dr hab. Krzysztof Malaga, prof. nadzw. UEP Poznań, 31.07.2015 r. Katedra Ekonomii Matematycznej Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu al. Niepodległości 10 61-875 Poznań Ocena dorobku naukowego, badawczego, dydaktycznego, międzynarodowego, popularyzacyjnego i organizacyjnego dr Joanny Wolszczak-Derlacz na potrzeby postępowania habilitacyjnego w dziedzinie nauk ekonomicznych, w dyscyplinie ekonomia 1 1. Uwagi wstępne Pani Joanna Wolszczak-Derlacz od 19.02.2001 do 30.09.2006 była asystentką, a od 1.10.2006 jest adiunktem w Zakładzie Ekonomii, w Katedrze Nauk Ekonomicznych na Wydziale Zarządzania i Ekonomii, na Politechnice Gdańskiej 2. Jako adiunkt odbyła dwa staże naukowe: od września 2013 do maja 2014 roku, visiting scholar na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley (USA) w Center for Labour Economics, przy Institute for Research on Labor and Employment, pod opieką naukową prof. Davida Carda, a od września 2007 do czerwca 2008 w ramach stypendium podoktorskiego Max Weber Fellowship w European University Institute we Florencji (Włochy) pod kierunkiem naukowym prof. Mortena O Ravna 3. W latach 2006 2015 uczestniczyła w 11 krótkoterminowych szkoleniach za granicą, na uniwersytetach w Berkeley (5), Coimbrze, Kilonii (2), Londynie (LSE), Oxfordzie i Wiedniu, które miały bardzo duży wpływ na podniesienie wiedzy, umiejętności i kompetencji Habilitantki w zakresie metodologii badań naukowych w ekonomii, w tym badań prowadzonych z wykorzystaniem modeli i metod ekonometrycznych. W lipcu 2006 roku obroniła rozprawę doktorską nt. Analiza procesów konwergencji cen w UE 1999-2002 na Wydziale Zarządzania i Ekonomii na Politechnice Gdańskiej, uzyskując stopień doktora nauk ekonomicznych. Promotorem był prof. Piotr Dominiak. Praca doktorska została uznana za wyróżniającą się, a dr Joanna Wolszczak-Derlacz otrzymała za nią Nagrodę Prezesa Rady Ministrów (11.12.2007). W latach 1995-2000 Pani Joanna Wolszczak-Derlacz odbyła studia magisterskie na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego, uzyskując w 2000 roku dyplom magistra ekonomii w specjalności integracja europejska. Wniosek 1 Bardzo pozytywnie oceniam dotychczasowy przebieg kariery zawodowej Habilitantki, zwracając szczególną uwagę na Jej dbałość o podnoszenie i rozwijanie swoich kwalifikacji w bardzo dobrych ośrodkach akademickich na świecie. 1 Podstawą niniejszej oceny były: decyzja Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, z dn. 9.06.2015 r., o powołaniu komisji habilitacyjnej w celu przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego dr Joanny Wolszczak- Derlacz (wszczętego w dn. 30.04.2015 r.); pismo dr hab. inż. Krzysztofa Leji, prof. nadzw. PG, Prodziekana ds. Nauki na Wydziale Zarządzania i Ekonomii na Politechnice Gdańskiej, w sprawie przygotowania recenzji całokształtu dorobku dr Joanny Wolszczak-Derlacz w postępowaniu o nadanie stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia z dn. 29.06.2015 r.; Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki z dn. 14.03.2013 r., z późniejszymi zmianami; rzetelnie przygotowany przez Habilitantkę, zestaw dokumentów wymagany na potrzeby postępowania habilitacyjnego, w szczególności dwa różne, lecz powiązane tematycznie cykli publikacji: a) Konwergencja płac i cen (12 artykułów, w tym 7 indywidualnych, 5 we współautorstwie), b) Efektywność i produktywność szkół wyższych (2 monografie, w tym 1 indywidualna; 6 artykułów, w tym 3 indywidualne), które ukazały się po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych w lipcu 2006 roku. 2 W okresie od 18 maja do 2 listopada 2012 roku dr Joanna Wolszczak-Derlacz przebywała na urlopie macierzyńskim. 3 Przed uzyskaniem stopnia doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia Habilitantka była beneficjentką półrocznego stypendium Marie Curie na staż w KU Leuven (pod kierunkiem prof. Paul de Grauwe) oraz 4 miesięcznego stypendium Dekaban Junior Fellowship na Uniwersytecie w Glasgow. 1
2. Łączny dorobek naukowy Informacje o łącznym dorobku publikacyjnym Habilitantki, w podziale na różne rodzaje publikacji wraz z liczbą uzyskanych punktów podano w tabeli 1. Tab. 1. Dorobek publikacyjny dr Joanny Wolszczak-Derlacz po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych Liczba Rodzaje publikacji Indywidualne Współautorskie Łącznie punktów MNiSW Artykuły w czasopismach 3 7 10 160,00 wyróżnionych w JCR Artykuły w czasopismach 5 3 8 62,50 wyróżnionych przez MNiSW w wykazach B i C Artykuły nieujęte w wykazach 3 0 3 0,00 MNiSW Monografie 2 2 4 48,67 Rozdziały w monografiach 7 6 13 55,50 Working Papers 4 8 12 0,00 Razem 4 24 (20) 26 5 (18) 50 6 (38) 446,67 7 Źródło: opracowanie własne m.in. na podstawie materiałów otrzymanych z Politechniki Gdańskiej. Warto podkreślić, że na 50 (38) publikacji, 11 (7) ukazało się w języku polskim, a 39 (31) w języku angielskim. Wśród 24 (20) indywidualnych publikacji 6 (6) opublikowano w języku polskim, a 18 (14) w języku angielskim. Habilitantka podała też informacje o 4 artykułach złożonych do publikacji: 1 indywidualny w języku angielskim do czasopisma międzynarodowego, 1 we współautorstwie w języku polskim do czasopisma polskiego i 2 we współautorstwie w języku angielskim na 2 różne konferencje naukowe w Polsce i w Hiszpanii. Tab. 2. Sumaryczny impact factor, liczby cytowań oraz indeks Hirscha Charakterystyka Wartość Impact factor według listy JCR 4,8405 (7,227 8 ) Liczba cytowań na podstawie bazy Web of Science (WoS) dla wszystkich publikacji 39 Liczba cytowań na podstawie bazy WoS dla publikacji wyróżnionych w JCR 15 Indeks Hirscha dla wszystkich publikacji wyróżnionych w WoS na podstawie Cited 4 Reference Search Indeks Hirscha dla wszystkich publikacji wyróżnionych w WoS na podstawie Basic 2 Search Liczba cytowań na podstawie Harzing s Publish or Perish 205 Indeks Hirscha dla wszystkich publikacji wyróżnionych w Harzing s Publish or Perish 9 9 Źródło: opracowanie własne m.in. na podstawie materiałów otrzymanych z Politechniki Gdańskiej. Wyrazem uznania dla osiągnięć naukowych dr Joanny Wolszczak-Derlacz były następujące nagrody i wyróżnienia: stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców, 2011 2014. Nagrody Rektora Politechniki Gdańskiej za szczególne osiągnięcia naukowe w latach: 4 Liczby publikacji podane w nawiasach w ostatnim wierszu tabeli 1 i akapicie pod nią nie uwzględniają Working Papers. 5 Współautorami publikacji byli: Thomasso Agasisti (2), Politecnico di Milano; Eszter Bartha (3), Eötvös Loránd University of Budapest; Rembert de Blander (1), Katholieke Universiteit Leuven; Mariusz Kaszubowski (2), Politechnika Gdańska; Aleksandra Kordalska (1), Politechnika Gdańska; Justyna Kujawska (1), Politechnika Gdańska; Ewa Lechman (3), Politechnika Gdańska; Magdalena Olczyk (1), Politechnika Gdańska; Aleksandra Parteka (15), Politechnika Gdańska; Aneta Sobiechowska-Ziegert (1), Politechnika Gdańska; Krzysztof Świetlik (1), Politechnika Gdańska. 6 W tym 11 w języku polskim i 39 w języku angielskim. 7 Punkty przypisane tylko Habilitantce. 8 Bez korekty związanej ze współautorstwem 9 Dane w dwóch ostatnich wierszach tabeli 2 wzięto z bazy Harzing s Publish or Perish (26.07.2015). Podaję je mimo, że Habilitantka, jako ekspert od efektywności szkolnictwa wyższego, nie uwzględnia ich w dokumentacji wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego. 2
2013 (indywidualna II stopnia), 2010 (indywidualna I stopnia oraz zespołowa III stopnia), 2007 (indywidualna III stopnia), 2006 dla Młodych Pracowników Nauki. Brązowy Medal za Długoletnią Służbę, przyznany przez Prezydenta RP (za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej), 2011. Wniosek 2 Wysoko oceniam dotychczasowy dorobek naukowy dr Joanny Wolszczak-Derlacz, w tym umiejętność doboru współpracowników i pracy w zespołach badawczych. 3. Dorobek publikacyjny wskazany przez Habilitantkę do oceny w ramach postępowania habilitacyjnego We wniosku o wszczęcie procedury habilitacyjnej za podstawę oceny osiągnięć naukowych dr Joanna Wolszczak-Derlacz uznała dwa rozłączne tematyczne cykle publikacji 10. 3.1 Cykl publikacji konwergencja płac i cen - informacje ogólne [1] Parteka, A., Wolszczak-Derlacz J., (2015), Integrated sectors - diversified earnings: the (mising 11 ) impact of offshoring on wages and wage convergence in the EU27, Journal of Economic Inequality. DOI: 10.1007/s10888-014-9290-y (IF 12 1,352, 25 13 pkt.). [2] Parteka A., Wolszczak-Derlacz J. (2014), Nierówności płacowe w Unii Europejskiej w świetle nowych danych panelowych WIOD (World Input Output Database), Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Nr 34, s. 59-74. (6 pkt.). [3] Kaszubowski M., Wolszczak-Derlacz J., (2014), Zróżnicowanie płac kobiet i mężczyzn zatrudnionych, jako pracownicy naukowo-dydaktyczni w publicznych szkołach wyższych, E-mentor, Nr 2 (54), s. 46 50. (9 pkt.). [4] Wolszczak-Derlacz J., (2014), The convergence of gender wage differences myth or fact multi country multi sector analysis [w:] Grzesiak M., Richert-Kaźmierska (red.), Development of the enterprises' competitiveness in the context of demographic challenges, Baltic Sea Academy, Hamburg, s. 109-124. [5] Wolszczak-Derlacz J., (2013), The Impact of Gender Wage Gap on Sectoral Economic Growth Cross-country Approach, Equilibrium, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Vol. 8, s. 103-122. (10 pkt.). [6] Wolszczak-Derlacz J., (2013), Mind the Gender Wage Gap The Impact of Trade and Competition on Sectoral Wage Differences, The World Economy. Vol. 36, No. 4, s. 437 464 (IF 0,760, 30 pkt.). [7] Parteka A., Wolszczak-Derlacz J., (2010), Konwergencja płac w Unii Europejskiej (1995-2005), Ekonomista, 3, s. 345-372. (IF=0,200, 9 pkt.). [8] Wolszczak-Derlacz J. (2010) Does One Currency Mean One Price? An Analysis of the Euro Effect on Price Dispersion and Convergence, Eastern European Economics, Vol. 48, No. 02, s. 87-114. (IF = 0,298, 20 pkt.). [9] Wolszczak-Derlacz J., (2009), Do new EU members have any chance of earning as much as Westerns do? [w:] Starnawska M. (red.) Growth and innovation - selected issues, Gdańsk University of Technology, Faculty of Management and Economics, Department of Economic Science. Gdańsk, s. 59 66. 10 Warto podkreślić, że do oceny w postępowaniu habilitacyjnym dr Joanna Wolszczak-Derlacz zgłosiła 7 spośród 10 artykułów wyróżnionych w Journal Citation Reports (JCR) i indeksowanych w bazie Web of Science. Artykułami należącymi do tej kategorii publikacji, których Habilitantka nie zgłosiła do oceny w postępowaniu habilitacyjnym są: [1] Wolszczak-Derlacz J., (2014), The impact of domestic and foreign competition on sectoral growth: a crosscountry analysis, Bulletin of Economic Research, Vol. 66, Issue S1, s. S110 S131 (IF 0,333, 15 pkt.). [2] Wolszczak-Derlacz J., (2013), Mind the Gender Wage Gap The Impact of Trade and Competition on Sectoral Wage Differences, The World Economy, Vol. 36, No. 4, s. 437 464 (IF 0.760, 30 pkt.).) [3] Bartha E., Wolszczak-Derlacz J., (2009) The Power of silence? Opinion contagion and the surprise of the polish parliamentary and presidential elections of 2005, Polish Sociological Review, No.1 (165), s.123-138. (IF=0.080, 13 pkt.). Publikacje [1], [2] dotyczą dziedziny nauk ekonomicznych, dyscypliny ekonomia, a [3] wykracza poza ten zakres. Jest to potwierdzenie dążenia Habilitantki do prowadzenia badań interdyscyplinarnych. 11 Pisownia oryginalna. 12 JCR Social Sciences Edition, 2013 13 Lista czasopism punktowanych MNiSW z dnia 31 grudnia 2014. 3
[10] Wolszczak-Derlacz J., (2009), Wpływ wprowadzenia wspólnej waluty na poziom cen - badania empiryczne [w:] Funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej w teorii i praktyce, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. (9 pkt.). [11] Wolszczak-Derlacz J., De Blander R., (2009), Price convergence in the EU and in the New Member States, Bank i Kredyt, Vol. 40, No.2, s. 37-61. (9 pkt.). [12] Wolszczak-Derlacz J., (2008), Price Convergence in the EU an aggregate and disaggregate approach, International Economics and Economic Policy, Vol. 5, Issue 1-2, s. 25-47, Springer. Pierwszy cykl tematyczny 12 publikacji (4 w j. polskim, 8 w j. angielskim; 7 indywidualnych i 5 we współautorstwie), jest ściśle związany z realizacją grantów oznaczonych w tabeli 3, jako 1, 4 i 9. Najwartościowszymi w kategoriach oceny parametrycznej są publikacje indywidualne [6], [8], a wśród prac we współautorstwie opracowanie [1]. Warto zauważyć, że na łączną ilość 97 pkt. uzyskanych za 12 publikacji, aż 78 pkt. (ok. 80%) przypisane jest Habilitantce. Oznacza to Jej dominujący udział w przygotowaniu pierwszego cyklu publikacji. 3.2 Cykl publikacji efektywność i produktywność szkół wyższych informacje ogólne [1a] 14 Agasisti T., Wolszczak-Derlacz J., (2014), Exploring universities efficiency differentials between countries in a multi-year perspective: an application of bootstrap DEA and Malmquist index to Italy and Poland, 2001-2011, Institute for Research on Labor and Employment Working Paper No. 113-14, University of California, Berkeley. [1b] Agasisti T., Wolszczak-Derlacz J., (2015), Exploring efficiency differentials between Italian and Polish universities, 2001-2011, Science and Public Policy, Oxford University Press, (IF 15 0.983, 20 pkt.) 16. [2] Wolszczak-Derlacz J., (2015), Analiza efektywności działalności uczelni europejskich i amerykańskich - podejście nieparametryczne, Ekonomia. Rynek, gospodarka, społeczeństwo, Nr 40/2015, s. 109-130, (8 pkt.). [3] Wolszczak-Derlacz, J., (2013), Efektywność naukowa, dydaktyczna i wdrożeniowa publicznych szkół wyższych w Polsce analiza nieparametryczna, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 17, (20 pkt.). [4a] Wolszczak-Derlacz J., (2013), Kształcić czy prowadzić badania naukowe? Analiza efektywności kształcenia i efektywności naukowej na przykładzie wybranych publicznych szkół wyższych w Polsce, Edukacja 122(2): 20 33. [4b] Wolszczak-Derlacz J., (2014), Teaching or research? An analysis of teaching and research efficiency in Polish public universities, Edukacja 5(130), 57 69, (10 pkt.). [5] Parteka A., Wolszczak-Derlacz J., (2013), Dynamics of productivity in higher education - cross- European evidence based on bootstrapped Malmquist indices, Journal of Productivity Analysis, Vol. 40, Issue 1, s. 67-82. (IF = 0.787, 25 pkt.) [6] Wolszczak-Derlacz J., Parteka A., (2011), Efficiency of European public higher education institutions: a two-stage multicountry approach, Scientometrics, Vol. 89, No. 3, s. 887-917. (IF 1.966, 40 pkt.). [7] Wolszczak-Derlacz J., Parteka A. (2011) Systems of Public Higher Education in Poland and Germany. Evidence from Institution Level Data [w:] Hogeforster M. (red.), Education policy strategies today and tomorrow around the Mare Balticum, Baltic Sea Academy, Hamburg, s. 368-392. [8a] 18 Wolszczak-Derlacz J., Parteka A. (2010) Scientific productivity of public higher education institutions in Poland - a comparative bibliometric analysis, Ernst &Young, Warszawa, (25 pkt.). [8b] Wolszczak-Derlacz J., Parteka A., (2010), Produktywność naukowa wyższych szkół publicznych w Polsce. Bibliometryczna analiza porównawcza, Ernst &Young Warszawa. Drugi cykl tematyczny 10 publikacji (4 w j. polskim, 6 w j. angielskim; 4 indywidualne i 6 we współautorstwie), jest ściśle związany z realizacją grantów oznaczonych w tabeli 3, jako 2, 5 i 6. Najwartościowszymi w kategoriach oceny parametrycznej są publikacje we współautorstwie [5], [6] i [8a], a wśród indywidualnych monografia [3]. Na łączną liczbę 148 pkt. uzyskanych za 10 publikacji, 14 Opracowanie opublikowane, jako Working Paper [1a], a następnie, jako artykuł [1b] 15 JCR Social Sciences Edition, 2013. 16 Lista czasopism punktowanych MNiSW z dnia 31 grudnia 2014 r. 17 Pozycje [3] i [4] są monografiami. 18 Opracowanie ukazało się w języku angielskim [8a] i polskim [8b]. 4
93 pkt. (ok. 63%) przypisane jest Habilitantce, co oznacza Jej przeważający udział w przygotowaniu drugiego cyklu publikacji. Łącznie w obu cyklach tematycznych, na 22 publikacje, 2 były monografiami (1 indywidualna), a 20 artykułami (10 indywidualnych), za które łącznie uzyskano 245 pkt, z czego 171 pkt. (ok.70%) przypisane jest Habilitantce. Warto podkreślić, że o ile pierwszy cykl tematyczny stanowi kontynuację i rozszerzenie tematyki podjętej w pracy doktorskiej, o tyle drugi cykl został zainicjowany przez Habilitantkę po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych. 3.3. Ocena merytoryczna tematycznego cyklu publikacji konwergencja płac i cen W podsumowaniu wyników badań dotyczących tego cyklu publikacji, zawartym w Autoreferacie, za najważniejsze swoje osiągnięcia Habilitantka uznała: wkład w teorię ekonomii poprzez weryfikację postulatów alternatywnych modeli dotyczących prawa jednej ceny (ang. law of one price) oraz procesów zbieżności cen czynników produkcji (ang. factor price equalisation); poszerzenie stanu wiedzy dotyczącej zróżnicowania cen w krajach Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem: (i) tendencji w nowych krajach członkowskich, (ii) problemów metodologicznych związanych z agregacją danych (badania na podstawie indeksów cenowych versus badania na podstawie indywidualnych cen produktów i usług) oraz (iii) określenia czynników wpływających na dynamikę konwergencji cen w UE; oryginalny wkład w badania nad procesami konwergencji w postaci skompletowania nowych baz danych, dzięki którym możliwe było przeprowadzenie badań w ujęciu sektorowym na temat: (i) konwergencji płac pomiędzy pracownikami nisko, średnio i wysoko wykwalifikowanymi dla 40 krajów, 35 działów gospodarki dla lat 1990 2011 19 ; (ii) luki płacowej pomiędzy kobietami i mężczyznami dla grupy 18 krajów OECD, 31 działów gospodarki dla lat 1970 2005; poszerzenie stanu wiedzy na temat skutków postępującej integracji rynków w odniesieniu do różnych grup pracowników poprzez: (i) dokonanie dokładnej charakterystyki procesów konwergencji luki płacowej ze względu na płeć wraz z określeniem jej determinant oraz skutków dla gospodarek krajów OECD; (ii) udowodnienie niskiego tempa konwergencji płac wśród pracowników UE o różnych kwalifikacjach (nisko, średnio i wysoko wykwalifikowanych); (iii) ocenę czynników determinujących poziom płac i konwergencję płac pracowników nisko, średnio i wysoko wykwalifikowanych, w tym oszacowanie kierunku i siły relacji pomiędzy intensywnością offshoringu, a konwergencją płac w krajach UE27; dostarczenie argumentów ilościowych do dyskusji nad społecznymi implikacjami integracji rynków dotyczących wpływu integracji ekonomicznej w UE na zróżnicowanie płac oraz proces ich międzynarodowej konwergencji. Nie w pełni zgadzam się z tą opinią. Po pierwsze, jestem nieco zdziwiony, że Habilitantka nie skomentowała niejednoznaczności pojęcia prawo jednej ceny. W istocie nie jest to prawo naukowe, gdyż m.in. nie jest ono uniwersalne. Jest to raczej pewien stan, (cecha, właściwość) złożonego obiektu, jakim jest na przykład gospodarka lub zbiór gospodarek tworzących ugrupowanie integracyjne, w ujęciu mikroekonomicznym, mezoekonomicznym lub makroekonomicznym, który jest osiągany tylko przy spełnieniu ściśle określonego układu założeń. Jeżeli tak, to czy weryfikacja prawa jednej ceny nie powinna polegać na sprawdzeniu, czy spełniony jest układ założeń zapewniający istnienie takiego stanu (stanów) oraz jego (ich) lokalną lub globalną stabilność. Nie jestem przekonany do poprawności przekładu angielskiego pojęcia factor price equalisation na język polski. Moim zdaniem słowo equalisation ma inny zakres pojęciowy niż słowo convergence i nie należy ich ze sobą utożsamiać. Po drugie, po przestudiowaniu wszystkich publikacji z tego cyklu tematycznego, nie jestem pewien czy Habilitantka potrafi dostatecznie precyzyjnie zdefiniować, a tym samym rozróżniać, pojęcia konwergencji nominalnej i realnej, a także konwergencji absolutnej (bezwzględnej) lub warunkowej (względnej). Moje wątpliwości biorą się stąd, że jakkolwiek autorka/i prac posługuje/ą się tymi pojęciami, to czyni/ą to w oderwaniu od źródłowych konstrukcji teoretycznych, jakimi są modele wzrostu gospodarczego. 19 W dotychczasowych publikacjach omawiana baza była eksplorowana w stosunku do krajów UE27 oraz sektorów przetwórstwa przemysłowego. W przygotowaniu są artykuły biorące pod uwagę całą próbę badawczą. 5
Po trzecie, wielu badaczy, którzy powołują się na prace Roberta Barro, banalizuje przejście od deterministycznego przebiegu ścieżek wzrostu w otoczeniu stacjonarnego stanu równowagi, (który w neoklasycznych modelach egzogenicznego wzrostu istnieje i jest globalnie asymptotycznie stabilny, a w modelach endogenicznego wzrostu gospodarczego wcale nie musi istnieć), do odpowiadającego temu opisowi, ekonometrycznego modelu regresji nieliniowej, w którym występują zmienne losowe. Po czwarte, jeżeli jednak rozumieją i akceptują to przejście wówczas, na jakiej podstawie mechanizm odnoszący się do zmienności stóp wzrostu produkcji (PKB), (wyrażonych na ogół w postaci intensywnej), przenoszony jest na kształtowanie się cen, a tym samym także płac? 20 Po piąte, wszystkie artykuły, należące do omawianego tematycznego cyklu prac są bardzo dobrze osadzone w literaturze przedmiotu. Habilitantka wraz ze współautorami posiada należyte kompetencje i umiejętności związane z doborem i stosowaniem właściwych technik lub metod ekonometrycznych. Prowadzi badania empiryczne, o których można stwierdzić, że są dobrze spozycjonowane w literaturze przedmiotu, jednoznacznie sformułowane, właściwie prowadzone i należycie intepretowane. Moim zdaniem wyniki uzyskane przez Habilitantkę, jakkolwiek bardzo użyteczne i ważne, w ograniczonym stopniu przyczyniają się do rozwoju teorii ekonomii. Należy docenić ich kreatywność, różnorodność, nade wszystko umiejętność adaptacji metod i modeli ekonometrycznych do identyfikacji i weryfikacji ekonomicznych zależności w ujęciu mikroekonomicznym, mezoekonomicznym i makroekonomicznym, które moim zdaniem mają jedynie charakter stylizowanych faktów. Wreszcie, opis znaczących osiągnięć, dokonany przez Habilitantkę w Autoreferacie, jest zbyt ogólny. Trzeba jednak przyznać, że tego rodzaju wniosek nie dotyczy artykułów, będących podstawą mojej oceny dorobku dr Joanny Wolszczak-Derlacz, gdyż są one napisane rzeczowo, a Habilitantka respektuje w nich wysokie wymagania stawiane wobec opracowań, które mają zasadniczo charakter badań empirycznych. 3.4. Ocena merytoryczna tematycznego cyklu publikacji efektywność i produktywność szkół wyższych W podsumowaniu wyników badań przedstawionych w tematycznym cyklu publikacji na temat efektywności i produktywności szkół wyższych, zawartym w Autoreferacie, za najważniejsze swoje osiągnięcia Habilitantka uznaje: omówienie i krytyczną analizę metod i wyników dotychczasowych badań empirycznych dotyczących oceny efektywności działalności szkół wyższych oraz procesów ją kształtujących; podjęcie próby kwantyfikacji produktywności i efektywności szkół wyższych w kontekście porównań międzynarodowych; kreację zintegrowanego zestawu danych nt. nakładów i wyników na poziomie indywidualnych uczelni europejskich i amerykańskich: zestaw danych łączących informacje na temat 353 uczelni z dziesięciu państw europejskich (Austrii, Finlandii, Holandii, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Włoch, Szwajcarii, Szwecji, Wielkiej Brytanii) oraz 152 uczelni amerykańskich dla lat 2000 2012; przeprowadzenie pierwszej (zdaniem Habilitantki, rec.) analizy porównawczej dotyczącej efektywności szkolnictwa wyższego, biorącej pod uwagę dane o tak szerokim zasięgu czasowym i podmiotowym, a także łączącej informacje nt. uczelni europejskich i amerykańskich; określenie względnej siły oddziaływania czynników odpowiedzialnych za nieefektywność szkół wyższych w Polsce wykazanie, że pewna grupa czynników oddziałuje odwrotnie na efektywność naukową niż na efektywność dydaktyczną; wykazanie, że część czynników charakteryzujących nieefektywność uczelni może mieć odmienny wpływ na grupę uczelni europejskich i amerykańskich, np. udział środków pochodzących ze źródeł publicznych; analizę i ocenę polskiego systemu szkolnictwa wyższego na tle rozwiązań światowych, wskazanie jego słabych i mocnych stron oraz kierunków rozwoju (wkład w rozwój tego obszaru wiedzy ekonomicznej w Polsce); praktyczne znaczenie prowadzonych badań: sformułowanie rekomendacji dla polityki państwa dotyczących sposobów podnoszenia efektywności szkół wyższych oraz poprawy efektywności zarządzania środkami publicznymi; przyczynienie się do rozprzestrzenienia wiedzy na temat ilościowych metod badania efektywności instytucji edukacyjnych w polskim i zagranicznym świecie naukowym. 20 Ponieważ płaca jest ceną pracy. 6
Po zapoznaniu się z publikacjami tworzącymi ten cykl tematyczny nie widzę podstaw do polemiki z powyższą oceną. Uważam nawet, że jest ona wyrazem skromności Habilitantki w ocenie własnych dokonań w tym obszarze badawczym. Moim zdaniem ten cykl publikacji, w tym indywidualna monografia [3], zapewnia Habilitantce szczególną pozycję w Polsce w zakresie badań nad efektywnością naukową, dydaktyczną i wdrożeniową w publicznych szkołach wyższych, prowadzonych przy zastosowaniu modeli i metod DEA (Data Envelopment Analysis). 3.5. Podsumowanie Wyróżnione cykle tematyczne, jak również pozostałe publikacje dr Joanny Wolszczak-Derlacz, przekonują mnie o rosnącej kreatywności, dojrzałości, samodzielności naukowej i znaczącym wkładzie Habilitantki w rozwój nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia. Wniosek 3 Uważam, że publikacje przedstawione w dwóch odrębnych cyklach tematycznych stanowią wystarczającą podstawę do w pełni satysfakcjonującej ich oceny, z punktu widzenia wymagań, zarówno ilościowych, jak i jakościowych, stawianych osobom ubiegającym się o stopień naukowy doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ekonomicznych, w dyscyplinie ekonomia. 4. Dorobek badawczy Po zrealizowaniu grantu promotorskiego 21 i obronie rozprawy doktorskiej w 2006 roku, Habilitantka rozpoczęła bardzo intensywną działalność badawczą w 9 prestiżowych projektach badawczych przyznawanych w trybie konkursowym 22. W 6 projektach była kierownikiem, w 2 współwykonawcą i w 1 głównym wykonawcą. Tab. 3. Realizacja grantów i projektów badawczych w latach 2006 2015 Lp. Źródło finansowania 23 Temat projektu Funkcja Okres 1 NCN Międzynarodowy outsourcing i dezintegracja procesu Główny 2014-2016 OPUS 6 2 MNiSW Mobilność Plus 24 produkcyjnego implikacje dla rynków pracy Analiza komparatywna efektywności działalności uczelni europejskich i amerykańskich 3 EACEA Jean Monnet Studies on Economic Integration: within and beyond Europe 4 NCN Dyskryminacja płacowa ze względu na płeć: stan, przyczyny i skutki analiza sektorowego zróżnicowania wynagrodzeń w krajach OECD 5 MNiSW Efektywność działalności badawczej publicznych szkół wyższych w Polsce 6 Ernst & The competitiveness of research and scientific efficiency Young of Polish Technical Universities 7 NBP Market size, competitiveness and technological frontier the impact of trade integration with the EU on productivity in Polish manufacturing sectors wykonawca Kierownik 2013-2014 Kierownik - 2011-2014 Kierownik 2011-2013 Kierownik 2010-2012 Kierownik 2009-2010 Współwykonawca 06 12. 2010 8 EBI Public providers in education Współwy- 2010 konawca 9 CERGE Price convergence between the EU and New Member Kierownik 2007 2008 States 10 MNiSW Analiza procesów konwergencji cen w krajach UE lata Wykonawca 2005-2006 1990 2002 grant promotorski Źródło: opracowanie własne m.in. na podstawie materiałów otrzymanych z Politechniki Gdańskiej. 21 Pozycja 10 w tabeli 3. 22 W 7 projektach była kierownikiem, w 2 współwykonawcą i w 1 głównym wykonawcą. 23 Skróty: NCN Narodowe Centrum Nauki, EACEA - Education, Audiovisual and Culture Executive Agency, MNiSW Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NBP Narodowy Bank Polski, EBI Europejski Bank Inwestycyjny, CERGE - The Center for Economic Research and Graduate Education of Charles University in Prague. 24 Grant zrealizowany na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley pod kierunkiem prof. Davida Carda. 7
Ważnym elementem dorobku badawczego Habilitantki jest moim zdaniem wygłoszenie 40 referatów w trakcie seminariów, warsztatów lub konferencji: zagranicznych (19): Czechy, Dania, Indie, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, USA (4), Wielka Brytania (2), Włochy (7); międzynarodowych w Polsce (10) i krajowych w Polsce (11); w tym 8 w języku polskim i 32 w języku angielskim. Habilitantka przedstawiła też listę 13 konferencji 25, w których brała udział, jako dyskutantka (2), przewodnicząca sesji (2), uczestniczka (7), członek komitetu organizacyjnego (2). W czasie jednej nich, która odbyła się w Wiedniu, dr Joanna Wolszczak-Derlacz otrzymała Olga Radzyner Award. Na uwagę zasługują również: kierowanie i realizacja przez Habilitantkę projektu Gender wage discrimination (2014 2016), a także uczestnictwo w działalności sieci NEWPEN An Agenda for a New Public Enterprise, European Network, (2010). Nową formą aktywności Habilitantki jest działalność recenzyjna w następujących czasopismach: Journal of the Association of Information Science and Technology, 2015, (1) 26. Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, 2015, (1). Higher Education, 2013 2014, (2). Metroeconomica 2014/2015, (1). Malaysian Review, 2014, (1), Bank i Kredyt, 2012, (2). Jak również recenzowanie projektów badawczych dla Netherlands Organisation for Scientific Research, 2014, (1) CERGE-EI Regional Research Competitions, 2009-2012, (2). Narodowe Centrum Nauki, 2014, (1). Dr Joanna Wolszczak-Derlacz jest członkiem następujących międzynarodowych organizacji i stowarszyszeń naukowych: European Trade Study Group, Society for the Study of Emerging Markets, Marie Curie Alumni Association, Max Weber Alumni Association. Wniosek 4 Wysoko oceniam różne formy aktywności naukowo-badawczej Habilitantki. 5. Dorobek dydaktyczny W tabeli 4 podano zestawienie zajęć dydaktycznych prowadzonych przez dr Joannę Wolszczak-Derlacz w latach 2006-2015 na Politechnice Gdańskiej, z dalece ponadprzeciętnymi liczbami godzin. Tab. 4. Zajęcia dydaktyczne prowadzone przez Habilitantkę na Wydziale Zarządzania i Ekonomii na Politechnice Gdańskiej Rok akademicki Liczba godzin 2014/2015 333 Przedmioty Process of convergence in the EU, European Economic Development, Introduction to European Economic, Integration Polityka monetarna UE 2013/2014 Pobyt na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley 2012/2013 236 Urlop macierzyński 18.05.2012-2.11.2012 2011/2012 304 2010/2011 409 2009/2010 308 European Economic Development, Introduction to European Economic Integration, Microeconomics Polityka monetarna UE, Introduction to European, Economic Integration, Europejski rozwój gospodarczy Integracja Polski z UE, Europejskie procesy konwergencji Process of convergence in the EU Integracja Polski z UE Analiza procesów konwergencji ekonomicznej Process of convergence in the EU Mikroekonomia 2008/2009 283 Mikroekonomia, Process of convergence in the EU 2007/2008 Urlop szkoleniowy 01.10.2007-30.11.2007. Bezpłatny urlop dla celów naukowych 01.12.2007-30.06.2008: Max Weber Fellowship Integracja ekonomiczna Europy, 2006/2007 348 Process of convergence in the EU Mikroekonomia Źródło: opracowanie własne m.in. na podstawie materiałów otrzymanych z Politechniki Gdańskiej. Habilitantka była dotąd promotorem 40 prac licencjackich i 20 magisterskich. W uznaniu za wyróżniającą działalność dydaktyczną, w 2008 roku otrzymała Nagrodę Rektora Politechniki Gdańskiej (zespołowa II stopnia). 25 Konferencje odbywały się w: Berkeley (2), Gdańsku (5), Warszawie (1), Wiedniu (1) i we Florencji (4). 26 W nawiasach podano liczby zrecenzowanych manuskryptów. 8
Dr Joanna Wolszczak-Derlacz prowadziła też zajęcia dydaktyczne w ramach Programu Erasum + w następujących zagranicznych ośrodkach akademickich: Eötvös Loránd University of Budapest, Węgry (2014), (2010), Polytechnic Insitute of Setubal, Portugalia (2011), Universita Politecnica delle Marche, Facolta di Economia, Dipartimento di Economi, Ancona, Włochy (2011), Yasar University, Izmir, Turcja. Odbyła też staż dydaktyczny w London School of Economics (2008). Natomiast w sierpniu 2015 przeprowadzi zajęcia z problematyki wzrostu gospodarczego na Nanjing University of Aeronautics and Astronautics (NUAA) w Chinach 27. Do osiągnięć dydaktycznych Habilitantki zaliczyć należy publikację Kordalska A., Kujawska J., Parteka A., Sobiechowska Ziegert A., Świetlik K., Wolszczak-Derlacz J., (2010), Methods of quantitative economics, Faculty of Management and Economics, Gdansk University of Technology, Gdańsk oraz opracowania sylabusów i materiałów (dostępnych w formie elektronicznej na platformie cyfrowej Moodle) do następujących przedmiotów: Introduction to European Economic Integration, Process of convergence in the EU, Polityka monetarna UE, Europejskie procesy konwergencji, Integracja Polski z UE. Wniosek 5 Bardzo dobrze oceniam dorobek dydaktyczny Habilitantki. 6. Współpraca międzynarodowa Ta forma aktywności Habilitantki została już w znacznym stopniu przeze mnie omówiona. Składają się na nią: staże naukowe, szkolenia w znakomitych uczelniach zagranicznych, udział w konferencjach międzynarodowych i zagranicznych w charakterze osoby wygłaszającej referaty, przewodniczącego sesji, dyskutanta, członka komitetów organizacyjnych, wspólne badania i publikacje z profesorami i badaczami z zagranicy, a także koordynacja działań w zakresie badań naukowych i dydaktyki z zagranicznymi partnerami Politechniki Gdańskiej. Wniosek 6 Starannie zaplanowana i rzetelnie realizowana współpraca międzynarodowa dr Joanny Wolszczak- Derlacz, zapoczątkowana przed obroną rozprawy doktorskiej i rozwinięta w okresie pracy na etacie adiunkta, budzi moje najwyższe uznanie. 7. Dorobek w zakresie popularyzacji problemów nauki i środowiska akademickiego Na tę formę aktywności składają się między innymi publikacje, udział w pracach zespołów eksperckich i wywiady: [1] Wolszczak-Derlacz J. (2014) Z Politechniki do Berkeley sprawozdanie ze stażu naukowego na Uniwersytecie Kalifornijskim, Berkeley (USA), Pismo PG nr. 10(197), s. 41-43. [2] Wywiad z Joanną Wolszczak-Derlacz, (2014), Czy uczelnie dobrze wykorzystują własne zasoby? analiza efektywności naukowej, dydaktycznej i wdrożeniowej publicznych szkół wyższych w Polsce Czasopismo Politechniki Gdańskiej, nr 1(188) s.51-53. [3] Parteka A. Wolszczak-Derlacz J., (2011), Efektywność naukowa uczelni publicznych, Czasopismo Politechniki Gdańskiej, nr 2, s.18-20. [4] Wolszczak-Derlacz J., Parteka A., (2011), Produktywność naukowa uczelni, Forum Akademickie, nr 4. [5] Udział w seminarium eksperckim dotyczącym nauki i szkolnictwa wyższego zorganizowanym przez Kancelarię Prezydenta RP nt. Finansowanie uczelni a konkurencyjność szkolnictwa wyższego, 11 lipca 2013 r. [6] Udział w seminarium eksperckim dotyczącym nauki i szkolnictwa wyższego zorganizowanym przez Kancelarię Prezydenta RP nt. R&D w uczelniach, 25 kwietnia 2013 r. [7] Wystąpienie w telewizji: TV Biznes w dniu 13 stycznia 2011 na temat reformy szkolnictwa wyższego. 27 Wykłady prowadzone w zagranicznych ośrodkach akademickich są znakomitą rekomendacją dla kompetencji dydaktycznych każdego pracownika naukowo-dydaktycznego. W przypadku uniwersytetu w Chinach chodzi o 32 godzinny cykl zajęć: Economic Growth. Theory and Applications w ramach NUAA Summer Lecture Program 2015 for International Professors (konkurs otwarty). 9
[8] Wywiad radiowy dla Polish Radio's English Section na temat kondycji szkól wyższych w Polsce (13 stycznia 2011). Wniosek 7 Tę formę aktywności Habilitantki oceniam, jako w pełni zadowalającą. 8. Dorobek organizacyjny Habilitantka pełni funkcję koordynatora umów o współpracy Politechniki Gdańskiej z Politechnico di Milano (Włochy), Mugla S.K University, Yasar University (Turcja), Eötvös Loránd University (Węgry) w ramach Programu ERASMUS+, dotyczących mobilności pracowników i studentów. Zorganizowała seminaria międzyuczelniane dla pracowników Wydziału Ekonomicznego na Uniwersytecie Gdańskim oraz Wydziału Zarządzania i Ekonomii na Politechnice Gdańskiej, grudzień 2014, kwiecień 2015 oraz wykłady otwarte na macierzystym wydziale z udziałem następujących wykładowców: Jesus Crespo Cuaresma z Vienna University of Economics and Business, (2015), Esther Bartha z Eötvös Loránd University of Budapest, (2011) i (2012), Paul De Grauwe z Katholieke Universiteit Leuven 28, (2006). Habilitantka pełniła również funkcję koordynatora uczelnianego programu Jean Monnet Teaching Module (2011-2014). Wniosek 8 Tę formę działalności Habilitantki oceniam, jako wysoce zadowalającą i potwierdzającą Jej otwartość na współpracę międzyuczelnianą i międzynarodową. 9. Wnioski końcowe 29 9.1. W nawiązaniu do sformułowanych przez mnie ośmiu wniosków stwierdzam, że dorobek naukowobadawczy dr Joanny Wolszczak-Derlacz, mający charakter rzetelnych wyników badań empirycznych, w należyty sposób uzasadnianych teoretycznie, stanowi znaczący wkład w rozwój dziedziny nauk ekonomicznych, w dyscyplinie ekonomia, a efekty Jej działalności międzynarodowej, dydaktycznej, organizacyjnej oraz popularyzatorskiej, mogą być przykładem dla nauczycieli i badaczy akademickich, nie tylko w Polsce. 9.2. Wnioskuję o nadanie dr Joannie Wolszczak-Derlacz stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ekonomicznych, w dyscyplinie ekonomia. Krzysztof Malaga 28 Od 1968 roku należy odróżniać flamandzki Katholieke Universiteit Leuven (KUL) w Leuven, od niemniej znakomitego wallońskiego Université Catholique de Louvain (UCL) w Louvain-la-Neuve. 29 Warto dodać, że Wydział Zarządzania i Ekonomii na Politechnice Gdańskiej stwarza młodym pracownikom naukowo-dydaktycznym właściwe warunki do bardzo rzetelnego rozwoju naukowego, które są coraz bliższe standardom profesjonalnego rozwoju, które obowiązują na najlepszych wydziałach ekonomicznych w Europie i na świecie. 10