Inkluzja społeczna w kontekście osób Departament Koordynacji Wdrażania Funduszy UE Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 19 października r. 1
Polityka równych szans jedną z zasad horyzontalnych polityki spójności: Art.16 Rozporządzenia 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999: ( )Państwa członkowskie i Komisja podejmują odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na poszczególnych etapach wdrażania funduszy, a w szczególności w dostępie do nich. W szczególności dostępność dla osób jest jednym z kryteriów, których należy przestrzegać podczas określania operacji współfinansowanych z funduszy oraz które należy uwzględniać na poszczególnych etapach wdrażania. 2
Pkt. 8 Wstępu do Rozporządzenia 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1783/1999: ( ) Na kolejnych etapach wdrażania programów operacyjnych współfinansowanych z EFRR państwa członkowskie i Komisja powinny zagwarantować niedyskryminację ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. 3
Celem środków unijnych przeznaczonych na wsparcie osób jest: aktywizacja zawodowa oraz integracja ze społeczeństwem PO Kapitał Ludzki; inwestycje likwidujące fizyczne bariery utrudniające osobom niepełnosprawnym w życiu społecznym Regionalne Programy Operacyjne; w ramach RPO przewidziano wsparcie dla projektów, których zasadniczym celem jest dostosowanie obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób (usuwanie barier w obiektach o charakterze edukacyjnym, zdrowotnym, kulturalnym, turystycznym, transportowym etc.); także w ramach projektów EWT przewidziano współfinansowanie przedsięwzięć mających na celu wyrównywanie szans osób (m.in. modernizacja/dostosowanie budynków użyteczności publicznej, projekty zorientowane na wzmocnienie integracji społecznej, projekty edukacyjne, kulturalne, społeczne, sportowe). 4
w systemie monitorowania NSRO nie ma możliwości wyodrębnienia danych na poziomie beneficjentów ostatecznych, w zw. z czym nie jest możliwe wyszczególnienie kwot przeznaczonych na wsparcie osób ; niemniej jednak, w przypadku niektórych interwencji, monitorowane są wskaźniki odnoszące się również do osób ; odnośnie podanych kwot: należy zaznaczyć, że nie w każdym projekcie cel główny polega na dostosowaniu obiektów dla osób - przede wszystkim są to efekty powstałe w wyniku realizacji większych inwestycji. Liczba obiektów dziedzictwa kulturowego zapewniających dostęp dla osób [szt.] Program Wartosc docelowa W tym UE z ostatniej umowy/aneksu POIS 61 401 931 280 RPDS 29 89 116 982 RPKP 7 22 377 835 RPLB 3 16 281 534 RPLD 7 51 463 710 RPLU 4 13 320 269 RPMA 22 88 085 630 RPMP 13 38 510 407 RPOP 7 15 836 144 RPPD 3 8 996 500 RPPK 33 64 175 731 RPPM 51 94 601 514 RPSL 18 4 444 837 RPSW 8 19 536 567 RPWM 6 18 281 549 RPWP 7 20 667 745 RPZP 8 22 889 428 287 990 517 660 5
Liczba obiektów infrastruktury szkół wyższych/szkół zapewniających dostęp dla osób [szt.] Program Wartość docelowa W tym UE z ostatniej umowy/aneksu POIS 101 2 366 022 775 POPW 56 1 163 732 378 RPDS 41 168 730 270 RPKP 16 122 646 496 RPLB 24 77 937 826 RPLD 12 34 083 179 RPLU 2 3 923 925 RPMA 3 7 496 469 RPMP 32 69 769 491 RPOP 25 64 038 222 RPPD 19 35 856 651 RPPK 62 149 394 135 RPPM 28 92 628 159 RPSL 48 206 977 905 RPSW 32 46 484 343 RPWM 35 74 644 568 RPWP 11 97 139 402 RPZP 6 6 569 344 553 4 788 075 535 6
Liczba obiektów instytucji kultury zapewniających dostęp dla osób [szt.] Inkluzja społeczna w kontekście osób Program Wartosc docelowa W tym UE z ostatniej umowy/aneksu POIS 18 1 108 979 396 RPDS 4 13 699 491 RPKP 2 10 821 161 RPLB 3 39 926 416 RPLD 18 74 864 058 RPLU 20 81 264 226 RPMA 22 155 902 420 RPMP 3 8 356 840 RPOP 10 34 041 851 RPPD 18 71 514 645 RPPK 23 51 473 402 RPSL 13 28 995 475 RPSW 6 15 593 110 RPWM 9 77 141 601 RPWP 1 6 339 763 RPZP 11 40 450 628 181 1 819 364 484 7
zasada równych szans, w tym osób ma charakter horyzontalny i jako taka jest obligatoryjnie respektowana we wszystkich projektach współfinansowanych ze środków strukturalnych; wszystkie instytucje odpowiedzialne za wydatkowanie środków strukturalnych składając roczne sprawozdania z realizacji PO zobowiązane są do opisania sposobu, w jaki przestrzegają ww. zasady, co jest następnie weryfikowane przez właściwą IZ, a następnie KE; widoczna zmiana jakościowa lepsze rozumienie i wdrażanie ww. zasady, nieograniczające się tylko do powierzchownej wzmianki w sprawozdaniu nt. neutralności projektu wynikającej z jego specyfiki 8
Przykłady: Sprawozdanie z realizacji NSRO w rozdziale 7.4.2 Zasada równości szans w EFRR i FS wymieniono m.in.: szereg odpowiednich rozwiązań technicznych mających wpływ na dostępność i możliwość korzystania z projektu, takich jak: stworzenie systemu orientacyjnego dla osób niewidomych na obszarze rewitalizowanego miasta poprzez zastosowanie elementów przestrzennych, akustycznych oraz radiowych (po konsultacjach z osobami niewidomymi); zainstalowanie dźwigów do przenoszenia osób na jednostki pływające z nabrzeża / pomostu w projekcie przebudowy przystani; tworzenie dodatkowych miejsc dla osób (w ilości większej, niż przewidują to krajowe regulacje), a także odpowiednie ułatwienia w poruszaniu się i dotarciu do obiektów tworzonych w ramach projektów (specjalnie dostosowane windy, zjazdy itp.); budowa podjazdów i wind dla osób w budynkach; wyposażenie wind w brajlowski opis przycisków i dwujęzyczny, głosowy system informacji; zastosowanie ponadnormatywnych szerokości korytarzy, umożliwiających montaż urządzeń głośnomówiących stanowisk komputerowych; oznakowanie drzwi aktywnymi metkami (RFID) i etykietami brajlowskimi; wyposażenie stanowisk komputerowych w specjalne oprogramowanie i stanowiska książki mówionej; wprowadzenie nowej oferty dydaktycznej do laboratoriów zakładające rezygnację z używania odczynników szkodliwych dla kobiet w ciąży; zakup niskopodłogowych pojazdów komunikacji miejskiej z niskimi miejscami siedzącymi; przeprowadzenie cyklu szkoleń z zakresu problematyki rehabilitacji i rekreacji osób w obiekcie rekreacyjnym będącym przedmiotem wsparcia; utworzenie systemu informacji o obiekcie objętym wsparciem przyjaznego dla osób (syntezator mowy, możliwość dowolnego zwiększania wielkości elementów i tekstów na stronie, głosowe wskazówki ułatwiające zwiedzanie, tablice informacyjne w języku Braille. 9
poza realizacją ww. warunku minimum, podjęto aktywne działania na rzecz aktywnej promocji i wsparcia udziału osób w projektach polityki spójności; opracowanie Zasada równych szans w projektach PO RPW szereg rekomendacji dotyczących uwzględniania potrzeb osób w projektach współfinansowanych z EFRR; Pełno Spraw dla Niepełnosprawnych - spotkania w Centralnym Punkcie Informacyjnym MRR (np. w dn. 14 i 18.10 br.) w trakcie których przedstawione były/będą : informacje o rodzajach działań finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego (warsztaty aktywizacji, doradztwo, pośrednictwo zawodowe i pracy, staże, szkolenia, kursy, środki finansowe na założenie własnej działalności gospodarczej), prezentacja aktualnie realizowanych projektów dla osób, oferta punktów informacyjnych, czyli gdzie i jak szukać informacji, konsultacje indywidualne z udziałem ekspertów z Centralnego Punktu Informacyjnego. 10
Inkluzja społeczna - przyszłość Europa 2020 7 inicjatyw flagowych, w tym European platform against poverty, której celem jest: zapewnienie gospodarczej, społecznej i terytorialnej spójności, podnoszenie świadomości i rozpoznawanie fundamentalnych praw ludzi doświadczających ubóstwa i wyłączenia społecznego, umożliwiając im życie w godności i brania aktywnego udziału w społeczeństwie zadania na poziomie UE: KE będzie odpowiedzialna m.in. za zwalczanie dyskryminacji osób szczególnie narażonych, w tym osób ; zadania na poziomie państw członkowskich: zdefiniowanie i wdrażanie działań adresowanych do grupy osób szczególnie narażonych na ryzyko wykluczenia społecznego (w tym osób ) 11
Inkluzja społeczna - przyszłość świadomość procesów demograficznych zachodzących w społeczeństwie (m.in. starzenie się) wzmacniają przekonanie o konieczności podjęcia działań łagodzących skutki tych procesów; w zw. z tym ww. zagadnienie będzie obecne również w obszarze wykorzystywania środków strukturalnych, czego dowodzą m.in.: zapisy w projektach nowych rozporządzeń opublikowanych w dn.6.10.br: Art.7 tzw. rozporządzenia ogólnego: ( )The Member States and the Commission shall take appropriate steps to prevent any discrimination based on sex, racial or ethnic origin, religion or belief, disability, age or sexual orientation during the preparation and implementation of programmes. Art.8 rozporządzenia dot. EFS: The Member States and the Commission shall promote equal opportunities for all, including accessibility for disabled persons through mainstreaming the principle of nondiscrimination,( ), and through specific actions within the investment priorities as defined in Article 3, and in particular Article 3(1)(c)(iii). Such actions shall target people at risk of discrimination and people with disabilities, with a view to increasing their labour market participation, enhancing their social inclusion, reducing inequalities in terms of educational attainment and health status and facilitating the transition from institutional to community-based care. 12
Dziękuję za uwagę 13