rku w sprawie wdrażania Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, kreślające bwiązki krdynatrów wydziałwych, 8
Zarządzenie numer 3 Rektra UJ z 16 stycznia 2007 w sprawie weryfikacji danych użytkwników interfejsu administracyjneg Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, Zarządzenie nr 41 Rektra Uniwersytetu Jagiellńskieg z 12 lipca 2007 w sprawie ustalenia raz ujednlicenia w UJ prcedur administracyjnych dtyczących bsługi studiów realizwanych z wykrzystaniem USOS, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskieg w Warszawie (http://senat.uksw.edu.pl/) Uchwała Nr 65/2008 Senatu UKSW z dnia 25 września 2008 r. w sprawie regulaminu studiów pdyplmwych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskieg w Warszawie, Uchwała nr 28/2009 Senatu UKSW z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca uchwałę w sprawie regulaminu studiów pdyplmwych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskieg w Warszawie, Uchwała nr 39/2009 Senatu UKSW z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie zmian w regulaminie studiów, Zarządzenie nr 8/2008 Rektra UKSW z dnia 1 kwietnia 2008 r. w sprawie rganizacji rekrutacji na I rk jednlitych studiów magisterskich, studiów pierwszeg stpnia, studiów drugieg stpnia prwadznych w frmie studiów stacjnarnych i niestacjnarnych w rku akademickim 2008/2009, Zarządzenie nr 19/2009 Rektra UKSW z dnia 5 maja 2009 r. w sprawie rganizacji rekrutacji na I rk studiów na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskieg w Warszawie w rku akademickim 2009/2010, Zarządzenie nr 35/2009 Rektra UKSW z dnia 14 lipca 2009 r. w sprawie elektrnicznej legitymacji studenckiej, Zarządzenie nr 39/2007 Rektra UKSW z dnia 9 listpada 2007 r. w sprawie prwadzenia księgi dyplmów i archiwizacji prac dyplmwych, Zarządzenie nr 43/2007 Rektra UKSW z dnia 26 listpada 2007 r. w sprawie wzru prtkłu kmisji egzaminu dyplmweg, Zarządzenie nr 34/2009 Rektra UKSW z dnia 14 lipca 2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie prwadzenia księgi dyplmów i archiwizacji prac dyplmwych, Zarządzenie nr 43/2008 Rektra UKSW z dnia 4 listpada 2008 r. w sprawie ustalenia wzrów, prcedur sprządzania i zatwierdzania kalkulacji finanswych studiów niestacjnarnych, niestacjnarnych studiów dktranckich, studiów pdyplmwych, kursów dkształcających i innych dpłatnych frm kształcenia raz zasad sprządzania list studentów, dktrantów, uczestników studiów pdyplmwych, kursów raz innych frm kształcenia zawierających dane stanwiące pdstawę ustalenia, krekt raz ewidencji należnści Uczelni z tytułu płat pbieranych za świadczne usługi edukacyjne bjęte bwiązkiem imiennej ewidencji, Decyzja nr 12/09 Rektra UKSW z dnia 24 marca 2009 r. w sprawie gólnuczelnianeg wzru ankiety ceny zajęć dydaktycznych przez studentów, Decyzja nr 13/09 Rektra UKSW z dnia 14 kwietnia 2009 r. w sprawie wzru pisu przedmitu (sylabusa), Uniwersytet Mikłaja Kpernika w Truniu Zarządzenie Nr 13 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie prwadzenia dkumentacji przebiegu studiów z wykrzystaniem Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, 9
Zarządzenie Nr 59 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie prcedury ukńczenia studiów wyższych w Uniwersytecie Mikłaja Kpernika w Truniu, Uchwała Nr 47 Senatu Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 26 maja 2009 r. w sprawie zasad ustalania zakresu bwiązków nauczycieli akademickich, rdzajów zajęć dydaktycznych bjętych zakresem tych bwiązków raz zasad bliczania gdzin dydaktycznych, Zarządzenie Nr 73 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie ankietweg badania pinii studentów zajęciach dydaktycznych realizwanych w UMK (w systemie USOS), Zarządzenie Nr 167 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 24 listpada 2009 r. w sprawie bwiązków związanych z przeprwadzaniem egzaminów i zaliczeń raz dkumentwaniem ich wyników w systemie USOS, Zarządzenie Nr 77 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie pisu przedmitu w uniwersyteckim katalgu przedmitów zamieszcznym w systemie USOS, Zarządzenie Nr 79 Rektra Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie zasad krzystania z Systemu Rezerwacji Sal (SRS) w Uniwersytecie Mikłaja Kpernika w Truniu, Uniwersytet Oplski Decyzja nr 1/2005 Rektra UO z 31 marca 2005 w sprawie wdrżenia USOS na UO (dstępna dla uprawninych użytkwników), Uniwersytet Rlniczy im. Hugna Kłłątaja w Krakwie (dstęp tylk dla uprawninych) Zarządzenie nr 21/2007 Rektra UR w sprawie wdrżenia Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów USOS, Zarządzenie nr 10/2008 Rektra w sprawie przyjęcia i wdrżenia prcedur bsługi studiów realizwanych z wykrzystaniem Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów USOS, Zarządzenie Rektra w sprawie prac dyplmwych studentów UR (Archiwum Prac Dyplmwych) - jeszcze nie publikwane, Zarządzenie Rektra w sprawie Elektrniczneg Albumu Studentów i Elektrnicznej Księgi Dyplmów - jeszcze nie publikwane, Uniwersytet Warszawski Zarządzenie nr 8 Rektra UW z dnia 31 sierpnia 2004 w sprawie prwadzenia Księgi Dyplmów i archiwizacji prac dyplmwych (z późniejszymi zmianami - Zarządzenie nr 16 z 18 maja 2006, Zarządzenie nr 4 Rektra UW z dnia 7 marca 2005 w sprawie prwadzenia dkumentacji studiów z wykrzystaniem Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, Zarządzenie nr 22 Rektra UW z dnia 20 października 2005 w sprawie krdynacji działań związanych z wdrażaniem Uniwersyteckieg Systemu Obsługi Studiów, Zarządzenie nr 25 Rektra UW z dnia 22 listpada 2005 r. w sprawie pełnmcników ds. rekrutacji w jednstkach rganizacyjnych Uniwersytetu Warszawskieg, Zarządzenie nr 22 z 11 lipca 2006 w sprawie elektrnicznej legitymacji studenckiej, Zarządzenie nr 11 Rektra UW z dnia 28 kwietnia 2008 r. w sprawie pstępwania kierwników pdstawwych jednstek rganizacyjnych w zakresie przygtwania ferty dydaktycznej jednstek w systemie bsługi studiów USOS, 10
Uniwersytet Warmińsk-Mazurski w Olsztynie 1.2 Zastswania Uchwała Senatu UWM w Olsztynie 233 z 30 listpada 2007 r. w sprawie infrmatyzacji Uniwersytetu Warmińsk-Mazurskieg w Olsztynie. Szczegółwy pis każdeg z mdułów i składwych systemu, a także aplikacji stwarzysznych jest zawarty w dkumentacji d systemu dstępnej na strnie dmwej prjektu. W tym pracwaniu pkrótce zaprezentujemy jedynie kilka najważniejszych i jedncześnie charakterystycznych elementów tku studiów, które są w pełni bsługiwane przez system. 1.2.1 Immatrykulacja Dane sbwe każdeg przyjęteg kandydata na studia mgą zstać zaimprtwane z aplikacji rekrutacyjnej IRK (patrz p. 1.3.1) przez każdeg uprawnineg pracwnika dziekanatu. W ramach teg prcesu dknuje się: aktualizacji danych sbwych i adreswych, jeśli jest wymagana, wpisania na właściwy etap prgramu studiów, przydzielenia numeru indeksu (autmatyczne z puli dstępnych numerów, ręcznie, pzstawienie istniejąceg numeru), ustalenia knt niezbędnych d autryzacji w usługach związanych (stwarzysznych) z USOS (patrz Rys. 2 raz p. 2.8), przydzielenia wirtualnej waluty pzwalającej na krzystanie z rejestracji elektrnicznych na zajęcia, które wymagają psiadanie takiej waluty (głównie lektraty i wychwanie fizyczne), pbrania zdjęcia w pstaci elektrnicznej. W dwlnym mmencie pracy systemu istnieje mżliwść pdglądu elektrnicznej wersji, a także wydruku dkumentu nazwie Album studentów. W przypadku stswania innych aplikacji rekrutacyjnych imprt danych przyjętych kandydatów należy przygtwać we własnym zakresie. Rys. 2. Jeden z krków imprtu danych z aplikacji rekrutacyjnej 1.2.2 ELS/D/P Elektrniczna Legitymacja Studencka, Dktrancka, Karta Pracwnicza Uczelnia mże wydawać studentm i dktrantm elektrniczne dkumenty pświadczające ich status legitymacje studenckie/dktranckie. Mgą ne także pełnić ddatkwe funkcje, np. karty biblitecznej, karty miejskiej itp. System USOS zapewnia pełną bsługę teg typu dkumentów, tj.: 11
zlecanie wydruku legitymacji z wykrzystaniem danych sbwych i zdjęć przechwywanych w systemie, persnalizwanie blankietów (karty stykw-bezstykwe firm Unicard, Gemalt, Oberthur, szczegółwy wykaz jest dstępny pd adresem: http://www.muci.edu.pl/pliki/els- USOS.pdf) na drukarkach firm Evlis lub Farg, drukwanie kdów kreskwych, pdpisywanie i przedłużanie ważnści z wykrzystaniem kwalifikwaneg pdpisu elektrniczneg firm Unizet, KIR lub PWPW, prwadzenie rejestrów: certyfikatów i uprawnień sób, blankietów i hlgramów raz ich zużycia. Jest także mżliwe drukwanie i prwadzenie rejestru wydanych kart pracwniczych d zastswań wewnętrznych, np. kntrli wejść d sal i pmieszczeń pracwniczych, a także zewnętrznych np. karta miejska. Rys. 3. Awers i rewers przykładwej ELP Uniwersytetu Warszawskieg 1.2.3 Pmc materialna i ubezpieczenie zdrwtne Każdy ze studentów spełniający kreślne kryteria mże trzymać pmc finanswą ze śrdków budżetwych. Realizacja teg zadania jest wspierana pprzez: planwanie wydatków funduszu i rzliczanie dknanych wypłat, prwadzenie rejestru złżnych pdań, zastswanie algrytmów bliczających wyskść należnych kwt na pdstawie wprwadznych średnich dchdów w rku pdatkwym, uzyskanych cen i infrmacji niepełnsprawnści (patrz Rys. 4), kntrlę pprawnści dknywanych wypłat (przekrczenie maksymalnej kwty, blkada jednczesnych wypłat stypendiów typu scjalneg z kilku jednstek dla teg sameg studenta, uprawnienie d trzymywania pmcy materialnej), dknywanie ptrąceń ze stypendiów (np. za akademiki dla zakwaterwanych studentów), eksprt przelewów d systemu bankweg w najppularniejszym standardzie VideTel, ale także d Kredyt Banku i BRE Banku, archiwizacja list stypendialnych w każdym miesiącu, w którym dknywane są wypłaty, drukwanie decyzji stypendialnych i zaświadczeń trzymanej pmcy, raprty i sprawzdania (w tym GUS S-11). 12
Rys. 4. Przykład wyliczania wyskści stypendium Dla studentów pdlegających bwiązkwemu ubezpieczeniu zdrwtnemu, za których uczelnia dprwadza składki, istnieje mżliwść prwadzenia rejestru ubezpieczenia bejmująceg następujące funkcjnalnści: eksprt wszelkich dkumentów w tym rzliczeniwych d aplikacji PŁATNIK, ubezpieczenie człnków rdzin studenta. 1.2.4 System raprtów, decyzji administracyjnych, wydawanie zaświadczeń Prwadzenie administracyjnej bsługi tku studiów wymaga przechwywania w teczce studenckiej wielu raprtów, a także przekazywania zaintereswanym zaświadczeń czy decyzji wynikających z Kdeksu Pstępwania Administracyjneg. Należy pdkreślić, że wiele z tych dkumentów ma dpwiedniki w angielskiej wersji językwej, c jest pmcne w umiędzynardwieniu studiów. Te wszystkie zadania są zrealizwane w USOS, a w szczególnści: wydruk niezbędnych zaświadczeń: byciu studentem, d banku na ptrzeby kredytów studenckich, wydruk raprtów z dkumentacji przebiegu studiów: karty kreswych siągnięć studenta, karty przebiegu studiów, prtkły, suplementy d dyplmu, wydruk raz prwadzenie rejestru wydanych decyzji administracyjnych dtyczących studentów (skreślenie, pwtarzanie, wezwanie d zapłaty itp.), elektrniczne przetwarzanie pdań studenckich. Rys. 5. Przykład wykazu dstępnych raprtów i zestawień na jednym z frmularzy 13
1.2.5 Rzliczanie z wymagań, ferta dydaktyczna Elektrniczny indeks studenta jest jednym z isttniejszych elementów przetwarzania danych w systemie infrmatycznym uczelni. USOS dyspnuje mechanizmami, które pzwalają na: przygtwanie ferty dydaktycznej (w języku plskim i angielskim): przedmity, realizwane treści prgramwe, efekty kształcenia i niezbędna literatura (tzw. sylabusy), spsby zaliczenia, liczba punktów ECTS uzyskanych za zaliczenie przedmitu, rdzaje i liczba gdzin zajęć, prwadzący i uczestnicy grup zajęciwych, terminy i lkalizacje grup raz ich ddatkwe właściwści, np. dedykwanie tylk dla studentów z wybranych prgramów studiów, przechwywanie uzyskanych przez studentów cen i zaliczeń na prtkłach, bliczanie średnich wg różnych kryteriów, związanie tych cen z prgramami studiów realizwanymi przez uczestników zajęć, kreślanie wymagań przedmitwych i punktwych na pszczególnych etapach prgramu studiów i wykrzystanie mechanizmów sprawdzających czy wymagania te są spełnine pdczas rzliczania studentów, uwzględnienie zmiennści wymagań w czasie (patrz Rys. 6), nakładanie na studentów ddatkwych wymagań (przedmitwych, punktwych) lub zwalnianie z istniejących, przechwywanie histrii awansów, skreśleń, pwtórzeń etapów, zaliczeń warunkwych, ewidencję i zaliczanie dbywanych praktyk przewidzianych prgramem studiów, internetwe wypełnianie prtkłów i rejestracje na zajęcia według różnych metd (patrz p. 1.3.5). Rys. 6. Przykład definiwania wymagań przedmitwych 1.2.6 Planwanie zajęć Asystent planisty Każda z jednstek uczelni, która przygtwuje fertę dydaktyczną mże skrzystać z mdułu Planista, któreg zadaniem jest wspmaganie układania planu zajęć. Jest n realizwane pprzez: graficzne planwanie zajęć (patrz Rys. 7), kntrlę pprawnści terminów dbywania zajęć i zajętści sal, uwzględnienie dezyderatów pracwniczych składanych w systemie internetwym, 14
pdgląd i wydruk ułżneg planu dla pracwnika, sali, grupy przedmitów, prgramu i etapu studiów. Rys. 7. Przykład planwania zajęć z pdziałem na sale jednstki Zstała także przygtwana specjalna aplikacja, która ddatkw pzwala na rzbijanie zajęć cyklicznych na pjedyncze sptkania z uwzględnieniem kalendarza akademickieg i planwanie zajęć zarówn cyklicznych, jak i nieregularnych. Nacisk płżn na intuicyjny, elastyczny interfejs i wyską wydajnść działania aplikacji (patrz p. 1.3.8). 1.2.7 Sprawy pracwnicze, minima kadrwe i pensum dydaktyczne Pracwnicy uczelni będący nauczycielami akademickimi są zbwiązani d prwadzenia zajęć dydaktycznych w ramach ustalneg pensum. Określenie wyskści pensum zależy d stanwiska zatrudnienia, pełninych funkcji, trzymywanych zniżek raz innych czynników np. urlpów. Pnadt, w przypadku przeprwadzenia większej liczby gdzin zajęć niż wynsi pensum system umżliwia wyliczenie należneg wynagrdzenia. Jest t mżliwe dzięki: przechwywaniu histrii zatrudnienia pracwnika raz szczegółów jeg kariery naukwej, pełnienia funkcji isttnych dla funkcjnwania uczelni, zasiadania w kmisjach, przypisania pracwnika d minimum: związaneg z uprawnieniami jednstki d nadawania stpni naukwych w ramach danej dyscypliny, kadrweg dla prwadzneg kierunku studiów, znaczenia (także na pdstawie algrytmu) gdzin zajęć wlicznych d pensum, związania zajęć przedmitów ze źródłem ich finanswania (ksztrysy), kreśleniem wyskści stawek płatnych w ramach źródła finanswania, c umżliwia analizę ksztchłnnści studiów. 15
Rys. 8. Przykład raprtu Sprawzdanie z działalnści dydaktycznej pracwnika 1.2.8 Płatnści za usługi edukacyjne Prwadzenie przez uczelnię studiów niestacjnarnych, pdyplmwych czy kursów dkształcających wiąże się z kniecznścią pbru płat za usługi edukacyjne, naliczania dsetek za nieterminwe ich regulwanie, a także windykację należnści w przypadku sób uchylających się d bwiązku zapłaty za trzymaną usługę edukacyjną. Wszystkie te czynnści mgą zstać zrealizwane pprzez: zdefiniwanie cenników należnści: czesne, płaty za pwtarzanie, wpisy warunkwe, a także za zakwaterwanie w akademiku itp. kreślenie: kdów, na pdstawie których będzie dbywał się eksprt danych d systemu finansweg uczelni, systemu knt indywidualnych d wnszenia płat, prcentwej wyskści dsetek, a także liczby dni zwłki d terminu płatnści, d których nie następuje naliczanie dsetek, zaprpnwanie należnści studentm, rzbicie na dstępne plany ratalne, imprt plików zawierających infrmacje dknanych wpłatach (patrz Rys. 9) z następujących banków: Bank BGŻ, Bank BPH, Bank Millennium, Bank Zachdni WBK SA, BRE Bank, Citi Handlwy, ING Bank Śląski, Kredyt Bank SA, Peka SA, PKO Bank Plski, Raiffeisen Bank Plska, 16
autmatyczne rzliczenie wpłat z należnściami, naliczenie należnych dsetek, krekta rzliczeń, raprtwanie dknanych wpłatach, przeterminwanych transakcjach i niepłacnych należnściach. Rys. 9. Przykład wykazu zaimprtwanych plików z płatnściami Przygtwywana jest nwa wersja mdułu d bsługi płatnści, która będzie miała status prgramu pmcniczeg dla systemu finansw-księgweg uczelni. Przewidywane jest utwrzenie trzech mdułów ściśle związanych ze sbą: prdukty zawierający definicje usług edukacyjnych, za które uczelnia pbiera płaty według kreślnych cenników i pdpisanych umów cywiln-prawnych, rzliczenia przeznaczny d przetwarzania należnści i wpłat zgdnie z zasadami księgwści, windykacja dedykwany d bsługi przeterminwanych i niespłacnych należnści. 1.2.9 Międzyuczelniana wymiana studencka Studenci w czasie studiwania mgą skrzystać z ferty wielu prgramów wymiany pzwalających na dbycie części studiów na innej uczelni i uznanie zdbytych tam siągnięć przez uczelnię macierzystą. Przykładami takich prgramów realizwanych na dużą skalę są ERASMUS raz MOST. System zapewnia: prwadzenie rejestru: umów zawieranych pmiędzy uczelniami partnerskimi w ramach wymiany studenckiej z kreśleniem warunków współpracy, źródeł finanswania i budżetów prgramu wymiany, sób krdynatrów wymiany, wydanych dkumentów, dla studentów wyjeżdżających: prwadzenie rekrutacji i kwalifikacji na wyjazd d uczelni partnerskiej, uzgadnianie przumienia prgramie zajęć w uczelni partnerskiej (ang. Learning Agreement), przyznanie i przekazywanie kwt stypendiów płatnych z kreślnych funduszy, dla studentów przyjeżdżających: rejestrwanie przyjazdów (daty, zakwaterwanie, piekunwie), wydanie karty przebiegu studiów (ang. Transcript f Recrds), 17
wydruki wielu niezbędnych raprtów (umwy, aneksy, zaświadczenia itp.). Rys. 10. Przykład wykazu pdpisanych umów dtyczących wymiany studenckiej 1.2.10 Ankietwanie i sprawzdawczść Ankietwanie prcesu dydaktyczneg jest jednym z elementów ceny przeprwadzanej przez kmisję akredytacyjną, zatem mżliwść przeprwadzenia badań wśród studentów uczelni jest ważną funkcją systemu. Definiwanie ankiety plega na: kreśleniu charakteru ankiety (gólna, przedmitwa), wprwadzeniu zadawanych pytań, kreśleniu skali ceniania i zakresu badań (sby uprawnine d brania udziału w badaniu), bliczeniu i prezentacji wyników badań. Innym isttnym elementem systemu d bsługi spraw studiów jest sprawzdawczść: na rzecz rganów administracji państwwej Główny Urząd Statystyczny, Ministerstw Nauki i Szklnictwa Wyższeg: POL-n (Zintegrwany System Infrmacji Szklnictwie Wyższym) eksprt danych: pracwników (infrmacja zatrudnieniu, tytułach i stpniach naukwych, przypisaniach d minimum kadrweg kierunku), studentów (infrmacja studiwanych kierunkach, zgrmadznych punktach ECTS, trzymywanej pmcy materialnej), Rys. 11. Przykład przygtwania eksprtu danych d systemu POL-n 18
S-10 sprawzdanie studiach wyższych, S-11 sprawzdanie pmcy materialnej i scjalnej dla studentów i dktrantów, S-12 sprawzdanie stypendiach naukwych, studiach pdyplmwych i dktranckich raz zatrudnieniu w szkłach wyższych, PNT-01/s sprawzdanie działalnści badawczej i rzwjwej (B+R) w szkłach wyższych, EN-1 sprawzdanie liczbie kandydatów i przyjętych na studia stacjnarne i niestacjnarne, wewnętrzna: 1.2.11 Dyplmy Rys. 12. Przykład przygtwania wykazu danych d sprawzdania GUS S-10 księgi albumów i dyplmów, listy prac dyplmwych, piekunów, prmtrów, recenzentów, ferta dydaktyczna jednstki, karty bciążeń dydaktycznych zestawienia rczne itp. Ukńczenie większści typów studiów jest dkumentwane i ptwierdzane wydaniem państwweg dkumentu dyplmu. Jeg wydruk wraz z wymaganymi dpisami (w następujących wersjach językwych: plska, angielska, niemiecka, hiszpańska, rsyjska i francuska) raz suplementem w plskiej i angielskiej wersji językwej mże zstać pprzedzny następującymi czynnściami, które są rejestrwane w systemie: napisanie pracy dyplmwej pdlegającej prceswi recenzwania, a następnie zarchiwizwania wersji elektrnicznych pracy, załączników raz recenzji w repzytrium (jeśli wymaga teg prgram studiów), uzupełnienie siągnięć przedmitwych i punktwych zdbytych na innych uczelniach w ramach wyjazdów w prgramach ERASMUS, MOST i innych, zarejestrwanie innych szczególnych siągnięć, stypendiów, nagród, zaliczenie praktyk, przeprwadzenie egzaminu dyplmweg w kreślnym terminie i składzie kmisji egzaminacyjnej, bliczenie średniej ze studiów raz wyniku kńcweg na dyplmie z uwzględnieniem wag przypisanych pszczególnym składwym ceny raz precyzji bliczeń, nadanie centralneg numeru dyplmu według jedneg z trzech dstępnych spsbów numerwania, wydruk ryginałów i dpisów dyplmów na blankietach z nadrukiem lub bez nadruku (patrz Rys. 13) raz suplementu w plskiej i angielskiej wersji językwej. 19
Rys. 13. Przykład funkcji drukwania dyplmu 1.2.12 Studia dktranckie, pdyplmwe i kursy dkształcające Studia trzecieg stpnia pzwalają na pgłębianie wiedzy zdbytej pdczas studiów jednlitych lub drugieg stpnia i uzyskanie stpnia naukweg dktra. Rejestrwanie przebiegu studiów w systemie dbywa się w taki sam spsób jak studiów pierwszeg, drugieg stpnia czy jednlitych i kńczy wydrukiem świadectwa ukńczenia studiów dktranckich. System wspiera bsługę przewdów dktrskich pprzez udstępnienie mechanizmów d realizacji następujących zadań: wpisanie tematu rzprawy z wyznaczeniem prmtra, a następnie przechwywanie jej wersji elektrnicznej w repzytrium, zdefiniwanie egzaminów dktrskich z dyscyplin pdstawwej i ddatkwej raz języka bceg wraz ze składami kmisji egzaminacyjnych, zdefiniwanie egzaminu dktrskieg wraz ze składem kmisji egzaminacyjnej, wydruk niezbędnych raprtów, nadanie stpnia naukweg z kreślnej dyscypliny i numeru dyplmu. 1.2.13 Archiwum uczelniane Rys. 14. Widk kna frmularza Dktranci P zakńczeniu przetwarzania przez jednstki bsługujące tk studiów następuje przekazanie teczek habilitantów, dktrantów, abslwentów i studentów skreślnych z prgramów studiów d archiwum uczelnianeg. System USOS umżliwia przetwarzanie zasbów archiwum w spsób elektrniczny według pdziału na dane pzyskane: przed wdrżeniem systemu USOS (rbcza nazwa Archiwum UW), 20
przekazane elektrnicznie przez wbudwane mechanizmy w ramach systemu USOS. Przygtwan narzędzia d zaawanswaneg wyszukiwania danych, prwadzenia rejestru wypżyczeń teczek z kntrlą ich zwrtu. Rys. 15. Widk kna frmularza Archiwum USOS 1.3 Aplikacje stwarzyszne Kniecznść pszerzenia grna użytkwników systemu studentów uczelni i sby prwadzące zajęcia dydaktyczne dprwadziła d zbudwania specjalnych aplikacji webwych d bsługi klejnych zastswań i z łatwym dstępem. Stawiane tym aplikacjm wymagania dużej wydajnści, wymusiły zastswanie ddatkwych baz danych (wydrębninych z systemu USOS, ale krzystających z danych w nim zawartych, prcesie migrwania danych piszemy w rzdziale 2.7). Stąd pchdzenie kreślenia ich jak aplikacji stwarzysznych. Każda z aplikacji zstała wypsażna w wygdny instalatr raz jest dstępna także w angielskiej wersji językwej. Należy ddać, że uruchamianie tych aplikacji nie jest wymagane d właściweg działania systemu USOS. Przeprwadzenie wielu czynnści w ramach tych aplikacji wymaga prcesu uwierzytelnienia użytkwnika, piszemy tym szerzej w rzdziale 2.8. 21
Rys. 16. Schemat struktury aplikacji stwarzysznych (rys. Wjciech Rygielski) 1.3.1 IRK Internetwa Rejestracja Kandydatów Pierwszy kntakt kandydata z jeg przyszłą uczelnią rzpczyna się d zapznania się z kmplekswą fertą prwadznych studiów, wymagań stawianych kandydatm pdczas rekrutacji. IRK stwarzyszny z USOS zapewnia pnadt: pełną infrmację przebiegu prcesu kwalifikacji zarejestrwaneg kandydata, d zapisania się na kierunek, bliczenie wyskści i wniesienie płaty rekrutacyjnej, pzycję na liście rankingwej i trzymanie wyniku pstępwania, wydrukwanie pdania na studia (ankiety sbwej) p przyjęcie na studia, pzyskanie i przetwrzenie z Krajweg Rejestru Matur (pr. p. 1.3.4) następujących danych kandydatów, którzy wyrazili zgdę na przetwarzanie ich danych w celach rekrutacyjnych: wyników maturalnych na świadectwach djrzałści zdawanych w trybie nwej matury i aneksach, trzymanych tytułów laureatów i finalistów limpiad, numerów dkumentów, nazw ukńcznych szkół średnich, przeprwadzenie kwalifikacji kandydatów z wykrzystaniem funkcji bliczających wyniki na pdstawie egzaminów maturalnych i wewnętrznych (przeprwadznych przez uczelnię), 22
przetwarzanie zdjęć kandydatów niezbędnych d Elektrnicznej Legitymacji Studenckiej, kmunikwanie się kmisji rekrutacyjnych z kandydatami, dpwiedzi na zgłaszane pytania i wątpliwści na specjalnym frum dyskusyjnym, przekazanie decyzji wyniku pstępwania rekrutacyjneg kandydatwi drgą elektrniczną na jeg skrzynkę pdawczą w epuap (elektrniczna platfrma usług administracji publicznej, http://epuap.gv.pl/), drukwanie dkumentów z pstępwania kwalifikacyjneg: prtkły, decyzje (dla kandydatów, którzy nie psiadają prfilu zaufaneg w epuap lub d których nie trzyman Urzędweg Ptwierdzenia Odbiru), sprawzdania (np. EN-1), raprtwanie stanie rekrutacji i udstępnianie statystyk. Rys. 17. Przykład widku systemu IRK dla kandydata na studia 1.3.2 IRK-BWZ Rekrutacja studentów zagranicznych Wzrst wymiany studenckiej w ramach eurpejskieg prgramu ERASMUS, a także zwiększenie zaintereswania studiwaniem w Plsce przez studentów uczelni zagranicznych, stał się pwdem pwstania aplikacji IRK-BWZ. Jej głównym zadaniem jest umżliwienie tej takim studentm aplikwania na uczelnię, szybki kntakt i infrmwanie przebiegu kwalifikacji. Kandydaci mgą dłączać dkumenty niezbędne d pdjęcia decyzji zatwierdzeniu przyjazdu przez sby krdynujące współpracę międzynardwą. 23
Rys. 18. Przykład widku systemu IRK-BWZ dla kandydatów na studia krótkterminwe 1.3.3 IRK-MOST W krajwym systemie mbilnści studentów MOST uczestniczy 19 uniwersytetów. Na zamówienie Uniwersyteckiej Kmisji Akredytacyjnej, która jest krdynatrem teg prgramu pwstała aplikacja wpierająca prces rekrutacji kandydatów d uczestnictwa w prgramie. Najważniejsze elementy serwisu dstępneg pd adresem https://mst.uka.uw.edu.pl/, t: federacyjny system zarządzania tżsamścią kandydatów, mżliwść twrzenia przez kandydata i zatwierdzania przez sby kwalifikujące przumienia prgramie zajęć w integracji z Infrmatrami ECTS uczelni (patrz 1.3.10), uzupełnienie wykazu zaliczeń przed zakńczeniem uczestnictwa w prgramie. 1.3.4 KReM Krajwy Rejestr Matur Jest t gólnplski system (https://krem.uw.edu.pl/) umżliwiający uczelnim, które pdpisały umwę z Uniwersytetem Warszawskim, krzystanie z następujących danych kandydatów, którzy wyrazili zgdę na przetwarzanie ich danych w celach rekrutacyjnych: wyniki maturalne na świadectwach djrzałści zdawanych w trybie nwej matury i aneksach, numery dkumentów, trzymane tytuły laureatów i finalistów limpiad, nazwy ukńcznych szkół średnich. 1.3.5 USOSweb Wirtualny dziekanat Aplikacja stwarzyszna USOSweb pwstała jak pierwsza i feruje największą liczbę usług. Pzwala na przeniesienie na płaszczyznę elektrniczną wielu czynnści i prcedur wyknywanych przez nauczycieli akademickich i studentów, które są związane z rganizacją i dkumentacją przebiegu studiów. Przedstawimy teraz kilka najważniejszych czynnści mżliwych d wyknania: przez pracwników prwadzących zajęcia: sprawdzanie planu prwadznych zajęć, składanie prpzycji d planwaneg rzkładu zajęć i prwadzenie planu zajęć własnych, 24
trzymanie list uczestników grup zajęciwych, eksprt danych, wysyłanie wiadmści tekstwych d uczestników, przechwywanie wyników przeprwadznych sprawdzianów i przeliczanie ich na ceny kńcwe z przedmitów, wystawianie cen i zaliczeń, drukwanie i zatwierdzanie prtkłów, zarządzanie prcesem kwalifikacji na wyjazdy w ramach prgramu ERASMUS, piniwanie pdań studenckich, branie udziału w wybrach prwadznych na uczelni, w śrdwisku USOSweb, przez studentów: Rys. 19. Przykład widku systemu USOSweb dla zalgwaneg pracwnika sprawdzanie planu zajęć, uzyskanych cen i zaliczeń, uzupełnianie siągnięć przedmitwych i punktwych trzymanych w ramach wyjazdów z prgramów ERASMUS, MOST i innych, a także łączenie (pdpinanie) zaliczanych przedmitów z realizwanymi prgramami studiów, zapisywanie się na zajęcia, egzaminy, wyjazdy w ramach prgramu ERASMUS (rejestracje) według jednej z kilku dstępnych metd, składanie niektórych rutynwych pdań w dziekanacie i mnitrwanie przebiegu ich realizacji, wypełnianie ankiet dtyczących prcesu dydaktyczneg czy uczestniczenie w wybrach rganizwanych w ramach systemu USOSweb, uzyskiwanie infrmacji płatnściach za usługi edukacyjne, trzymanej pmcy materialnej itp., kmunikwanie się z uczestnikami swich grup zajęciwych i ich prwadzącymi. Pnadt każdy mże zapznać się z ferwanymi przedmitami, wymaganiami dydaktycznymi na pszczególnych kierunkach studiów, strukturą uczelni, wyszukać pracwników. Szczegółwe infrmacje na temat systemu i jeg zastswań mżna znaleźć nie tylk w dkumentacji, ale także w nwatrskich e-pdręcznikach. 25
Rys. 20. Przykład widku systemu USOSweb dla zalgwaneg studenta 1.3.6 UL Uniwersyteckie Lektraty Aplikacja była dpwiedzią na ptrzebę szybkieg, prsteg w bsłudze i wydajneg systemu rejestracji na zajęcia według klejnści zgłszeń ( kt pierwszy ten lepszy ). Rejestrację przeprwadzaną w tym systemie nazywamy żetnwą, gdyż każdemu studentwi uprawninemu d wzięcia udziału w rejestracji musimy wcześniej przydzielić dpwiednią liczbę żetnów (wirtualnych pieniędzy), którymi płaca n udział w zajęciach. Wart krzystać z tej aplikacji, jeśli zachdzi jedna z następujących przesłanek: liczba chętnych na wybrane grupy zajęciwe znacząc przekracza liczbę dstępnych miejsc, mżliwści zapisu d grupy decyduje wynik testu pzimująceg, np. grupy języka bceg dpwiedniej znajmści języka, za uczestnictw w zajęciach należy wnieść ddatkwe płaty (w przypadku braku żetnów system nalicza należnść w wyskści dpwiedniej d liczby gdzin zajęć i ceny jednstkwej żetnu). Rys. 21. Przykład fragmentu widku dstępnych rejestracji w systemie UL 26
1.3.7 APD Archiwum Prac Dyplmwych Klejna aplikacja stwarzyszna umżliwia zautmatyzwanie czynnści związanych ze składaniem prac licencjackich, magisterskich raz dktrskich, a także archiwizwanie ich elektrnicznych wersji (plików w frmacie PDF). P przygtwaniu w systemie USOS infrmacji pracy dyplmwej mżemy także wykrzystać APD d następujących celów: zarządzanie danymi pracach dyplmwych, infrmwanie tematach, autrach, piekunach prac w danych jednstkach, wyszukiwanie i przeglądanie prac, przeprwadzenie prcesu recenzwania i ceniania prac przez upważnine sby raz przechwywania elektrnicznych wersji napisanych recenzji. 1.3.8 Planista Rys. 22. Przykład widku strny głównej aplikacji APD Aplikacja instalwana na stacjach rbczych (tzw. gruby klient) spełnia wszystkie wymagania funkcjnalne Asystenta planisty (patrz 1.2.6), a ddatkw: pzwala na planwanie zajęć na knkretny tydzień lub dzień rku, na kanwie siatki standardwej (sptkania w salach dla wybranych dat (ś Y) i gdzin (ś X)) raz dwrócnej (sptkania dla wybranych sal (ś Y) i gdzin (ś X) i wykrzystaniu wielu filtrów raz widków zagregwanych, ułatwia wykrywanie raz rzstrzyganie knfliktów, umżliwia pracę w dłączeniu d bazy, jest zintegrwana z SRS (patrz p. 1.3.9), umżliwia prstą wymianę efektów pracy w Planiście z zewnętrznymi aplikacjami (eksprt/imprt w pstaci XML). Zastswanie graficznej bibliteki Qt wraz z językiem Pythn zdjęł wiele graniczeń funkcjnalnych becnych w Oracle Frms. T znacza, że interfejs jest znacznie bardziej elastyczny i przyjazny (np. skalwalna kanwa, zmienne wymiary klumn, zmienna klrystyka, zmienna czcinka, wizualizacja danych hierarchicznych w pstaci rzwijalneg drzewa). 27
1.3.9 SRS System Rezerwacji Sal Rys. 23. Przykład widku aplikacji Planista Efektywniejsze wykrzystanie bazy lkalwej uczelni mże zapewnić System Rezerwacji Sal. P zakńczeniu prcesu planwania zajęć i przydziału d nich sal mżna przystąpić d pszukiwania wlnych sal na przeprwadzenie ddatkwych zajęć, sprawdzianów, sptkań klicznściwych. Prpnwany scenariusz działań wygląda następując: ułżenie planu regularnych zajęć z pdanymi gólnymi terminami i przypisanymi salami, z wykrzystaniem Asystenta planisty (patrz p. 1.2.6) lub dedykwanej aplikacji Planista (patrz p. 1.3.8), rzbicie zajęć regularnych na pjedyncze sptkania z mżliwścią uwzględnienia przygtwaneg wcześniej kalendarza rku akademickieg z wyznacznymi dniami wlnymi d zajęć dydaktycznych, rezerwacja sal dla zajęć nieregularnych raz dla pjedynczych terminów w systemie SRS, z uwzględnieniem uprawnień użytkwników, drukwanie raprtów. Rys. 24. Przykład widku zajęć prwadznych w wybranej sali 28
1.3.10 Infrmatr ECTS System ECTS umżliwia uznawanie kresów studiów w innych uczelniach na pdstawie przejrzystych zasad ceniania studentów. Ułatwia tym samym mbilnść studentów na terenie Unii Eurpejskiej. Jednym z elementów wdrżenia systemu transferu i akumulacji punktów jest przygtwanie infrmatra ECTS. Zawiera n najważniejsze infrmacje dtyczące uczelni, prgramu ferwanych przez nią studiów, zasad rekrutacji raz praktyczne infrmacje dla studentów. Omawiany infrmatr stanwi uzupełnienie i jest integratrem infrmacji dstępnych w systemach USOS i IRK (patrz p. 1.3.1). 1.3.11 Ankieter Rys. 25. Przykład widku strny głównej aplikacji Infrmatr ECTS Aplikacja realizująca badania pinii spłecznści akademickiej jest uzupełnieniem dstępneg w systemie USOS mdułu ankietująceg. Dzięki jednczesnej pełnej integracji z USOS, a także bgatej funkcjnalnści mże stanwić isttną knkurencję dla aplikacji teg typu. Główne załżenia: jednczesna bsługa wielu ankiet wg kreślneg harmngramu, dwlne grupy respndentów. Rys. 26. Przykład widku strny głównej aplikacji Ankieter 29
1.3.12 Statystyki system infrmwania kierwnictwa Istnieje duże zaptrzebwanie na aplikacje typu Business Inteligence. Są t systemy dedykwane głównie kadrze zarządzającej, które dstarczają wiedzy uzyskanej na pdstawie infrmacji zebranych z wlumenów danych (pchdzących także z wielu źródeł). Wiedza ta jest prezentwana w różnych przekrjach, dzięki czemu wspmaga prces pdejmwania decyzji. W ramach prjektu USOS jest dstępny system Statystyki, który pbiera dane z dwóch źródeł danych: USOS raz IRK. Aktualnie dstępne są następujące kategrie statystyk: Studenci, Pracwnicy, Dyplmy, Rekrutacja, Maturzyści raz Przyjęci. System pzwala na definiwanie własnych kategrii i ddatkwych statystyk raz mdyfikwanie istniejących. Więcej infrmacji jest dstępnych w pracy [GK]. 1.3.13 biurkarier.edu.pl Rys. 27. Przykład widku dstępnych kategrii statystyk Biura Karier (https://biurkarier.edu.pl/) prwadzne przez uczelnie wyższe pełnią rlę prmcji i pradnictwa zawdweg dla studentów. Dzięki bliskiemu związkwi z uczelniami wyższymi, zgrmadzne życirysy studentów są dla pracdawcy bardziej wiarygdne i wartściwe niż te dstępne u innych pśredników pracy. Pwstał narzędzie, które wykrzystując następujące atuty systemu USOS: wiarygdnść danych na temat nabytych kwalifikacji i siągnięć studentów, duża liczba uczelni przetwarzająca dane studentów w tym systemie, pzwala: pracdawcm umieszczać ferty, przeglądać dane i kntaktwać się z fertbircami, biurm karier udstępniać pracdawcm dane pchdzące prst z baz plskich uczelni, studentm, którzy wyrażą zgdę na przystąpienie d systemu, na uzyskanie dstępu d tysięcy fert pracy, praktyk raz mżliwści stażu. Aplikacja pzwli uczelnim także realizwać wymagane ustaww badanie lsów swich abslwentów. 30
Rys. 28. Strna główna serwisu internetweg biurkarier.edu.pl Aktualnie w prjekcie uczestniczą Biura Karier następujących uczelni: Uniwersytetu Mikłaja Kpernika w Truniu, Uniwersytetu Rzeszwskieg, Uniwersytetu Warszawskieg. 1.3.14 ects.edu.pl Przez zespół USOS zstał przygtwany serwis internetwy (http://ects.edu.pl/), któreg zadaniem jest prezentwanie katalgu katalgów studiów plskich uczelni. Zawiera wykaz adresów internetwych infrmatrów ECTS studiach z wizualizacją na mapie. 1.3.15 USOS API Przygtwan publiczny sieciwy interfejs prgramwania aplikacji (API) w całści dkumentwany w p angielsku (https://apps.uss.edu.pl/develpers/api/), któreg celem jest udstępnienie metd d kmunikwania się systemu USOS z innymi aplikacjami, a także udstępnianie danych przechwywanych w różnych bazach danych aplikacji stwarzysznych z USOS, w jednym miejscu i w ściśle udkumentwany spsób. Umżliwia uczelni, która wdrżyła USOS, udział w zewnętrznych (w tym gólnplskich i międzynardwych) prjektach infrmatycznych. Utwrzn trzy kategrie dstępnych metd: public level udstępnianie funkcjnalnści lub danych, które są publicznie dstępne (nie wymagają uwierzytelniania i autryzacji), user level udstępnianie funkcjnalnści lub danych, z których mgą krzystać knkretne sby, pracwnicy lub studenci uczelni, administrative level udstępnianie funkcjnalnści lub danych, które są niedstępne dla zwykłych użytkwników aplikacji webwych, np. prywatnych i pufnych danych uczelni. Wraz z klejnymi metdami jest zawsze publikwana ich aktualna dkumentacja. 31
Aktualnie metdy USOSapi są wykrzystywane d prezentwania rzbicia planów zajęć na terminy sptkań, wysyłania wiadmści d kreślnej grupy dbirców, pbierania wykrzystanych punktów ECTS d świadczenia studenta uprawnieniach d studiów bezpłatnych.. 1.3.16 Wirtualka CAS Dla uczelni, które nie utrzymują własneg serwera CAS (Central Authenticatin Service) zstała przygtwana platfrma wirtualna z systemem uwierzytelniania CAS. Paczka zawiera także aplikację d przywracania przez użytkwnika zapmnianeg hasła. Ddatkwym atutem wirtualki jest mżliwść uzyskania przez studentów uczelni dstępu d usługi IRK-MOST (patrz 1.3.3) pprzez zdalne uwierzytelnianie i autryzację (tzw. system federacyjneg uwierzytelniania). 1.4 Inne atuty systemu USOS Przedstawiliśmy większść z dstępnych funkcjnalnści systemu USOS i zastswań aplikacji z nim stwarzysznych, ale na uwagę zasługują także aspekty natury bizneswej: mdel rzwju systemu: nie zależy d kndycji finanswej i celów bizneswych zewnętrznej firmy, a tym samym nie jest barczny kniecznścią siągnięcia zysku przez tę firmę, kszt trzymania nwych funkcjnalnści i rzszerzeń systemu jest rzkładany równmiernie na wszystkie uczelnie uczestniczące w knsrcjum MUCI, łatwe d spełnienia wymagania sprzętwe i prgramwe (patrz p. 2.4), bardz niski kszt zakupu licencji systemu (patrz p. 2.3), w który jest wliczny stały dstęp d aktualizacji słwników i nwych wersji aplikacji, łatw mierzalne kszty administrwania systemem i aplikacjami stwarzysznymi, wpływ użytkwników systemu w ramach Kmisji ds. USOS na kształt i funkcjnalnść systemu, mżliwść uzyskania wsparcia na etapie wdrżenia i prdukcyjneg użytkwania, dstęp d pełnej i aktualnej dkumentacji raz struktury danych i kdu źródłweg aplikacji. 32