PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI

Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018 Autorzy opracowania: mgr Aldona Mikulska mgr Wiesław Tomaszewski wrzesień 2011 r Przedsiębiorstwo Usługowe EPRO, 87-100 Toruń ul. Rodzynkowa 15-17,www.eprotorun

Spis treści 1.WPROWADZENIE PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA... 3 2.METODYKA ZASTOSOWANA PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY... 4 3.INFORMACJA O ZAWARTOŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2011-2014 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2015-2018... 6 3.1 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA... 6 3.2. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI... 14 3.2.1. Odpady komunalne... 15 3.2.2. Odpady niebezpieczne... 19 3.2.3. Odpady pozostałe... 23 4. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM POŚ Z PGO ORAZ OCENA POTENCJALNYCH JEGO ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEO PROJEKTU... 26 4.1 CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW GLEBOWYCH... 26 4.2. WODY POWIERZCHNIOWE... 28 4.3. WODY PODZIEMNE... 30 4.4. WALORY PRZYRODNICZE I KRAJOBRAZOWE... 31 4.4.1. Obszary i obiekty chronione... 31 4.4.2. Sied ekologiczna Natura 2000... 33 4.5. LASY... 35 4.6. KLIMAT LOKALNY I JAKOŚD POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO... 37 4.7. HAŁAS... 38 4.7.1. Hałas komunikacyjny... 39 4.7.2. Hałas przemysłowy... 41 4.8. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE... 41 4.9. PRZEWIDYWANE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA (POŚ)... 42 4.10. GOSPODARKA ODPADAMI... 47 4.10.1. Odpady komunalne... 47 4.10.2. Odpady niebezpieczne... 48 4.10.3. Odpady pozostałe... 50 4.10.4. Zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu... 52 5. OKREŚLENIE NAJWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW EKOLOGICZNYCH WOJEWÓDZTWA, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY... 57 5.1. Koniecznośd ochrony wód powierzchniowych i podziemnych... 57 5.2. Znaczne braki w uporządkowaniu systemów gospodarki ściekowej... 57 5.3. Zagrożenia środowiska związane z eksploatacją węgla brunatnego... 57 5.4. Zagrożenie deficytem wody w okresie wegetacyjnym... 57 5.5. Żywiołowy rozwój energetyki wiatrowej... 58 5.6. Jakośd powietrza atmosferycznego... 58 5.7. Ponadnormatywne poziomy dźwięku... 58 5.8. Zagrożenie powodzią... 58 5.9. Poważne awarie i poważne awarie przemysłowe... 59 5.10. Niedostateczna świadomośd ekologiczna społeczeostwa... 59 5.11. Najistotniejsze problemy ekologiczne na obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody... 59 5.12. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.... 60 1

6. OKREŚLENIE CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, W TYM W SZCZEGÓLNOŚCI WSPÓLNOTOWYM ORAZ KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ OCENA ICH UWZGLĘDNIENIA W PROJEKCIE... 63 6.1. CELE WYNIKAJĄCE Z POLITYKI UE... 63 6.2. CELE WYNIKAJĄCE Z POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAOSTWA... 64 6.3. POWIĄZANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI Z DOKUMENTAMI O RANDZE KRAJOWEJ I MIĘDZYNARODOWEJ... 65 6.2.1. Polityka Ekologiczna Paostwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016... 65 6.2.2. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014... 66 6.2.3. Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2020... 68 6.2.4. Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032... 68 6.2.5. Polityka Unii Europejskiej... 69 7. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAO NA ŚRODOWISKO PROJEKTU PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2011-2014 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2015-2018... 71 7.1 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA... 71 7.2. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI... 78 8.ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAO NA ŚRODOWISKO... 91 8.1. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA... 91 8.2. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI... 92 9. OCENA ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNEGO... 94 10.ANALIZA MOŻLIWYCH ROZWIĄZAO ALTERNATYWNYCH... 95 10.1 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA... 95 10.2. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI... 95 11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEO PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA... 96 11.1. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA... 96 11.2. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI... 97 12. STRESZCZENIE... 97 13. ŹRÓDŁA I LITERATURA... 105 2

1.Wprowadzenie podstawa formalna opracowania Obowiązek przeprowadzenia prognozy oddziaływania na środowisko dla dokumentu Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawskopomorskiego na lata 2011-2014 z pespektywą na lata 2015-2018 wynika bezpośrednio z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). Zakres rzeczowy prognozy oddziaływania na środowisko został określony w art. 51 w/w ustawy. Zgodnie z powyższym artykułem prognoza powinna: 1. zawierać: a.) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b.) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c.) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d.) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e.) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2. określać, analizować i oceniać: a.) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b.) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c.) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, d.) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowania dokumentu, e.) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności: - różnorodność biologiczną, - ludzi, - zwierzęta, - rośliny, - wodę - powietrze, - powierzchnię ziemi, - krajobraz, - klimat, - zasoby naturalne, - zabytki, - dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. 3. przedstawiać: a.) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b.) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania 3

alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru oraz wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tych wskazanie napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Niniejszy dokument został opracowany zgodnie z podanym powyżej zakresem obowiązującej ustawy, a ponadto zakres został uzgodniony - pismem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 7.04.2011 - pismem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 23.03.2011 Konieczność opracowania dokumentu programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki odpadami wynika bezpośrednio z zapisów: - art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (tekst jednolity Dz. U. Nr 25/2008, poz. 150 z późniejszymi zmianami), - art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. Nr 185/2010, poz. 1243 z późniejszymi zmianami). Dokumenty powyższe wymagają aktualizacji nie rzadziej niż co cztery lata. W związku z powyższym w dniu 10.02.2011 Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego przyjął uchwałę nr 10/120/11 w sprawie przystąpienia do kolejnej aktualizacji Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego, zakładając, że powyższy dokument obejmować będzie lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018. Dokument powyższy został sporządzony przez Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, a nadzór nad przygotowaniem dokumentu pełnił Departament Środowiska i Geologii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Prognoza oddziaływania na środowisko Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011-2014 z pespektywą na lata 2015-2018 została opracowana przez Przedsiębiorstwo Usługowe EPRO na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego Departamentu Środowiska i Geologii. Celem głównym opracowanej prognozy oddziaływania na środowisko Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami dla województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018 jest określenie możliwych skutków w środowisku, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji przedmiotowego dokumentu. Prognoza ma za zadanie określić wpływ na środowisko założonych celów i działań zawartych w analizowanym dokumencie.. Zakres opracowanego dokumentu jest zgodny z art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). Prognoza jest dokumentem wspierającym proces decyzyjny i procedurę konsultacji dokumentu. Wskazuje ona na możliwe skutki realizacji dokumentu i przedstawia zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia sposoby ich minimalizacji. 2.Metodyka zastosowana przy sporządzaniu prognozy Przedmiotowa prognoza została opracowana w oparciu o przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227 z późniejszymi zmianami), z uwzględnieniem zapisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny skutków niektórych planów i programów, dyrektywy 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska. 4

Dokumentem wyjściowym był projekt Programu Ochrony Środowiska z Planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018. (wersja z lipca 2011 r.). Podstawową metodą zastosowaną przy sporządzaniu powyższego dokumentu była analiza obecnego stanu środowiska oraz aktualnego stanu w zakresie gospodarki odpadami, a następnie analiza prognozowanego stanu gospodarki odpadami oraz proponowanych kierunków działań dla poszczególnych komponentów środowiska. Przeanalizowane zostały wyznaczone cele dla ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami oraz zaproponowane kierunki działania, aby te wyznaczone cele osiągnąć. Wnioski z przeprowadzonej analizy zostały odniesione do stanu środowiska w województwie i dokonano analizy skutków realizacji planowanych działań określonych w dokumencie. W niniejszej prognozie dokonano analizy oddziaływań na środowisko poszczególnych celów i kierunków działań przewidzianych do realizacji w ramach ww. projektu. Wykorzystano wyniki monitoringu środowiska zawarte w raportach WIOŚ o stanie środowiska regionu, dane literaturowe oraz ustalenia własne, które zestawiono z analizą regionalnych uwarunkowań ekofizjograficznych województwa. Przeanalizowano zaproponowane kierunki działań pod katem zgodności z działaniami określonymi w dokumentach nadrzędnych w stosunku do rozpatrywanego. Do zobrazowania i przedstawienia możliwych oddziaływań posłużono się jakościową analizą macierzową, w której zawarto: cele i kierunki działań planowane do realizacji w ramach POŚ i PGO, poszczególne elementy środowiska, na które może mieć wpływ realizacja zadań (różnorodność biologiczna, ludzie, zwierzęta, rośliny, woda, powietrze i klimat, powierzchnia ziemi, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne, Natura 2000). przewidywane oddziaływania i skutki wynikające z realizacji tych celów (z podziałem na oddziaływania bezpośrednie i pośrednie, wtórne i skumulowane, stałe i okresowe, pozytywne, negatywne i obojętne), Prognoza obejmuje analizę przewidywanych zmian w środowisku zarówno w wariacie wdrożenia ustaleń Programu Ochrony Środowiska z Planem gospodarki odpadami, jak też w przypadku braku jego realizacji. 5

3.Informacja o zawartości i głównych celach projektowanego Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018 Projekt Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami stanowi element realizacji polityki ekologicznej państwa na terenie województwa. Podstawę w tym zakresie stanowi dokument pn. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 2012 z perspektywą do roku 2016, przyjęty uchwałą Sejmu RP z dnia 22 maja 2009 r. (M.P. Nr 34, poz.501). Zgodnie z przepisami artykułów 17 i 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy województwa zarząd województwa opracowuje wojewódzki program ochrony środowiska. Program ochrony środowiska określa cele ekologiczne, priorytety, harmonogram działań proekologicznych oraz źródła finansowania niezbędne do osiągnięcia podstawowych celów. Jednocześnie, na podstawie art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2010r. Nr 185, poz. 1243 ze zm.) zarząd województwa ma obowiązek sporządzenia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Program ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami jest podstawą działań Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego w zakresie polityki ekologicznej i tworzenia innych programów branżowych oraz stanowi podstawę do formułowania wytycznych do powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Pierwszy Program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego opracowany został w roku 2003 i obejmował lata 2003-2006 z perspektywą na lata 2007-2010; dokument ten uchwalony został przez Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego uchwałą Nr XV/180/2003 z dnia 17 listopada 2003 r. Z uwagi na obowiązek aktualizowania programów ochrony środowiska i planów gospodarki odpadami nie rzadziej niż co cztery lata Zarząd Województwa opracował, a Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego Uchwałą Nr XXIV/468/08 z dnia 3 lipca 200 r. przyjął Program ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego 2010, który stanowi aktualizację dokumentu na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014. Obecny projekt, opracowany przez Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, stanowi kolejną aktualizację obejmującą lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018. Będący podstawą niniejszej prognozy projekt Programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego opracowany został w lipcu 2011 r. i zatwierdzony przez Zarząd Województwa w dniu 27.07.2011r. 3.1 Program Ochrony Środowiska Zgodnie z art. 17 ustawy Prawo ochrony środowiska, program ochrony środowiska określa w szczególności: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram przedsięwzięć ekologicznych, poziomy celów długoterminowych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. 6

Według opracowanego projektu do głównych celów Programu ochrony środowiska województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011 2014 z perspektywą na lata 2015-2018 należą: 1) Poprawa jakości środowiska, w tym: a) Poprawa jakości wód Kierunki działań do 2014 : realizacja inwestycji, zapisanych w Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych, w zakresie budowy, rozbudowy i/lub modernizacji oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) powyżej 2000 mieszkańców, realizacja zadań inwestycyjnych w zakresie budowy, rozbudowy i/lub modernizacji oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach poniżej 2000 RLM uwzględnionych w Programie wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej, w celu wypełnienia wymagań Dyrektywy 91/271/EWG, wspieranie realizacji projektów w zakresie zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych w tym w kierunku ich termicznego przekształcania, wspieranie budowy indywidualnych systemów oczyszczania ścieków lub innych odpowiednich rozwiązań zapewniających ten sam poziom ochrony środowiska w miejscach gdzie nie jest możliwa technicznie lub jest nieuzasadniona ekonomicznie budowa sieci kanalizacyjnej; budowa i rozbudowa systemów odbioru wód opadowych i roztopowych oraz ich oczyszczanie szczególnie w dużych miastach; wspieranie działań kontrolnych w zakresie likwidacji punktowych i obszarowych źródeł emisji nieoczyszczonych ścieków do środowiska wodnego i do ziemi; analiza wyników monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych, wytyczanie kierunków naprawczych dla poprawy złej jakości wód; edukacja ekologiczna społeczeństwa zakresie potrzeb i możliwości dążenia do ochrony stanu jakości wód powierzchniowych i podziemnych; realizacja założeń Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej w gospodarce rolnej; wspieranie działań inwestycyjnych, których wynikiem będzie eliminacja emisji zanieczyszczeń przemysłowych do środowiska wodnego i do ziemi, w tym substancji szczególnie szkodliwych oraz powodujących zasolenie; inicjowanie i wspieranie działań inwestycyjnych, których wynikiem będzie poprawa jakości wód przeznaczonych do spożycia; inicjowanie, wspieranie opracowania i wdrażania programów naprawczych dla jednolitych części wód powierzchniowych sklasyfikowanych poniżej stanu dobrego ze szczególnym uwzględnieniem tych, posiadających zły stan ekologiczny (zlewnia rzeki Noteć i inne zlewnie, które w wyniku prowadzonych ocen w kolejnych latach działania Programu posiadały będą zły stan ekologiczny); realizacja zadań inwestycyjnych zapisanych w dokumentach planistycznych wynikających z wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej, inicjowanie, wspieranie opracowania i wdrażania programów naprawczych dla zbiorników zaporowych posiadających zły potencjał ekologiczny (w szczególności: Zbiornik Włocławski, Koronowski, Żur); b) Poprawa jakości powietrza atmosferycznego i ochrona klimatu Kierunki działań do 2014 r. analiza wyników monitoringu jakości powietrza atmosferycznego według ocen rocznych, określanie kierunków działań naprawczych dla stref należących do klasy C; 7

analiza skuteczności wdrażanych programów naprawczych w poszczególnych strefach, szczególnie z uwzględnieniem stref utrzymujących w latach 2006-2009 niekorzystną klasę C; sporządzanie i wdrażanie programów naprawczych dla stref zaklasyfikowanych do klasy C; podejmowanie działań w celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska poprzez utrzymywaniu poziomu substancji w powietrzu poniżej lub co najwyżej na poziomie celu długoterminowego; wyznaczanie stref ograniczonej dostępności komunikacji w miastach, a zwłaszcza w miastach dużych, centrach zabytkowych, strefach uzdrowiskowych i szpitalnych w połączeniu z właściwie prowadzoną polityką parkingową; budowa obwodnic ze szczególnym uwzględnieniem miejscowości, przez które przebiegają główne drogi (np. drogi ekspresowej S 10) ograniczenie docelowo eliminacja niskiej emisji ze źródeł komunalnych w miastach i terenach zwartej zabudowy mieszkaniowej poprzez: sukcesywną budowa sieci gazowej, zastępowanie paliw wysokoemisyjnych paliwami ekologicznymi (paliwami niskoemisyjnymi) oraz energią ze źródeł zbiorczych lub energią ze źródeł odnawialnych; analiza stopnia dostosowania się podmiotów gospodarczych do zapisów DyrektywyRady 96/61/WE (zwaną Dyrektywą IPPC) w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń oraz wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT); wspieranie w uzyskaniu oraz promocja jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych uzyskujących certyfikat ISO; wycofywanie z obrotu i stosowania substancji niszczących warstwę ozonową; osiągnięcie poziomu celu długoterminowego stężenia ozonu w powietrzu atmosferycznym na poziomie 6000 µg/m3 h w roku 2020, edukacja ekologiczna w zakresie potrzeb i możliwości dążenia do ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu m.in. poprzez oszczędność energii elektrycznej, promowanie stosowania niskoemisyjnych lub odnawialnych źródeł energii, biopaliw itp. c) Poprawa klimatu akustycznego Kierunki działań do 2014 r. analiza wyników rocznego monitoringu hałasu, określanie kierunków działań naprawczych; opracowanie map akustycznych dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy miasto Toruń i Włocławek oraz terenów poza aglomeracjami znajdującymi się w zasięgu oddziaływania dróg, po których przejeżdża ponad 3 000 000 pojazdów rocznie (czyli 8219 pojazdów/dobę); opracowanie i wdrażanie programów naprawczych - programów ochrony środowiska przed hałasem; analiza skuteczności realizacji działań zawartych w programach ochrony środowiska przed hałasem; wspieranie działań prowadzących do eliminacji bądź ograniczenia do poziomów dopuszczalnych emisji hałasu przemysłowego; zachowanie właściwych odległości od elektrowni wiatrowych w stosunku do istniejącej i planowanej zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi gwarantujących zachowanie dopuszczalnych poziomów natężenia hałasu, wspieranie działań prowadzących do ograniczenia emisji hałasu komunikacyjnego w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców Bydgoszcz, Toruń, Włocławek oraz miast poniżej 100 tys. mieszkańców Grudziądz, Tuchola, Łasin, Świecie, Jabłonowo Pomorskie, Radzyń Chełmiński, Chełmno, Wąbrzeźno, Brodnica, Nakło n/notecią, 8

Golub Dobrzyń, Rypin, Ciechocinek, Żnin, Inowrocław, Strzelno, Aleksandrów Kujawski, Lipno, Mogilno, Radziejów i Kowal, na terenie których badania prowadzone w porze dnia i dnia i nocy wykazywały przekroczenia dopuszczalnych poziomów dźwięku; wspieranie realizacji inwestycji wpływających na zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego budowę obwodnic, budowę i przebudowę dróg, realizacja elementów technicznych zieleni izolacyjnej itp.; prowadzenie działań prewencyjnych w zakresie przeciwdziałania negatywnemu oddziału akustycznego elektrowni wiatrowych w stosunku do istniejących i planowanych terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi, kontynuacja działań monitorujących używanie spalinowego sprzętu motorowodnego na wodach powierzchniowych; monitorowanie przestrzegania zasad strefowania terenów w planowaniu przestrzennym w odniesieniu do nowo zagospodarowywanych terenów d) Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Kierunki działań do 2014 r. analiza wyników monitoringu pól elektromagnetycznych pod kątem ochrony ludności przed wzrostem poziomów sztucznie wytworzonych pól elektromagnetycznych w środowisku ; prowadzenie monitoringu poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku wraz z rejestrem informacji o terenach, na których występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych; monitorowanie przestrzegania zasad ochrony ludzi przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych w planowaniu przestrzennym w odniesieniu do terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności. e) Ochrona przed poważnymi awariami i poważnymi awariami przemysłowymi Kierunki działań do 2014 r. edukacja ekologiczna w celu wykreowania właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacjach wystąpienia zagrożeń środowiska powodowanych wystąpieniem zdarzeń o znamionach poważnych awarii; wyznaczanie bezpiecznych miejsc parkingowych dla pojazdów przewożących substancje niebezpieczne; zbudowanie sprawnego systemu monitoringu transportu substancji niebezpiecznych na terenie województwa; analiza porównawcza (bieżąca i z lat poprzednich) liczby, miejsc oraz rodzaju materiałów niebezpiecznych będących sprawcami wystąpienia zdarzeń o znamionach poważnych awarii, w celu wytypowania miejsc i obiektów wymagających objęciem działaniami kontrolnymi; wspieranie Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych w doposażaniu w specjalistyczny sprzęt ratownictwa technicznego; f) Zarządzanie środowiskiem w aspekcie ochrony zdrowia Kierunki działań do 2014 r. wdrażanie strategicznego programu rządowego Środowisko a zdrowie, zgodnego z wytycznymi Europejskiego Biura Światowej Organizacji Zdrowia, stwarzanie i doskonalenie dostępnych systemów informacyjnych dla celów monitoringu Środowiskowych zagrożeń zdrowia i ich skutków, wprowadzenie ekologicznych systemów grzewczych w miastach, w których notuje się przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji, w celu zmniejszenia zapadalności na choroby układu oddechowego; 9

przyspieszenie budowy systemów oczyszczania i odprowadzania ścieków na terenach wiejskich; łagodzenie istniejących nieprawidłowości lokalizacyjnych przez budowę ekranów akustycznych i innych zabezpieczeń; wdrożenie programów profilaktyki medycznej skutków zdrowotnych narażenia na szkodliwe czynniki środowiska; wspieranie sukcesywnej eliminacji z rynku benzyn wysokooktanowych oraz samochodów bez katalizatorów, promowanie stosowania paliw ekologicznych; restrukturyzacja produkcji rolniczej na obszarach o glebach nadmiernie zanieczyszczonych substancjami chemicznymi; stosowanie skutecznych technologii uzdatniania wody w systemach powierzchniowych ujęć wód, zapobiegających powstawanie wtórnych mikro zanieczyszczeń wody; opracowanie i wdrażanie zintegrowanych programów edukacji ekologicznej, zdrowotnej i konsumenckiej; doskonalenie systemu wczesnego wykrywania zagrożeń ludzi i środowiska ze strony promieniowania jonizującego i niejonizującego; 2) Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii, w tym: a) Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość Kierunki działań do roku 2014: modernizacja procesów przemysłowych w kierunku osiągnięcia normatywów najlepszej dostępnej techniki, wspieranie i intensyfikacja stosowania zamkniętych obiegów wody w przedsiębiorstwach, wspieranie działań zmierzających do zmniejszenia zużycia wody i podniesienia efektywności wykorzystania energii w gospodarce komunalnej, wspieranie działań mających na celu minimalizację i ograniczanie ilości powstawania odpadów, zwiększenie sprawności wytwarzania energii i zmniejszenia strat energii w przesyle. b) Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy Kierunki działań do roku 2014: realizacja działań zmierzających do obniżenia zagrożenia powodziowego wynikających z wdrażania Dyrektywy 2007/60/WE w sprawie oceny i zarządzania ryzykiem powodziowym, tworzenie warunków do szerokiego korzystania z wód (rekreacja, energetyka, żegluga- modernizacja i rozwój śródlądowych dróg wodnych,) przy niepogarszaniu ich jakości, realizacja programu małej retencji województwa kujawsko - pomorskiego, realizacja programu ochrony przeciwpowodziowej w województwie kujawskopomorskim, przebudowa, rozbudowa, budowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych, monitoring właściwego utrzymania wód i urządzeń wodnych, utrzymanie koryt rzecznych, modernizacja urządzeń wodnych melioracji podstawowych poprzez udrażnianie rzek i kanałów dla ryb dwuśrodowiskowych, poprawa warunków do korzystania z wód (tworzenie rezerw wodnych) oraz ochrona obszarów wodno-błotnych, wyznaczenie obszarów zalewowych i polderów, 10

budowa, przebudowa i modernizacja melioracji szczegółowych (w tym tworzenie zasobów wodnych poprzez nawadnianie). c) Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych Kierunki działań do roku 2014: sporządzenie analizy dotyczącej wyznaczenia terenów dla lokalizacji elektrowni wiatrowych, w tym szczególnie parków wiatrowych oraz innych instalacji OZE, intensyfikacja wykorzystania mechanizmów wsparcia rozwoju OZE z prowadzeniem działań edukacyjnych oraz popularyzacyjnych, lokalizowanie elektrowni wiatrowych na terenach nie kolidujących z obszarami chronionymi, obszarami o walorach kulturowych i przyrodniczych, w tym szlakami wędrówek ptaków, budynkami mieszkalnymi, budynkami mieszkalnymi w zabudowie zagrodowej z zachowaniem i poszanowaniem ładu przestrzennego województwa, wspieranie i aktywizacja samorządów gminnych w kierunku wykorzystania lokalnych zasobów dla zwiększenia ilości energii uzyskiwanej ze źródeł odnawialnych, wspieranie wykorzystania wód termalnych jako ekologicznego źródła ciepła, realizacja przedsięwzięć z zakresu małej retencji (hydroelektrownie) z zachowaniem drożności korytarzy ekologicznych. 3) Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych, w tym: a) Ochrona przyrody i krajobrazu Kierunki działań do roku 2014: udział samorządu województwa w racjonalnym kształtowanie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 na terenach najcenniejszych przyrodniczo z zachowaniem możliwości rozwoju gospodarczego województwa, opiniowanie planów ochrony i planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 pod kątem osiągnięcia kompromisu między ochroną przyrody a racjonalnym rozwojem społeczno-gospodarczym, opiniowanie planów ochrony dla rezerwatów przyrody, powiększenie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego na tereny północnej części Kotliny Toruńskiej i jej strefy krawędziowej, sporządzanie i aktualizacja planów ochrony dla parków krajobrazowych, dostosowanie reżimów ochronnych na obszarach chronionych do potrzeb ochrony przyrody i krajobrazu oraz do zamierzeń rozwoju społeczno-gospodarczego, realizacja powszechnej inwentaryzacji przyrodniczej ze szczególnym uwzględnieniem obszarów chronionych i korytarzy ekologicznych, wdrażanie zasad ochronnych na obszarze rezerwatu biosfery Bory Tucholskie, dalsze wdrażanie strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski, utrzymanie różnorodności siedlisk przyrodniczych oraz gatunków i ich siedlisk, utrzymywanie na właściwym poziomie populacji bobra, zwiększenie do stanu właściwego liczebności populacji dzikiego królika, zająca, bażanta i kuropatwy, ochrona krajobrazu otwartego przed inwestycjami dysharmonijnymi, wprowadzenie programu udrożnienia rzek w celu umożliwienia migracji organizmów wodnych, intensyfikacja wdrażania i promocji programów rolnośrodowiskowych, poprawa stanu zniszczonych cennych przyrodniczo ekosystemów, zwłaszcza dolin rzecznych oraz siedlisk, w tym wodno-błotnych i leśnych, wspieranie kompleksowych badań florystycznych, faunistycznych i krajobrazowych oraz rozwój systemu wymiany informacji przyrodniczej, sukcesywna rewaloryzacja parków podworskich i miejskich, przeciwdziałanie wprowadzaniu gatunków obcej flory i fauny. 11

b) Ochrona i zrównoważony rozwój lasów Kierunki działań do roku 2014: zwiększanie lesistości województwa w wyniku dalszego zalesienia gruntów porolnych na poziomie co najmniej 300 ha rocznie, uwzględnianie uwarunkowań przyrodniczo-krajobrazowych w planowaniu nowych zalesień, kształtowanie zielonych pierścieni wokół Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego oraz wokół Włocławka i Grudziądza, działania na rzecz dostosowania składu gatunkowego drzewostanów do siedlisk poprzez ograniczenia nasadzeń sosny na rzecz gatunków liściastych, zwiększenie stabilności ekosystemów leśnych poprzez zróżnicowanie struktury pionowej drzewostanów, urozmaicenie formy zmieszania, racjonalne rekreacyjne udostępnianie lasów, tworzenie spójnych kompleksów leśnych szczególnie w obszarze korytarzy ekologicznych i wododziałów, kontynuowanie przebudowy drzewostanów zniekształconych lub uszkodzonych w wyniku działalności człowieka, kontynuowanie i rozwijanie monitoringu środowiska leśnego w celu rozpoznania stanu lasu, przeciwdziałania pożarom, rozwojowi szkodników i chorób. c) Ochrona powierzchni ziemi i gleb Kierunki działań do roku 2014: prowadzenie działań prewencyjnych w zakresie przeciwdziałania wyłączania z użytkowania rolniczego gleb o wysokich walorach użytkowych, przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej w zakresie ochrony gleb użytkowanych rolniczo, ograniczanie procesów erozji wodnej i wietrznej, prowadzenie okresowych badań jakości gleby i ziemi, rekultywacja gleb zdegradowanych metodami biologicznymi i technicznymi, wdrażanie programów rolnośrodowiskowych uwzględniających działania prewencyjne, prowadzenie bieżącej rekultywacji i zagospodarowania gruntów zdegradowanych, w tym terenów powojskowych i poprzemysłowych, preferowanie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w kierunku leśnym i wodnym. d) Ochrona zasobów kopalin Kierunki działań do roku 2014: dalsze rozpoznawanie bazy surowcowej oraz stworzenie i systematyczne aktualizowanie bilansu kopalin województwa kujawsko-pomorskiego, ochrona zasobów perspektywicznych kopalin w tym wód leczniczych i termalnych przed ich ilościową i jakościową degradacją na skutek nadmiernej eksploatacji oraz przenikania do warstw wodonośnych zanieczyszczeń z powierzchni ziemi, unikanie lokalizacji inwestycji strategicznych na terenach złóż kopalin, niepodejmowanie eksploatacji złóż węgla brunatnego na terenie województwa do czasu kompleksowej oceny korzyści i szkód ekologicznych, ekonomicznych i społecznych tego typu działań, zmniejszanie strat zasobów i surowców w toku ich pozyskiwania przez właściwą i oszczędną gospodarkę złożem, pełne wykorzystanie kopaliny głównej oraz kopalin towarzyszących, jak również odzysk surowców z kopalin odpadowych, wykorzystanie surowców zawartych w hałdach, zwałach oraz osadnikach, 12

poszukiwanie złóż gazu łupkowego i ewentualna ich eksploatacja z zachowaniem wymogów ochrony środowiska, w tym nie dopuszczeniem do zanieczyszczenia wód i jak najmniejszych przekształceń powierzchni ziemi, zastępowanie kopalin surowcami z innych źródeł, w szczególności surowcami odtwarzalnymi i odzyskiwanymi z odpadów, wielokierunkowe wykorzystanie wód leczniczych i termalnych, zagospodarowanie perspektywicznych wyrobisk pokopalnianych (np. po wydobyciu soli kamiennej) dla potrzeb magazynowania paliw (np. gaz ziemny, ropa naftowa, produkty naftowe), przeciwdziałanie nielegalnej eksploatacji kopalin. 4) Działania systemowe w ochronie środowiska, w tym: a) Edukacja ekologiczna i udział społeczeństwa w ochronie środowiska Kierunki działań do 2014 r. : Opracowanie i wdrażanie programów szkolnych z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, Szkolenie kadry nauczycielskiej oraz organizatorów turystyki i wypoczynku w zakresie treści i metodyki przekazywania wiedzy ekologicznej, Podnoszenie świadomości ekologicznej decydentów, Przygotowywanie i publikowanie rzetelnej łatwo dostępnej informacji o stanie i zagrożeniach środowiska, Prowadzenie skutecznej edukacji ekologicznej, realizacja szeregu działalności promujących tematykę ekologiczną organizacja wydarzeń i imprez (konkursy, przeglądy, wystawy, happeningi), prowadzenie działalności wydawniczej i promocyjnej, w tym w oparciu o produkty markowe regionu, Tworzenie i rozwijanie bazy dydaktycznej edukacji ekologicznej, Opracowywanie i realizacja programu regionalnego z zakresu edukacji ekologicznej oraz tożsamych programów dla szczebla powiatowego i gminnego. b) Rozwój badań i postęp techniczny Kierunki działań do 2014 r. : Zwiększenie środków finansowych kierowanych na potrzeby rozwoju szkolnictwa wyższego i instytucji naukowo-badawczych regionu zajmujących się problematyką ochrony środowiska połączona z racjonalizacją ich wydatkowania, Zwiększenie wagi opinii i doradztwa naukowych środowisk z zakresu nauk przyrodniczych i ochrony środowiska w procesie podejmowania decyzji administracyjnych, Wsparcie dla przedsiębiorstw wdrażających i stosujących rozwiązania technologiczne o innowacyjnym charakterze. c) Planowanie przestrzenne w ochronie środowiska Kierunki działań do 2014 r. : Wsparcie dla procesów legislacyjnych służących reformie obecnego systemu planowania przestrzennego Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska, Ograniczenie rozpraszania budownictwa i jego koncentracja, intensyfikacja wykorzystania terenów w ramach istniejącego zainwestowania, w szczególności budownictwa mieszkaniowego. Uwzględnianie w polityce przestrzennej progów poziomu chłonności środowiskowa i pojemności przestrzennej, 13

Wyznaczenie korytarzy ekologicznych rangi ponadlokalnej dla potrzeb opracowań ekofizjograficznych i prognoz oddziaływania na środowisko oraz ich zagospodarowanie zgodnie ze specyfiką, Prowadzenie efektywnego monitoringu obecnych i planowanych zmian zachodzących w środowisku, Prowadzenie analiz scenariuszowych i budowanie modeli zmian funkcji przestrzeni w relacji do istniejących i potencjalnych zagrożeń środowiskowych, Ograniczanie zagospodarowania na terenach zagrożonych powodzią. d) Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska. Kierunki działań do 2014 r. : Stosowanie w systemie zamówień publicznych oraz publicznych dotacji i dofinansowań preferencji dla przedsiębiorstw o proekologicznym podejściu w ramach prowadzonych działalności (stosowanie systemów zarządzania środowiskowego, certyfikacja działalności), Promocja i wsparcie dla zastosowania w przedsięwzięciach i procesach koncepcji najlepszych dostępnych technik (BAT), Wsparcie dla jednostek publicznych i podmiotów gospodarczych uzyskujących certyfikaty norm ISO (w szczególności normy ISO 14001) Upowszechnianie zastosowania w przedsiębiorstwach, zwłaszcza z gałęzi o znacznym negatywnym wpływie na środowisko, systemów zarządzania środowiskowego i systemu EMAS, Stosowanie innowacyjnych prośrodowiskowych rozwiązań w inwestycjach finansowanych ze środków publicznych 3.2. Plan gospodarki odpadami Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. Nr 185/2010, poz. 1243 z późniejszymi zmianami) plan gospodarki odpadami określa: 1. opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający informacje dotyczące: a.) rodzaju, ilości i źródła pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, b.) wyszczególnienia posiadaczy odpadów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, c.) rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, d.) identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania odpadów, 2. cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania, 3. prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami, 4. zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, 5. rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji, 6. instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące elementy: a.) wskazanie źródeł finansowania planowanych działań, b.) harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska 7. system gospodarowania odpadami, 8. system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami 14

Ponadto zakres planu gospodarki odpadami określa rozporządzenie ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 46, poz. 333). Cele główne Planu Gospodarki Odpadami województwa kujawsko-pomorskiego uwzględniające politykę ekologiczną państwa oraz zapisy KPGO 2014 są następujące: zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów; wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Celem nadrzędnym polityki ekologicznej w zakresie gospodarowania odpadami na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego jest zapobieganie powstawaniu odpadów, przy rozwiązywaniu problemu odpadów u źródła", odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych w inny sposób. W Planie Gospodarki Odpadami dla województwa kujawsko-pomorskiego określono także cele szczegółowe, które są zgodne z założeniami KPGO 2014, z dostosowaniem do wymogów wynikających z regionalnego charakteru problemu. Poniżej przedstawiono cele i działania dla poszczególnych rodzajów odpadów. 3.2.1. Odpady komunalne Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi w sektorze komunalnym jest: - objęcie 100% mieszkańców województwa zorganizowaną zbiórką odpadów i wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska, - rozszerzenie selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, - rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, - zintensyfikowanie działań zmierzających do likwidacji, rekultywacji bądź modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów, - utworzenie Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi. Celami średniookresowymi w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi są: objecie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100% mieszkańców, zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby w 2013r. nie było składowanych więcej niż 50%, a w 2020r. nie więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995r., zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy, tworzenie Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi i prowadzenie przez gminy wspólnych systemowych i kompleksowych rozwiązań w gospodarce odpadami komunalnymi, zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów i dzikich wysypisk, zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, 15

rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie ich składowania, zapewnienie pełnej skuteczności działania systemu zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odzysku, w tym recyklingu odpadów powstających z pojazdów wycofanych z eksploatacji. Głównymi działaniami niezbędnymi do realizacji gospodarki odpadami komunalnymi na terenie województwa kujawsko-pomorskiego do 2014 r. są: objęcie 100% mieszkańców województwa zorganizowaną zbiórką odpadów i wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska, dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w szczególności: - odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów zielonych i odpadów organicznych z gospodarstw domowych, - odpadów opakowaniowych, - odpadów wielkogabarytowych, - odpadów budowlanych, - odpadów niebezpiecznych. zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, tworzenie Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi i prowadzenie przez gminy wspólnych systemowych i kompleksowych rozwiązań w gospodarce odpadami komunalnymi, wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym metod termicznego przekształcania odpadów, kontynuacja i intensyfikacja działań edukacyjnych, mających na celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Zbieranie i transport odpadów Osiągnięcie zaplanowanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych przewidywane jest poprzez: kontrolowanie przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych, kontrolowanie przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości ustaleń zawartych w w/w zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów, doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych, prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania następujących frakcji odpadów komunalnych: odpady zielone z ogrodów i parków, papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma itp.), odpady opakowaniowe ze szkła (bezbarwne i kolorowe), tworzywa sztuczne i metalowe, zużyte baterie i akumulatory, przeterminowane leki, chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe itp.) meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano remontowe, Odzysk i unieszkodliwianie odpadów Przewiduje się maksymalizację odzysku poprzez: zapewnienie, że odpowiednia przepustowość instalacji będzie dostępna, aby przetworzyć wszystkie selektywnie zebrane odpady, poprzez odpowiednie monitorowanie zrealizowanych i planowanych inwestycji, stymulowanie rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne poprzez wspieranie współpracy organizacji odzysku, przemysłu i samorządu terytorialnego oraz konsekwentne egzekwowanie obowiązków w zakresie odzysku i recyklingu, promowanie produktów wytworzonych z materiałów odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne jak również zamówienia publiczne, 16

wydawanie pozwoleń tylko na budowę instalacji realizujących założenia planów gospodarki odpadami odpowiedniego szczebla i których celowość została potwierdzona analizą ekonomiczną, zachęcania inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji strategicznych zgodnie z planami gospodarki odpadami, wspieranie i promocja badań nad technologiami odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Aby ograniczyć składowanie odpadów ulegających biodegradacji przewidywana jest budowa linii technologicznych do ich przetwarzania: kompostowni odpadów organicznych, linii mechaniczno biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, instalacji fermentacji odpadów (organicznych i zmieszanych), zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych. Wdrażanie systemowych i kompleksowych rozwiązań w gospodarce odpadami komunalnymi W celu wdrożenia wspólnych systemowych i kompleksowych rozwiązań w gospodarce odpadami komunalnymi przewiduje się: I. Utworzenie regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniających w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki, zapewniające co najmniej następujący zakres usług: mechaniczno biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni, składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, kompostowanie odpadów zielonych, sortownie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie), zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny). Podstawą gospodarki odpadami komunalnymi w województwie winno być pięć Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi (RGOK), w ramach których funkcjonować winny wszelkie niezbędne urządzenia i instalacje, w tym wskazane, już istniejące na terenie województwa składowiska odpadów, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki i posiadające przepustowość wystarczającą do przyjmowania i przetwarzania odpadów z wyznaczonych zasięgiem obszarów: 1. Region Gospodarki Odpadami I - obejmujący: miasto Bydgoszcz, miasto Toruń, powiat bydgoski: m i gm. Solec Kujawski, gm. Białe Błota, gm. Dąbrowa Chełmińska, gm. Dobrcz, gm. Nowa Wieś Wielka, gm. Osielsko, gm. Sicienko, powiat nakielski: m i gm. Mrocza, powiat toruński: gm. Lubicz, gm. Łubianka, gm. Łysomice, gm. Wielka Nieszawka, gm. Zławieś Wielka, gm. Czernikowo, gm. Obrowo; obsługujący na dzień 31.12.2009 722 518 mieszkańców 2. Region Gospodarki Odpadami II obejmujący: miasto Włocławek, powiat aleksandrowski: m. Aleksandrów Kujawski, m. Ciechocinek, m. Nieszawa, gm. Aleksandrów Kujawski, gm. Bądkowo, gm. Koneck, gm. Raciążek, gm. Waganiec, gm. Zakrzewo, powiat radziejowski: m. Radziejów, m. i gm. Piotrków Kujawski, gm. Bytoń, gm. Dobre, gm. Osięciny, gm. Radziejów, gm. Topólka, powiat włocławski: m. Kowal, m. i gm. Brześć Kujawski, m. i gm. Chodecz, m. i gm. Izbica Kujawska, m. i gm. Lubraniec, gm. Baruchowo, gm. Boniewo, gm. Choceń, m. Kowal, gm. Lubanie, gm. Włocławek, m. i gm. Lubień Kujawski, gm. Fabianki powiat lipnowski: m. Lipno, m. i gm. Dobrzyń n/wisłą, m. i gm. Skępe, gm. Bobrowniki, gm. Chrostkowo, gm. Kikół, gm. Lipno, gm. Tłuchowo, gm. Wielgie, powiat golubsko-dobrzyński: gm. Zbójno; obsługujący na dzień 31.12.2009-371 150 mieszkańców 3. Region Gospodarki Odpadami III obejmujący: powiat inowrocławski: m. Inowrocław, m. i gm. Gniewkowo, m. i gm. Janikowo, m. i gm. Kruszwica, m. i gm. Pakość, gm. Dąbrowa Biskupia, gm. Inowrocław, gm. Rojewo, gm. Złotniki Kujawskie, powiat mogileński: m. i gm. Mogilno, m. i gm. Strzelno, gm. Jeziora Wielkie, gm. Dąbrowa, powiat nakielski: m. i gm. Kcynia, m. i gm. Szubin, m. i gm. Nakło n/notecią, gm. Sadki, powiat żniński: m. i gm. 17