Walidacja w obszarze rzemiosła jako przykład dobrej praktyki Związek Rzemiosła Polskiego Warszawa, 29 marca 2011 r.
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie w rzemiośle Walidowany i unowocześniany przez stulecia SYSTEM Doceniany i akceptowany przez państwo Rozpoznawalny w Europie i na świecie
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle Na tle historycznym system ukształtowany w okresie rozwoju miast, co nie oznacza, że jest anachroniczny Na przestrzeni całego okresu istnienia żywo reagował i odpowiadał na potrzeby wynikające ze zmieniającej się rzeczywistości społecznej, gospodarczej i politycznej (prawo przemysłowe - 1927 r.)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle do 1950 r. komisje działały według zasad określanych przez cechy rzemiosł i izby rzemieślnicze > w 1955 r. Związek Izb Rzemieślniczych po akceptacji Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła wprowadził regulaminy Komisji Egzaminacyjnych Mistrzowskich i Komisji Egzaminacyjnych Czeladniczych dla wszystkich izb rzemieślniczych > w 1972 r. ustawa o wykonywaniu i organizacji rzemiosła spowodowała, że zasady ustalił w porozumieniu z resortem oświaty i wychowania Centralny Związek Rzemiosła > w 2002 r. wprowadzono zmianę do ustawy o rzemiośle i zgodnie z delegacją zasady ustalił, w porozumieniu ze Związkiem Rzemiosła Polskiego minister właściwy do spraw edukacji
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle Obecna podstawa prawna działalności czeladniczych i mistrzowskich komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych ustawa z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle (Dz.U. Nr 112, poz. 979 z 2002r. tekst jednolity oraz Dz.U. Nr 137, poz. 1304 z 2003r.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. Nr 215, poz. 1820).
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle Cechą charakterystyczną izbowych egzaminów jest ich otwartość i dostępność dla różnych grup kandydatów tj., zarówno absolwentów nauki zawodu u rzemieślnika, jak też osób dorosłych umożliwia to osobom, które w procesie pracy oraz edukacji zorganizowanej lub w ramach samoedukacji nabyły określone kwalifikacje i poszukują możliwości formalnego ich potwierdzenia
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzają kwalifikacje zawodowe osób, które uzyskały je w różnych kontekstach edukacji; - formalnej - pozaformalnej - nieformalnej System egzaminów czeladniczych i mistrzowskich odpowiada ideom uczenia się przez całe życie wpisuje się idee zawarte w Zaleceniach PE i Rady - Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF) i Europejski system transferu punktów w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie DEFINICJA Egzamin czeladniczy Egzamin mistrzowski jest to proces mający na celu ocenę poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu Egzaminy przeprowadza komisja egzaminacyjna izby rzemieślniczej w zawodach, odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła na podstawie standardów wymagań egzaminacyjnych
Podstawa prawna działalności komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych - prawo utworzenia komisji czeladniczych i mistrzowskich mają izby rzemieślnicze działające na podstawie ustawy o rzemiośle - zadania szczegółowo określone w statutach izb rzemieślniczych, zarejestrowanych we właściwych sądach - izby mają ustawowe prawo posługiwania się pieczęcią państwową oraz wydawania świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich
ZAWODY w których izby mogą powołać komisje egzaminacyjne - zawody odpowiadające danemu rodzajowi rzemiosła, występujące klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy (w tym zawody szkolne) - izba może powołać komisje w zawodzie, dla którego Związek Rzemiosła Polskiego przyjął standardy wymagań egzaminacyjnych z uwzględnieniem ustalonych przez Ministra Edukacji Narodowej na dwa poziomy/rodzaje egzaminów - w odniesieniu do zawodów pozaszkolnych i na poziom egzaminów mistrzowskich we wszystkich zawodach standardy opracowane przez ZRP
ZAWODY SZKOLNE I POZASZKOLNE egzamin czeladniczy i mistrzowski lista 115 zawodów w tym 48 zawodów szkolnych 67 zawodów pozaszkolnych
ZAWODY SZKOLNE I POZASZKOLNE egzamin czeladniczy i mistrzowski w zawodach pozaszkolnych tylko w systemie egzaminów izbowych można formalnie potwierdzić kwalifikacje zawodowe (znaczenie w kontekście tworzenia kadry szkoleniowej instruktorów praktycznej nauki zawodu) PRZYKŁADY ZAWODÓW POZASZKOLNYCH - gorseciarka - wulkanizator - sztukator - witrażownik - pozłotnik - rymarz - zdun - brązownik - brukarz - parkieciarz
ORGANIZACJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH egzamin czeladniczy i mistrzowski KADENCJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH CZŁONKOWIE KOMISJI EGZAMINACYJNYCH - przewodniczący komisji egzaminacyjnej - członkowie komisji - członkowie sekretarze komisji WYŁĄCZENIA członkiem komisji nie może być osobą pełniąca funkcje w organie odwoławczym izby
ORGANIZACJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH egzamin czeladniczy i mistrzowski WARUNKI DLA KANDYDATÓW NA CZŁONKÓW KOMISJI Przewodniczący - wyższe wykształcenie oraz 6-letni staż pracy w zawodzie - średnie wykształcenie + tytuł mistrza + 3-letni staż - średnie wykształcenie + tytuł technika + 6-letni staż - zasadnicze zawodowe wykształcenie + tytuł mistrza + 6-letni staż (zawody unikatowe) Członkowie - zasadnicze wykształcenie zawodowe + tytuł mistrza + 3-letni staż - średnie wykształcenie + tytuł technika + 6-letni staż - osoby wpisane do ewidencji egzaminatorów przygotowanie pedagogiczne (instruktor praktycznej nauki zawodu) oraz ukończone szkolenia dla kandydatów na członków komisji
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU CZELADNICZEGO ukończona nauka zawodu u rzemieślnika (2 lub 3 lata) * ukończona nauka w zawodzie w systemie pozaszkolnym * 2-letni lub 3-letni staż pracy w zawodzie, w którym ma być egzamin (okres nauki w szkole + zawody pozaszkolne) * świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, albo innej szkoły ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym ma być egzamin * tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym będzie egzaminy oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej - półroczny staż pracy w zawodzie, w którym ma być egzamin świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU MISTRZOWSKIEGO * tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie + 3-letni staż pracy w zawodzie w którym jest egzamin (albo łącznie 6 lat) * co najmniej 6-lat samodzielnie wykonywany zawód, w którym ma być egzamin, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej * tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu (pokrewny), w którym ma być egzamin zdawany + 3-letni staż pracy po uzyskaniu tytułu * tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym ma być egzamin + 1-rok stażu pracy po jego uzyskaniu tytułu
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU MISTRZOWSKIEGO (c.d.) * świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie, w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym jest egzamin + tytuł zawodowy w tym zawodzie + 2-letni staż pracy po uzyskaniu tytułu, * dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym ma być egzamin i po uzyskaniu tytułu zawodowego, co najmniej roczny staż pracy w zawodzie. kandydat na mistrza musi posiadać ukończoną co najmniej szkołę ponadgimnazjalną
WNIOSEK O DOPUSZCZENIE DO EGZAMINU czeladniczego i mistrzowskiego wniosek do egzaminu składany jest w izbie rzemieślniczej na podstawie złożonych dokumentów izba dopuszcza do egzaminu (sprawdzenie spełnienia warunków progowych dla kandydatów)
ORGANIZACJA EGZAMINU zadania izby rzemieślniczej > Powołuje komisje egzaminacyjne (warunki) > Wydaje świadectwa i dyplomy (odpowiedzialność za poprawność) > Zatwierdza zadania i pytania > Zatwierdza kryteria oceniania > Dopuszcza kandydatów do egzaminów > Ustala wysokość opat i wynagrodzeń (max.40% i 20%) > Prowadzi dokumentację (archiwa) > Rozpatruje skargi > Organizuje szkolenia członków komisji
ORGANIZACJA EGZAMINU zadania PRZEWODNICZACEGO KOMISJI > Ustala listę zdających (w porozumieniu z izbą) > Ustala kolejność zdawania etapów > Uzgadnia z zespołem egzaminacyjnym zadania i pytania (przedstawia do zatwierdzenia izby) > Ustala terminy i miejsce egzaminu (etapy) > Wyznacza członków komisji do nadzorowania etapu praktycznego > Przedstawia szczegółowe kryteria do zatwierdzenia izby > Informuje kandydatów o wynikach etapów i końcowych > Informuje o prawie złożenia skargi (prawidłowość) > Uczestniczy w egzaminie i ocenianiu > Podpisuje: protokoły, świadectwa i dyplomy
ORGANIZACJA EGZAMINU zadania CZŁONKÓW KOMISJI Przygotowanie zadań i pytań > Opracowanie szczegółowych kryteriów > Nadzorowanie etapy: praktyczny i teoretyczny > Sprawdzanie i ocena prac > Podpisanie dokumentów
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI etap praktyczny ETAP PRAKTYCZNY - samodzielne wykonanie przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne (do 24 godzin) ZADANIA ustala komisja egzaminacyjna na podstawie standardu wymagań egzaminacyjnych: czeladniczy, mistrzowski OCENA dokonują członkowie komisji wg. kryteriów zatwierdzonych przez izbę rzemieślniczą
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI etap teoretyczny: część pisemna + część ustna CZĘŚĆ PISEMNA polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania z siedmiu/dziewięciu tematów: > rachunkowość zawodowa, > dokumentacja działalności gospodarczej, > rysunek zawodowy, > zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, > podstawowe zasady ochrony środowiska, > podstawowe przepisy prawa pracy, > podstawowa problematyka prawa gospodarczego i zarządzania przedsiębiorstwem; > podstawy psychologii i pedagogiki, > metodyka nauczania.
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI etap teoretyczny: część pisemna + część ustna CZĘŚĆ USTNA polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na wylosowane zestawy pytań z trzech tematów: > technologia, > maszynoznawstwo, > materiałoznawstwo. pytania otwarte bezpośredni kontakt ze zdającym
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle P R O C E S o określonych procedurach, w których ocena dotyczy: - warunków kandydatów na członków komisji (kto przeprowadza egzamin?) - warunków progowych kandydatów do egzaminu czeladniczego lub mistrzowskiego (kto zdaje egzamin?) - umiejętności praktycznych i wiedzy osób zdających egzaminy - końcowego wyniku egzaminu (zasada: 50% oceny to etap praktyczny) - wystawienia dokumentu potwierdzającego kwalifikacje (świadectwo czeladnicze, dyplom mistrzowski)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle P R O C E S którego realizacja wymaga odpowiednich warunków administracyjno-biurowych - warunki zabezpieczają izby rzemieślnicze - system w całości jest finansowany ze środków pozabudżetowych - Fundusz Oświatowy utworzony w Związku Rzemiosła Polskiego
POPULARNOŚĆ EGZAMINÓW CZELADNICZYCH I MISTRZOWSKICH w okresie od 1945 r. do 31.XII.2010 r. IZBY RZEMIEŚLNICZE wydały 2.215.685 świadectw czeladniczych 477.861 dyplomów mistrzowskich rocznie ponad 30 tys. osób uzyskuje świadectwa czeladnicze ponad 3 tys. osób uzyskuje dyplomy mistrzowskie LEGALIZACJA - DODATKOWA INFORMACJA
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ZWIĄZEK RZEMIOSŁA POLSKIEGO Józef Jacek Hordejuk Warszawa, 29 marca 2011 r.