FILIA AKADEMII ŚWIĘTOKRZYSKIEJ W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM TEMATYKA ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ DLA KANDYDATÓW NA I ROK STUDIÓW FILOLOGII POLSKIEJ W ROKU AKADEMICKIM 2003/2004 NAUKA O LITERATURZE LITERATURA PRZEDROZBIOROWA 1. Najdawniejsze zabytki piśmiennictwa polskiego. 2. Motywy biblijne w literaturze staropolskiej. 3. Motywy antyczne w literaturze staropolskiej. 4. Dramat antyczny - szekspirowski. 5. Bajka w literaturze staropolskiej (Biernat z Lublina, M. Rej). 6. Sielanka staropolska (Sz. Szymonowic). 7. Renesans, humanizm, reformacja. 8. Twórczość Mikołaja Reja. 9. Humanizm we Franciszkach i Pieśniach Jana Kochanowskiego. 10. Treny J. Kochanowskiego jako utwór cykliczny. 11. Cechy poezji barokowej (na wybranych przykładach). 12. J. Ch. Pasek i W. Potocki jako przedstawiciele tzw. baroku sarmackiego. 13. Prądy literackie w Oświeceniu. 14. Oświeceniowe gatunki literackie. 15. Czasopiśmiennictwo i publicystyka w dobie Oświecenia. 16. Teatr i dramat w Oświeceniu. 17. Początki polskiej prozy powieściowej w XVIII wieku. 18. Satyra w Oświeceniu. Jej cechy i funkcje. 19. Bajka w Oświeceniu. Jej cechy i funkcje. ROMANTYZM 1. Zjawiska romantyczne i klasyczne w Odzie do Młodości A. Mickiewicza. 2. Romantyczność A. Mickiewicza jako utwór programowy. 3. Cecha sonetu na podstawie Sonetów krymskich A. Mickiewicza. 4. Orientalizm w Sonetach krymskich. 5. Konrad Wallenrod A. Mickiewicza jako maska historyczna. 6. Dziady cz. III A. Mickiewicza jako utwór polityczny. 7. Rosja i Rosjanie w cz. III Dziadów. 8. Konrad z III cz. Dziadów. 9. Porównaj program walki o wolność Polski Konrada, ks. Piotra, Wysockiego i Justyna Pola w III cz. Dziadów. 10. Obraz Rosji w Ustępie III cz. Dziadów. 11. Budowa III cz. Dziadów. 12. III cz. Dziadów jako ocena przyczyn upadku powstania listopadowego. 13. Ludność w Balladach i romansach A. Mickiewicza. 14. Kordian J. Słowackiego jako polemika z III cz. Dziadów. 15. Ironia i tragizm w Kordianie. 16. Przyczyny upadku powstania listopadowego w Kordianie. 17. Kordian jako bohater romantyczny. 18. Charakterystyka przywódców powstania listopadowego w Kordianie. 19. Omów wybrane liryki J. Słowackiego.
20. Krytycyzm wobec społeczeństwa polskiego w Grobie Agamemnona J. Słowackiego. 21. Tragedia społeczna w III i IV cz. Nie-Boskiej komedii Z. Krasińskiego. 22. Spróbuj odkryć, na czym polega różnica w sposobie przedstawienia świata w Dziadach cz. III i Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. 23. Dokonaj charakterystyki porównawczej Pankracego i hrabiego Henryka z Nie-Boskiej komedii. 24. Dokonaj analizy wierszy C. K. Norwida Fortepian Szopena, Bema pamięci żałobny rabsod, Do obywatela Johna Browna, W Weronie. 25. Król Olch J.W. Goethego jako ballada. 26. Ujęcie bohatera romantycznegow twórczości poznanych pisarzy europejskich. 27. Na czym polegała opozycja romantyzmu wobec klasycyzmu? 28. Omów poznane teksty filozoficzne, eseistyczne i krytycznoliterackie romantyków. 29. Mistycyzm w polskim romantyzmie. 30. Przejawy kultury romantycznej w Polsce w rzeżbie, malarstwie, muzyce, architekturze. 31. Motywy romantyczne we współczesnej poezji. 32. Kto jest bohaterem głównym Dziadów cz. III A. Mickiewicza? 33. Dlaczego romantycy tworzą nowe gatunki (jakie?) i przekształcają dawne? 34. Jak wytłumaczyć A. Mickiewicza w Dziadach cz. III niepomyślność losów Polski w historii. 35. Wymień pisarzy, którzy wyraziście odwołują się w swej twórczości do tradycji romantycznej. Spróbuj sprecyzować, choćby na wybranych przykładach, na czym to polega. 36. Kim jest w Sonetach krymskich Pielgrzym. Spróbuj zbudować jego portret psychologiczny. 37. Wymień znane ci dramaty romantyczne. Na czym polega ich inność w porównaniu z dramatem współczesnym? 38. Jak korzysta z tradycji romantycznej Władysław Broniewski w utworze pod tytułem Ballady i romanse. Jeśli nie pamiętasz tego tekstu, wybierz inny (może być innego autora) i omów pod tym kątem. 39. Dlaczego romantycy sięgali do tradycji ludowej? Porównaj do jakich tradycji odwoływali się twórcy odrodzenia, baroku... 40. Dlaczego nazwano Pana Tadeusza epopeją narodową? POZYTYWIZM, MŁODA POLSKA 1. Stanisław Wokulski i Tomasz Judym dwie wersje awansu społecznego człowieka z nizin. 2. Życie chłopów i problemy wsi w utworach nowelistycznych Henryka Sienkiewicza i Stefana Żeromskiego. 3. Czy pisanie ku pokrzepieniu serc można uznać za dewizę całego pisarstwa Henryka Sienkiewicza? 4. Jak przedstawia się kwestia oceny ludzkich postaw i zachowań w Nad Niemnem Orzeszkwej i w Chłopach Reymonta? 5. Jak uzasadniłbyś wniosek o wyróżnienie Chłopów W. Reymonta literacką Nagrodą Nobla? 6. Chłopi Reymonta na tle pozytywistycznych i młodopolskich utworów poświęconych tematyce wiejskiej (chłopskiej). 7. Utwory historyczne Sienkiewicza i Żeromskiego - dwa spojrzenia na przeszłość narodową. 8. Na czym polega nawiązanie do tradycji romantycznej w literaturze Młodej Polski? 9. Jak rozumiesz słowa doktora Szumana o Wokulskim: Umarł przywalony resztkami feudalizmu? 10. Wykaż związek utworów Sienkiewicza z ideologią polskiego pozytywizmu. 11. Odbicie nastrojów końca wieku w liryce Młodej Polski. 12. Czym tłumaczysz wielką i nieustanną popularność Trylogii Sienkiewicza w Polsce i poza Polską? 13. Pierwiastki romantyczne i pozytywistyczne w osobowości Stanisława Wokulskiego. 14. Powstanie styczniowe w utworach Elizy Orzeszkowej i Stefana Żeromskiego. 15. Nowatorstwo formalne dramatów Stanisława Wyspiańskiego na przykładzie Wesela. 16. Sąd o społeczeństwie polskim w Weselu. 17. Sąd o społeczeństwie polskim w Lalce Prusa. 18. Społeczna i moralna problematyka Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego. 19. Tendencje symboliczno-ekspresjonistyczne i impresjonistyczno-nastrojowe w liryce Młodej Polski. 20. Czy dulszczyzna jest nieśmiertelna? 21. Kwestia społecznych powinności inteligencji w utworach Stefana Żeromskiego. 22. Czy zdanie: Trzeba rozrywać rany polskie, żeby się nie zabliźniły błoną podłości można uznać za dewizę całego pisarstwa Stefana Żeromskiego? DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE
1. Kierunki i prądy artystyczne w sztuce w pierwszych trzech dekadach XX wieku. 2. Awangardowe poszukiwania artystyczne w sztuce XX wieku. 3. Grupy poetyckie w dwudziestoleciu międzywojennym. 4. Stosunki do cywilizacji, techniki, urbanizacji i kultury masowej literatury dwudziestolecia międzywojennego. 5. Tradycja małopolska w dwudziestoleciu międzywojennym kontynuacja czy przezwyciężenie? Omów na wybranych przykładach. 6. Na wybranych przykładach porównaj świat wyobraźni oraz języka poetów Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. 7. Człowiek i natura w poezji B. Leśmiana. 8. Podaj i omów przykłady wierszy awangardowych w poezji XX wieku. 9. Odbicie zmian politycznych, społecznych i cywilizacyjnych w poezji dwudziestolecia międzywojennego (np. w wierszach J. Tuwima, J. Przybosia lub innych). 10. Nowy bohater liryczny w poezji dwudziestolecia międzywojennego. 11. Nowy adresat poezji dwudziestolecia międzywojennego jego wpływ na tematykę i formę wiersza (pojawienie się tematów z życia codziennego, potocznego języka i składni, prostoty obrazowania, elementów humoru i satyry). 12. Nowe upodobania estetyczne w literaturze XX wieku ( np. stosunek do brzydoty, pospolitości, codzienności, trywialności, rzeczy kalekich, choroby, śmierci, ciała, seksu itd.). 13. Katastroficzne przeczucia w literaturze dwudziestolecia międzywojennego (np. w wierszach J. Czechowicza i dramatach S. I. Witkiewicza). 14. Szewcy lub W małym dworku S.I. Witkiewicza jako dramat awangardowy. 15. Groteskowa deformacja obrazu rzeczywistości w utworach W. Gombrowicza, B. Schulza, B. Leśmiana, S.I. Witkiewicza. 16. Ferdydurke W. Gombrowicza jako powieść awangardowa. 17. Eksperymenty w prozie dwudziestolecia międzywojennego, np. w utworach W. Gombrowicza, B. Schulza, M. Kuncewiczowej, Z. Nałkowskiej (analogicznie w prozie światowej początku XX wieku). 18. Jaki utwór (utwory) z literatury światowej odegrał (odegrały) twoim zdaniem przełomową rolę w rozwoju XX - wiecznej prozy. Uzasadnij. 19. Różnice między prozą tradycyjną (realistyczną) i awangardową omów na wybranych przykładach. 20. Zainteresowanie jednostką i jej wewnętrznymi przeżyciami w prozie dwudziestolecia międzywojennego (np. w utworach Z. Nałkowskiej, M. Kuncewiczowej, J. Iwaszkiewicza, B. Schulza, M. Dąbrowskiej). 21. Portrety psychologiczne kobiet w literaturze dwudziestolecia międzywojennego (np. w Cudzoziemce M. Kuncewiczowej,Nocach i dniach M. Dąbrowskiej, Granicy Z. Nałkowskiej, w wierszach M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej). 22. Porównaj i oceń program zmian społecznych Szymona Gajowca i tow. Lulka (komunistów) w Przedwiośniu S. Żeromskiego. 23. Obraz rewolucji w Przedwiośniu S. Żeromskiego, w wierszach W. Broniewskiego (i w Szewcach S.I. Witkiewicza). 24. Obraz i ocena niepodległości w Przedwiośniu S. Żeromskiego. 25. Kto w Przedwiośniu S. Żeromskiego ma rację? 26. Tomasz Judyn i Cezar Baryka jako bohaterowie bezdomni. 27. Zagadnienia społeczne w prozie dwudziestolecia międzywojennego (np. w Przedwiośniu S. Żeromskiego i Granicy Z. Nałkowskiej). 28. Obraz dworu ziemiańskiego w Przedwiośniu S. Żeromskiego i w Nocach i dniach M. Dąbrowskiej. 29. Problemy zagrożenia jednostki we współczesnym świecie w literaturze polskiej i obcej przed rokiem 1939 (np. w twórczości S.I. Witkiewicza, W. Gombrowicza, F. Kafki) i po roku 1945 (np. w twórczości T. Konwickiego, T. Różewicza, S. Mrożka, G. Herlinga-Grudzińskiego). LITERATURA WSPÓŁCZESNA 1. Polska poezja w czasie II wojny światowej (jej zróżnicowanie Terytorialne, pokoleniowe i problemowe). 2. II wojna światowa w polskiej poezji. 3. II wojna światowa w polskiej prozie. 4. Psychiczne i moralne konsekwencje wojny, okupacji, obozów koncentracyjnych i łagrów: a. w poezji, b. w prozie. 5. Wybitni współcześni poeci polscy. 6. Znani dramaturdzy współcześni.
7. Wybitni twórcy literatury emigracyjnej. 8. Temat zagłady Żydów w prozie powojennej. 9. Polska dramaturgia grotesko-absurdalna w XX wieku. 10. Problematyka religijna i motywy biblijne we współczesnej poezji (np. w twórczości Cz. Miłosza, J.Twardowskicgo lub innych) i prozie (np. w opowiadaniach G. Herlinga-Grudzińskiego). 11. Stosunek do innych kultur i narodów (Niemców, Żydów, Rosjan, Litwinów etc.) w utworach np. K. Moczarskiego, Cz. Miłosza, G. Herlinga-Grudzińskiego). 12. Krytyka totalitaryzmu we współczesnej literatury polskiej i obcej. 13. Walory moralne propagowane przez poezję Z. Herberta. Charakterystyka Pana Cogito - bohatera wierszy poety. 14. Twórczość T. Różewicza. Kryzys wartości, dezintegracji osobowości, rozpad formy literackiej jako cechy tego pisarstwa. 15. Twórczość Cz. Miłosza (obrona świata wartości, postulat odpowiedzialności moralnej, wiara w człowieka, perspektywa religijna utworów pisarza, zadania wyznaczone poezji). 16. Wybitni twórcy reportażu literackiego w XX wieku. Przykłady. 17. Dziennik - jego walory poznawcze i właściwości artystyczne. Przykłady. 18. Rozpacz i nadzieja - dwie perspektywy literatury współczesnej (omówić na wybranych przykładach). 19. Czy utwory S. Mrożka są realistyczne? 20. Obrona wartości i postawy heroicznej w twórczości pisany polskich i obcych XX wieku (np. w wierszach Cz. Miłosza i Z Herberta, w Dżumie A. Camusa, w Komu bije dzwon E. Hemingwaya). 21. T. Borowski i G. Herling-Grudziński jako kronikarze totalitarnych obozów zagłady. Nihilizm i wiara w ocalenie człowieczeństwa jako dwa wnioski z takich samych doświadczeń autorów. 22. Profile współczesnych czasopism literackich. 23. Porównać adaptacje i ekranizacje utworów literackich. 24. Czy człowiek jest wolny? Odpowiedz na pytanie pisarzy polskich i obcych XX wieku (np. W. Gombrowicza. F. Kafki, T. Borowskiego, G. Herlinga-Grudzińskicgo, Z Herberta, Cz. Miłosza, A. Camusa) NAUKA O JĘZYKU 1. Głoska a fonem. 2. Charakterystyka spółgłosek. 3. Charakterystyka samogłosek. 4. Akcent wyrazowy. 5. Mowa a pismo. 6. Wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo. 7. Budowa i znaczenie wyrazów słowotwórczo podzielnych. R. Typy formantów słowotwórczych. 8. Wyrazy złożone. 9. Analiza morfemowa wyrazów: rdzeń, przyrostek, przedrostek. 10. Klasy znaczeniowe wyrazów (np. nazwy przedmiotów, osób, cech, czynności. 11. Skrótowce. 12. Zasady klasyfikacji wyrazów na części mowy. 13. Deklinacja i koniugacja. 14. Temat i końcówka w odmianie wyrazów. 15. Rodzaj. liczba i przypadek rzeczownika. 16. Formy nieregularne w odmianie rzeczownika. 17. Rodzaj, liczba i przypadek przymiotnika. 18. Rzeczownikowe formy przymiotnika 19. Typy deklinacyjne liczebników. 20. Typy deklinacyjne zaimków. 21. Zasób form odmiany czasowników. 22. Formy osoby, liczby i rodzaju czasowników. 23. Budowa i znaczenie form czasu, trybu i strony. 24. Rodzaje imiesłowów we współczesnym języku polskim i ich funkcje składniowe. 25. Wypowiedzenia i jego rodzaje. 26. Struktura zdania pojedynczego. 27. Rodzaje i sposoby wyrażania podmiotu. 28. Zdanie bezpodmiotowe. 29. Sposoby wyrażania przydawek i dopełnień. 30. Rodzaje i sposoby wyrażania okoliczników.
31. Orzeczenie czasownikowe i imienne. 32. Rodzaje wypowiedzeń złożonych. 33. Wypowiedzenia złożone współrzędnie. 34. Rodzaje wypowiedzeń podrzędnych. 35. Wypowiedzenie podrzędne rozwijające. 36. Wypowiedzenie eliptyczne. 37. Wypowiedzenie wielokrotnie złożone. 38. Składnia przytoczeniowa. 39. Analiza wypowiedzeń pojedynczych i złożonych i przedstawianie jej wyników za pomocą wykresów. 40. Język naturalny jako system znaków. 41. Właściwości znaków językowych. 42. Pojęcie komunikacji językowej. 43. Funkcje tekstów językowych: typy tekstów, w których dominują poszczególne funkcje. 44. Język ogólnopolski w odmianach mówionej i pisanej; cechy różniące te odmiany. 45. Akt mowy i istotne dla niego elementy. 46. Najważniejsze dialekty terytorialne języka polskiego (ich charakterystyka). 47. Dialekty terytorialne a regionalne odmiany języka ogólnopolskiego. 48. Gwary miejskie. 49. Gwary środowiskowe i zawodowe; cechy charakterystyczne tych gwar. 50. Zróżnicowanie stylistyczne języka. 51. Charakterystyka stylów funkcjonalnych (naukowego, urzędowego, informacji prasowej, publicystycznego, 52. retorycznego, artystycznego). 53. Stylizacja językowa, jej typy i cele (archaizacja, dialektyzacja, stylizacja środowiskowa, humorystyczna). 54. Stylistyczne wartości różnych środków językowych: fonetycznych, słowotwórczych, składniowych, słownikowych). 55. Treść i zakres znaczeniowy wyrazów. 56. Wieloznaczność wyrazów: przyczyny powstawania wieloznaczności. 57. Synonimy, ich typy i funkcje w tekstach. 58. Wyrazy nacechowane ujemnie lub dodatnio, środki słowotwórcze służące wyrażaniu tego nacechowania, 59. Słownictwo specjalistyczne, środowiskowe, regionalne. 60. Archaizmy i neologizmy. 61. Związki wyrazowe a związki frazeologiczne. 62. Klasyfikacja związków frazeologicznych (ze względu na strukturę i stopień łączności członów). 63. Poprawność związków frazeologicznych. 64. Pojęcie kultury języka. 65. Norma i zwyczaj językowy, błąd i poprawność językowa (na wybranych przykładach. 66. Kultura wypowiedzi w życiu codziennym, w środkach masowego przekazu i w utworach literatury współczesnej. 67. Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny: do oszczędzania wysiłku; do wyrazistości i precyzji; do uzupełniania systemu językowego: przystosowania się języka do potrzeb życia; do ujednolicenia języka. 68. Pojęcie rodziny języków; współczesne języki słowiańskie i podział ich na grupy 69. Charakterystyczne cechy fonetyczne i morfologiczne języka polskiego różniącego go od innych języków słowiańskich. 70. Język polski jako język fleksyjny. 71. Powstanie polskiego języka literackiego. 72. Różnice między językiem epok staropolskiej a średniopolskiej a współczesną polszczyzną (fonetyczne, fleksyjne, słownikowe). 73. Ślady historycznych zmian fonetycznych we współczesnym języku polskim (historyczne pochodzenie oboczności o: o, o: a, e: o, o: ó we współczesnym języku). 74. Zasada historyczna pisowni.