Jak uatwi klientowi wybór oferty kredytowej? Wiktor Materek Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego Seminarium Vademecum Nowych Produktów Hipotecznych, 30 marca 2006 r., Warszawa 1
Konsumenckie reimy informacyjne w Polsce Obowizkowy ustawa o kredycie konsumenckim Charakter informacji przekazywanych kredytobiorcy hipotecznemu Zalecany Rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego Dobrowolny Code of Conduct on Home Loans Edukacyjny Informator Kredytowy Fundacji Doradczy np. Bankier.pl Expander.pl 2
Ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim: Implementacja przepisów CONSUMER CREDIT DIRECTIVE (87/102/EWG) Zakres stosowania Typ harmonizacji Nowelizacja ustawy, która wesza w ycie 20 lutego 2006 r. Wymogi informacyjne okrelone w art. 4 7 ustawy Katalog sankcji okrelony w art. 15 oraz art. 18a 3
Ustawa o kredycie konsumenckim Wymogi informacyjne: forma pisemna, oznaczenie stron oraz przedmiotu umowy wysoko kredytu oraz zasady i termin jego spaty roczn stop oprocentowania oraz warunki jej zmiany, opaty i prowizje oraz inne koszty zwizane z udzieleniem kredytu informacj o cakowitym koszcie kredytu i rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania sposób zabezpieczenia oraz opaty nalene kredytodawcy z tego tytuu, informacj o cznej kwocie wszystkich kosztów, opat i prowizji, do których zapaty zobowizany jest konsument, informacj o uprawnieniu i skutkach przedterminowej spaty kredytu przez konsumenta, informacj o terminie, sposobie i skutkach wykonania uprawnienia do odstpienia od umowy przez konsumenta informacj o skutkach uchybienia postanowieniom dotyczcym zasad i terminu spaty kredytu informacj o rocznej stopie oprocentowania zaduenia przeterminowanego oraz warunki jej zmiany, a take informacj o innych kosztach ponoszonych przez konsumenta w zwizku z niewykonaniem przez niego zobowiza wynikajcych z umowy, w tym o kosztach upomnie lub wezwa do zapaty, kosztach sdowych i postpowania egzekucyjnego. 4
Prawo wspólnotowe Przepisy wspólnotowe Projekt nowej dyrektywy o kredycie konsumenckim Istotne! Zakres stosowania Rodzaj implementacji - Wyczenie kredytów hipotecznych - Maksymalna harmonizacja Zmiany w zakresie stosowania ustawy o kredycie konsumenckim (kredyty przeznaczone na cele mieszkaniowe) 5
Code of Conduct on Home Loans (Europejskie Porozumienie w sprawie dobrowolnego Kodeksu postpowania w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy kredytu mieszkaniowego) ródo: inicjatywa tzw. samoregulacji rodowisk industry i konsumenckich zakresie kredytów hipotecznych Forma: Dobrowolnie przyjte normy postpowa (nie ma charakteru wicej umowy) Cel: Zagwarantowanie przejrzystej i porównywalnej (zharmonizowanej) informacji wiadome podejmowanie decyzji i wybór korzystnych produktów przez konsumentów Standaryzacja informacji Polepszenie transparentnoci i porównywalnoci informacji Rozwój hipotecznych transakcji transgranicznych Zwikszenie konkurencyjnoci Implementacja: Na poziomie 90% - 95% (wedug raportu z 2003 r.) 6
Europejski Kodeks postpowania w zakresie kredytów hipotecznych Zakres stosowania: Kredyty mieszkaniowe, nieobjte zakresem dziaania dyrektywy o kredycie konsumenckim Forma dostarczania informacji: Informacje udzielane przed zawarciem umowy w formie Europejskiego znormalizowanego arkusza informacyjnego ESIS European Standardised Information Sheet Informacje spersonalizowane: zwizy i dokadny opis produktu; oprocentowanie nominalne (typ stopy procentowej i dugo ustalonego okresu); obowizujca roczna stopa oprocentowania (APRC) na podstawie krajowych przepisów ustawowych; kwota i waluta udzielanego kredytu; okres umowy kredytu mieszkaniowego; liczba i czstotliwo rat spaty kredytu; dodatkowe koszty jednorazowe; dodatkowe koszty powtarzalne; informacje na temat przedterminowej spaty kredytu; wewntrzne programy reklamacji; pogldowa tabela amortyzacji; obowizek domicylowania rachunku bankowego i wynagrodzenia u kredytodawcy 7
Rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego RELACJE Z KLIENTAMI Rozdzia V Bank powinien dooy wszelkich stara, aby przekazywane klientom informacje byy zrozumiae, jednoznaczne i czytelne. W szczególnoci bank powinien: - Uwzgldni poziom wiedzy klienta - Dostarcza informacji dotyczcych warunków oraz praw i obowizków wynikajcych z umowy - Przedstawia kredytobiorcom informacj o cakowitym koszcie kredytu oraz APRC - Przedstawi klientowi inne dodatkowe informacje - W pierwszej kolejnoci rekomendowa kredyty i inne produkty w PLN. Produkty walutowe mog by rekomendowane dopiero po uzyskaniu od klienta pisemnego owiadczenia potwierdzajcego, e jest on wiadomy ryzyka. - Bank powinien posiada sporzdzone w formie pisemnej, procedury wewntrzne okrelajce sposób i zakres informowania kadego klienta zacigajcego kredyt oprocentowany zmienn stop procentow o zwizanym z tym ryzyku, jak i jego konsekwencjach. Wszystkie pytania i wtpliwoci w tym zakresie powinny zosta wyjanione klientowi przez odpowiednio wyszkolonego pracownika - Bank przedstawiajc klientowi ofert kredytu w walucie obcej lub indeksowanego do waluty obcej (lub oprocentowanego zmienn stop procentow) powinien informowa klienta o kosztach obsługi ekspozycji kredytowej w wypadku niekorzystnej dla klienta zmiany kursu walutowego (poziomu stopy procentowej), 8
Rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego RELACJE Z KLIENTAMI Rozdzia V cd. Informacje mog by przekazane na przykad w postaci symulacji wysokoci rat kredytu: a. Obrazujce wzrost kosztów obsugi kredytu, przy zaoeniu, e stopa procentowa dla kredytów walutowych wzrasta do poziomu oprocentowania kredytu zotowego; b. Koszty obsugi kredytu przy deprecjacji kursu zotego do waluty obcej w skali odpowiadajcej rónicy midzy jej maksymalnym i minimalnym kursem w cigu ostatnich 12 miesicy; c. Koszty obsugi kredytu przy wzrocie stopy procentowej, od której zaley jej oprocentowanie o 400 pb. d. Koszty obsugi kredytu przy wzrocie stopy procentowej, od której zaley jej oprocentowanie w skali odpowiadajcej rónicy midzy maksymalnym i minimalnym poziomem stopy procentowej w cigu ostatnich 12 miesicy. 9
Rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego RELACJE Z KLIENTAMI Rozdzia V c.d. W relacjach z klientami, w obszarze dziaalnoci zwizanej z ekspozycjami kredytowym zabezpieczonymi hipotecznie bank powinien stosowa zasady profesjonalizmu, rzetelnoci, starannoci oraz najlepszej wiedzy. - Umowa o kredyt powinna by zawarta formie pisemnej - Poza elementami wskazanymi w art.. 69 ustawy Prawo bankowe powinna ona zawiera Opaty i inne koszty zwizane z udzieleniem kredytu Informacje o cakowitym koszcie kredytu i APRC czn kwot wszystkich nalenoci Informacj dot. przedterminowej spaty kredytu Informacj o odstpieniu od umowy oraz skutkach niedotrzymania warunków umowy 10
Informator Kredytowy Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego Niezaleny, obiektywny i informacyjny charakter Uwiadamia konsumentowi zarówno ryzyka, zagroenia jak i korzyci w wyborze takiego kredytu, który z uwagi na jego preferencje byby najwaciwszy z szerokiej dostpnej palety produktów Informator jest pierwsz czci szerzej opracowywanej publikacji cz pierwsza omawia kwestie ryzyka walutowego Analizuje: czy zdecydowa si na kredyt w walucie obcej czy w polskim zotym? na jaki rodzaj oprocentowania si zdecydowa? czy i kiedy przewalutowa kredyt oraz ile to kosztuje? na co zwróci uwag w umowie kredytowej? jak rozumie pojcia uywane w umowach kredytowych? 11
Informator Kredytowy Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego Szczegóowe symulacje i porównania spaty kredytów: kredyt udzielony w PLN i CHF w kwocie 150.000 PLN i jego równowartoci w CHF - 60.081,71 oprocentowanie kredytu zotowego na poziomie 5,5%, 6% i 6,5% w skali roku (oprocentowanie stae) oprocentowanie kredytu w CHF na poziomie 2,5%, 3% i 3,5% równe raty spaty kredytu spread - kurs kupna CHF wynosi 2,4966 PLN, a kurs sprzeday 2,547 PLN okres spaty kredytów 180, 240 i 360 miesicy Przewalutowanie kredytu udzielonego w CHF na PLN po 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60, 66 i 72 miesicach spaty Scenariusze deprecjacji PLN wzgldem CHF i wpywu na wysoko rat spaty kredytu oraz wartoci zaduenia 12
Europejska dyskusja o zakresie i obligatoryjnoci doradztwa Zielona ksiga w zakresie kredytów hipotecznych. Czy zapewnienie doradztwa dla kredytobiorcy hipotecznego powinno by obowizkowe? (Duty to advise) Stanowisko Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego: Responsible Lending and Borrowing Duty to Explain and to Assist 13
Dzikuj za uwag Pena wersja Informatora Kredytowego dostpna jest na stronie internetowej Fundacji www.fukrehip.pl www.mortgage.org.pl 14