Niemieckie doświadczenia z wprowadzaniem dyrektywy y y w sprawie umów o kredyt konsumencki

Transkrypt

1 1 Standbild Niemieckie doświadczenia z wprowadzaniem dyrektywy y y w sprawie umów o kredyt konsumencki dr Alexander Schäfer Federalne Ministerstwo Żywności, Rolnictwa i Ochrony Konsumentów

2 2 Dyrektywa w sprawie umów o kredyt konsumencki 2008/48/WE Uchyla dyrektywę 87/102/EWG Weszła w życie w dniu roku Należy ż ją implementować ć do krajowego porządku prawnego do dnia roku

3 3 Projekt rządowy Projekt ustawy wprowadzającej dyrektywę w sprawie umów o kredyt konsumencki, cywilnoprawnej części dyrektywy w sprawie usług płatniczych oraz reorganizacji przepisów dotyczących prawa odwołania i zwrotu Rozpoczęcie uzgodnień resortowych w kwietniu 2008 roku Wiodąca rola Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości Uczestnictwo m.in. Federalnego Ministerstwa Ochrony Konsumentów i Federalnego Ministerstwa Finansów Wysłuchanie stanowisk krajów związkowych i związków we wrześniu 2008 roku Uchwała gabinetu w dniu roku

4 4 Postępowanie parlamentarne Przedstawienie stanowiska Bundesratu (Rady Federalnej) w dniu roku Odpowiedź Rządu Federalnego w dniu roku Pierwsze czytanie w Bundestagu (Parlamencie Federalnym) w dniu roku Publiczne wysłuchanie ł stanowiska Komisji Prawnej Bundestagu w dniu roku Ostatnie posiedzenie Bundestagu w dniu roku Wybory do Bundestagu w dniu roku

5 5 Szczególne punkty dyskusji Reprezentatywny przykład w reklamie Umowy z usługami dodatkowymi Sprawdzanie zdolności ś ikredytowej Rekompensata za przedterminową spłatę w przypadku jej wystąpienia

6 6 Reprezentatywny przykład w reklamie (1) Problem Oferty-przynęty: podawana w reklamie rzeczywista roczna stopa oprocentowania nie jest przyznawana prawie żadnemu konsumentowi. Wytyczne dyrektywy 2008/48/WE Artykuł 4 ustęp 2: reprezentatywny przykład Przykład Wielkiej Brytanii Przepisy dotyczące (reklam) kredytów konsumenckich 2004: roczna stopa oprocentowania, przy której lub poniżej której reklamodawca w uzasadniony sposób spodziewa się, że kredyt będzie udzielony w przypadku przynajmniej 66 % umów, które zawrze on w wyniku tej reklamy

7 7 Reprezentatywny przykład w reklamie (2) Wprowadzenie w Niemczech 6a ustęp 3 projektu rozporządzenia w sprawie podawania cen: Przy wyborze przykładu reklamodawca musi wychodzić od rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, co do której może się spodziewać, że zawrze przynajmniej dwie trzecie umów następujących w wyniku tej reklamy przy podanej lub niższej rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania.

8 8 Umowy z usługami dodatkowymi (1) Problem Powiązanie z umową o konto bieżące Powiązanie z ubezpieczeniem reszty długu Kombinacje oszczędnościowo-kredytowe

9 9 Umowy z usługami dodatkowymi (2) Ważność prawna Dyrektywa 2008/48/WE: obowiązek zawarcia umowy dotyczącej usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w przypadku gdy zawarcie takiej umowy jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach (artykuł 5 ustęp 1 zdanie 4 litera k; por. artykuł 3 litera g) Artykuł ustęp 1 projektu ustawy wprowadzającej do niemieckiego Kodeksu Cywilnego: kredytodawca wymaga do zawarcia umowy o kredyt konsumencki, aby kredytobiorca przyjął dodatkowe usługi lub zawarł dalszą umowę

10 10 Umowy z usługami dodatkowymi (3) Obowiązek przyjęcia usług ł dodatkowych d Wszystkie wymagane usługi dodatkowe, w szczególności ubezpieczenia, określa się ę w informacjach udzielanych przed zawarciem umowy (artykuł 5 ustęp 1 zdanie 4 litera k dyrektywy 2008/48/WE), W umowie określa asę się ewentualne e e wymagane zabezpieczenia ec e a i ubezpieczenia (artykuł 10 ustęp 2 litera o dyrektywy 2008/48/WE). Koszty usług dodatkowych Opłaty za prowadzenie jednego lub kilku rachunków łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych określa się oddzielnie w informacjach udzielanych przed zawarciem umowy oraz w umowie (artykuł tkł 5 ustęp 1 zdanie 4 litera i, artykuł tkł 10 ustęp 2 litera k dyrektywy 2008/48/WE)

11 11 Umowy z usługami dodatkowymi (4) Obliczenie całkowitego kosztu Koszty usług dodatkowych uwzględnia się w obliczeniu całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta (a tym samym rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania), jeżeli koszty te znane są kredytodawcy (artykuł 3 litera g dyrektywy 2008/48/WE) Płatności bez spłaty kapitału W umowie o kredyt określa się okresy i warunki płatności odsetek i towarzyszących im stałych lub jednorazowych opłat (artykuł 10 ustęp 2 litera j dyrektywy 2008/48/WE), W przypadku jednoczesnego gromadzenia kapitału informacje udzielane przed zawarciem umowy oraz umowa zawierają jasne i zwięzłe stwierdzenie, że taka umowa nie przewiduje gwarancji spłaty ł całkowitej kwoty kredytu (artykuł ł 5 ustęp 5, artykuł ł 10 ustęp 4 dyrektywy 2008/48/WE).

12 12 Sprawdzanie zdolności kredytowej (1) Problem Kryzys finansowy został spowodowany w Stanach Zjednoczonych m.in. przez to, że banki udzielały konsumentom kredytów hipotecznych bez sprawdzania ich zdolności kredytowej Obowiązek przeprowadzania oceny zdolności kredytowej Należy sprawdzić zdolność kredytową ą konsumenta przed zawarciem umowy o kredyt (artykuł 8 ustęp 1 dyrektywy 2008/48/WE) przed każdą znaczącą podwyżką całkowitej kwoty kredytu (ustęp 2) Na podstawie wystarczających informacji przekazanych przez konsumenta lub uzyskanych z odpowiedniej bazy danych W Niemczech zostało to wprowadzone niemal dosłownie

13 13 Sprawdzanie zdolności kredytowej (2) Dostęp do baz danych W przypadku kredytów udzielanych przez kredytodawców z innych państw członkowskich dostęp na warunkach niedyskryminujących (artykuł 9 ustęp 1 dyrektywy 2008/48/WE) W przypadku odmowy udzielenia kredytu informacja dla konsumenta (ustęp 2) o wynikach weryfikacji o bazie danych, w której dokonano weryfikacji W Niemczech zostało to wprowadzone niemal dosłownie

14 14 Sprawdzanie zdolności kredytowej (3) Regulacja związana z postępowaniem scoringowym Brak specjalnych wytycznych w prawie Unii Europejskiej (por. dyrektywa 95/46/WE w sprawie przetwarzania danych osobowych) Projekt ustawy w sprawie zmiany federalnej ustawy o ochronie danych (uchwała gabinetu w dniu roku) Reguluje, jakie dane mogą być ć wykorzystywane w scoringu zgodnie z naukowo uznanymi procedurami zasadniczo żadne specjalne rodzaje danych osobowych dane adresowe tylko po wyraźnej wskazówce Zobowiązuje operatora bazy danych i kredytodawcę do udzielenia w odpowiedzi na zapytanie informacji o wyniku scoringu (wartości scoringowej) o głównych podstawach dokonanego przez niego obliczenia

15 15 Rekompensata za przedterminową spłatę (1) Dotychczasowa regulacja w prawie niemieckim Kredyty konsumenckie (z wyjątkiem kredytów na zakup nieruchomości) Okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące Brak rekompensaty za przedterminową spłatę Kredyty na zakup nieruchomości (także dla konsumentów) Okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące Rekompensata za przedterminową spłatę jest odpowiednia do straty poniesionej przez kredytodawcę

16 16 Rekompensata za przedterminową spłatę (2) Wytyczne dyrektywy 2008/48/WE (artykuł 16) Nie dotyczy kredytów na zakup nieruchomości Spłata może nastąpić w każdym czasie w całości lub w części ę Podstawowa zasada dyrektywy: Rekompensata jest ograniczona do 1 % przedterminowo spłaconej kwoty i nie może przekraczać 0,5 %, jeżeli okres pomiędzy przedterminową spłatą a uzgodnionym wygaśnięciem umowy o kredyt nie przekracza jednego roku Opcje regulacyjne państw członkowskich: Rekompensata następuje tylko wtedy, gdy przedterminowo spłacona kwota przekracza wartość progową (najwyżej EUR w okresie 12 miesięcy) Brak ograniczenia, jeżeli kredytodawca udowodni, że poniósł większą stratę

17 17 Rekompensata za przedterminową spłatę (3) Przyszła regulacja w niemieckim prawie Dla kredytów konsumenckich (z wyjątkiem kredytów na zakup nieruchomości) Niemcy przejęły podstawową zasadę z dyrektywy: Okres wypowiedzenia przestaje obowiązywać Rekompensata za przedterminową spłatę zostaje wprowadzona, lecz ograniczona do 1 % (lub 0,5 %) przedterminowo spłaconej kwoty Stara regulacja dla kredytów na zakup nieruchomości ś i pozostaje niezmieniona: Okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące Rekompensata za przedterminową spłatę jest odpowiednia do straty poniesionej przez kredytodawcę

18 18 Internet-Adresse Dr. Alexander Schäfer Federal Ministry of Food, Agriculture and Consumer Protection Unit 214 Consumer protection in financial services TEL