Załącznik do uchwały nr. Rady Powiatu Wieruszowskiego. z dnia czerwca 2008r. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU WIERUSZOWSKIEGO

Załącznik do uchwały nr Rady Powiatu Wieruszowskiego z dnia czerwca 2008r. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU WIERUSZOWSKIEGO Wieruszów 2008

Spis treści I. Wstęp.. II. PołoŜenie i podział administracyjny.. III. Środowisko przyrodnicze IV. Zabytki ujęte w rejestrze SłuŜby Ochrony Zabytków V. Sytuacja demograficzna.. VI. Rynek pracy... VII. Edukacja VIII. Ochrona zdrowia. IX. Pomoc społeczna X. Bezpieczeństwo publiczna... XI. Infrastruktura. XII. Gospodarka.. XIII. Miasto Wieruszów jako centrum powiatu i główny ośrodek administracyjny i gospodarczy. XIV. I. WSTĘP 2

Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wieruszowskiego na lata 2007 2013 jest dokumentem planistycznym Powiatu Wieruszowskiego. Plan niniejszy opracowany został zgodnie z Zasadami przygotowania planu rozwoju lokalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007 2013, stanowiącymi znacznik do uchwały nr 424/08 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 9 kwietnia 2008r. Celem tego dokumentu jest wskazanie celów oraz zadań, których realizacja słuŝyć ma rozwojowi Powiatu Wieruszowskiego w sposób spójny z celami rozwoju Województwa Łódzkiego nakreślonymi w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 2020 oraz w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata 2007 2013. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wieruszowskiego jest wynikiem współpracy pracowników Starostwa Powiatowego i jednostek organizacyjnych powiatu prowadzonych pod kierunkiem Zarządu Powiatu Wieruszowskiego. Dokument niniejszy powstawał stopniowo, a jego poszczególne elementy jak i całość poddawane były konsultacjom społecznym poprzez ich ogłoszenie na stronie internetowej powiatu wieruszowskiego. Prace nad całością dokumentu podzielone były na dwa podstawowe etapy. W pierwszym etapie wykonano Diagnozę Powiatu Wieruszowskiego. Diagnoza opracowana została w Wydziale Rozwoju i Promocji Starostwa Powiatowego w lutym 2007r. Zbiór danych o powiecie jakie zawierała Diagnoza stanowił punkt wyjścia do opracowania analizy SWOT. W kolejnym etapie nakreślono cele rozwoju i zadania słuŝące ich realizacji. Swoje propozycje zgłosili wszyscy kierownicy jednostek organizacyjnych powiatu. Plan Rozwoju Powiatu Wieruszowskiego na lata 2007 2013 opiera się na załoŝeniu zrównowaŝonego rozwoju. Dobór wskaźników charakteryzujących ten obszar poza wskaźnikami podstawowymi uwzględnia sfery działania samorządu powiatu. Dobór ten ograniczony był moŝliwościami uzyskania wiarygodnych informacji. Diagnoza zawiera dane, które uzyskane zostały w oparciu o w miarę stałą metodologię pomiaru i będą mogły być w oparciu o tą samą metodologię uzyskane i weryfikowane w ciągu kilku następnych lat. Stąd teŝ głównym źródłem podstawowych danych był Bank Danych Regionalnych GUS. Podstawą doboru prezentowanych wskaźników były teŝ załoŝenia koncepcji planowania zrównowaŝonego rozwoju wspólnot samorządowych. Rozwoju postrzeganego jako proces stałego wzrostu jakości Ŝycia - wsparty na wzajemnie zrównowaŝonych czynnikach o charakterze społecznym, gospodarczym i ekologicznym. 1 Pojęcie zrównowaŝonego rozwoju jest obecnie bardzo popularne, niestety nie zawsze prawidłowo rozumiane. W modelu planowania zrównowaŝonego rozwoju lokalnego to rozwój gospodarczy zajmuje szczególne miejsce. Ma być siłą napędową procesów rozwojowych w dwóch pozostałych sferach tj. społecznej i ekologicznej. Podstawowym załoŝeniem koncepcji 1 T. Domański, Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego gminy, Warszawa 1999, s. 16 18. 3

planowania zrównowaŝonego rozwoju jest bowiem walka z niedostatkiem przez zwiększenie moŝliwości podejmowania pracy zarobkowej z jednoczesnym poszanowaniem wszystkich elementów Ŝycia człowieka. Osłabienie lub hamowanie rozwoju sektora gospodarczego nieuchronnie prowadzi do pogorszenia jakości Ŝycia mieszkańców i degradacji środowiska naturalnego. Lokalny rozwój gospodarczy powinien jednak odbywać się z poszanowaniem społecznych i ekologicznych aspektów Ŝycia człowieka. 2 Zaproponowane w Planie cele i zadania przewidziane do realizacji zostały nakreślone z uwzględnieniem ram kompetencyjnych w jakich moŝe zadania swoje realizować powiat, poprzez swoje organy i jednostki organizacyjne. Ramy te określa ustawa o samorządzie powiatu, w art. 4, który stanowi katalog zadań powiatu. II. OBSZAR I CZAS REALIZACJI 2 TamŜe 4

Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wieruszowskiego realizowany będzie na obszarze Powiatu Wieruszowskiego. Plan zawiera zadania do realizacji w okresie 2007 2013. Jest to okres zgodny z okresem programowania Unii Europejskiej, a tym samym okresem wdraŝania funduszy strukturalnych w Polsce. Opracowany został jako swego rodzaju lokalny komponent Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 przyjętego uchwałą Nr 158/07 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 20 lutego 2007 r. (wersja ostateczna obecnie obowiązująca). W dniu 9 kwietnia 2008 r. Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął uchwałą nr 429/08 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 (U RPO WŁ) oraz w dniu 23 kwietnia br. uchwałą nr 502/08 zaakceptował zmiany do URPO WŁ oraz zmiany do Wniosku o dofinansowanie projektu w ramach RPO WŁ. W dniu 9 kwietnia 2008 r. Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął uchwałą nr 424/08 Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Zarówno Regionalny Program Operacyjny jak równieŝ wszystkie programy operacyjne będące podstawą wdraŝania funduszy strukturalnych, a takŝe ich podstawy tj. Narodowy Plan Rozwoju i Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia opracowane zostały na lata 2007 2013. Dokumenty te zawierają róŝnego rodzaju wytyczne i determinanty dla Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Wieruszowskiego dlatego teŝ Plan niniejszy równieŝ obejmuje lata 2007 2013. Zrezygnowano z dłuŝszej perspektywy czasowej jako, Ŝe nowy kolejny okres programowania będzie oparty na nowych dokumentach i prawdopodobnie kolejny raz mogą ulec zmianie zasady wspierania finansowego projektów ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Perspektywa niespełna 6 lat w czasie, których wdraŝany będzie Plan jest dostatecznie długa do realizacji zaplanowanych w nim zadań. Dopuszcza się jednak moŝliwość zastosowania zasady n+2, tzn., Ŝe realizacja niektórych zadań moŝe rozpocząć się do roku 2013, a zakończenie ich realizacji w sytuacjach wyjątkowych moŝe nastąpić do roku 2015. III. POŁOśENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY 5

Rys. 1 Powiat wieruszowski na tle województwa łódzkiego Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005 6

Rys. 2 Powiat wieruszowski z podziałem na gminy 7

Powiat Wieruszowski połoŝony jest w południowo zachodniej części województwa łódzkiego i zajmuje powierzchnię 577 km 2. Jest jednym z 24 powiatów województwa łódzkiego. Graniczy z sześcioma powiatami: od północy z powiatem ostrzeszowskim, od południa z kluczborskim i oleskim, od wschodu z wieluńskim i sieradzkim, od zachodu z kępińskim. W skład powiatu wieruszowskiego wchodzi siedem gmin: Bolesławiec, Czastary, Galewice, Lututów, Łubnice, Sokolniki, Wieruszów. Siedziba powiatu znajduje się w Wieruszowie. Wieruszów jest jedynym miastem na terenie powiatu i siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Powiat Wieruszowski zarówno pod względem obszaru jak i liczby mieszkańców (42 696 osób wg stanu na 31.12.2005r.) naleŝy do powiatów najmniejszych PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY, SIEĆ OSADNICZA Powierzchnia Jednostka miary 2006 ogółem w ha ha 57 721 ogółem w km 2 km2 577 Sołectwa ogółem jed. 94 Miejscowości miejscowości (łącznie z miastami) jed. 165 miejscowości wiejskie jed. 164 Gminy ogółem jed. 7 miejskie jed. 0 wiejskie jed. 6 miejsko-wiejskie jed. 1 Miasta ogółem jed. 1 w gminach miejsko-wiejskich jed. 1 Jednostki pomocnicze dzielnice m.st. Warszawy jed. 0 delegatury jed. 0 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Wyszczególnienie Powierzchnia w km 2 Województwo 18 219 Powiat 577 -Bolesławiec W 65 -Czastary W 63 -Galewice W 135 -Lututów W 76 -Łubnice W 61 -Sokolniki W 80 -Wieruszów MW 97 Litery mw - oznacza gminę miejsko-wiejską a litera w - gminę wiejską Źródło: Dane GUS, obliczenia własne 8

VI. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE 1. Klimat, wody powierzchniowe i ukształtowanie terenu Warunki klimatyczne powiatu są typowe dla terenów centralnej Polski. Klimat regionu ma charakter przejściowy z wpływami klimatu oceanicznego zimą i kontynentalnego w lecie, przy czym długotrwałe i silne mrozy występują sporadycznie. Nizinny charakter obszaru umoŝliwia swobodny przepływ mas powietrza w ciągu roku nad teren obszaru planowania mogą napływać zarówno masy powietrza zwrotnikowego, polarnego jak i arktycznego, z przewagą kierunków równoleŝnikowych. Największą liczbą opadów charakteryzuje się lipiec, najmniejszą zaś październik i listopad. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8.1 o C. Najzimniejszym miesiącem w roku jest styczeń (-1.9 o C), a najcieplejszym lipiec (+17 o C). PrzewaŜają wiatry zachodnie i południowo zachodnie. W ciągu roku przypada średnio ok. 150 dni pochmurnych, a więc z zachmurzeniem większym niŝ 8 stopni i 100 dni pogodnych, z zachmurzeniem mniejszym niŝ 2 stopnie. Głównymi rzekami są: Prosna, Niesób, Struga Węglewska, naleŝące do zlewni rzeki Warty. Jedynie Prosna jest rzeką średniej wielkości (14 pod względem długości w Polsce), pozostałe są ciekami małymi. Brak jest zbiorników retencyjnych, jezior lub większych kompleksów stawów, jest to obszar o małej ilości opadów. Przeprowadzona gł. w latach osiemdziesiątych XX wieku regulacja rzeki Prosny, zła gospodarka melioracyjna, niska jakość gleb niezdolnych do większego akumulowania wody, osuszenie bagien i zastoin śródpolnych, znaczne obniŝenie się poziomu wód podziemnych i podskórnych powodują, Ŝe powiat wieruszowski jest obszarem deficytowym w zasoby wodne. Sytuację poprawić mogłyby jedynie sztuczne zbiorniki małej retencji, których brak jest na terenie powiatu oraz właściwa gospodarka melioracyjna nie powodująca nadmiernego osuszania i jałowienia gruntów uprawnych. Rzeki Prosna i Struga Węglewska stwarzają moŝliwość tworzenia zbiorników retencyjnych, brak jest jednak szczegółowych analiz hydro-geologicznych nt. ich wielkości i moŝliwej lokalizacji oraz wpływu na hydrologię obszaru. Obecnie nad rzeką Prosną zlokalizowane są 4 elektrownie wodne i prywatni inwestorzy zamierzają budować kolejne. Rzeki w bardzo ograniczonym stopniu wykorzystywane są na cele sportowe, rekreacyjne i turystyczne. Rzeka Prosna była przez kilkadziesiąt lat miejscem szkolenia kadr kajakowych, istniały liczne kąpieliska i miejsca biwakowe. Obecnie wykorzystanie Prosny znacznie zmalało. TakŜe liczba gatunków Ŝyjących w rzekach tego obszaru znacznie zmalała, czemu winne są zanieczyszczenia oraz niewłaściwa gospodarka wodna i melioracyjna Powierzchnia powiatu charakteryzuje się typowym dla obszarów nizinnych w Polsce płaskim ukształtowaniem terenu. Brak jest obszarów o znacznych róŝnicach wysokości, jak równieŝ ciekawych tworów geologicznych (jaskiń, skał itd.). Znaczny wpływ na krajobraz powiatu ma wyraźnie zarysowana pradolina rzeki Prosny z charakterystyczną szatą roślinną. 2. Gleby Na zdecydowanej większości obszaru powiatu dominują gleby V i VI klasy bonitacji. PrzewaŜają gleby pseudobielicowe i brunatne. Stosunkowo najlepsze gleby znajdują się z gminach Łubnice i Lututów III IV klasa bonitacji. Gospodarowanie na tak słabych glebach, w połączeniu z małym areałem i brakiem specjalizacji nie daje moŝliwości uzyskania satysfakcjonujących dochodów w gospodarstwach rolniczych. W ostatnich latach nastąpiło zwiększenie powierzchni przeznaczanych na zalesienia. 3. Bogactwa naturalne Powiat pozbawiony jest bogactw mineralnych. Sporadycznie tylko i na niewielką skalę wydobywany jest na cele budowlane Ŝwir i piasek. Eksploatowane w przeszłości w dolinie Prosny złoŝa torfu straciły obecnie znaczenie gospodarcze lub uległy dewastacji. 9

4. Lesistość WaŜniejsze dane o leśnictwie w 2006r. Wyszczególnienie ogółem w tym lasy Powierzchnia gruntów leśnych z ogółem publiczne własność W tym Razem Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych w zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych własność gmin w ha Wieruszów 2 221,21 2 199,61 1 089,21 1 086,61 1 003,51 44,00 2,60 22,60 Bolesławiec 1 289,13 1 266,50 1 069,13 1 067,43 1 064,43-1,70 19,60 Czastary 1 403,20 1 370,26 1 187,20 1 187,20 1 183,20 - - 21,80 Galewice 5 965,80 5 843,97 4 671,80 4 650,00 4 614,00 3,00 21,80 43,00 Lututów 891,61 883,76 364,61 364,61 362,61 2,00-11,60 Łubnice 663,99 663,30 83,99 81,19 80,19-2,80 10,90 Sokolniki 2 474,73 2 404,86 2 252,73 2 252,73 2 249,73 1,00-30,10 Powiat 14 909,67 14 632,26 Stan na dzień 31.12.2006r. Źródło: Województwo łódzkie 2007, Urząd Statystyczny w Łodzi. Lesistość w % 10 718,67 10 689,77 10 557,67 50,00 28,90 25,30 Zdecydowana większość lasów stanowi własność państwową zarządzana przez Nadleśnictwo w Przedborowe i Nadleśnictwo w Wieluniu. ZauwaŜalny jest brak ładu przestrzennego w zakresie zalesień. Dopuszcza się zalesienia na obszarach uprawnych bez związku z istniejącymi obszarami leśnymi, co w wielu przypadkach powoduje komplikacje w uprawach rolnych w najbliŝszym sąsiedztwie oraz niekorzystnie wpływa na walory krajobrazu. 5. Stan środowiska naturalnego 5.1. Emisja gazów i pyłów Stan na 31.12.2004r. Obszar Emisja gazów [Mg/rok] Emisja pyłów SO 2 NO 2 CO [Mg/rok] powiat wieruszowski 81,80 (0,05) 388,53 (0,77) 635,27 (2,88) 374,77 (4,62) województwo łódzkie 159424,10 50026,14 22069,30 8100,00 Liczby podane w nawiasach określają udział procentowy zanieczyszczeń emitowanych w powiecie wieruszowskim w stosunku do całości zanieczyszczeń emitowanych w całym województwie. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. 10

Rys. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Rys. Rys. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Rys. 11

Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Przedstawione wyŝej dane oparte są na badaniach przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi w przedsiębiorstwach na terenie województwa. W skali całego województwa 40% emisji zanieczyszczeń pyłowych i 83% wszystkich gazowych zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska pochodzi z Elektrowni Bełchatów. Powiat wieruszowski ma jeden z najwyŝszych w województwie wskaźników emisji pyłów. Źródłem emisji są zakłady Pfleiderer Prospan w Wieruszowie. Mimo to wielkość tych zanieczyszczeń jest na tyle niewielka, Ŝe w ogólnej ocenie na obszarze powiatu mamy do czynienia z pierwszą klasą czystości powietrza. 5.2. Stan wód płynących Klasyfikacja wód rzek płynących przez powiat wieruszowski w kontrolowanych przez WOIŚ profilach pomiarowo kontrolnych 12

Tabela nr Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Tabela Ocena składu jakościowego rzek powiatu wieruszowskiego w poszczególnych grupach zanieczyszczeń Nazwa rzeki Prosna Profil pomiarowokontrolny Klasa czystości według grup zanieczyszczeń Organ. Subst. Biogen. Metale Przem. Biolog. Mikrobiol. mineral. Podbolesławiec IV III IV IV IV III V IV Mirków V II V IV I III V IV Kuźnica V III V IV II III V IV Niesób Skakawska Struga Węglewska Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Zdzierczyzna V III V IV I III V V Klasyf. ogólna 13

Największe wpływ na zanieczyszczenie wód mają związki organiczne oraz stosowanie środków ochrony roślin i nawozów sztucznych w rolnictwie. Szczególnie istotne znaczenie dla ochrony wód ma budowa kanalizacji sanitarnych. Obecnie niewielka liczba gospodarstw domowych ma dostęp do kanalizacji. Gminy rozpoczęły proces budowy takiej infrastruktury, jednak postęp w tym zakresie jest powolny, determinowany moŝliwościami finansowymi gmin. Zdecydowana większość ścieków jakie przedostają się do gleb i wód pochodzi z gospodarstw domowych. Ścieki te wydostają się z nieszczelnych szamb lub są bezpośrednio odprowadzane na pola, do rowów melioracyjnych i rzek. Sytuacja taka znajduje swoje odzwierciedlenie w/w wynikach badań czystości rzek płynących przez obszar powiatu. Zarówno wody Prosny, jak i Niesobu zaliczane są do IV klasy czystości. Najbardziej zanieczyszczoną rzeką jest Struga Węglewska, której wody zaliczono do V klasy czystości. Decydujący wpływ na taki stan wód mają właśnie ścieki komunalne. We wszystkich rzekach największe zanieczyszczenie występuje w grupie zanieczyszczeń organicznych i mikrobiologicznych (V klasa) pochodzące głównie ze ścieków komunalnych. Znacznie przekroczone są normy zanieczyszczenia bakteriami coli i ChZT-Cr. Zanieczyszczenia przemysłowe kształtują się na poziomie I III klasy. 5.3. Formy ochrony środowiska naturalnego Rezerwat Ryś Na terenie gminy Sokolniki w 1977r. utworzony został rezerwat leśny o powierzchni 53,39ha. Ochronie tego rezerwatu podlega stary las bukowy, rosnący na północno-wschodniej granicy zasięgu występowania w Polsce. Tutejsze buki osiągają wiek do 150 lat i wysokość do 28 metrów. Oprócz buka na terenie rezerwatu występuje wiele innych rodzimych gatunków drzew, takich jak dąb, olcha, jesion, świerk oraz blisko 200 gatunków roślin zielonych. W niŝej połoŝonych częściach rezerwatu, na czarnych ziemiach wytworzonych z piasków gliniastych rośnie las wilgotny, głównie świerkowo olchowy. W wyŝszych partiach, na glebach brunatnych rośnie bór świeŝy mieszany i bór mieszany. W rezerwacie występuje kilka gatunków roślin chronionych: bluszcz pospolity, kruszczyk siny, wawrzyn wilczełyko, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, przylaszczka pospolita, przytulia wonna. Rezerwat Długosz królewski Rezerwat Długosz królewski został utworzony w 1965r. w Węglewicach (gmina Galewice), na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Jego celem jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych miejsc naturalnego występowania paproci długosz królewski (osmunda regalia). Rezerwat zajmuje 3,26ha, na terenie lasów Nadleśnictwa Przedborów. Jego otulinę stanowia lasy sosnowe. Paproć długosz królewski jest gatunkiem objętym w Polsce ścisłą ochrona gatunkową. Jest jedynym w Polsce Ŝyjącym przedstawicielem rodziny długoszowatych (osmundaceae) w Europie. Liczne kopalne gatunki tej rośliny znane są ze skamieniałości, odkrywanych w skałach pochodzących z karbonu, czyli sprzed około 300 mln lat. Na terenie rezerwatu Ŝyją inne jeszcze chronione rośliny takie jak: wełnianka pochwowata, wełnianka wąskolistna, modrzewnica zwyczajna, Ŝurawina błotna, borówka bagienna, bagno zwyczajne, mchy z rodzaju torfowiec. Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Prosny Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Prosny tylko na terenie województwa łódzkiego zajmuje powierzchnię 22.854 ha i jest drugim co do wielkości obszarem chronionego krajobrazu w województwie. Pozostała część tego Obszaru znajduje się w sąsiednim województwie wielkopolskim. Taka forma ochrony wprowadzona została w 1996r. uchwałą Wojewody Kaliskiego. Obszar ten włączony jest do systemu ECONET, jako korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym. Rzeka Prosna na całej długości (217km) wraz ze swą doliną ma szczególne znaczenie jako naturalny łącznik ekologiczny Wielkoprzestrzennego Systemu Obszarów Chronionych. Na obszarze tym obowiązuje 14

wzmoŝona ochrona środowiska. Wszelka działalność w zakresie gospodarczym, rolnym i turystycznym musi być podporządkowana zasadom ochrony środowiska i prowadzona za zgodą konserwatora przyrody. 5.4. Pomniki przyrody. Gmina Czastary 1. Platan klonolistny w Parcicach, obwód 428cm; 2. Platan klonolistny w Parcicach, obwód 418cm; 3. Dąb szypułkowy w Parcicach, obwód 560cm; 4. Wiąz szypułkowy w Parcicach, obwód 300 cm; 5. Olsza czarna w Czastarach, obwód 253 cm; 6. Dąb czerwony w Czastarach. Gmina Galewice 1. Dąb szypułkowy w Dąbiu, obwód 480 cm; 2. Wiąz szypułkowy w Dąbiu, obwód 480 cm; 3. Dąb szypułkowy w Węglewicach, obwód 410 cm; 4. Klon zwyczajny w Węglewicach, obwód 360 cm; 5. Dąb szypułkowy w Galewicach, obwód 350 cm; 6. Aleja jesionowo topolowa przy drodze Galewice Węglewice; Gmina Lututów 1. Cis pospolity w Świątkowicach, obwód 140 i 105 cm (dwa pnie); 2. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 365 cm; 3. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 380 cm; 4. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 310 cm; 5. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 330 cm; 6. Buk zwyczajny w Świątkowicach, obwód 33 cm; 7. Buk zwyczajny w Świątkowicach, obwód 290 cm; 8. Wiąz szypułkowy w śmudzie, obwód 350 cm; Gmina Sokolniki 1. Topola biała w Walichnowach, obwód 480 cm; 2. Jesion wyniosły w Walichnowach, obwód 330 cm; 3. Lipy drobnolistne (4 drzewa) w Sokolnikach, obwody 420 cm; 4. Lipa drobnolistna w Walichnowach, obwód 420 cm; 5. Dąb szypułkowy w Walichnowach, obwód 560 cm; 6. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 470 cm; 7. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 400 cm; 8. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 388 cm; 9. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 380 cm; Gmina Wieruszów 1. Dęby szypułkowe (2 drzewa) w Wieruszowie Podzamczu, obwody 401 i 425 cm; 2. Lipa drobnolistna w Cieszęcinie, obwód 575 cm; 15

3. Aleja dębowa (96 dębów czerwonych) w Kuźnicy Skakawskiej; 4. Lipa srebrzysta w Wieruszowie, obwód 253 cm. V. Zabytki ujęte w rejestrze SłuŜby Ochrony Zabytków Gmina Bolesławiec 1. Kościół parafialny p.w. św. Trójcy w Bolesławcu nr rej. 119/A 2. Młyn wodny w Bolesławcu nr rej. 128/A (nie istnieje, uległ spaleniu) 3. Ruiny zamku i sztuczny pagórek w Bolesławcu nr rej. 1/A 4. Kościół cmentarny p.w. św. Małgorzaty w Chotyninie (Piaski) nr rej. 129/A 5. Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja w Chróścinie nr rej. 121/A 6. Chróścin Zamek - Cerkiew prawosławna nr rej. 510/A 7. Chróścin Zamek - Pałac nr rej. 477/A 8. Kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja w śdŝarach Gmina Czastary 1. Dwór murowany w otoczeniu zabytkowego parku w Parcicach nr rej. 125/A, K.S.V- 1/82/50 (pozostały jedynie ruiny dworu i pozostałości parku). Gmina Galewice 1. Kościół parafialny p. w św. Trójcy w Węglewicach nr rej. 126/A Gmina Lututów 1. Kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła w Lututowie nr rej. 302/A 2. Dwór w Świątkowicach nr rej. 168/Według 3. Park dworski w Świątkowicach nr rej. 373/A Gmina Łubnice 1. Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NPM w Łubnicach nr rej. 133/A Gmina Sokolniki 1. Pałac w Sokolnikach nr rej. 134/A 2. Dawna oficyna pałacowa w Sokolnikach nr rej. 135/A 3. Sokolniki - park nr rej. 136/A 4. Walichnowy - Pałac nr rej. 130/A 5. Kościół parafialny p.w. św. Anny w Ochędzynie nr rej. 123/A 16

Gmina Wieruszów 1. Kościół parafialny p.w. św. Wojciecha w Cieszęcinie nr rej. 122/A 2. Kościół cmentarny p. w. św. Rocha w Kuźnicy Skakawskiej nr rej. 127/A 3. Cmentarz Ŝydowski w Wieruszowie - nr rej. 749/A 4. Klasztor OO. Paulinów w Wieruszowie nr rej. 132/A 5. Kościół p.w. św. Ducha w Wieruszowie nr rej. 131/A 6. Układ urbanistyczny i warstwy archeologiczne Wieruszowa nr rej. 671/A 7. Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła w Wyszanowie nr rej. 139/A VI. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA STAN LUDNOŚCI I RUCH NATURALNY Jednostka miary 2006 Ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci ogółem stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 42 589 męŝczyźni osoba 21 024 kobiety osoba 21 565 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 42 269 męŝczyźni osoba 20 872 kobiety osoba 21 397 w miastach stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 8 833 męŝczyźni osoba 4 220 kobiety osoba 4 613 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 8 712 męŝczyźni osoba 4 170 kobiety osoba 4 542 na wsi stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 33 756 męŝczyźni osoba 16 804 kobiety osoba 16 952 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 33 557 męŝczyźni osoba 16 702 kobiety osoba 16 855 17

Ruch naturalny wg płci Urodzenia Ŝywe ogółem osoba 441 męŝczyźni osoba 231 kobiety osoba 210 Zgony ogółem ogółem osoba 468 męŝczyźni osoba 247 kobiety osoba 221 Zgony niemowląt ogółem osoba 2 męŝczyźni osoba 2 kobiety osoba 0 Przyrost naturalny ogółem osoba -27 męŝczyźni osoba -16 kobiety osoba -11 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Tabela nr Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Wyszczególnienie Ludność ogółem Ludność w wieku Ludność w wieku Ludność w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Powiat 1999r. 43145 11215 24787 6771 wieruszowski 2006r. 42 269 9 468 26 235 6 566 w tym miasto 1999r. 8627 2262 5392 814 Wieruszów 2006r. 8 712 1 786 5 874 1 052 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Tabela nr Prognoza ludności Wyszczególnienie 2010 2015 2020 2025 2030 dane w tys. na dzień 31.XII Województwo 2527,8 2478,5 2424,8 2360,6 2281,8 Łódzkie Powiat 42,4 42,4 42,6 42,6 42,3 Wieruszowski Źródło: Województwo Łódzkie 2007. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2007. Tylko 20,7% mieszkańców powiatu to ludność miejska Wieruszowa. Liczba ludności w porównaniu z rokiem 1999 nieznacznie się zmniejszyła. Gęstość zaludnienia wynosi 74 osoby na 1 km 2. Struktura demograficzna ludności powiatu nie odbiega od przeciętnej dla innych powiatów. Patrząc jednak w podziale na miasto i obszary wiejskie widoczna jest róŝnica, w której w Wieruszowie większy jest odsetek ludzi młodych, na wsi bardziej zarysowany jest proces starzenia się populacji. Przyrost naturalny w Wieruszowie jest dodatni, na obszarach wiejskich ujemny. Przeprowadzona na potrzeby Diagnozy Województwa Łódzkiego synteza struktury demograficznej obejmująca strukturę wieku i strukturę płci (proporcje grup wieku przedprodukcyjnego i poprodukcyjnego, współczynnik feminizacji) wskazuje, Ŝe w powiecie wieruszowskim mamy do czynienia z jedną najmniej zdeformowanych struktur demograficznych, czyli Ŝe proporcje grup wiekowych i płci są względnie prawidłowe. Prognoza liczby ludności do roku 2030 wskazuje na niewielkie wahania i zmniejszanie się liczby ludności. Są to tendencje typowe dla wszystkich jednostek terytorialnych. Przedstawiona prognoza ludności niesie z sobą względnie dobre dane dla dalszego rozwoju gospodarczego i społecznego. Faktyczny obraz demograficzny zaleŝeć będzie jednak od rozwoju tego obszaru i jego atrakcyjności dla zamieszkania na nim. 18

VII. Rynek pracy 3 Sytuacja na lokalnym rynku pracy, mimo spadku poziomu bezrobocia w ciągu ostatnich dwóch lat, jest nadal daleka od poŝądanej, o czym świadczy utrzymująca się od dłuŝszego czasu niekorzystna struktura bezrobocia. Większość bezrobotnych stanowią osoby zamieszkałe na terenach wiejskich. DuŜy odsetek wśród osób zarejestrowanych w urzędzie pracy stanowią osoby młode, długotrwale bezrobotne oraz o niskich kwalifikacjach zawodowych, które mają ograniczone moŝliwości wyjścia z sytuacji bezrobocia i znalezienia zatrudnienia. Tymczasem rynek pracy w coraz mniejszym stopniu potrzebuje pracowników o niskich kwalifikacjach. Coraz większego znaczenia nabywa wiedza i kwalifikacje zawodowe a takŝe dyspozycyjność, inicjatywa, mobilność, gotowość do zmiany zawodu czy przekwalifikowania, umiejętność szybkiego dostosowania się do nowych warunków oraz akceptacji elastycznych form zatrudnienia i motywacyjnych systemów wynagrodzenia. Przytaczane w Krajowej Strategii Zatrudnienia na lata 2007 2013 badania prowadzone przez GUS na obszarze całej Polski pokazują, Ŝe: powaŝną determinantą bezrobocia w Polsce są niedopasowania kwalifikacyjno - zawodowe bezrobotnych do zapotrzebowania zgłaszanego przez pracodawców. Niski poziom kwalifikacji jest teŝ barierą dla pracowników w poszukiwaniu bardziej satysfakcjonującej pracy, a dla przedsiębiorstw barierą w adaptowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Nawet w czasie wysokiego bezrobocia przedsiębiorstwa miały problem z pozyskaniem do pracy robotników przemysłowych i rzemieślników, pracowników usług osobistych, sprzedawców oraz specjalistów z wyŝszym wykształceniem, obecnie ten problem jest o wiele głębszy. Tempo zmian w gospodarce i nadrabianie dystansu do lepiej rozwiniętych krajów warunkowane jest szybkim wzrostem wydajności pracy, co wymaga zmian kwalifikacji i umiejętności pracowników. Niedopasowania kompetencyjne często wiąŝą się z ogólnie niską jakością kapitału ludzkiego skutkującą niską mobilnością zawodową i przestrzenną i związane są teŝ z niewielkim udziałem w kształceniu ustawicznym. Poziom kwalifikacji jest niski, zwłaszcza wśród osób starszych, co dodatkowo pogłębia ich trudniejszą, z racji wieku, sytuację na rynku pracy. Niemniej we wszystkich grupach wieku obserwuje się osoby, które ze względu na niskie lub niepotrzebne kompetencje mają problemy bądź w znalezieniu pracy, bądź sprostaniu nowym wyzwaniom, jakie niesie rozwój technologiczny ich przedsiębiorstw. Blokuje to ich rozwój zawodowy i mobilność. Podobne wnioski dot. niedostosowania kwalifikacji bezrobotnych do potrzeb przedsiębiorstw wynikają z analizy ofert pracy, jakie przedsiębiorcy złoŝyli w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wieruszowie w latach 2006 2007 3 Opracowanie zaczerpnięte częściowo ze sprawozdania za rok 2007r. sporządzonego w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wieruszowie 19

PRACUJĄCY W GŁÓWNYM MIEJSCU PRACY Pracujący wg płci Jednostka miary 2006 ogółem osoba 8 834 męŝczyźni osoba 4 821 kobiety osoba 4 013 PRACUJĄCY ŁĄCZNIE Z ROLNICTWEM INDYWIDUALNYM Pracujący wg sektorów ekonomicznych i płci ogółem ogółem osoba 14 511 męŝczyźni osoba 7 966 kobiety osoba 6 545 sektor rolniczy ogółem osoba 5 757 męŝczyźni osoba 3 215 kobiety osoba 2 542 sektor przemysłowy ogółem osoba 5 888 męŝczyźni osoba 3 731 kobiety osoba 2 157 sektor usługowy razem ogółem osoba 2 866 męŝczyźni osoba 1 020 kobiety osoba 1 846 sektor usługowy - usługi rynkowe ogółem osoba 1 075 męŝczyźni osoba 581 kobiety osoba 494 sektor usługowy - usługi nierynkowe ogółem osoba 1 791 męŝczyźni osoba 439 kobiety osoba 1 352 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS 1.Poziom bezrobocia 1.1 Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia w powiecie wieruszowskim na koniec lutego 2008r, kształtowała się na poziomie 9,3%, a stopa bezrobocia województwa łódzkiego wynosiła 11,8%. Stopa bezrobocia w kraju na koniec stycznia wynosiła 11,7%. W analogicznym okresie roku ubiegłego stopa bezrobocia była wyŝsza i wynosiła: w powiecie wieruszowskim 11,5%, w województwie łódzkim 15,1%, w kraju 15,1%. NaleŜy nadmienić, Ŝe Powiat Wieruszowski zalicza się do grupy powiatów o najniŝszej stopie bezrobocia w województwie łódzkim. Zajmuje 4 miejsce po powiatach: Skierniewice 7,2% i 8,2%, Rawa Mazowiecka 8,2% oraz Wieluń 8,9%. 20

1.2 Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy na koniec lutego 2008 roku wynosiła 1.764 osób, z czego 59,2% stanowiły kobiety, tj. 1.045 osób. W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego liczba bezrobotnych spadała o 437 osób. Liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku wynosi 230 osób, które stanowiły 13,0% ogółu bezrobotnych i była niŝsza o 19 osób w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. 1.3 ZróŜnicowanie terytorialne bezrobocia Zdecydowanie dominują bezrobotni zamieszkali na wsi, którzy w końcu grudnia 2007 roku stanowili 75,3% tj.1.317 osób. A ich liczba spadła o 355 osób w porównaniu do analogicznego okresu roku 2006 (XII 2006 1.672 osoby). Liczba bezrobotnych zamieszkałych w mieście w końcu grudnia 2007 wynosiła 431 osób, czyli 24,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach i mieście na koniec grudnia 2007 i koniec lutego 2008r. przedstawiała się następująco : Stan w końcu lutego Wyszczególnienie 2007rok 2008 rok Liczba bezrobotnych Udział % do ogółu bezrobotnych Liczba bezrobotnych Udział % do ogółu bezrobotnych Miasto Wieruszów 549 24,9 435 24,7 Gmina Wieruszów 263 11,9 216 12,2 Gmina Galewice 312 14,2 238 13,5 Gmina Lututów 250 11,6 224 12,7 Gmina Łubnice 162 7,4 138 7,8 Gmina Sokolniki 240 10,9 185 10,5 Gmina Czastary 226 10,2 184 10,4 Gmina Bolesławiec 199 8,9 144 8,2 Ogółem 2.201 100 1.764 100 21

2. Struktura bezrobotnych 2.1 Bezrobotni wg wieku W strukturze bezrobotnych najliczniejszą grupę reprezentowały osoby w wieku 25-34 lata, których liczba wynosiła 464 osoby (2005-561 osób).udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 26,3 % ogółu bezrobotnych. Dość liczną grupa reprezentowali równieŝ bezrobotni w wieku 45 54, którzy stanowili 24,9% ogółu bezrobotnych. 2.2 Bezrobotni wg wykształcenia Pod względem poziomu wykształcenia grupą, która generuje stosunkowo wysoki poziom bezrobocia są osoby posiadające najniŝsze kwalifikacje. 22

2.3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy W końcu lutego 2008r. długotrwale bezrobotni stanowili 60,5% (tj. 1.068 osób) ogółu bezrobotnych. Największe trudności ze znalezieniem pracy maja osoby po 45 roku Ŝycia, gdzie długotrwale bezrobotni w tej grupie stanowili 40,7% (tj. 435 osób). Są to przewaŝnie osoby reprezentujące niski poziom wykształcenia, a więc zasadnicze zawodowe, gimnazjalne i poniŝej, nie posiadające doświadczenia zawodowego lub posiadające krótki staŝ nie przekraczający 5 lat. 6. Pośrednictwo pracy Na przestrzeni 2 miesięcy br. tutejszy urząd pracy dysponował 170 ofertami pracy, tj. o 106 ofert więcej niŝ w analogicznym okresie roku ubiegłego ( I- II 2007 64 oferty pracy). Z ogółu ofert, które wpłynęły do urzędu dominowały oferty z sektora prywatnego, tj. 125 ofert pracy, które stanowiły 73,5% ogółu wpływających ofert pracy. Z ogółu wpływających ofert pracy najliczniejsza grupę stanowiły oferty pracy niesubsydiowanej, tj. 71,2%, tj. 1212 ofert. Oferty pracy subsydiowanej stanowiły 28,8% ogółu zgłoszonych ofert pracy, tj. 49 ofert. W omawianym okresie na bieŝąco aktualizowany był wykaz wolnych miejsc pracy na stronie internetowej oraz przekazywany do lokalnych mediów. 23

Napływ ofert pracy w okresie I-II 2008 roku przedstawia poniŝsza tabela : I-II 2008 rok Wyszczególnienie Ilość ofert Udział % do ogółu ofert Ogółem ofert Z tego : 170 100 Oferty niesubsydiowane 121 71,2 Oferty subsydiowane 49 28,8 w tym: -prace interwencyjne 7 8,2 -staŝe 31 23,1 -przygotowanie zawodowe 11 8,1 Liczba bezrobotnych Tabela przedstawia liczbę bezrobotnych w latach 1999-2007 (stan na koniec grudnia) 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ogółem 2.820 3.117 3.477 3.352 2.995 2.597 2.550 2.226 1.748 w tym kobiet 1.497 1.660 1.755 1.720 1.581 1.399 1.405 1.290 1.060 VIII. Edukacja Po kilku latach głębokich zmian w sieci szkół, zwłaszcza szkół gminnych ustalił się juŝ względnie stabilny obraz sieci placówek szkolnych. Wprowadzenie gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych oraz likwidacja wielu szkół wiejskich spowodowało daleko idące zmiany na mapie placówek oświatowych w Powiecie Wieruszowskim. Powiat Wieruszowski zarządza 3 szkołami ponadgimnazjalnymi tj. Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Wieruszowie, Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Wieruszowie i Zespołem Szkół Rolniczych im. Wincentego Baranowskiego w Lututowie. Ponadto Powiat prowadzi Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Wieruszowie i Publiczną Bibliotekę Powiatową w Wieruszowie. Narodowy Plan Rozwoju i dokumenty opracowane na jego podstawie na szczeblu centralnym i regionalnym duŝą uwagę poświęcają zwłaszcza kształceniu zawodowemu, dostosowaniu kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy i podnoszeniu standardów nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem nabywania przez uczniów praktycznych umiejętności oczekiwanych przez modernizujące się zakłady pracy. Dla szkół ponadgimnazjalnych w powiecie wieruszowskim na mocy porozumienia z Powiatową Radą Zatrudnienia i Kuratorium Oświaty ustalono następujące kierunki kształcenia: 24

Kierunki kształcenia w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Wieruszowie w roku szkolnym 2007/2008 L.p. Typ szkoły Profil, zawód, proponowana liczba miejsc 1. Liceum Profilowane zarządzanie informacją (30 miejsc) technik handlowiec (30 miejsc) technik elektryk (15 miejsc) technik budownictwa (15 miejsc) technik mechanik (15 miejsc) 2. Technikum technik mechatronik (30 miejsc) technik ekonomista (15 miejsc) technik technologii odzieŝy (15 miejsc) 3. Zasadnicza Szkoła Zawodowa wielozawodowe (stolarz, tapicer, mechanik poj. samochodowych i inne zgodnie z potrzebami pracodawców) (30 miejsc) 4. Technikum Uzupełniające dla Dorosłych na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej technik technologii drewna (30 miejsc) technik handlowiec (30 miejsc) 5. Szkoła Policealna technik informatyk (30 miejsc) Kierunki kształcenia w Zespole Szkół Rolniczych im. Wincentego Baranowskiego w Lututowie w roku szkolnym 2007/2008: 1. Technikum: technik mechanizacji rolnictwa (30 miejsc), technik rolnik (30 miejsc), technik ekonomista (30 miejsc), technik arichtekruty krajobrazu (30 miejsc) - nowość 25

2. Zasadnicza Szkoła Zawodowa: mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych (30 miejsc), rolnik dla młodzieŝy (30 miejsc), rolnik dla dorosłych (30 miejsc). 3. Szkoła Policealna dla dorosłych: technik rolnik (30 miejsc). 4. Technikum Uzupełniające: technik mechanizacji rolnictwa (30 miejsc), technik rolnik (30 miejsc), technik ekonomista (30 miejsc). 5. Liceum Ogólnokształcące (30 miejsc), 6. Liceum Profilowane ekonomiczno-administracyjne (30 miejsc) nowość. Rozszerzenia przedmiotów nauczanych w LO im. M. Kopernika w Wieruszowie w roku szkolnym 2007/2008: Lp Przedmioty z rozszerzonym programem nauczania ilość miejsc 1. 2. 3. 4. język polski historia matematyka informatyka fizyka biologia chemia fizyka matematyka geografia 30 30 30 30 5. język niemiecki język angielski 30 WciąŜ nie rozwiązanym pozostaje problem otwarcia szkół na potrzeby pozalekcyjne mieszkańców (sport, rekreacja, współpraca z przedsiębiorcami), wykorzystania posiadanej bazy dydaktycznej na zadania pozalekcyjne i pełnienie przez szkoły roli propagatora nowoczesnych rozwiązań technologicznych i dokształcania kadr przedsiębiorstw pod kątem indywidualnych potrzeb pracodawców. Problemem jest brak aktywności szkół i brak systemu 26

finansowania dodatkowej działalności szkół. śadna ze szkół nie wystąpiła w ostatnich latach o dofinansowanie zadań z zakresu dodatkowych szkoleń dla kadr przedsiębiorstw lub gospodarstw rolnych. Jedynym wyjątkiem były szkolenia i kursy na rzecz bezrobotnych, organizowane we współpracy z Powiatowym Urzędem Pacy w Wieruszowie oraz kursy zawodowe opłacane przez uczestników. Poziom wykształcenia w Powiecie Wieruszowskim jest jednym z najniŝszych w województwie. Wpływa na to wiejski charakter tego obszaru, brak duŝego ośrodka miejskiego, w którym mogłyby funkcjonować przynajmniej filie uczelni wyŝszych i duŝa odległość od ośrodków akademickich. Jedynie w Zespole Szkół Rolniczych w Lututowie działała filia Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Niestety kształciła w ostatnich latach tylko w jednym kierunku rolniczym i z uwagi na małą liczbę studentów działalność uczelni w Lututowie została zawieszona, a szansa na jej wznowienie jest niewielka. Silna konkurencja podobnych ośrodków filialnych działających w Kępnie, Wieluniu i Sieradzu powoduje, Ŝe uczelnie wybierają większe ośrodki, gdzie mogą rekrutować większą liczbę studentów. Wykształcenie ludności w wieku powyŝej 13 lat Wyszczególnienie Razem w % wyŝsze policealne Wykształcenie: średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone podstawowe nieukończone i baz wykształcenia Województwo 100,0 9,2 3,1 28,6 21,0 32,3 4,4 1,4 łódzkie Powiaty 100,0 13,8 3,8 35,3 18,1 24,8 2,4 1,5 grodzkie średnio Powiat 100,0 4,9 2,9 22,1 28,2 36,8 5,1 0,0 wieruszowski Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego, 2002. Wychowanie przedszkolne w roku szkolnym 2006/2007 Tabela nr Placówki Miejsca w Oddziały Dzieci Wyszczególnienie ogółem w tym przedszkola przedszkolach ogółem w tym w przedszkolach ogółem w tym w przedszkolach Bolesławiec 4 4 116 6 6 107 107 Czastary 4 2 87 6 4 122 91 Galewice 6 1 55 8 3 121 64 Lututów 5 1 100 8 4 134 90 Łubnice 6 3 100 7 4 135 83 Sokolniki 5 4 173 6 5 127 120 Wieruszów 9 3 275 18 11 392 281 Powiat 39 18 906 59 37 1138 836 Wieruszowski Źródło: Województwo łódzkie 2007, Urząd Statystyczny w Łodzi. nieustalone Szkoły podstawowe w roku szkolnym 2006/2007 Tabela nr Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia szkolne Oddziały Uczniowie Absolwenci 27

Bolesławiec 4 20 19 293 61 Czastary 4 27 20 280 64 Galewice 6 39 33 447 102 Lututów 6 33 28 349 85 Łubnice 3 25 18 324 77 Sokolniki 5 35 26 392 68 Wieruszów 6 60 59 1 056 201 Powiat Wieruszowski 34 239 203 3 141 658 Źródło: Województwo łódzkie 2007, Urząd Statystyczny w Łodzi. Gimnazja w roku szkolnym 2006/2007 Tabela nr Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia Oddziały Uczniowie Absolwenci szkolne Bolesławiec 1 11 6 163 49 Czastary 1 7 8 182 51 Galewice 1 11 12 285 91 Lututów 1 11 9 230 66 Łubnice 1 10 9 211 62 Sokolniki 2 11 9 216 83 Wieruszów 2 30 27 641 225 Powiat 9 91 80 1 928 627 Wieruszowski Źródło: Województwo łódzkie 2007, Urząd Statystyczny w Łodzi. 28

Informacja o naborze do szkół, dla których organem prowadzącym jest powiat wieruszowski w roku szkolnym 2006/2007 Nazwa szkoły 2005/ 2006 Liczba uczniów 2006/ 2007 wzrost/ spadek Liczba uczniów klas pierwszych 2005/ 2006 2006/ 2007 wzrost/ spadek Liczba oddziałów ogółem 2005/ 2006 2006/ 2007 Wzrost/ spadek 2005/06 do 2006/07 Liczba oddziałów klas I 2005/ 2006 2006/ 2007 Wzrost/ spadek 2005/06 do 2006/07 Liceum Ogólnokształcące w Wieruszowie 357 388 +31 149 117-32 14 16 +2 6 5-1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Wieruszowie 1.011 w tym uczniowie 832 dorośli 179 903 w tym uczniowie 859 dorośli 44-108 w tym uczniowie +27 dorośli -135 367 w tym uczniowie 302 dorośli 65 353 w tym uczniowie 325 dorośli 28-14 w tym uczniowie +23 dorośli -37 41 w tym uczniowie 34 dorośli 7 35 w tym uczniowie 33 dorośli 2-6 w tym uczniowie -1 dorośli -5 15 w tym uczniowie 11 dorośli 4 12 w tym uczniowie 11 dorośli 1-3 w tym uczniowie 0 dorośli -3 Zespół Szkół Rolniczych w Lututowie Razem 609 w tym uczniowie 560 dorośli 49 1.977 w tym uczniowie 1.749 dorośli 228 621 w tym uczniowie 537 dorośli 84 1.912 w tym uczniowie 1.784 dorośli 128 +12 w tym uczniowie -23 dorośli +35-65 w tym uczniowie +35 dorośli -100 196 w tym uczniowie 172 dorośli 24 712 w tym uczniowie 623 dorośli 89 209 w tym uczniowie 140 dorośli 69 679 w tym uczniowie 582 dorośli 97-13 w tym uczniowie -32 dorośli +45-33 w tym uczniowie -41 dorośli +8 Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 24 w tym uczniowie 21 dorośli 3 79 w tym uczniowie 69 dorośli 10 24 w tym uczniowie 21 dorośli 3 75 w tym uczniowie 70 dorośli 5 0 w tym uczniowie 0 dorośli 0-4 w tym uczniowie +1 dorośli -5 7 w tym uczniowie 6 dorośli 1 28 w tym uczniowie 23 dorośli 5 8 w tym uczniowie 6 dorośli 2 25 w tym uczniowie 22 dorośli 3 +1 w tym uczniowie 0 dorośli +1-3 w tym uczniowie -1 dorośli -2 29

Informacja dotycząca liczby absolwentów gimnazjów oraz przekrój przez nabór do szkół ponadgimnazjalnych w poszczególnych latach Gmina 2004/ 2005 rok ur. 1989 Absolwenci gimnazjów w latach: 2005/ 2006 rok ur. 1990 2006/ 2007 rok. ur. 1991 Nabór do klas I w podziale na poszczególne gminy LO Wieruszów ZSR Lututów ZSP Wieruszów 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 Razem nabór do klas pierwszych w szkołach prowadzonych przez powiat 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 Wskaźnik % uczniów z poszczególnych gmin uczęszczających do szkół powiatu wieruszowskiego Wieruszów 243 216 197 65 92 51 - - 1 112 126 124 177 218 176 73% 101% 89% Bolesławiec 56 63 65 21 9 14 - - - 24 25 21 45 34 35 89% 54% 54% Czastary 55 56 64 7 3 5 2 1-24 23 19 33 27 24 60% 48% 38% Galewice 112 111 99 22 22 24-3 2 65 63 71 87 88 97 78% 79% 98% Lututów 84 65 73 - - - 30 36 33 - - 3 30 36 36 36% 55% 49% Łubnice 78 69 74 1 13 3 - - - 18 19 19 19 32 22 24% 46% 30% Sokolniki 63 79 65 9 7 19 8 5 3 26 17 38 43 29 60 68% 37% 92% Z innych * * * - - 1 129 127 101 - - - 129 127 102 - - - powiatów Udział procentowy uczniów z terenu powiatu wieruszowskiego, którzy podjęli naukę w szkołach ponadgimnazjalnych 63% 70% 71% prowadzonych przez powiat wieruszowski, w ogólnej liczbie absolwentów gimnazjów Razem 691 659 637 125 146 117 169 172 140 269 273 295 563 591 552 - - - * informacje oznaczone tym znakiem odnoszą się wyłącznie do uczniów z terenu powiatu wieruszowskiego Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 30

Prognozowana liczba absolwentów gimnazjów w latach 2006-2021 Gmina 2006r 2007r 2008r 2009r 2010r 2011r 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Wieruszów 216 197 212 191 185 155 176 173 165 162 158 159 166 145 156 160 Bolesławiec 63 65 53 65 55 63 53 41 44 39 34 38 42 34 40 30 Czastary 56 64 59 74 50 57 35 52 50 43 58 50 53 39 38 40 Galewice 111 99 91 107 87 80 88 82 74 58 80 76 60 70 58 68 Lututów 65 73 63 76 67 61 60 58 43 45 52 55 45 52 41 48 Łubnice 69 74 62 81 63 64 49 62 52 60 56 53 48 48 43 57 Sokolniki 79 65 69 63 66 64 66 67 62 47 52 53 49 55 46 46 RAZEM 659 637 609 657 573 544 527 535 490 454 490 484 463 443 422 449 Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 31

Stan zatrudnienia nauczycieli w szkołach ponadgimnazjalnych na dzień 10 września 2006r. Nazwa szkoły Liczba nauczycieli staŝyści kontraktowi mianowani dyplomowani ogółem Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych a 5,00 5,00 27,00 12,00 49,00 w Wieruszowie b 0,96 0,94 5,05 0,27 7,22 Zespół Szkół Rolniczych w Lututowie Liceum Ogólnokształcące w Wieruszowie Razem a 0,00 5,00 24,00 12,00 41,00 b 0,00 1,22 2,84 0,00 4,06 a 2,00 5,00 8,00 9,00 24,00 b 3,44 0,94 0,84 0,28 5,53 a 7,00 15,00 59,00 33,00 114,00 b 4,40 3,13 8,73 0,55 16,81 RAZEM 11,40 18,13 67,73 33,55 130,81 Stosunek % liczby nauczycieli 8,7% 13,9% 51,8% 25,6% 100% do ogółu a) liczba nauczycieli PEŁNOZATRUDNIONYCH b) liczba nauczycieli NIEPEŁNOZATRUDNIONYCH w przeliczeniu na pełne etaty 32

Biblioteki Publiczne w 2006r. Placówki biblioteczne Wyszczególnienie ogółem w tym biblioteki i filie Księgozbiór w tys. woluminów WypoŜyczenia w woluminach Czytelnicy w tys. na 1 czytelnika Województwo 637 564 9021,1 451570 8207,9 18,2 4029 łódzkie Powiat 26 25 188,6 7179 115,4 16,1 1626 Wieruszowski Źródło: Województwo Łódzkie 2007. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2007. Rys. Liczba bibliotek w powiatach w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców w 2003r. Liczba ludności na 1 placówkę biblioteczną Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005r. 33

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wieruszowie Nazwa biblioteki Czytelnicy ogółem Do lat 15 16 19 lat 20-24 lata 25 44 lata 45 60 lat PowyŜej 60 lat Powiatowa 303 6 17 144 119 17 0 Biblioteka Publiczna Źródło: Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 Nazwa Uczniowie Studenci Pracownicy Robotnicy Rolnicy Inni Pozostali biblioteki umysłowi zatrudnieni Powiatowa 22 220 36 9 1 7 8 Biblioteka Publiczna Źródło: Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 Biblioteki szkół prowadzonych przez powiat i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wieruszowie w 2005r. Wyszczególnienie Czytelnicy WypoŜyczenia Woluminy Woluminy zakupione w 2005r. 270 783 11 219 21 Biblioteka Liceum Ogólnokształcącego w Wieruszowie Biblioteka Zespołu 862 10 930 11 619 482 Szkół Ponadgimnazjalnych w Wieruszowie Biblioteka Zespołu 567 3 108 12 356 97 Szkół Rolniczych w Lututowie Powiatowa Biblioteka 303 4 516 1517 533 Publiczna w Wieruszowie Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie, Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 34

IX. Ochrona zdrowia W strukturach Powiatu Wieruszowskiego działał do połowy 2008r. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wieruszowie świadczący opiekę ambulatoryjną i specjalistyczną. Obecnie jego zadania przejmuje Powiatowe Centrum medyczne Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ze 100-procentowym udziałem powiatu. Spółka ta przejmuje prowadzenie Szpitala Powiatowego. Powiat Wieruszowski z racji posiadanych obiektów wykorzystywanych obecnie lub w niedalekiej przeszłości na cele opieki medycznej posiada moŝliwości oddziaływania takŝe na rynek usług podstawowej opieki medycznej lub upowszechniania niektórych usług specjalistycznych. Problemem jest jednak pogłębiający się brak lekarzy, którzy byliby gotowi podjąć pracę na terenie powiatu, zwiększając dostęp do usług i wpływając na podniesienie ich standardów. ŁóŜka w Ambulatoryjna opieka Liczba szpitalach na zdrowotna ludności na 1 Wyszczególnienie 10 tys. zakłady opieki praktyki Apteki aptekę ludności zdrowotnej lekarskie Województwo łódzkie 51,4 1050 429 871 2946 Powiat wieruszowski 18,2 11 13 10 4227 Źródło: Województwo Łódzkie 2007. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2007. Wykonane świadczenia przez SP ZOZ w Wieruszowie Oddziały Liczba łóŝek Liczba hospitalizowanych Wykorzystanie łóŝek w % szpitalne 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Wewnętrzny 36 36 36 1501 1542 1474 97,1 85,8 80,0 Ginekologia 8 8 8 587 572 524 85,2 72,6 61,0 PołoŜnictwo 10 10 10 448 468 388 61,5 69,2 57,0 Noworodki 14 14 14 282 276 244 22,5 21,5 20,0 Pediatria 12 12 12 420 507 490 51,9 53,4 58,4 Oddział Opieki 16 16 16 105 134 182 80,0 95,4 97,4 Długoterminowej Zakład 12 12 12 28 22 22 127,3% 122,3% 126,8% Opiekuńczo - kontraktu kontraktu kontraktu Leczniczy Hospicjum - - - 45 58 58 102,5% 103,0% 104,0% Domowe Ośrodek Rehabilitacji Dziennej Pielęgniarska Opieka Długoterminowa kontraktu kontraktu kontraktu - - 10 - - 57 - - 86,0% kontraktu - - - - 14 14-236% kontraktu Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. 113% kontraktu Wykonane świadczenia przez pracownie diagnostyczne Pracownie 2003r. 2004r. 2005r. diagnostyczne Laboratorium 39283 38600 34731 EKG 2394 1709 1637 USG 2113 1794 1790 RTG 6307 6805 7340 Endoskopia 409 469 591 Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. 35

Wykonane świadczenia przez poradnie specjalistyczne i pogotowie ratunkowe Poradnie 2003r. 2004r. 2005r. specjalistyczne/pogotowie Dermatologiczna 1649 2964 2989 Zdrowia Psychicznego 1164 1305 1050 Chirurgiczna 1049 3083 4126 Ortopedyczna 1587 1011 990 Rehabilitacyjna - - 379 Neurologiczna - 568 853 Chorób płuc i gruźlicy 1598 1418 2343 Psychologiczna - - 110 K 6376 6873 6051 Pogotowie rat. zespół 2209 2275 2517 wyjazdowy Pogotowie rat. 4612 6582 7447 Ambulatorium Pomocy Doraźnej Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. 36

XI. Pomoc społeczna Zadania z zakresu pomocy społecznej na szczeblu Powiatu Wieruszowskiego realizują: 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wieruszowie. 2. Środowiskowy Dom Samopomocy w Osieku. 3. Dom Pomocy Społecznej w Chróścinie Zamku. 4. Dom Pomocy Społecznej w Chróścinie Wsi. 5. Warsztaty Terapii Zajęciowej w Wieruszowie prowadzone przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (finansowane w części ze środków wojewody poprzez budŝet powiatu) 6. Dom Wczasów Dziecięcych w Głazie prowadzony przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (finansowane w części ze środków wojewody poprzez budŝet powiatu) Środowiskowy Dom Samopomocy w Osieku oraz domy pomocy społecznej przeznaczone są dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Do głównych zadań jednostek powiatu w zakresie pomocy społecznej naleŝą: - opieka nad osobami przebywającymi w domach pomocy społecznej i uczestniczącymi w zajęciach Środowiskowego Domu Samopomocy; - wsparcie osób niepełnosprawnych (udzielanie pomocy m.in. w formie dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych, środków ortopedycznych i higienicznych, wsparcie tworzenia miejsc pracy dla niepełnosprawnych lub uruchamiania przez te osoby działalności gospodarczej, a takŝe wspieranie zadań z zakresu przełamywania barier architektonicznych i komunikacyjnych w funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych; - wspieranie rodzin w kryzysie, m.in. w formie ośrodka interwencji kryzysowej; - opieka nad rodzinami zastępczymi, wychowankami domów dziecka i innych ośrodków wsparcia; - przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i zawodowemu, - profilaktyka i terapia uzaleŝnień. Zgodnie z danymi ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2002r. na terenie powiatu mieszka 3718 osób niepełnosprawnych (11,7% ogółu mieszkańców powiatu). W domach pomocy społecznej prowadzonych przez powiat przebywa ok. 160 mieszkańców. Z usług Środowiskowego Domu Samopomocy w Osieku korzysta 45 osób. Działania jednostek organizacyjnych powiatu w zakresie pomocy społecznej normuje Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Powiecie Wieruszowskim na lata 2006 2013 oraz Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych. 37

Rodziny w gospodarstwach domowych według typów rodzin Wyszczególnienie Ogółem razem MałŜeństwa bez dzieci z dziećmi razem Partnerzy bez dzieci z dziećmi Matki z dziećmi Ojcowie z dziećmi OGÓŁEM 11.563 9.553 2.596 6.957 104 37 64 1.702 204 W gospodarstwach domowych: jednorodzinnych 9.222 7.616 1.798 5.818 92 30 60 1.346 168 dwurodzinnych 2.176 1.802 744 1.058 6 4-331 31 trzy i więcej rodzinnych 165 135 53 79 - - - 25 - Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 Rodziny z dziećmi w gospodarstwach domowych według liczby dzieci i typu rodziny TYP RODZINY Ogółem Rodziny bez dzieci do lat 24 pozostających Rodziny według liczby dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu na utrzymaniu Razem 1 2 3 4 i więcej Liczba dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu razem 4 i więcej w rodzinie Liczba dzieci w rodzinie ogółem Przeciętna liczba dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu OGÓŁEM 8.927 2.217 6.710 2.881 2.433 972 424 12.559 1.896 16.799 1,90 MałŜeństwa z dziećmi 6.957 1.136 5.821 2.644 2.214 904 390 11.189 1.736 13.833 1,95 Partnerzy z dziećmi 64-56 28 4 3-106 29 122 2,10 Matki z dziećmi 1.702 942 760 492 187 55 23 1.147 116 2.549 1,52 Ojcowie z dziećmi 204 131 71 44 10 - - 117 15 295 1,63 Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 38

XII. Bezpieczeństwo publiczne 1. ZagroŜenia poŝarowe, system ratowniczo - gaśniczy 4 1.1. W powiecie do najbardziej zagroŝonych poŝarowo obiektów zaliczamy : - Pfleiderer Prospan S.A. w Wieruszowie, - Rozlewania gazu płynnego propan-butan w miejscowości Galewice, - Stacje paliw płynnych, - Tartaki w Tyblach, Galewicach, Radostowie, - Zakłady produkcji Mebli : HM Helvetia Meble, Meblosiek, Stolwit. Powiat wieruszowski naleŝy do jednych z najbardziej zagroŝonych powiatów w woj. łódzkim pod względem poŝarowym jeśli chodzi o obszary leśne. Powierzchnia zajmowana przez lasy to 142,07 km 2 co stanowi 24,66 % ogólnej powierzchni powiatu ( w woj. średnia lesistość stanowi 16,7 % ). Największe skupiska lasów występują w gminie Galewice i Czastary. Drzewostany I i II klasy wieku stanowią obecnie 40 % całej powierzchni lesistej powiatu. Tereny zagroŝone powodziami występują wzdłuŝ rzeki Prosny i obejmują gminy Bolesławiec, Wieruszów i Galewice, w których szczególnie zagroŝone są miejscowości: Bolesławiec, Kolonia Osiek, Wieruszów, Brzeziny. W przypadku wylania rzeki bezpośrednio zagroŝonych jest siedem gospodarstw ( około 30 osób ). Na terenie powiatu brak jest budowli hydrologicznych stwarzających zagroŝenie w przypadku uszkodzenia. Z uwagi na nieduŝą wielkość rzek, ukształtowanie terenu w jakim płyną oraz sposób zasiedlania brzegów zagroŝenia powodziowe są nieznaczne i dotyczą ewentualnie zalewania pól i łąk i bardzo niewielu zabudowań. Do obiektów budowlanych na terenie powiatu stwarzających zagroŝenie katastrofami zaliczamy wiadukty kolejowe i drogowe, mosty, kominy. Przez teren powiatu prowadzony jest przewóz materiałów niebezpiecznych po drogach i szlakach kolejowych co stwarza znaczne zagroŝenie dla obszarów w ich sąsiedztwie. Transport ten odbywa się : - trasą kolejową Kępno Wieluń gdzie przewoŝone są takie substancje jak: czteroetylek ołowiu, propan butan, substancje ropopochodne. - droga nr 8 po której przewozi się takie substancje jak: tlenek ołowiu, lont detonacyjny, dwuizocjanin toluenu, substancje ropopochodne, nitrosulfhydrat. PowaŜnym problemem jeśli chodzi o transport drogowy jest brak parkingów przeznaczonych do dłuŝszego postoju pojazdów przewoŝących materiały niebezpieczne. Transport gazu instalacjami przesyłowymi odbywa się na terenie gminy Wieruszów. Łączna długość sieci wysokiego ciśnienia wynosi 10,192 km i przesyła się nią ok. 3 tys. m 3 /godz. pod ciśnieniem 4 6,4 MPa. Długość rozdzielnej sieci gazowej średniego ciśnienia wynosi 16,1 km. Na terenie powiatu nie ma składowiska materiałów niebezpiecznych oraz brak jest obiektów wysokich i wysokościowych kwalifikowanych do kategorii zagroŝenia ZL. Na terenie powiatu występują dwa zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, tj.: Pfleiderer PROSPAN S.A. z uwagi na składowanie duŝej ilości formaliny, GAL GAZ Galewice z uwagi na składowanie duŝej ilości gazu propan butan. 4 Na podstawie opracowania Komendy Powiatowej PSP w Wieruszowie 39

1.2. Działalność interwencyjna jednostek OSP. Udział jednostek OSP z terenu powiatu w akcjach ratowniczo gaśniczych w latach 2003 2006 Lp. Gmina Jednostka OSP PoŜary Miejscowe zagroŝenia Razem 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 1. Bolesławiec 29 12 18 16 9 10 17 17 38 22 35 33 Bolesławiec 2. Chróścin 3 4 3 8 - - - - 3 4 3 8 3. Gola 1 1-2 - - - - 1 1-2 4. Kamionka - - - - - - - - - - - - 5. Mieleszyn 5 3 6 4 - - - - 5 3 6 4 6. śdŝary 4 1-3 - - 1 1 4 1 1 4 7. Czastary 30 12 18 11 1 7 15 5 31 19 33 16 8. Kąty Walich. - - - - - - - - - - - - 9. Krajanka - 3 5 2 - - 1 - - 3 6 2 10. Parcice 9 2 5 2 - - - - 9 2 5 2 11. Przywory - - - - - - - - - - - - 12. Radostów - - - - - - - - - - - - 13. Biadaszki 33 19 8 12-1 - - 33 20 8 12 14. Brzózki 7-1 - - 1 - - 7 1 1-15. Galewice 56 28 23 16 2 5 11 10 58 33 34 29 16. Kaski 10 4 3 - - - - - 10 4 3-17. Niwiska - - - 3 - - - - - - - 3 18. Osiek 14 11 6 3 - - - - 14 11 6 3 19. Osowa 2 1 - - - - - - 2 1 - - 20. Ostrówek 39 24 19 8-4 2 1 39 28 21 9 21. Rybka - 1 - - - - - - - 1 - - 22. Spóle 1 - - - - - - - 1 - - - 23. Węglewice 10 12 12 11 - - - 2 10 12 12 13 24. Dzietrzkowice 13 9 8 12 4 2 4 8 17 11 12 20 25. Kol. Dzietrz. 1-2 6 - - 1-1 - 3 6 26. Ludwinów 3 1 1 6 - - 1-3 1 2 6 27. Łubnice 20 11 10 14 12 19 15 14 32 30 25 28 28. Wójcin 8 6 3 10 1-3 3 9 6 6 13 29. Chojny - 1 1 - - - - - - 1 1-30. Dobrosław - 4 2 2 - - - - - 4 2 2 31. Dymki - - 3 1 - - - - - - 3 1 32. Huta - 5 8 4 - - - - - 5 8 4 33. Kluski - 1 2 1 - - - - - 1 2 1 34. Lututów 10 16 13 9 1 9 17 7 11 25 30 16 35. Łęki 1 2 1 - - - - - 1 2 1-36. Niemojew 12 15 18 9 5 10 8 8 17 25 26 17 37. Piaski 1 1 - - - - - - 1 1 - - 38. Świątkowice - 1-2 - - - - - 1-2 Czastary Galewice Łubnice Lututów 40

Lp. Gmina Jednostka Miejscowe PoŜary Razem OSP zagroŝenia 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 39. Ochędzyn 3 - - 1 - - 1-3 - 1 1 40. Pichlice 5 2 3 1 - - - - 5 2 3 1 41. Sokolniki 26 15 16 9 8 18 17 21 34 33 33 30 42. Tyble 1 - - 1 3-3 - 4-3 1 43. Walichnowy 3 2 1 - - - - - 3 2 1-44. Chobanin 1 - - - - - - - 1 - - - 45. Cieszęcin - - - - - - - - - - - - 46. Jutrków - - - - - - - - - - - - 47. Kuźnica Skak. - - - - - - - 1 - - - 1 48. Lubczyna 1 1-2 - - - - 1 1-2 49. Mirków - - - - - - - - - - - - 50. Pieczyska 12 2 2 6 1 - - 2 13 2 2 8 51. Podzamcze 25 8 7 4 1-2 3 26 8 9 7 52. Teklinów - - - - - - - - - - - - 53. Wieruszów 28 12 13 19-4 8 5 28 16 21 24 54. Wyszanów 10 9 2 5 - - 2 7 10 9 4 12 Sokolniki Wieruszów * w tabeli wyróŝniono jednostki OSP naleŝące do KSRG, kolorem czerwonym oznaczono największa ilość wyjazdów w danym roku Z przedstawionego wyŝej zestawienia tabelarycznego wynika, Ŝe do działań ratowniczo gaśniczych najczęściej wyjeŝdŝają jednostki naleŝące do krajowego systemu ratowniczo gaśniczego. Oprócz tych jednostek w ostatnich czterech latach do zdarzeń najczęściej wyjeŝdŝają takie jednostki jak: OSP Biadaszki, Węglewice, Podzamcze. Istnieją jednak jeszcze takie jednostki, które w ciągu czterech lat nie uczestniczyły przy Ŝadnym zdarzeniu są to głównie jednostki typu M nie posiadające samochodów gaśniczych. 1.3. System ratowniczo gaśniczy na terenie powiatu Wieruszowskiego. Siły i środki powiatu w poszczególnych gminach Liczba jednostek w powiecie Razem jednostek Lp. Gmina OSP w OSP typu S poza OSP typu OSP JRG KSRG KSRG M 1. Bolesławiec - 1 4 1 6 2. Czastary - 1 5-6 3. Galewice - 2 7 2 11 4. Lututów - 2 7 1 10 5. Łubnice - 2 3-5 6. Sokolniki - 1 4-5 7. Wieruszów 1 2 2 7 11 RAZEM 1 11 32 11 54 41

Obecnie na terenie powiatu działa 1 jednostka JRG, 11 jednostek OSP włączonych do KSRG i 43 jednostki OSP nie włączone do KSRG. JRG pozostaje na utrzymaniu państwa poprzez dotację celową w ramach budŝetu powiatu. Jednostki OSP KSRG pozostają na utrzymaniu gmin z częściową partycypacją w kosztach utrzymania ze strony budŝetu państwa. Pozostałe jednostki OSP pozostają na wyłącznym utrzymaniu gmin. Jednostki OSP włączone do KSRG posiadają 2 cięŝkie samochody gaśnicze, 10 średnich, 3 lekkie, 6 ratownictwa technicznego oraz 2 inne. Pozostałe jednostki OSP posiadają 1 cięŝki samochód gaśniczy, 9 średnich, 23 lekkich oraz 2 inne (nietypowe). Łącznie wszystkie jednostki OSP posiadają 58 samochodów, z których 34 ma nadane numery operacyjne i posiada kryptonimy radiowe. Gmina Ilość samochodów w jednostkach OSP Średnio Ilość średni rat. inn Raze samochodów cięŝkie lekkie jednostek e tech. e m na jednostkę Bolesławiec 2 3 1 6 6 1 Czastary 1 2 3 2 8 6 1,3 Galewice 5 4 1 10 11 0,9 Lututów 3 7 1 11 10 1,1 Łubnice 3 4 1 1 9 5 1,8 Sokolniki 2 4 1 7 5 1,4 Wieruszów 2 2 1 1 1 7 11 0,6 RAZEM 3 19 26 6 4 58 54 1,1 2. ZagroŜenia przestępczością Według danych Komendy Powiatowej Policji w Wieruszowie w roku 2007r. na terenie powiatu zanotowano 913 przestępstw (w 2004r. 978 przestępstw), z czego 532 przestępstwa kryminalne, 59 przestępstwa o charakterze gospodarczym, 58 kradzieŝy z włamaniem, 155 kradzieŝy, 11 bójek i pobić i 104 przestępstwa z zakresu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Wykrywalność przestępstw w Komendzie Powiatowej Policji w Wieruszowie naleŝy do najlepszych w województwie. Sprzyja temu charakter powiatu (brak ośrodków wielkomiejskich), niewielki obszar i stosunkowo niewielka liczba ludności. Dane te świadczą, Ŝe powiat wieruszowski jest obszarem bezpiecznym o bardzo niskiej przestępczości i wysokich wskaźnikach wykrywalności przestępstw. Na terenie powiatu realizowany jest Powiatowy program przeciwdziałania przestępczości. 42

XIII. Infrastruktura drogowa Powiat Wieruszowski połoŝony jest pomiędzy Łodzią a Wrocławiem, posiada dogodne warunki komunikacyjne i drogowe. Przebiegają tu waŝne szlaki komunikacyjne, tj. drogi krajowe: nr 8 Kudowa - Wrocław Warszawa - i nr 14 Walichnowy - Sieradz Łódź Łowicz, droga wojewódzka nr 450 Kalisz Wieruszów Opatów oraz linia kolejowa Kępno Herby Nowe. Rys.. NajwaŜniejsze drogowe szlaki komunikacyjne Tabela 7. Wykaz dróg publicznych powiatowych Lp. Numer Nazwa 1. 4501E Naramice Rososz 2. 4502E Walichnowy Kąty Czastary 3. 4507E Klatka Parcice 4. 4510E (Opatów) Wójcin Łubnice (Wieluń) 5. 4511E Parcice (Rogówka) 6. 4535E Dębina CzarnoŜyły 7. 4545E (Czajków) - Lututów Świątkowice 8. 4546E Dymki (Wola Rudlicka) 9. 4701E Wyszanów (Wygoda) (Kuźnica Bobrowska) 10. 4702E Wyszanów (Morawin) (Bobrowniki) 11. 4703E Wyszanów Osiek 12. 4704E Wieruszów Jutrków (Torzeniec) 13. 4705E Wieruszów Mirków Teklinów 43

14. 4706E Wieruszów Osiek (Grabów) 15. 4707E Spóle (Kraszewice) 16. 4708E Biadaszki Galewice - Wieruszów 17. 4709E Węglewice Osiek Galewice Ostrówek - Biadaszki 18. 4710E Ostrówek Augustynów - Lututów 19. 4711E Ostrówek Zdzierczyzna Podrysie - Swoboda 20. 4712E Sokolniki Zdzierczyzna 21. 4713E Węglewice Galewice 22. 4714E Wieruszów:ul. Wieluńska, ul. Bolesławiecka Bolesławiec - Chróścin 23. 4715E Bolesławiec Czastary Sokolniki - Galewice 24. 4716E Radostów Łubnice (Borek) 25. 4717E Czastary (Łyskornia) 26. 4718E Kuźnica Skakawska (Biadaszki) (Piaski) 27. 4719E Sokolniki Walichnowy 28. 4720E Przywory Czastary 29. 4721E Nowy Ochędzyn Przywory - Mieleszyn 30. 4722E Mieleszyn Mieleszynek 31. 4723E (Siemianice) Gola 32. 4724E Wójcin Gola 33. 4725E Wójcin śdŝary 34. 4726E Wójcin- Ludwinów Dzietrzkowice 35. 4727E śdŝary Kamionka 36. 4728E Mieleszynek śdŝary 37. 4729E Wieruszów: ul. Kępińska, ul. Podzamcze, ul. Rynek 38. 4730E Wieruszów: ul. Fabryczna 39. 4731E Wieruszów: ul. Bolesławiecka, ul. Cmentarna 40. 4732E Wieruszów: ul. Waryńskiego, ul. Świerczewskiego, ul. Fabryczna 41. 4733E Wieruszów: ul. Warszawska, ul. Kordeckiego * w nawiasach podano nazwy miejscowości leŝących poza granicami powiatu wieruszowskiego Powiat Wieruszowski naleŝy do powiatów o najgęstszej sieci dróg powiatowych w województwie. Wpływ na to ma zapewne równieŝ fakt przekazania powiatowi dróg, które zgodnie z obowiązującymi normami nie spełniają parametrów dróg powiatowych i powinny znaleźć się w zarządzie gmin. Zdecydowana większość dróg powiatowych wymaga mniej lub bardziej pilnej przebudowy. W większości drogi powiatowe budowane były w technologii, która przy obecnym natęŝeniu ruchu i przenoszonych obciąŝeniach okazała się nietrwała, a stan tych dróg jest zły lub bardzo zły. W ostatnich latach powiat wieruszowski był w stanie przebudować i wyremontować tylko nieliczne odcinki dróg i jest to jeden z największych mankamentów w zakresie infrastruktury na terenie powiatu. 44

XIV. GOSPODARKA Przemysł, usługi Wyszczególnienie Podmioty gospodarki narodowej według sekcji. Stan na 31.12.2004 r. Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Przemysł Ogółem Budownictwo Handel i naprawy w tym Hotele i restauracje Transport, składowanie i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości i firm Bolesławiec 263 13 27 18 109 8 20 10 14 Czastary 247 22 31 26 91 6 28 4 8 Galewice 295 25 38 50 87 5 21 5 28 Lututów 306 25 39 34 109 5 14 14 13 Łubnice 237 20 40 21 63 3 33 9 14 Sokolniki 322 10 35 24 105 17 31 7 32 Wieruszów 1495 23 227 124 580 38 80 33 170 Źródło: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego, Rocznik Statystyczny Woj. Łódzkiego. Obliczenia własne. Według stanu na 3 czerwca 2006r. w powiecie wieruszowskim działały 3262 podmioty zarejestrowane w systemie REGON. W liczbie tej 151 jednostek naleŝało do sektora publicznego, 2 jednostki to fundacje i 109 stowarzyszeń i organizacji społecznych. Ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych w REGON 94,5% to podmioty zatrudniające do 9 pracowników, 4,7% zatrudniało od 10 do 49 pracowników, 0,6% od 50 do 249, 0,1% pomiędzy 250 999 pracowników. Wśród samych przedsiębiorstw odsetek podmiotów najmniejszych jest jeszcze większy. Niemal połowa podmiotów gospodarki narodowej działa w gminie Wieruszów. Ponadto w gminach mających dostęp do dróg krajowych przypada od 60 do 80 podmiotów na 1000 mieszkańców, w gminie Wieruszów ponad 100, a w gminach Łubnice i Galewice wskaźnik ten jest najniŝszy i wynosi od 40 do 60. Na tle województwa powiat wieruszowski posiada jeden z najniŝszych wskaźników przedsiębiorczości liczony jako ilość podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 ludności. Wskaźnik ten dla powiatu wynosi 72. 45

Podmioty gospodarki narodowej wg stanu na dzień 30.IX.2007r. Wyszczególnienie Ogółem A Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej razem w w tym przedsiębiorstwa spółdzielnie spółki handlowe liczbach A państwowe razem z bezwzgl. udziałem kapitału zagr. spółki cywilne Województwo 240149 99,2 50630 103,1 56 1024 12240 2458 18987 Powiat 3336 102,1 680 104,0-28 92 14 203 wieruszowski A analogiczny okres roku poprzedniego = 100 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Razem w tym przemysł Wyszczególnienie bezwzględnych łowiectwo i przetwórstwo naprawy restauracje magazynowa i finansowe nieruchomości dział. w liczbach A rolnictwo, razem w tym budownictwo handel i hotele i transport, gosp. pośrednictwo obsługa Pozostała leśnictwo przemysłowe łączność i firm Województwo 189519 98,2 4663 27090 26919 19227 68881 4883 14441 7906 22468 8326 Powiat 2656 101,6 134 370 366 314 1077 68 211 73 217 93 wieruszowski A analogiczny okres roku poprzedniego = 100 Źródło: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego. III kwartał 2007. 46

Przestrzenne rozmieszczenie wskaźnika przedsiębiorczości w województwie łódzkim w 2003r. Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005. Korzystnie przedstawia się tendencja wzrostu wskaźnika przedsiębiorczości w latach 1999 2003. Wskaźnik ten wzrósł o ponad 9% i był to największy wzrost w województwie. W ostatnim czasie wskaźnik ten nadal naleŝy do najwyŝszych w województwie, ale niestety jego dynamika maleje (obecnie wynosi ok. 1% rocznie). MoŜe to oznaczać wyczerpanie lokalnych zasobów rozwojowych, ograniczenia wynikające z wielkości siły nabywczej, braku zdecydowanych bodźców rozwojowych jak np. duŝa inwestycja dająca moŝliwość rozwoju w ramach kooperacji mniejszych podmiotów z podmiotem wiodącym. Wpływać na to moŝe równieŝ słabe wsparcie dla przedsiębiorstw powstających i mikroprzedsiębiorstw. 47