Rcjle żyee
C t jest Odżye? Jest t jed z pdstych czyśc życych rgzmó. Pleg prdukcj (rgzmy smżye) lub pberu (rgzmy cudzżye) dpedej przeróbce substcj ezbędych d budy dtrz zużytych elemetó cł, ul eerg regulcj prcy rgzmu. C t zczy, że peem dżyć sę rcjle? Prdłe żyee jest kecze e tylk dlteg, by zpbec chrbą. Wże jest róeż dlteg, że umżl yzlee sę szystkch sł blgczych rgzmu, c jest rukem prdłeg rzju fzyczeg umysłeg. Rcjle dżye sę zmc tkże tją dprść dzł ekrzystych czykó śrdskych. Rcjle dżye pleg regulrym dstrczu zleżśc d eku, płc, stu fzjlgczeg ktyśc fzyczej, lśc eerg rz pszczególych skłdkó dżyczych, pstc prdł przygtych zestych dń psłkó, złżych z różrdych prduktó (szystkeg p trchu) lścch ykjących z zptrzeb rgzmu d jeg prdłeg fukcj.
Zsdy zdreg żye W dżyu leży zchć łśce prprcje mędzy skłdkm pkrmu. W cągu sedemdzesęcu lt życ zjdmy kł 30 t pkrmu. Pyte, jk rdzj pżye grtuje m zche zdr dbrej kdycj, jest ęc brdz stte. Chcż czspsmch zjdujemy ele frmcj c rz t skuteczejszych detch-cud, specjlśc-detetycy ypdją sę kry tycze ch temt. Nsz rgzm ptrzebuje zróżceg pkrmu. Dety prte jedym rdzju pkrmu są ezdre. Specjlśc d dży y różją cztery pdste ktegre żyśc: 1) ce rzy 2) prdukty zbże 3) męs ryby 4) prdukty mlecze. Żd z tych ktegr ży śc e zer szystkch ymgych skłdkó pkrmych. Jedząc y łącze męs, e dstrczmy rgzm ystrczjących lśc p tm A, C, D. Z kle dece prtej tylk rzych prduktch zbż ych mże brkć ektórych mksó ezbędych. Njlepej, jeśl skłd spżyeg cągu d pkrmu chdzą prdukty z kżdej z czterech ktegr żyśc prprcjch przedstych pstc prmdy zdreg żye. Nleży ukć prduktó du żej zrtśc tłuszczu rz słdyczy.
Z czeg skłd sę pżyee? Pkrm skłd sę z cukró, błek, tłuszczy, tm, skłdkó merlych dy Cukry t przede szystkm mterł eergetyczy budulcy. Ze zględu budę yróżmy cukry prste (glukz), ducukry (lktz, schrz) elcukry (skrb, celulz, błk, glkge chty). Pdstym cukrem jest glukz. Jest łt dstępym dl rgzmu źródłem eerg, peż jk zązek dbrze rzpuszczjący sę dze mże być trsprt przez płyy kmórke. Glukz jest ykrzysty prcese Sc hr ddych kmórkeg, któreg trzc z, z ym czej cuk rem lub bu yku yzl sę eerg ptrzeb d uży rczy, d słdze jest życ. lub yp h e r b ty, k eku c y st. Brd rzpuszc z dbr z sę ze dze. D rśl l ch c te g głóe uker trsprt tez y jest pstc s chrzy.
Błk t z ązk rg cze, ęgl, d których skł ru tleu d prócz chdzą je Zązk te szcze zt skłdją sę srk. z drbych różych m ksó e le m e tó - 20. Klejść m ks ułże ó brący rz lczb ch udzł błkeg trzeu mże dć łńcuch ey br kmbcj. żle elk ą lczbę Błk yją błk gr d lę r ą ym Olbrz regulują gdyż ezymtycze, mu zchdzące prcesy metblz są czyl rgzmch, z pr dły e l z d e p d czyśc ch tk ys sz eg b prze zmu. życych rg j trzymuje ęce Jeśl rgzm buje d zrstu błek ż ptrze zk te mgą zstć ą z t j, c r pe re źródł eerg. k j e st zy r yk Kżdy z s m ększść cząsteczek błk chrkterystyczych (sstych) tylk dl sebe. Te fkt jest jedą z przyczy drzuc przeszczepych rządó. Błk t przede szystkm pdsty budulec szystkch eleme tó kmórk (błk strukturle), u rśl stą częst mterł z psy (s rśl strączkych zr zbóż). Występują róeż płych ustrjych jk błk dprśce.
Tłuszcze W rgzme ystępują jk: tłuszcze zpse - tkk tłuszcz tłuszcze kstytucyje - stą mterł budulcy tkek, ystępują p. płych ustrjych, błch kmórkych, płyją rdzj pzm lpdó ( tym chlesterlu) Tkk tłuszcz rgzme pmg utrzymu łścej cepłty cł, umżl zche rządó eętrzych prdłym płżeu chr je przed urzm. Tłuszcz pkrmy ystępuje pre e szystkch rdzjch żyśc, któr jest spży przez człek. Obecy jest zró pstc dczej (m.. leje rśle, msł, smlec, tr), jk edczej - jk turly skłdk pkr my różych prduktó spżyczych (mlek przetry mlecze, męs jeg przetry, ryby, jj, rzechy s rśl lestych). W mejszych lścch tłuszcz ystępuje prduktch zbżych.
Wtm Wtmy t substc je, które zpeją ye rg prdłe fukcj zmu. Mu e być dst sz ą rcze z p żyeem. Wż jest jedk przyjmy lść ch tm, peż ch e dbó r lub dm r mże prdzć d zm chrb ych. Sle merle rgcze, pchde e zk ą z, e Sle merl fukcj d e d bę ez ksó lub zsd, płych ró z ją pu tę ys W h. rgzmó żyyc trzkmórkych, ą ze k j h, yc eątrzkmórk sy: mkrelemety kl e d ć el z mż je pd krelemety m ) ch śc l ch (ptrzebe duży śldych) (ptrzebe lścch d W, substcj - bezbr Wd życdj klr jest u k sm b bez, pz zmm rg m tk ys sz ezbęd d życ de człek, ż y b ł tr ze pr e j zem. Bez e zebuje jej tr P. śl r d ż żde zerzę, zstąpć. m zy c j je ż m słń, bkter; e zeszł pęcu pr z y d ż k, ym Aby być zdr przyjąć e e dz c us m mlrdó ludz óch pół ltr d ł k ch j p psłkch łby życe. t s e, ł by e j dy. Gdyby je zem ę r p u żl Brk dy uem m żyśc, e y d ez B. ąt rz hdlę ze życ. bez żyśc e m
Z jkch prduktó py sę skłdć psłk dzec eku szklym? I Śde Persze śde, jk już yżej pdkreśl, p być bftym psłkem p elu gdzch ejedze. Pgląd, że y strczjące jest tylk spżyce zupy mleczej jest błędy. Jest t psłek epełej stsuku d ptrzeb rtśc dżyczej; zjdy juk jedyy cdzee, jest etrkcyjym psłkem, e zbudzjącym dbreg łke. Persze śde p skłdć sę, pz zupą mleczą, z peczy meszeg z msłem, serem lub ędlą rz jj 4-5 rzy tygdu). P róeż zerć sure rzy lub ce. Gdy e m có, mż zstąpć je dżemem lub mr mldą. Zupę mleczą zjdą echęte przez ele dzec mż zstąpć słbą herbtą z mlekem lub mlekem z kk.
II śde Jest żym psłkem dl dzeck eku szklym. Częst dzec e trzymują teg psłku szkle, dlteg py trzymć g z dmu. W jeg skłd py chdzć: prdukt bł ky, jk ser, jj, ędl lub męs przygte zm, peczy mesze, jk chleb bły, rzy tp., msł (mże być dbr mrgry), rzy ce. Wrzy - mże t być lść słty ddy d kpk, tkże rzdkek lub szczyprek. Śde p być zęte pper śdy stępe łże d reczk plstykeg.
Obd Njbgtszym eergę (klre) psłkem pe być bd, który zleżśc d mżlśc p dzeck zjdć szkle lub dmu. Pz tym, że psłek te pe być ysk eergetyczy, pe dstrczć dpedej lśc szystke pd ste skłdk dżycze, ęc: błk (przede szystkm zerzę ce), tłuszcze, ęgldy, tkże prdukty zerjące tmy skłdk merle. Pe sę skłdć c jmej z dóch dń, jeżel e e pkryją zleceg pkryc eergetyczeg, tj. k. 35% cłdzeej pul eergetyczej, pe g uzupełć deser z prduktó zbżych słdk, jk ryż z jbłkem, ksz z s kem cym tp. Jeżel zup dstrcz mł rzy czy jrzy, py e uzupełć druge de dużej lśc. Wtedy jlepej pdć je frme suróek.
Pdeczrek Jest t psłek czsem trudy d zrelz. Je żel dzeck je póź bd, mgą t być ce lub pój mleczy lub mleczcy. Jeżel dzeck zjd cześe bd pdeczrek mże być pdbym psłkem jk druge śde. Klcj P być spży k. 3-4 gdz p bedze k. gdzę przed sem. Róeż pe t być psłek pełrtś cy, złży z ptr e bcążjących ukłdu treeg. Mże t być p. zup mlecz ( le e dstł jej dzeck śde) z kszą lub kluskm, zemk ze zsdłym mlekem (jgurtem lub kefrem) rzyem lub jrzyą, peczy mesze z chudym męsem ędlą, słtk jrzy, uzupełeu ce.
Czy psłk py być spżye regulre? Ile psłkó cągu d p sę jeść? Przyjme psłkó stłych prch d uspr ydzele skó treych. Jedzee zbyt długch dstępch czsu pły ekrzyste metblzm. Dchdz tedy d zczeg spdku pzmu glukzy e kr, c pły zmejszee ydlśc fzyczej umysłej, bżee zdlśc kcetrcj pduje rzdrżee. Dlteg jlepej jeść częścej, le mejsze prcje. Nleży zchć prcety rzkłd lśc eerg pszczególe psłk. W dżyu sę ży jest: skłd dety dped pzm pszczególych skłdkó dżyczych zche dpedch prprcj mędzy pzmem błek, tłuszczó ęgldó prdłe rzłżee psłkó cągu d I kł 4-5 prcj, z przerą pmędzy m 3-4 gdz. spżye psłkó stłych prch d - stt psłek e pe być spżyy późej ż 2-3 gdz. przed sem Ne leży jeść zbyt szybk, gdyż m t ekrzysty pły prdłe tree przysje pkrmu przez rgzm! Dlczeg tk że jest jedzee I II śd? C p sę jeść śde? I II śde t brdz że psłk I płyją krzyste kcetrcję, zpmętye, słę fzyczą, dbre smpczuce rz rzój telektuly. Przed pójścem d szkły kecze leży zjeść persze śde. Wrukem zdr fzyczeg jest łśc ms cł Njprstszym spsbem schudęce jest: zmejszee prcj pkrmu (4-5 eelkch bjętśc psłkó dzee); grczee spżyc pkrmó yskklryczych (mlek chude zmst tłusteg, jgurt zmst śmety, ryby zmst eprzy, turle sk zmst słdzych pjó); zększee ktyśc fzyczej (spcer zmst sedze przy kmputerze czy gląd telezj, regulre upre sprtu).
Dlczeg p sę jeść duż rzy có? Zdrsze są sure czy gte? Zlec sę spżye rzy 3-5 rzy dzee, tmst có 2-4 rzy, peż są e brdzej klrycze. Prcj t średej elkśc c lub rzy (jbłk, mrche) lb klk mejszych sztuk (truskk, czereśe, gr). T tkże mseczk słtk lub szklk sku. Oce rzy dstrczją rgzm błk, skłdkó merlych rz tm. Wększść rzy có dzcz sę yską zrtścą dy (80-90%), ską rtścą klryczą. Oce t turle słdycze 1 są słdke sm cze, le ektóre zerją duż cukró prstych, które dmerych lścch mgą ekrzyste płyć rgzm. Wrzy jlepej spżyć sur, przykłd surókch z ddtkem leju lub krótk gte prze. Gtując rzy dze ypłukujemy z ch cee skłdk dżycze.
Jke są błędy żyee młdzeży? ezbere d szkły II śd eregulre pśpechu spżye psłk jedzee prduktó typu fst fd": hmburgeró, chpsó, frytek, tp. zbyt częste spżye smżych ptr (duż lść tłuszczu) spżye zbyt dużej lśc ysk przetrzej żyśc (p. jedzee młej lśc błe peczy), słych ptr rz psłkó przygtyych rzy có bze kcetrtó (p. zupy stt, buly kstkch) zbyt mł spżyce płyó mlek (ypere mlek z dety przez pje gze, słdze sztucze bre) pdjde mędzy psłkm, pdczs gląd telezj czy przy kmputerze (słdycze, chpsy) stse det dchudzjących bez dzru lekrskeg Rzkłd rdzj psłkó cągu d - ch zlec rtść eergetycz Rdzj psłku Lczb psłkó dzee 4 (%) 5 (%) I śde 15 25 20 25 II śde 15 20 5 10 Obd 30 35 30 35 Pdeczrek 5 10 Klcj k. 20 k. 20 Wże jest urzmcee psłkó, uke mtśc jed strśc psłkó plych cągu d eptrze tkch smych zestó dzeń p du. Urzmcee pdych ptr pd zględem bry, smku zpchu pe pły pbudzjąc petyt.
Czeg pśmy ukć? Pszeche spżye psłkó typu fst fd", które mją brdz yską zrtść tłuszczu (p.: frytk, hmburgery, chpsy, tłuste cstk) jest dużym prblemem żyeym. Prdukty te są yskeergetycze, pdują uczuce sytśc brk zteres ym rtścym prduktm, zerją brdz mł skłdkó dżyczych są ubge błk. W ch skłd chdzą m.. tłuszcze syce, które sprzyjją szybkemu pstu tyłśc. Ndmr sl spżyczej jest szkdly dl rgzmu. Sól spżycz t chlrek sdu, który jest ptrzeby d prdłeg fukcj męś, erek ukłdu ereg. Ndmr sl pkrme mże jedk pdć zrst cśe kr. Osby z yskm cśeem kr są brdzej rże chrby serc, uszkdze erek czu. Prdłe cśee kr u drsłej sby ys kł 120/80 mm słup rtęc. Ludze młdz mją przeże ske cśee kr. P 35. rku życ cśe e zykle zrst. Ogrczee spżyc sl pmg utrzymyć cśee kr rme. Duż zrtść chlesterlu pkrme mże być przyczyą chrób serc. Męs, żółtk jj msł zerją duż chlesterlu. Orgzm ptrzebuje pe ej lśc chlesterlu, gdyż tłuszcz te jest skłdkem bły kmórkej. Jedk dmr chlesterlu prdz d jeg dkł d sę eętrzej perzch śc czyń krśych, c pdu je ch zęże efekce utrud przepły kr. Zększ t ryzyk chrób serc. Ze zględu szkdlść chlesterlu leży grczć spżye prduktó bgtych tłuszcze zerzęce. Pkrm rśly e z er chlesterlu, dlteg też zlec sę stse lejó rślych zmst msł smlcu. Róeż jest skze pce dtłuszczeg mlek.
Jke mgą ystąpć zburze stu zdr rzju u młdzeży ząze z eprdłym dżyem? ść - t ł y t jące g ystępu Nd j, ce rzju jczęś d e zburz ( zleżśc cj ą ppul dtycz % 5 1 5 tyłść O. y ż eku) ze m ł d zdre dzec, chcze y s p pły jł e ptec fzycz śc żl m bż y strtu rzj eg l ć ptym. Otyłś eg tkże życ t g ryzyk d e pu z zycy ty, r zęks k u c eg e ystąp e tętcz ś 2, dc su. eń zburz Zró skł d czyc kó edb h dż ry d, jk y m eg r, ch zdr tyy m tył e. N pły ją prb ść t dg yg lem z e ty lk l zę ądem, ązy ys ksze le tk z tąp ż e ryzy e k ch rób.
Prezetcj yk przez: Ptr Przybył Mleę Plk Ntlę Mskę