ZAKRES WYMAGAŃ Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ CZŁOWIEKA DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Znajomość mian anatomicznych w języku polskim i angielskim. Płaszczyzny i osie ciała. Okolice ciała ludzkiego. Narządy bierne ruchu: ogólna budowa kości /kształt, skład, wewnętrzna budowa, właściwości fizyczne i biologiczne /, rozwój i wzrastanie kości, czynność kości, okostna i ochrzęstna, szpik kostny. Znajomość budowy i umiejętność rozpoznawania wymienionych kości: czaszki, łopatki, obojczyka, kości ramiennej, promieniowej, łokciowej, miednicznej, udowej, piszczelowej, żeber, mostka, kręgów i kości krzyżowej; pozostałe kości ogólna charakterystyka, położenie, połączenia. Ogólna budowa połączeń kości /połączenia ścisłe i wolne, stałe i niestałe składniki stawu, rodzaje stawów, rodzaje ruchów w stawach/. Znajomość budowy niżej wymienionych stawów /powierzchnie stawowe, torebki stawowe, więzadła położenie i przyczepy, rodzaje i zakres ruchów/: skroniowo-żuchwowego, szczytowo-potylicznego, szczytowo-obrotowego, ramiennego, łokciowego, promieniowo-nadgarstkowego, biodrowego, kolanowego i skokowego górnego; pozostałe połączenia powierzchnie stawowe, położenie więzadeł, mechanika stawów. Znajomość przyczepów więzadeł: podłużnego przedniego i tylnego oraz karkowego. Jamy i doły czaszki. Mechanika czaszki. Kręgosłup, klatka piersiowa, miednica. Narządy czynne ruchu: ogólna budowa mięśni /kształt, skład, przyczepy, naczynia i nerwy, fizyczne i biologiczne właściwości/. Mechanika mięśni, narządy pomocnicze mięśni. Podział mięśni na grupy czynnościowo-topograficzne. Topografia poszczególnych mięśni. Grupowe unerwienie mięśni. Znajomość przyczepów następujących mięśni: żwacza, skroniowego, skrzydłowego przyśrodkowego i bocznego, mostkowoobojczykowo-sutkowego, dwubrzuścowego, żuchwowo-gnykowego, naramiennego, dwugłowego i trójgłowego ramienia, kruczo-ramiennego, zginacza powierzchownego i głębokiego palców, zginacza długiego kciuka, ramiennopromieniowego, prostownika palców, biodrowo-lędźwiowego, czworo- i dwugłowego uda, krawieckiego, piszczelowego przedniego i tylnego, strzałkowego długiego, brzuchatego łydki, przywodziciela wielkiego, piersiowego większego, zębatego przedniego, najszerszego grzbietu, czworobocznego, przepony, prostego brzucha, skośnego zewnętrznego i wewnętrznego brzucha oraz poprzecznego brzucha. Działanie mięśni na stawy: skroniowo-żuchwowy, ramienny, łokciowy, promieniowonadgarstkowy, śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe, biodrowy, kolanowy, skokowe oraz kręgosłup i klatkę piersiową Powięzie: głowy i szyi, klatki piersiowej, grzbietu, brzucha, miednicy mniejszej, barku, ramienia, przedramienia, ręki, biodra, uda, goleni i stopy. Trójkąty szyi, dół pachowy i jama pachowa, dół łokciowy, dół kulszowo-odbytniczy, trójkąt udowy i podkolanowy. Kanały: nadgarstka, pachwinowy, przywodzicieli, sromowy, udowy, zasłonowy, kostki przyśrodkowj
Miejsca zmniejszonego oporu ścian brzucha. Pochewka mięśnia prostego brzucha. Dno miednicy. Pochewki ścięgien ręki i stopy. Narządy wewnętrzne: budowa, topografia, unaczynienie, unerwienie oraz czynność narządów układu trawiennego, oddechowego i moczowo-płciowego / nie jest wymagana znajomość przyczepów mięśni języka, podniebienia, gardła, krtani oraz krocza/. Najczęstsze wady rozwojowe narządów. Czas wykłuwania się zębów mlecznych i stałych. Zstępowanie gruczołów płciowych. Otrzewna rozwój, budowa, znaczenie, topografia. Zachyłki otrzewnej. Śródpiersie ograniczenie, podział, zawartość. Opłucna budowa, unaczynienie i unerwienie, topografia. Gruczoły dokrewne: budowa, unaczynienie, topografia, czynność. Hormony. Korelacja gruczołów. Narządy zmysłów : budowa, lokalizacja, unerwienie, unaczynienie oraz czynność narządów: wzroku, przedsionkowo-ślimakowego, powonienia, smaku oraz czucia powierzchownego i głębokiego /nie jest wymagana znajomość przyczepów mięśni: gałki ocznej, tarczkowych oraz kosteczek słuchowych/. Ciecz wodnista, śródchłonka i przychłonka: pochodzenie, drogi odpływu. Angiologia: Serce budowa, umocowanie, stosunki topograficzne, unaczynienie, unerwienie, czynność. Wady rozwojowe. Miejsca osłuchiwania zastawek. Pole bezwzględnego i względnego stłumienia serca. Osierdzie budowa, umiejscowienie, stosunki topograficzne. Krążenie małe i duże. Krążenie płodowe. Budowa i czynność ściany naczyń krwionośnych. Znajomość początku, przebiegu, zakończenia oraz gałęzi niżej wymienionych tętnic: pnia płucnego i tętnic płucnych, aorty, pnia ramienno-głowowego, tętnicy szyjnej wewnętrznej, zewnętrznej i wspólnej, podstawnej, podobojczykowej, pachowej, ramiennej, promieniowej, łokciowej, biodrowej wspólnej, wewnętrznej i zewnętrznej, udowej, podkolanowej, piszczelowej przedniej i tylnej, grzbietowej stopy, pnia trzewnego, krezkowej górnej i dolnej. Znajomość sieci grzbietowej nadgarstka, łuku dłoniowego powierzchownego i głębokiego oraz łuku podeszwowego /położenie, gałęzie tworzące i gałęzie odchodzące/ a także sieci stawowej kolana i łokcia /położenie, dopływy/. Pozostałe tętnice początek, położenie, obszar zaopatrzenia. Znajomość początku, przebiegu, zakończenia i dopływów niżej wymienionych żył: głównej górnej i dolnej, ramienno-głowowych, nieparzystych, szyjnej wewnętrznej, podobojczykowej, wrotnej oraz żył powierzchownych kończyny górnej i dolnej. Pozostałe żyły położenie, obszar drenowania, zakończenie. Zatoki opony twardej położenie, ujście. Sploty żylne położenie, drogi odpływu krwi. Zespolenia między krążeniem wewnątrz- i wewnątrzczaszkowym. Zespolenia między układem żyły wrotnej a układem żył głównych. Zespolenia między obu żyłami głównymi.
Układ chłonny: Budowa ściany naczyń chłonnych. Przewód piersiowy początek, przebieg, położenie, zakończenie. Położenie pozostałych głównych pni chłonnych: lędźwiowych, jelitowych, oskrzelowo-śródpiersiowych, podobojczykowego, szyjnego i przewodu chłonnego prawego. Naczynia chłonne głowy, kończyny górnej, klatki piersiowej, brzucha i miednicy oraz kończyny dolnej z jakich okolic odprowadzają limfę i dokąd uchodzą. Lokalizacja grup węzłów chłonnych głowy i szyi, kończyny górnej i dolnej, klatki piersiowej, brzucha i miednicy, z jakich okolic dochodzą do nich naczynia doprowadzające i dokąd podążają naczynia odprowadzające. Czynniki warunkujące przepływ limfy. Centralny układ nerwowy: ogólna budowa, podział ontogenetyczny. Znajomość budowy zewnętrznej i wewnętrznej mózgowia i rdzenia kręgowego, ośrodki i drogi nerwowe rdzenia kręgowego, jądra i drogi nerwów czaszkowych, ośrodki i drogi układu pozapiramidowego, tworu siatkowatego oraz móżdżku, ośrodki i drogi międzymózgowia. Lokalizacja czynności w korze mózgu. Drogi mózgu. Opony mózgowia i rdzenia kręgowego. Zbiorniki podpajęczynówkowe. Płyn mózgowo-rdzeniowy: miejsce wytwarzania, ilość, drogi odpływu, znaczenie. Naczynia mózgowia i rdzenia kręgowego. Układ nerwowy obwodowy: ogólna budowa nerwów, budowa nerwów rdzeniowych. Budowa i topografia splotów: szyjnego, ramiennego i lędźwiowo-krzyżowego. Znajomość miejsca odejścia, pochodzenia włókien, topografii oraz obszaru unerwienia następujących nerwów: przeponowego, pachowego, mięśniowo-skórnego, pośrodkowego, łokciowego, promieniowego, zasłonowego, udowego, pośladkowego górnego i dolnego, kulszowego, strzałkowego wspólnego i piszczelowego. Pozostałe nerwy rdzeniowe miejsce odejścia, położenie i obszar unerwienia. Nerwy czaszkowe: miejsce wyjścia z mózgowia oraz z czaszki, przebieg w zatoce jamistej, położenie w szczelinie oczodołowej górnej, lokalizacja zwojów. Znajomość topografii, rozgałęzień i zakresu unerwienia niżej wymienionych nerwów czaszkowych: błędnego, językowo-gardłowego, twarzowego i gałęzi nerwu trójdzielnego. Pozostałe nerwy czaszkowe położenie, zakres unerwienia. Znajomość unerwienia skóry oraz stawów kończyn. Układ nerwowy autonomiczny: właściwości budowy układu autonomicznego, podział, lokalizacja ośrodków w centralnym układzie nerwowym, zwoje i sploty układu autonomicznego.
Uwagi kliniczne: I semestr 1. Grzbiet: Laminektomia. Złamania i przemieszczenia kręgów C1 i C2, Stenoza lędźwiowa. Przepuklina jądra miażdżystego. Rozerwanie więzadeł kręgu C1. Nieprawidłowe krzywizny kręgosłupa. Ucisk korzeni nerwów rdzeniowych w odcinku L. Mielografia. Nakłucie lędźwiowe i znieczulenia. Niedokrwienie i urazy rdzenia kręgowego. 2. Klp: Klatka piersiowa cepowata. Torakotomia. Złamania żeber. Żebra dodatkowe. Zespół otworu górnego klp. Porażenie przepony. Blokada nerwu międzyżebrowego. Urazy opłucej. Niedodma płuca. Odma opłucnowa. Torakocenteza. Aspiracja ciał obcych. Zatorowość płucna. Rak płuca a nerwy śródpiersia. Odsłonięcie żył głównych. Zapalenie osierdzia, tamponada, perikardiocenteza. Wady rozwojowe przegrody. Opukiwanie serca. Echokardiografia, angiografia tt. wieńcowych. Niedrożność t. wieńcowej a układ bodźcoprzeowodzący. Stymulator serca. Ból przeniesiony pochodzenia sercowego. Zmienność miejsc odejścia dużych tt. Tętniak i koarktacja aorty. Uszkodzenie przewodu piersiowego. Alternatywne drogi napływu krwi żylnej do serca. 3. Czaszka: wszystko 4. Głowa: Blokady nerwów twarzy. Neuralgia i badanie n. V. Uszkodzenia n. VII. Tętno na t. twarzowej. Złamanie czaszki pterion. Zakrzepowe zapalenie ż. twarzowej. Przepuklina namiotu. Zapalenie opon miękkich. Urazy i krwawienia wewnątrzczaszkowe. Zlamania i guzy oczodołu. Odwarstwienie siatkówki. Odruch źrenicy na światło. Obrzęk tarczy n. II. Jaskra. Odruch rogówkowy. Zespół Hornera. Okolica przyuszna i skroniowa: wszystko. Próchnica, zapalenie miazgi, ropień zębów. Hiperdoncja. Blokada nerwu nosowopodniebiennego i podniebiennego większego. Uszkodzenie n. XII. Dojście chirurgiczne do dołu skrzydłowo-podniebiennego. Skrzywienie przegrody nosa. Zapalenie zatok szczękowych. Ucho: wszystko. Nerwy czaszkowe- podsumowanie: wszystko. 5. Szyja: Uszkodzenia odcinka C kręgosłupa. Zlamanie k. gnykowej. Porażenie m. szerokiego szyi. Kręcz szyi. Cewnikowanie ż. podobojczykowej. Poszerzenie i uszkodzenie ż. sz. zewn. Uszkodzenie n. przeponowego, n. XI. Zwężenie tt. szyjnych. Tętno na t. szyjnej wspólnej. Nadwrażliwość zatoki t. szczyjnej. Czynność kłębka szyjnego. Tętno i cenikowanie ż. szyjnej wewnętznej. Uszkodzenie cz. szyjnej pnia współczulnego. T. tarczowa najniższa. Torbiele przewodu tarczowo-językowego. Płat piramidowy. Laryngoskopia, próba Valsalvy. Aspiracja ciał obcych i chwyt Heimlicha. Tracheostomia. Przetoka zachyłka gruszkowatego. Tonsillektomia. Torbiele zatoki szyjnej. Przetoka tchawiczo-przełykowa. 6. Mózgowie i rdzeń nerwowy( Neuroanatomiia czynnościowa i kliniczna Narkiewicz, Moryś): zespoły kliniczne spowodowane uszkodzeniem przodomózgowia i kory asocjacyjnej,ośrodków mowy, zespoły związane z uszkodzeniem pnia mózgu, zamknięcie światła zatoki jamistej i odpływu z zatoki strzałkowej górnej, krwawienia wewnątrzczaszkowe, wodogłowie, zamknięcie światła naczyń mózgowych, uszkodzenie jąder podstawnych (ch. Parkinsona, pląsawica Huntingtona, hemibalizm), ch. Altzheimera, zespoły kliniczne związane z uszkodzeniem móżdżku, uszkodzenie hipokampa, uszkodzenia podwzgórza.