RELACJA Z KONFERENCJI NAUKOWEJ W służbie ludziom służby specjalne w Polsce demokratycznej a prawa człowieka i obywatela
TERMIN 12.04.2011 MIEJSCE Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Sala 1.4, Collegium Iuridicum II, ul. Lipowa 4, Warszawa ORGANIZATOR Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa Grupa Lokalna ELSA Warszawa KOORDYNATOR PROJEKTU Piotr Majewski
Celem konferencji było przedstawienie uczestnikom problemów związanych z działalnością służb specjalnych, która może wchodzić w konflikt z konstytucyjnie zagwarantowanymi prawami jednostek.
PRELEGENCI Prof. UW Maria Rogacka Rzewnicka wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji UW, specjalista w dziedzinie postępowania karnego Dr Zbigniew Siemiątkowski polityk, były poseł na Sejm, były minister spraw wewnętrznych i koordynator służb specjalnych, były p.o. szefa Urzędu Ochrony Państwa, były szef Agencji Wywiadu
Poseł Jarosław Zieliński poseł na Sejm, były sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, wiceprzewodniczący Komisji Sejmowej Administracji i Spraw Wewnętrznych, członek Komisji Sejmowej do Spraw Służb Specjalnych
Spotkanie rozpoczęło się ogólną refleksją prof. Rogackiej-Rzewnickiej o zagrożeniach związanych z łatwością dostępu do informacji z racji rozwijającej się cywilizacji informatycznej. Oprócz przedstawienia zagadnień proceduralnych prof. Rogacka-Rzewnicka zwróciła uwagę na brak ściśle określonej definicji czynności operacyjno-rozpoznawczych. Czynności te są najczęstszą przyczyną naruszania praw człowieka przez służby specjalne, a ogólna definicja pozwala na usprawiedliwianie takich działań, które mogą nie być zgodne z zasadą proporcjonalności zawartą w art. 31 Konstytucji. Prof. Rogacka-Rzewnicka
wyjaśniła także zasady odpowiedzialności funkcjonariuszy służb specjalnych za naruszenia praw jednostek. Jako drugi zabrał głos poseł Jarosław Zieliński, który już na samym początku zwrócił uwagę na zbyt wąski zakres uprawnień kontroli sejmowej nad służbami specjalnymi. Komisja ds. Służb Specjalnych, której członkiem jest poseł Zieliński, od początku obecnej kadencji Sejmu zajmuje się projektem ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych. Według posła Jarosława Zielińskiego istnieje małe prawdopodobieństwo, aby projekt ten został przyjęty do końca obecnej kadencji Sejmu. Oprócz powodów obiektywnych, które zawierają się w trudnościach terminologicznych, jako podstawowy problem wskazał on brak woli politycznej przyjęcia projektu ustawy. Poseł Jarosław Zieliński przyznał też, że komisja bardzo rzadko współpracuje z instytucjami ochrony praw człowieka. Co prawda obywatele mogą kierować skargi do Komisji na działanie służb specjalnych, ale możliwość ta w praktyce nie funkcjonuje z powodu braku odpowiednich mechanizmów. Służby specjalne nie pochodzą ze świata demokratycznego tak swoją wypowiedź rozpoczął ostatni prelegent - dr Zbigniew Siemiątkowski. Z racji swojego doświadczenia, dr Siemiątkowski przedstawił różnicę pomiędzy faktyczną, a prawnie określoną działalnością służb specjalnych, a także problemy jakie trapią polskie służby specjalne. Dr Siemiątkowski stwierdził, że zasada legalizmu, moralność i etyka bardzo często kłócą się z delikatnymi zadaniami służb specjalnych. Powodem
tego stanu są sprzeczne wymagania stawiane służbom specjalnym - z jednej strony mają one być skuteczne, zawsze na czas i o krok przed przestępcą, zaś z drugiej strony mają one przestrzegać praw człowieka i być transparentne. Według dr Zbigniewa Siemiątkowskiego innym powodem nadużywania kompetencji przez służby specjalne jest dziedzictwo okresu PRL i mentalność osób pracujących w służbach specjalnych. Nie bez winy są także politycy, którzy szczególne w okresie przed wyborami widzą w służbach specjalnych oręż walki politycznej. Burzliwa dyskusja prelegentów spowodowała półgodzinne przedłużenie konferencji. Dzięki wysokiemu poziomowi merytorycznemu i bardzo dobrej organizacji konferencja naukowa W służbie ludziom - służby specjalne w Polsce demokratycznej a prawa człowieka i obywatela stanowi kolejny udany projekt ELSA Warszawa. Tekst: Agnieszka Bielak PARTNERZY ELSA WARSZAWA
PATRON MEDIALNY ELSA WARSZAWA