PODLASKI URZĄD WOJEWÓDZKI W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ Sprawozdanie z realizacji w woj. podlaskim Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach 2006 2013 Opracowano w Oddziale ds. Rodziny Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku Białystok 2014 r.
WSTĘP Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie został ustanowiony 25 września 2006 r. Uchwałą Rady Ministrów Nr 162/2006, zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Program określał szczegółowe działania w zakresie zapewnienia ochrony i udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków przemocy w rodzinie. Okres jego realizacji przewidziano na lata 2006 2016. W dniu 1 sierpnia 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 842), która wprowadziła wiele nowych uregulowań prawnych. W art. 10 ust. 1 znowelizowanej ustawy została zawarta konieczność opracowania nowego dokumentu, będącego dopełnieniem przepisów ustawy i usystematyzowaniem priorytetów w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Takim dokumentem jest Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 2020 1, ustanowiony Uchwałą Nr 76 Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2014 r. Uchwała została opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 9 czerwca 2014 r. pod poz. 445. Program obowiązuje od dnia 10 czerwca 2014 r. Niniejsze sprawozdanie zostało sporządzone na podstawie informacji przekazywanych przez powiatowe centra pomocy rodzinie i ośrodki pomocy społecznej woj. podlaskiego, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 4 do Krajowego Programu. Opracowanie obejmuje okres od 25 września 2006 r. (ponieważ poprzednia wersja Krajowego Programu weszła w życie z końcem trzeciego kwartału 2006 r.) do 31 grudnia 2013 r., Przedstawiona sprawozdawczość dotyczy: instytucji pomagających ofiarom przemocy w rodzinie form udzielanej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie działań kierowanych do sprawców przemocy w rodzinie. 1 Ze Wstępu do Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 2
I. INFRASTRUKTURA INSTYTUCJI POMAGAJĄCYCH OFIAROM PRZEMOCY W RODZINIE W województwie podlaskim w ramach instytucji pomagających ofiarom przemocy w rodzinie, prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego wyszczególnionych w druku sprawozdania funkcjonują: punkty konsultacyjne ośrodki interwencji kryzysowej specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Należy jednak pamiętać, że wymienione poniżej instytucje nie są jedynymi placówkami działającymi na terenie województwa podlaskiego, zajmującymi się udzielaniem pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Udzielaniem jej zajmują się również min. podmioty niepubliczne, które nie były ujmowane w druku sprawozdania. 1. PUNKTY KONSULTACYJNE Punkty konsultacyjne, informacyjne itp. prowadzone są najczęściej w strukturach ośrodka pomocy społecznej, bądź komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Udzielana jest w nich pomoc osobom i rodzinom pozostającym w sytuacjach kryzysowych, min. dotkniętych problemem uzależnienia i współuzależnienia, uwikłanych w problem przemocy w rodzinie, mających trudności wychowawcze czy problemy rodzinne; udziela się w nich poradnictwa psychologicznego, prawnego, socjalnego, terapeutycznego itp. Mapka nr 1. Gminy, na terenie których funkcjonowały punkty konsultacyjne (wg stanu na 31.12.2013) w woj. podlaskim 3
Liczbę punktów konsultacyjnych funkcjonujących na terenie województwa podlaskiego oraz liczbę osób korzystających z ich pomocy przedstawia tabela poniżej. Tabela nr 1. Punkty konsultacyjne ROK liczba jednostek liczba osób korzystających 2006 28 2.511 2007 51 2.755 2008 45 1.520 2009 41 1.123 2010 32 853 2011 45 660 2012 46 779 2013 51 1.420 Wykres nr 1. Liczba osób korzystających w poszczególnych latach z punktów konsultacyjnych 4
2. OŚRODKI INTERWENCJI KRYZYSOWEJ Prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej (OIK) jest zadaniem własnym powiatu. Zadaniem OIK jest profilaktyka oraz interwencja w sytuacjach kryzysowych, a także pomoc psychologiczna osobom w stanie nagłego lub przewlekłego kryzysu spowodowanego m.in. brakiem wsparcia społecznego, bezradnością życiową i doświadczeniami traumatycznymi oraz przygotowanie tych osób do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. Do zadań OIK należy w szczególności: udzielanie specjalistycznego poradnictwa (psychologicznego, socjalnego, prawnego, pedagogicznego) prowadzenie grup terapeutycznych, grup wsparcia, grup socjoterapeutycznych poradnictwo telefoniczne interwencje w środowisku zapewnienie całodobowego schronienia Wg stanu na 31.12.2013 r. w województwie podlaskim funkcjonowało 7 ośrodków interwencji kryzysowej 2, w tym 6 z miejscami całodobowego pobytu. Placówki dysponowały łącznie 57 miejscami. Tabela nr 2. Ośrodki Interwencji Kryzysowej ROK liczba jednostek w tym z miejscami całodobowymi liczba miejsc całodobowych liczba osób korzystających ogółem w tym liczba osób korzystających z całodobowego schronienia 2006 7 6 66 744 155 2007 7 6 62 792 203 2008 8 7 65 1.602 171 2009 9 7 71 762 142 2010 9 7 59 1.050 141 2011 8 7 59 1.339 126 2012 7 6 57 961 102 2013 7 6 57 1.144 71 2 Na terenie powiatów: Białystok (miejski), Łomża (miejski), Suwałki (miejski), białostocki, bielski, moniecki, suwalski 5
Wykres nr 2. Liczba osób korzystających z pomocy Ośrodków Interwencji Kryzysowej, w tym z całodobowego schronienia Mapka nr 2. Powiaty, na terenie których funkcjonują Ośrodki Interwencji Kryzysowej 6
3. SPECJALISTYCZNE OŚRODKI WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie (SOW) są jednostkami ukierunkowanymi na udzielanie specjalistycznej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Ich prowadzenie należy do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat (art. 6 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie), a środki finansowe na ich utrzymanie zapewnia budżet państwa. Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie funkcjonują w województwie podlaskim w powiatach kolneńskim i suwalskim, w strukturach PCPR. Zasięgiem działania obejmują cały kraj. Dysponują łącznie 24 miejscami całodobowego pobytu (10 w Kolnie i 14 w Suwałkach). 3 Mapka nr 3. Powiaty, na terenie których funkcjonują specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w woj. podlaskim Kluczowym zadaniem ośrodków jest zagwarantowanie osobie doznającej przemocy w rodzinie bezpiecznego schronienia i udzielenie jej profesjonalnego wsparcia. Pomoc osobom dotkniętym problemem przemocy w rodzinie realizowana jest w SOW w trzech obszarach: 3 Aktualny wykaz OIK i SOW dostępny jest na stronie internetowej Wydziału Polityki Społecznej PUW w Białymstoku: www.bialystok.uw.gov.pl 7
interwencyjnym, zaspokojenia potrzeb bytowych oraz w zakresie terapeutyczno-wspomagającym. Obok zapewnienia podstawowych potrzeb, osoby doznające przemocy w rodzinie otrzymują profesjonalne wsparcie medyczne, socjalne, psychologiczne oraz prawne. Ośrodki współpracują z instytucjami zajmującymi się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, głównie z ośrodkami pomocy społecznej, powiatowymi centrami pomocy rodzinie, gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, Policją, sądami, prokuraturą, strażą miejską, podmiotami leczniczymi, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, placówkami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi itp. Tabela nr 3. Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie ROK liczba jednostek w tym z miejscami całodobowymi liczba miejsc całodobowych liczba osób korzystających ogółem w tym liczba osób korzystających z całodobowego schronienia 2006 1 1 10 0 0 2007 1 1 10 29 29 2008 2 1 10 103 53 2009 2 2 24 270 62 2010 2 2 24 242 37 2011 2 2 24 155 46 2012 2 2 24 131 23 2013 2 2 24 101 19 Standard usług świadczonych w SOW określony został w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890). 4 Powiaty prowadzące specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie składają do Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego raporty z funkcjonowania placówek za dany rok 5. Raporty dotyczą głównie oceny standardów funkcjonowania specjalistycznych ośrodków wsparcia oraz udzielanych form pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, jak również prowadzenia działań monitorujących i ewaluacyjnych. Z przekazywanych raportów wynika, że obie placówki funkcjonujące w woj. podlaskim spełniają standardy określone w ww. rozporządzeniu. 4 W dniu 8 marca 2011 r. opublikowano w Dz. U. Nr 50, poz. 259 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne 5 Raporty publikowane są na stronie internetowej Wydziału Polityki Społecznej PUW w Białymstoku www.bialystok.uw.gov.pl, w zakładce Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 8
Wykres nr 3. Liczba osób korzystających z pomocy specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, w tym z pomocy całodobowej II. FORMY POMOCY UDZIELONEJ OFIAROM PRZEMOCY W RODZINIE 1. INTERWENCJA KRYZYSOWA Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. 6 Działania doraźne podejmowane w ramach interwencji kryzysowej przez gminy i powiaty w stosunku do ofiar przemocy w rodzinie miały głównie formę pracy socjalnej i specjalistycznego poradnictwa. 6 art. 47 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej 9
Poniższa tabela przedstawia skalę pomocy udzielonej w ramach interwencji kryzysowej. Tabela nr 4. Liczba osób, które uzyskały pomoc w formie interwencji kryzysowej ROK liczba osób, którym udzielono pomocy ogółem w tym: dzieciom współmałżonkom lub partnerom w związkach nieformalnych innym osobom w rodzinie w tym innym osobom w rodzinie w wieku powyżej 60 lat gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat 2006 1.197 811 93 128 957 599 94 84 10 70 2007 2.387 1.082 728 221 1.453 611 206 250 66 151 2008 1.321 1.395 241 295 910 886 170 214 53 108 2009 1.104 3.131 327 443 581 1.988 196 700 31 181 2010 950 1.804 328 162 441 1.319 181 323 29 89 2011 676 1.915 190 180 334 1.153 152 582 35 130 2012 693 1.806 157 199 345 1.317 190 257 41 75 2013 949 2.863 171 786 458 1.623 320 454 67 99 Wykres nr 4. Liczba osób, które uzyskały pomoc w formie interwencji kryzysowej w gminach woj. podlaskiego 10
Wykres nr 5. Liczba osób, które uzyskały pomoc w formie interwencji kryzysowej w powiatach woj. podlaskiego Wykres nr 6. Liczba osób, które uzyskały pomoc w formie całodobowego schronienia 11
2. POMOC CAŁODOBOWA W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb - poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych - schronienia do 3 miesięcy. 7 Powiaty udzielały osobom doznającym przemocy w rodzinie pomocy w formie całodobowego schronienia w ośrodkach interwencji kryzysowej i specjalistycznych ośrodkach wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Tabela nr 5. Liczba osób, które skorzystały z pomocy całodobowej ROK liczba osób, którym udzielono pomocy ogółem w tym: dzieciom współmałżonkom lub partnerom w związkach nieformalnych innym osobom w rodzinie w tym innym osobom w rodzinie w wieku powyżej 60 lat gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat 2006 0 155 0 66 0 75 0 14 0 12 2007 18 8 223 18 110 0 34 0 79 0 5 2008 0 224 0 101 0 77 0 46 0 4 2009 7 9 197 6 96 0 79 1 22 0 9 2010 0 178 0 85 0 75 0 18 0 8 2011 0 172 0 100 0 57 0 15 0 2 2012 0 135 0 73 0 54 0 8 0 1 2013 0 90 0 46 0 30 0 14 0 6 Wykres nr 6. Liczba osób, które uzyskały pomoc w formie całodobowego schronienia 7 j.w. 8 Miasto Łomża 9 Miasto Łomża 12
3. INNE FORMY POMOCY Zarówno samorządy gminne, jak i powiatowe wykonywały w stosunku do osób doznających przemocy w rodzinie pracę socjalną w różnorodnych formach innych niż wymienione wyżej. W formularzu sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie określono, iż do Innych form pomocy zalicza się min. stworzenie warunków umożliwiających ofiarom przemocy otrzymanie w pierwszej kolejności mieszkania socjalnego oraz działania terapeutyczne, ukierunkowane na wspieranie osób doznających przemocy w rodzinie w przezwyciężaniu sytuacji kryzysowej oraz przerwanie cyklu przemocy, a także zapobieganie kolejnym aktom przemocy (w tym opracowanie i realizacja programów terapeutycznych oraz programów ochrony ofiar przemocy z udziałem Policji, prokuratury, kuratorów sądowych). Tabela nr 6. Liczba osób, które skorzystały z innych form pomocy ROK liczba osób, którym udzielono pomocy - ogółem pomoc w otrzymaniu mieszkania socjalnego działania terapeutyczne 10 w tym: program ochrony ofiary przemocy program terapeutyczny gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat 2006 598 708 3 0 263 737 70 24 52 71 2007 1.450 189 3 12 1.447 177 65 56 1.382 121 2008 614 319 1 15 613 304 27 0 497 127 2009 232 584 3 13 187 565 43 11 86 333 2010 136 842 0 23 86 804 16 37 22 428 2011 234 490 0 18 141 453 13 20 89 314 2012 685 544 0 31 209 469 6 195 22 187 2013 698 2.158 3 76 133 526 51 151 22 225 10 Pod pojęciem programów terapeutycznych jednostki ujęły także inne działania, nie mające charakteru stricte terapeutycznego, jednak w znacznym stopniu przyczyniające się do udzielania wsparcia osobom i rodzinom poszkodowanym w wyniku przemocy. 13
Wykres nr 6. Liczba osób, które korzystały z innych form pomocy w gminach - na przestrzeni lat 2006-2013 Wykres nr 8. Liczba osób, które korzystały z innych form pomocy w powiatach - na przestrzeni lat 2006-2013 14
4. NIEBIESKIE KARTY Do roku 2010 Niebieska karta dotycząca przemocy w rodzinie - wypełniana przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej i przekazywana instytucjom działającym na rzecz osób pokrzywdzonych, stanowiła załącznik do wywiadu środowiskowego. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. Nr 209, poz. 1245) wprowadziło specjalną procedurę interwencji wobec przemocy w rodzinie pod nazwą Niebieskie Karty. Procedura ta określa algorytm postępowania służb od momentu uzyskania informacji o akcie przemocy w rodzinie, poprzez podjęcie określonych działań zaradczych, pomocowych, realizację indywidualnego planu pomocy, aż do zakończenia postępowania. Tabela nr 7. Liczba Niebieskich Kart wypełnionych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej 11 ROK liczba wypełnionych NK GMINA w tym liczba przekazanych Niebieskich Kart instytucjom działającym na rzecz osób pokrzywdzonych liczba wypełnionych NK POWIAT w tym liczba przekazanych Niebieskich Kart instytucjom działającym na rzecz osób pokrzywdzonych 2006 353 245 304 60 2007 246 49 373 15 2008 274 53 213 10 2009 294 44 230 16 2010 412 64 176 33 2011 376 56 347 26 2012 328 156 178 178 2013 528 207 187 174! Należy pamiętać, że liczba wypełnionych formularzy Niebieska Karta A nie jest tożsama z liczbą osób uwikłanych w problem przemocy, ani nie oddaje rzeczywistej skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie województwa. 11 Niektóre gminy wskazały NK wypełnione zarówno przez jops, jak i inne instytucje, min. Policję 15
Wykres nr 9. Liczba Niebieskich Kart wypełnionych przez gminne jednostki organizacyjne pomocy społecznej Wykres nr 10. Liczba Niebieskich Kart wypełnionych przez powiatowe jednostki organizacyjne pomocy społecznej 16
III. FORMY DZIAŁAŃ KIEROWANYCH DO SPRAWCÓW PRZEMOCY W RODZINIE 1. DZIAŁANIA INTERWENCYJNE Ze sprawozdania z Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie wynika, że gminy i powiaty podejmowały działania interwencyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, polegające min. na izolowaniu sprawców od ofiar oraz na poddaniu ich pracom społecznie użytecznym. Tabela nr 8. Działania interwencyjne podejmowane w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie ROK działania interwencyjne - ogółem w tym a/ izolowanie sprawców od ofiar w tym eksmisja z lokalu b/ prace społecznie użyteczne wykonywane przez sprawców gmina powiat gmina powiat gmina powiat gmina powiat 2006 328 79 8 6 3 0 2 0 2007 3.083 162 116 7 4 3 9 3 2008 88 438 6 88 0 0 0 0 2009 37 569 6 2 2 0 0 0 2010 49 323 1 0 0 0 1 0 2011 52 383 4 0 0 0 0 0 2012 175 476 10 0 1 0 0 0 2013 108 1.163 8 11 1 5 1 0 Wykres nr 11. Działania interwencyjne podejmowane w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie 17
2. PROGRAMY KOREKCYJNO-EDUKACYJNE Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie realizowane są w ramach strategii ukierunkowanych na zmianę postaw i zachowań sprawców oraz mających na celu zakończenie przemocy w rodzinie. Realizacja programów jest zadaniem z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiaty, finansowanym ze środków budżetu państwa. Tabela nr 9. Liczba sprawców przemocy w rodzinie uczestniczących w programach korekcyjno-edukacyjnych w latach 2006 2013 powiat/ rok 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 m. Białystok 20 ----- ----- 24 32 50 48 45 m. Łomża 26 30 53 29 6 41 45 35 m. Suwałki 60 79 23 20 6 28 14 12 augustowski ----- 10 10 12 17 12 12 10 białostocki ----- 59 20 ----- ----- ----- 2 ----- bielski ----- 5 ----- 7 6 10 7 6 grajewski ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- 10 hajnowski ----- 11 ----- ----- ----- ----- 9 ----- kolneński 6 7 16 20 20 10 19 6 łomżyński ----- ----- ----- ----- ----- ----- 31 38 moniecki ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- 10 sejneński ----- ----- ----- ----- ----- ----- 10 20 siemiatycki ----- 6 6 ----- ----- ----- ----- ----- sokólski ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- suwalski 9 29 57 79 77 99 97 59 wysokomazowiecki ----- ----- ----- ----- ----- ----- 15 14 zambrowski ----- 24 12 10 ----- ----- 14 15 OGÓŁEM 121 260 197 201 164 250 323 280 18
Wykres nr 12. Liczba sprawców przemocy w rodzinie uczestniczących w programach korekcyjno-edukacyjnych w poszczególnych latach Wykres nr 13. Liczba sprawców przemocy w rodzinie uczestniczących w programach korekcyjno-edukacyjnych w poszczególnych powiatach 19
Szczegółowe informacje dotyczące prowadzonych na terenie województwa podlaskiego programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie zostały zawarte w raportach z realizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, składanych (od 2011 roku) przez samorządy powiatowe. Raporty dotyczą min. liczby oraz płci osób, które przystąpiły do programu, form i sposobu prowadzonych oddziaływań, celów i efektów prowadzenia programów, sposobu monitorowania efektów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych. 12 Podmioty prowadzące programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjne wskazywały na pozytywne efekty oddziaływań skierowanych do sprawców w odniesieniu do relacji rodzinnych oraz społecznych. Z powyższego zestawienia wynika, że liczba powiatów realizujących zadanie w ostatnich dwóch latach (2012 i 2013) znacznie wzrosła (z 7 do 13). Jest to wynik systematycznego monitorowania realizacji tego zadania przez powiaty województwa podlaskiego. 12 Raporty dostępne są na stronie internetowej PUW w Białymstoku: www.bialystok.uw.gov.pl, w Informacjach Wydziału Polityki Społecznej, w zakładce Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 20
IV. FINANSOWANIE Na realizację zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przekazano środki finansowe z dotacji celowej z budżetu państwa w następującej wysokości: 1. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Kolnie Dofinansowanie bieżącej działalności Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w KOLNIE 2007 300 000,00 2008 351 140,00 2009 344 000,00 2010 373 300,00 2011 358 000,00 2012 361 795,00 2013 358 000,00 RAZEM 2 446 235,00 2. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Suwałkach Dofinansowanie bieżącej działalności Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w SUWAŁKACH 2009 360 000,00 2010 375 300,00 2011 360 000,00 2012 363 887,00 2013 360 000,00 RAZEM 1 819 187,00 3. Realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie Realizacja programów korekcyjnoedukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie 2007 203 140,00 2008 242 022,00 2009 284 064,63 2010 216 598,00 2011 284 892,00 2012 364 240,00 2013 323 903,20 RAZEM 1 918 859,83 21
4. Realizacja zadań własnych samorządu województwa - Dofinansowanie organizowania szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie Realizacja zadań własnych samorządu województwa 2007 15 000,00 2008 0,00 2009 25 000,00 2010 0,00 2011 15 000,00 2012 0,00 2013 15 000,00 RAZEM 70 000,00 22
V. PODSUMOWANIE Okres sprawozdawczy określony w niniejszym opracowaniu obejmuje lata 2006-2013. Sprawozdanie zostało sporządzona na podstawie danych statystycznych przekazywanych w poszczególnych latach do Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku bezpośrednio przez 118 ośrodków pomocy społecznej oraz 17 powiatowych centrów pomocy rodzinie. Analizy dokonywane przez Wydział Polityki Społecznej PUW od 2006 r. na temat zjawiska przemocy w rodzinie na terenie województwa podlaskiego, a także w skali kraju, pozwalają na bieżącą ocenę kondycji służb działających w omawianym zakresie, określenie potrzeb oraz wskazanie obszarów wymagających wzmocnienia bądź uwagi. Podsumowując informacje zawarte w jednostkowych sprawozdaniach z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, a także prowadzone przez służby Wojewody kontrole z zakresu prawidłowości realizacji przez gminy i powiaty zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, należy wyciągnąć następujące wnioski: 1. Zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie są sukcesywnie realizowane (wg stanu na koniec grudnia 2013 r. wszystkie jst opracowały i realizują programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, we wszystkich gminach powołano i funkcjonują zespoły interdyscyplinarne, większość powiatów realizuje programy profilaktyczne mające na celu udzielenie specjalistycznej pomocy). 2. Wzrósł poziom wiedzy i świadomości przedstawicieli służb działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na temat złożoności zjawiska oraz zagrożeń jakie ze sobą niesie, jednakże w dalszym ciągu osoby pracujące z rodzinami widzą potrzebę szkoleń i dalszego rozwoju w tym temacie. 3. Różnorodność podejmowanych przez gminy i powiaty działań o charakterze profilaktycznym i edukacyjnym spowodowała większe uwrażliwienie społeczności lokalnych na problem przemocy, a także wzrost wiedzy na temat instytucji pomocowych oraz proponowanych przez nie form wsparcia. 4. Nastąpił rozwój sieci instytucji wspierających osoby uwikłane w problem przemocy, a także wzrosła liczba profesjonalistów udzielających pomocy szeroka gama prowadzonych oddziaływań pozwala na dostosowanie pomocy adekwatnie do potrzeb osób potrzebujących oraz ułatwiła dostęp do nich. 5. Potrzeba dokonywania przez poszczególne gminy i powiaty systematycznej lokalnej diagnozy zjawiska, monitorowanie podejmowanych działań oraz konieczność sporządzania sprawozdawczości dała możliwość weryfikacji zakładanych celów oraz metod skutecznego ich osiągania adekwatnie do zmieniających się potrzeb i rozmiarów zjawiska. 6. Wzrósł poziom świadomości służb i instytucji na temat zjawiska przemocy wobec osób starszych. 7. Istnieje konieczność rozwiązań systemowych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, tj. przeciwdziałanie bezrobociu, zapobieganie problemom alkoholowym, wzbogacenie oferty kierowanej do dzieci i młodzieży poszukiwanie aktywnych form spędzania czasu, działania profilaktyczne kierowane do ogółu społeczeństwa itp. 8. Istnieje potrzeba zacieśnienia współpracy pcpr i ops z sądami, policją, kuratorami oraz innymi służbami i instytucjami działającymi w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zintensyfikowanie działań zmierzających do objęcia osób stosujących przemoc wszechstronną pomocą, w szczególności poddania ich oddziaływaniom korekcyjnoedukacyjnym. Nie wszystkie powiaty wypełniają ustawowy obowiązek opracowania i realizacji programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc 23
w rodzinie, a w konsekwencji zbyt mała liczba osób stosujących przemoc w rodzinie poddawana jest takim oddziaływaniom. 9. Brak organizacji pozarządowych na terenie gmin realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, powoływanie do składu ZI podmiotów nie działających w tym zakresie. 10. W wielu gminach i powiatach nadal brakuje placówek, w których osoby doznające przemocy w rodzinie mogłyby uzyskać wszechstronną pomoc. Niejednokrotnie przeszkodą w skorzystaniu z pomocy specjalistycznych placówek jest duża odległość między placówką a miejscem zamieszkania osób chcących skorzystać z pomocy (np. na terenie innego powiatu), brak środków finansowych na dojazd do placówki, brak dogodnych połączeń komunikacyjnych itp. 11. Brak dostatecznej współpracy pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za realizację zadań, małe zaangażowanie niektórych instytucji np. ochrony zdrowia, oświaty. 12. Prawidłowa realizacja zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie wymaga wsparcia budżetów gminnych środkami finansowymi zabezpieczonymi w budżecie państwa. Realizacja zadań wynikających z Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, a przede wszystkim ustawowych uregulowań prawnych w tym zakresie, przyczyniła się do budowania systemowego podejścia do problematyki przemocy w rodzinie. Niemniej, zjawisko przemocy w rodzinie jest wciąż poważnym problemem społecznym, należy zatem kontynuować intensywne działania w zakresie przeciwdziałania temu zagrożeniu, podejmowane zarówno na wszystkich szczeblach administracji publicznej, jak również przez podmioty niepubliczne funkcjonujące w środowiskach lokalnych. 24