Pieczątka szkoły Kod ucznia Suma punktów WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 ETAP WOJEWÓDZKI WODY KULI ZIEMSKIEJ Test konkursowy zawiera 25 zadań. Na ich rozwiązania masz 90 minut. Możesz uzyskać maksymalnie 75 punktów. Zadanie 1. (0-1 pkt.) Podkreśl prawidłowe zakończenie zdań. Tempo niszczenia klifu nie zależy od: a) odporności skał budujących wybrzeże, b) energii fal morskich, c) częstotliwości sztormów, d) zasolenia wody morskiej. Zadanie 2. (0-1 pkt.) Podkreśl podpunkt, w którym terminy spełniają kryterium prawidłowego przyporządkowania. a) dolina V- kształtna, morena czołowa, klif, erozja, b) erozja, dolina V- kształtna, rewa, terasa zalewowa, c) rewa, jezioro rynnowe, grzyb skalny, wydma, d) pradolina, morena czołowa, sandr, jezioro rynnowe. Zadanie 3. (0-1 pkt.) Zaznacz prawidłową odpowiedź. Okresowe wyłączenie części wód z obiegu to : a) transpiracja, b) sublimacja, c) retencja, d) bilans wodny Zadanie 4. (0-2 pkt.) Wybierz spośród podanych właściwe określenia i użyj ich w tabeli do opisania rysunku przedstawiającego studnię artezyjską. 1
a)warstwa nieprzepuszczalna c)studnia artezyjska b) warstwa zaskórna d)warstwa wodonośna Właściwe określenia wpisz do tabeli. Numer na Określenia opisujące rysunek rysunku 1 2 3 Zadanie 5. (0-4 pkt.) Rozpoznaj niżej przedstawione obszary wodne (akweny). Wpisz ich nazwy oraz termin ( morze lub zatoka) w wyznaczonych miejscach pod mapami.. Uwaga: skale map mogą być różne. A. B... C. D... E. 2
Zadanie 6.. (0-5 pkt.) Fragmenty map zamieszczonych niżej przedstawiają dorzecza wielkich rzek: A i B Rozpoznaj te rzeki i uzupełnij tabelę: Rzeka Nazwa rzeki Rodzaj ujścia A B Główny dopływ Nazwa niziny po której płynie Nazwa zlewiska do którego rzeka należy 3
Zadanie 7. (0-2 pkt.) Uzupełnij tabelę dotyczącą ruchów wody morskiej, wpisując w miejsce kropek właściwe określenia. Przyczyny ruchów wody morskiej podmorskie trzęsienia ziemi ---------------------------------- stałe wiatry Rodzaj ruchów wody morskiej ------------------------------------ pływy ------------------------------------ Zadanie 8. (0-4 pkt.) Rozpoznaj jeziora na podstawie niżej zamieszczonych fragmentów map oraz uzupełnij tabelę.. 4
Numer mapy 1 2 3 4 Nazwa jeziora Pochodzenie jeziora (typ genetyczny jeziora) Zadanie 9. (0-4 pkt.) Wpisz znak X w kolumnie PRAWDA, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub w kolumnie FAŁSZ, jeśli zdanie jest fałszywe. Lp. PRAWDA FAŁSZ Zdanie 1 Ze wszystkich rzek, które na całej swej długości płyną przez terytorium Francji, najdłuższą jest Loara. 2 Rodan uchodząc do Morza Śródziemnego tworzy deltę. 3 Najdłuższą rzeką Azji jest Jangcy. 4 Chociaż Nil jest najdłuższą rzeką Afryki, to pod względem powierzchni dorzecza zajmuje czwarte miejsce na tym kontynencie ustępując dorzeczom Konga, Nigru i Zambezi. 5 Chociaż Dniepr uznawany jest za rzekę typową ukraińską, to jego źródła znajdują na terytorium Białorusi. 6 Największą deltą na świecie jest wspólna delta Gangesu i Brahmaputry. Zadanie 10. (0-2 pkt.) Jezioro na mapie w skali 1 : 3 000 000 ma powierzchnię 6 cm. Oblicz powierzchnię rzeczywistą tego jeziora. Miejsce na obliczenia: Odpowiedź: Zadanie 11. (0-2 pkt.) Podkreśl odpowiedzi, które wskazują na to, że przyczyną deficytu wód na wielu obszarach naszego kraju są: a) niezbyt duże opady, b) ukształtowanie obszaru, c) położenie na działach wodnych, d) równoleżnikowy układ krain geograficznych e) zanikanie wód na obszarach krasowych, f) przewaga nizin, g) nadmierna koncentracja przemysłu. 5
Zadanie 12. (0-2 pkt.) Ponumeruj rysunki (od 1 3) zgodnie z kolejnością powstawania. a) form ukształtowania wybrzeża... b) procesów zachodzących w dolinie rzecznej.. Zadanie 13. (0-3 pkt.) W miejsce kropek wpisz nazwy rzek i miast (ośrodków przemysłowych), do których dokonywane są przerzuty wody. a) ze zbiornika Goczałkowickiego: rzeka miasto:.. b) ze zbiornika Zegrzyńskiego: rzeka:.. miasto:.. c) ze zbiornika Sulejowskiego: rzeka:.. miasto:.. Zadanie 14. (0-2 pkt.) Podkreśl prawidłową odpowiedź: a) szczawami nazywamy wody mineralne o dużej zawartości: - SO₂ - NaCl - CO₂, b) w Busku Zdrój występują głównie wody mineralne typu: - cieplice - wody siarczkowe - wody żelaziste - wody chlorkowe 6
Zadanie 15 (0 3 pkt.) Jeszcze pół wieku temu było to jedno z największych jezior świata. Nadmierny pobór wody do nawodnień spowodował jego wysychanie i wielką katastrofę ekologiczną. Przeciwdziałanie katastrofie jest utrudnione m.in. przez fakt, że zlewnia tego jeziora należy do 6 państw. a) podaj nazwę jeziora:... b) wymień nazwy państw leżących w zlewni tego jeziora:.. Zadanie 16. (0-3 pkt.) Jakie znaczenie mają poniższe nazwy geograficzne? Uzupełnij tabelę. Nazwa geograficzna Znaczenie nazwy Np.Niagara wodospad Salto del Angel Tarym Iguaçu Churchill Wener Eyre Poopo Guber Zadanie 17. (0-10 pkt.) Wykonaj zadania na podstawie niżej zamieszczonej mapy Ameryko Południowej. a) wpisz we właściwe miejsca nazwy rzek: Orinoko, Parana, Urugwaj, Sao Francisco, Colorado. Magdalena, Negro ( rzekę należy podpisać wzdłuż jej biegu). b) podaj nazwy głównych zlewisk Ameryki Południowej:. c) wykreśl na mapie dorzecze Parany. d) wymień dwa zimne i dwa ciepłe prądy morskie, które opływają Amerykę Południową: - ciepłe:.. i.. - zimne: i.. e) wrysuj na mapę wyżej wymienione prądy morskie, strzałką oznacz ich kierunek. 7
Zadanie 18. (0-4 pkt.) Na podstawie niżej zamieszczonej mapy Morza Bałtyckiego wykonaj zadania. Podkreśl prawidłowe odpowiedzi. 1) Pokonując trasę z Kopenhagi do Oulu, statek płynie przez wody Morza Bałtyckiego o zasoleniu: a) coraz mniejszym b) coraz większym c) stałym d) początkowo rosnącym, a potem malejącym 8
2) Jedna tona średnio zasolonej wody z Morza Bałtyckiego zawiera około: a) 0,078kg soli b) 0,78 kg soli c) 7,8 kg soli d) 78 kg soli 3) Zasolenie morza zmieniające się od 2 do ponad 20 mają wody wzdłuż wybrzeża państwa, które na mapie oznaczono cyfrą: a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 4) Średnia głębokość Morza Bałtyckiego wynosi: a) 5,2 m b) 52 m c) 520 m d) 5200 m 5) Największa głębia Morza Bałtyckiego osiąga wartość: a) 4,59 m b) 459 m. c) 4590 m d) 45900 m 9
Zadanie 19. (0-2 pkt.) Niżej zamieszczono plan (szkic) ukształtowania dna jeziora oraz trzy przekroje wykonane wzdłuż odcinków oznaczonych na tym planie. Przyporządkuj właściwe odcinki wpisując na przekrojach odpowiednie oznaczenia literowe z planu. Uwaga: przekroje w stosunku do skali jeziora są powiększone. Zadanie 20. (0-4 pkt.) Uzupełnij niżej zamieszczone zadania właściwymi terminami geograficznymi: a) Obszar, z którego wody spływają do jednego zbiornika, to b) Obszar, z którego wody spływają dopływami do rzeki głównej, to c) Czasowe zatrzymanie wody w zlewni opóźniające jej odpływ, np. do rzeki, to d) Wody podziemne pomiędzy warstwami nieprzepuszczalnymi i przepuszczalnymi znajdujące się pod ciśnieniem hydrostatycznym, to e) Wody podziemne o temperaturze wyraźnie wyższej od średniej rocznej temperatury powietrza w danym miejscu, to 10
Zadanie 21. (0-2 pkt.) Niżej wymieniono niektóre zasoby wszechoceanu. Przyporządkuj każdy z nich do zasobów biologicznych (A) lub mineralnych (B) wpisując odpowiednio do tabeli. a) mięczaki b) ropa naftowa c) ryby d) skorupiaki e) fosforyty f) siarka g) diamenty h) sól kamienna i) roślinność morska Zasoby biologiczne (A) Zasoby mineralne (B) Zadanie 22. (0-4 pkt.) Uzupełnij tabelę przyporządkowując (wpisując) nazwę jeziora do właściwego wykresu przedstawiającego powierzchnię jezior. Jeziora: Ładoga, Erie, Górne, Balaton, Wiktorii, Bajkał. Powierzchnia w km 2 90000 80000 70000 60000 50000 68100 82400 40000 30000 20000 31500 18100 25700 10000 0 1 2 3 4 5 6 591 Nr wykresu Nazwa jeziora Powierzchnia w km² 1 68 100 2 82 400 3 31 500 4 18 100 5 25 700 6 591 Źródło: Świat w liczbach 2010, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Spółka Akcyjna. 11
Zadanie 23. (0-4 pkt.) Rozwiąż krzyżówkę. 1) mogą być zalewowe, wydmowe, a nawet widokowe 2) tu jest w rzece najwięcej wody i płynie ona najszybciej 3) piaszczysta plaża utworzona przez rzekę 4) przeszkody tworzone przez rzekę w górnym biegu 5) nazwa ujścia takich rzek, jak Nil, Indus, Wisła, Dunaj 6) głęboko wcięta dolina rzeczna o stromych zboczach 7) wgłębna, wsteczna lub boczna 8) piaszczyste płycizny, które w czasie niskich stanów mogą wystawać ponad powierzchnię wody 9) podmywanie brzegów to efekt działalności erozji 10) rodzaj działalności rzeki w jej dolnym biegu 11) inna nazwa zakola rzeki Zadanie 24. (0-2 pkt.) Przedstaw w formie modelu przyczynowo skutkowego wydarzenia, które mogą doprowadzić do zatopienia najniżej położonych obszarów nadmorskich. Wpisz do komórek schematu litery odpowiadające kolejnym wydarzeniom.. A. topnienie lodowców na obszarach polarnych B. zmiany kierunków prądów morskich C. zatrzymanie przez Ziemię większej ilości energii słonecznej D. globalne ocieplenie klimatu E. globalne oziębienie klimatu F. podniesienie poziomu wód w oceanach G. emisja do atmosfery nadmiernej ilości CO 12
Zadanie 25. (0 2 pkt.) Wymień trzy działania zapobiegające powodziom lub zmniejszające straty na skutek powodzi. a) b) c) 13