.pl Żywienie opasów: jak wyliczyć dawkę pokarmową? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 13 kwietnia 2017 Zbilansowanie dawki paszowej dla opasów jest bardzo ważne. Po pierwsze dlatego, że poprawiamy zdrowotność dawki i zadajemy paszę zawierającą optymalny stosunek pasz objętościowych i treściwych. Po drugie jest to bardzo ważny aspekt zarządzania stadem, służący zwiększeniu efektywności żywienia i zmniejszeniu strat paszy. Łatwiej wtedy zaplanować zasoby w magazynie, ale również przyrosty jakie mają osiągać opasy. Dodatkowo możemy w przybliżeniu ustalić kiedy opas osiągnie masę ubojową. W takim razie jak wyliczyć dawkę pokarmową dla opasów? Ułożenie dawki paszowej dla opasów nie jest trudne, ale wymaga kalkulacji. Będziemy potrzebować na to kilkanaście minut. Powinniśmy zakupić podręcznik IZ PIB -INRA Normy żywienia przeżuwaczy (Wartość pokarmowa francuskich i krajowych pasz dla przeżuwaczy), ponieważ właśnie tam znajdują się tabele wartościowości pasz, ale również inne przydatne informacje i proste tabele, które ułatwią obliczenie dawki. Wartościowość pasz dla bydła można znaleźć na tej stronie, jednak tabele zapotrzebowania na składniki pokarmowe i zdolność pobrania paszy należy sprawdzić w Normach 1 / 11
.pl żywienia przeżuwaczy INRA. Ustalenie masy ciała i przyrostów Proporcje w dawce powinny się zmieniać w miarę wzrostu masy ciała. Najlepiej na bieżąco sprawdzać czy dawka zaspokaja potrzeby bytowe i produkcyjne, tak aby móc ją szybko zmodyfikować. Dla przykładu obliczymy dawkę dla opasa o masie ciała 300 kg i założeniu przyrostów dziennych 1200 g. Poszczególne skróty w obliczeniach oznaczają: JPŻ jednostka paszowa produkcji żywca- wartość energii netto (jednostek/kg) BTJ (g) białko trawione w jelicie cienkim BTJN białko pochodzenia mikrobiologicznego obliczone na podstawie białka ulegającego rozkładowi w żwaczu BTJE białko pochodzenia mikrobiologicznego obliczone na podstawie masy organicznej ulegającej fermentacji ZPP zdolność pobrania paszy GED (JPŻ/JWB) gęstość energetyczna dawki GEO gęstość energetyczna paszy objętościowej Jakie jest dzienne zapotrzebowanie buhajka o masie 300 kg i 1200 g dziennego przyrostu? 1) Szukamy wartości, które określają zapotrzebowanie buhajka na wszystkie pasze w Normach żywienia przeżuwaczy INRA, w naszym przypadku wynoszą one; JPŻ 5,3 (jednostek/kg) BTJ 550 (g) ZPP 6,5 (kg SM) GED 0,83 2 / 11
.pl Przykład wyliczenia dziennego zapotrzebowania dla buhajka o masie 300kg. 3 / 11
.pl Obliczamy gęstość energetyczną paszy objętościowej Musimy to zrobić, ponieważ będzie nam ta wartość potrzebna do ustalenie nadmiaru lub niedoboru składników pokarmowych i ewentualnego uzupełnienia dawki w mieszankę paszy treściwej. 2) Szukamy w tabelach wartości dla głównej paszy objętościowej, w naszym przypadku jest to kiszonka z kukurydzy o zawartości suchej masy 35%. Kiszonka z kukurydzy o zawartości suchej masy 35% zawiera: JPŻ 0,8 BTJN 53 g BTJE 64 g JWB 1,23 3) Aby policzyć gęstość energetyczną kiszonki z kukurydzy musimy podzielić wartość JPŻ przez JWB GEO =JPŻ/JWB GEO=0,8/1,23 GEO= 0,63 4) Gęstość energetyczna całej dawki powinna wynosić GED =0,83, a GEO= 0,63 jest mniejsze niż GED, a więc potrzebujemy uzupełnić składniki pokarmowe paszą treściwą. Jeśli GED byłoby równe GEO możemy nie stosować w ogóle paszy treściwej. Takie wartości wychodzą u jałówek i krów, ponieważ mają niższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze niż rosnące buhaje. Sprawdzamy, jaki może być maksymalny udział paszy objętościowej w dawce ZPP (całej paszy)/jwb (paszy objętościowej)= udział paszy objętościowej w dawce (kg SM) 6,5/1,23= 5,3 5,3 to ilość SM paszy objętościowej jaką maksymalnie może pobrać 300 kg opas, o przyrostach 1200 g dziennie Musimy sprawdzić czy nasza pasza objętościowa wystarczy do pokrycia zapotrzebowania- ustalamy nadmiar i niedobór składników pokarmowych. Mnożymy 5,3 SM przez wartości JPŻ, BTJN i BTJE kiszonki z kukurydzy i otrzymujemy; 4 / 11
.pl Zapotrzebowanie Kiszonka z kukurydzy Nadmiar lub niedobór JPŻ (kg) 5,3 4,25 1,05 BTJN 550 280 270 BTJE 550 340 210 Wyliczamy maksymalny udział paszy objętościowej w dawce pokarmowej. 5 / 11
.pl W paszy objętościowej jest niedobór energii i białka, musimy ją uzupełnić paszami treściwymi. Uzupełnienie dawki paszami treściwymi Przypuśćmy, że w gospodarstwie mamy własną pszenicę i jęczmień, a dokupujemy śrutę sojową i oczywiście premiks mineralno-witaminowy. Musimy sprawdzić wartości pokarmowe tych komponentów. Wartość pokarmowa pasz SM (g)/ 1000 g świeżej JPŻ BTJN BTJE paszy jęczmień 869 1,00 69 89 pszenica 862 1,04 74 95 śruta sojowa 48% białka 883 1,02 328 224 W przypadku kiedy posiadamy aż trzy komponenty, lub więcej trzeba tak zmieniać procentową zawartość tych komponentów w 1 kg paszy, aby otrzymać mieszankę o wartości pokarmowej zaznaczonej na czerwono. Uzyskanie dokładnego wyniku jest trudne, ale możemy spróbować tak ustalić proporcje, aby zbliżyć się do wartości czerwonej. W tabeli na zielono zaznaczono przybliżone wartości, wynikające z przemnożenia przez skład procentowy. JPŻ % JPŻ BTJN %BTJN BTJE % jęczmień 1 0,1 69 6,9 89 8 pszenica 1,04 0,104 74 7,4 95 9 śr sojowa 1,02 0,82 328 262,4 224 1 wyrównanie niedoboru 1,05 1,02 269 276,7 210 1 6 / 11
.pl Musimy również pamiętać o tym, aby uzupełnić dawki paszami treściwymi. W mieszance treściwej znajduje się 10% jęczmienia, 10% pszenicy i 80% śruty sojowej. Jak przeliczyć suchą masę na kilogramy świeżej paszy? Według Norm żywienia przeżuwaczy INRA: 7 / 11
.pl W 1000 g kiszonki z kukurydzy znajduje się 350 g suchej masy. Musimy przeliczyć 5,3 kg suchej masy (5300 g) na świeżą paszę. 1000 g paszy 350 g suchej masy paszy X 5300 g suchej masy paszy X= 15141 g Chcąc przeliczyć wartość 15141 g na kg, musimy podzielić ją przez 1000. Należy wykorzystać w dawce 15,14 kg kiszonki z kukurydzy. Wykorzystując prosty wzór możemy łatwo przeliczyć suchą masę na kilogramy świeżej paszy. 8 / 11
.pl Ile w takim razie potrzebujemy mieszanki treściwej? Zdolność pobrania paszy przez opasa 300 kg i 1200 g dziennego przyrostu wynosi 6,5. 6,5 5,3 (kiszonki kukurydzy)= 1,2 kg suchej masy paszy treściwej Musimy ustalić procentową zawartość komponentów w dawce paszy treściwej; pszenica 1,2 kg * 10 %= 0,12 kg SM (120 g) Aby przeliczyć suchą masę na gramy świeżej paszy należy pomnożyć ilość suchej masy paszy przez zawartość suchej masy paszy w świeżej paszy z tabeli wartościowości pasz i podzielić przez 1000 g x=(120 *862 )/1000 x=103 g 120 g SM pszenicy to 103 g świeżej paszy jęczmień 1,2 kg * 10 %= 0,12 kg SM (120 g) x= (120 *869 )/1000 x= 104 g 120 g SM jęczmienia to 104 g świeżej paszy śruta sojowa 1,2 kg *80%= 0,96 kg SM (960 g) x=(960 *883 )/1000 9 / 11
.pl x= 847,7 960 g SM śruty sojowej to 847,6 g świeżej paszy Razem opas powinien otrzymać 1054,6 g paszy treściwej, czyli około 1 kg. 10 / 11
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org).pl W naszym przykładzie uzupełniamy mieszankę treściwą przy pomocy pszenicy, jęczmienia i śruty sojowej. Żywienie opasów powinno być oparte głównie na tanich paszach objętościowych i treściwych pochodzące w większości z własnego gospodarstwa. Kontrola dawki powinna odbywać się co najmniej kilka razy w ciągu opasu, tak aby co 50 kg przyrostu zmieniać dawkę. Prawidłowe zbilansowanie dawki pokarmowej zaspokoi potrzeby bytowe opasów, ale również poprawi efektywność wykorzystania surowców paszowych. Wszystkie powyższe wyliczenia możesz również pobrać pod tym linkiem. 11 / 11