Historia Kościoła HISTORIA KOŚCIOŁA DUCHA ŚWIĘTEGO

Podobne dokumenty
Historia Kościoła HISTORIA KOŚCIOŁA DUCHA ŚWIĘTEGO

Przedbórz. kościół pw. św. Aleksego

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Chojnacie

Kraków ul. św. Jana 7. Kościół pw. śś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty (Siostry Prezentki)

Radomsko. Ikonografia w Kościele OO. Franciszkanów pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Ważnym elementem wystroju kościelnego,

Maciej Tokarz, kl. VIa Zabytkowy kościół p.w. św. Mikołaja w Tabaszowej

Serwis Internetowy Gminy Lutomiersk

Radomsko. ikonografia w radomszczańskiej kolegiacie

Święta Anna ul. Aleksandrówka Przyrów (Woj. Śląskie) Sanktuarium Świętej Anny

SOŁECTWO KRZYWORZEKA I i KRZYWORZEKA II

Radomsko. kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Gidle bazylika pw. Wniebowzięcia NMP

JAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ?

Kościoły. Kościół Parafialny w Kamieńcu

Dzieje sanktuarium. Informacje ogólne

Ewidencja zabytków z obszaru Lokalnej Grupy Działania Krasnystaw PLUS. Gmina Gorzków

KARTA GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW

Dukla ul. Bernardyńska 2. Sanktuarium św. Jana z Dukli Bernardyni

Skoczów miasto urodzenia Jana Sarkandra

Historia kościoła i parafii p.w. Narodzenia NMP w Jazowsku

Piękna nasza Rydzyna cała

Gmina Polanka Wielka

KOSZTORYS NA WYKONANIE PRAC KONSERWATORSKICH

Wykaz udzielonych dotacji celowych na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.

Warszawa-Mokotów ul. Czerniakowska 2. Kościół pw. św. Antoniego i Bonifacego (historia parafii)

Umowy dotacyjne MKZ

Sanktuarium Maryjne Parafia NMP Matki Pocieszenia w Oławie

Praca na konkurs pn. By czas nie zaćmił

Trasa wycieczki: Kościan - królewski gród nad Obrą. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

Kolegiata, bazylika mniejsza pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa, pl. św. Józefa 7.

KOSZTORYS NA WYKONANIE PRAC KONSERWATORSKICH

Drewniane perełki Gliwic

ZAWARTE ZE ŚWIĘTOKRZYSKIM WOJEWÓDZKIM KONSERWATOREM ZABYTKÓW, FINANSOWANE BEZPOŚREDNIO PRZEZ ŚWIĘTOKRZYSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KIELCACH I.

Trasa wycieczki: Zabytki sakralne Łomży. czas trwania: 5 godzin, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

Wieliczka ul. Brata Alojzego Kosiby 31. Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu. Sanktuarium MB Łaskawej

Nasze troski zatopione w modlitwie... Uroczyste poświęcenie nowej kaplicy

Lubasz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin w Lubaszu.

Kraina UNESCO KRAINA UNESCO

Szlakiem architektury zabytkowej

Trasa wycieczki: Drewniane cerkwie i kościoły Bielska Podlaskiego

Trasa wycieczki: Gotyckie Ponidzie - trasa Busko - Stary Korczyn

KATOLICKI CMENTARZ PARAFIALNY

Wybrane terminy stosowane w architekturze i sztuce:

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża w Lubiechni Małej

UCHWAŁA NR V/25/15/2016 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO. z dnia 27 czerwca 2016 r.

Architektura romańska

WIEJSKIE KOŚCIOŁY GMINY CHOSZCZNO

LITERATURA cz. II. Wybrane wizerunki Św. Jana Nepomucena na Śląsku i w Polsce.

Częstochowa (Woj. Śląskie)

Sanktuarium Przemienienia Pańskiego w Poznaniu przy Placu Bernardyńskim ul. Długa 1

Trasa wycieczki: Szlakiem romańskich i gotyckich kościołów Pomorza Zachodniego

Nowy kościół w skansenie w Kłóbce

Uchwała NR X/ 164/11 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 1 sierpnia 2011 roku

D. BROWAR I PIEKARNIA A.F. JENSZÓW, NASTĘPNIE H. KIJOKA przy ul. Podwale 7, nr pol

Ryc. 1. Sianki. Cerkiew greckokatolicka z 1645 r., obecnie we wsi Kostrino (Ukraina). Budzyński S Op. cit., s

Trasa wycieczki: Śladami Tarnowskich. czas trwania: 5 godzin, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

AB Zapisywanie danych POI

Olsztyn, r.

Nepomuki Ziemi Dobrzyńskiej

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

ROK Rok Z budżetu Gminy Strzegom udzielono dotacji celowej dla: Rzymskokatolickiej Parafii

Adres obiektu Beneficjent Nazwa i zakres rzeczowy zadania objętego dofinansowaniem. Zakończenie remontu konserwatorskiego elewacji

Trasa wycieczki: Nie tylko sól, czyli Wieliczka jakiej nie znacie...

Wycieczki Zwiedzanie Kościołów św. Józefa i św. Benedykta w Krakowie-Podgórzu rok

Szczepanów (Woj. Małopolskie)

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /16:51:26. Zabytki

Chełmno ul. Franciszkańska 8. kościół pw. Wniebowzięcia NMP i Sanktuarium MB Bolesnej ("Fara")

PARAFIA PW. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W PEŁCZYCACH

SCENARIUSZ TURNIEJU WIEDZY DLA UCZNIÓW KLAS V SZKOŁY PODSTAWOWEJ " ZABYTKI SAKRALNE CHEŁMA"

UCHWAŁA NR LXVII/1664/17 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 29 marca 2017 r.

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI POWIATU KOSZALIŃSKIEGO NA LATA Radę Powiatu w Koszalinie uchwałą nr XI/92/11, w dniu 26 października 2011 r.

KARTA GMINNEJ EWIDENCJI ZABTKÓW

Kraków ul. Bożego Ciała 26. baz. pw. Bożego Ciała

Wycieczki Benedyktyńskie Opactwo Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu Przewodnik: Wanda Koziarz Kraków (8 czerwca 2017 roku)

Wieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako

50. Chrystus Ukrzyżowany Warsztat lokalny, Krasnobród, XIX w. 49. Chrystus Ukrzyżowany Warsztat lokalny, XIX w.

Powiat Limanowski. Zobacz, co warto zwiedzić w Mszanie Dolnej. Oficjalny portal

DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA DOTYCZĄCA PRAC PRZY RENOWACJI OGRODZENIA KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P. W. ŚW. JANA CHRZCICIELA W WIŹNIE

Ocena kryteriów formalnych. Wynik oceny kryteriów formalnych wyboru projektów. Wnioskowana kwota dofinansowania środkami publicznymi

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W ŚREMIE. z dnia r. w sprawie nadania tytułu Honorowy Obywatel Śremu

Beneficjenci II edycji

Projekt budowy Świątyni BoŜej Opatrzności i jego realizacja

Duszpasterze w parafii. Proboszcz: Ksiądz Kanonik Stanisław Leszek Jackiewicz (1958; 1986; 2006), tel

Trzebnica Woj. Dolnośląskie. Bazylika pw. św. Jadwigi i św. Bartłomieja

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

Ochrona konserwatorska a poprawa efektywności energetycznej budynków możliwości i ograniczenia

PARAFIA PW. ŚW. MIKOŁAJA BPA W ZEMBORZYNIE

KAPLICZKI I KRZYśE PRZYDROśNE ORAZ ZABYTKOWE NAGROBKI w miejscowościach : Krowica Sama, Krowica Hołodowska i Budomierz.

Wybory Prezydenckie - 24 maja 2015 r.

Bodzentyn i okolice 31 maja 3 czerwca 2015

Architektura renesansu

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

SZTUKA ŚREDNIOWIECZA

Jakie są sanktuaria maryjne w diecezji bielsko- żywieckiej?

Dotacje przyznane w latach na remont zabytków w powiatach nakielskim, sępoleńskim, tucholskim

Pińczów i okolice września 2015

ŚREDNIOWIECZNE MALOWIDŁA ŚCIENNE KOŚCIOŁA W MARIANCE. Joanna M. Arszyńska 2016

I FESTIWAL HISTORYCZNY,,WYPRAWA MARCINA ZE SŁAWSKA POD GRUNWALD

ZAŁĄCZNIK NR 2. KOŚCIàŁ P.W. ZWIASTOWANIA NMP "PRACE KONSERWATORSKIE - ADRES INWESTYCJI: CHOJNICE, PLAC KOŚCIELNY 5 INWESTOR:

L.p. Beneficjent dotacji Zadanie Kwota dotacji w zł

Transkrypt:

Historia Kościoła HISTORIA KOŚCIOŁA DUCHA ŚWIĘTEGO Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Sandomierzu położony jest w obrębie Starego Miasta, tuż obok Bramy Opatowskiej. Świątynia ta posiada wielowiekową historię i jest jednym z sześciu zachowanych zabytkowych kościołów w Sandomierzu. Dzieje jej powstania sięgają wieków średnich, kiedy to około 1292 r. Kasztelan krakowski Żegota ufundował w Sandomierzu dla Zgromadzenia Kanoników Regularnych Świętego Ducha de Saxia (Duchaków) kompleks budynków, w skład którego wchodził: kościół, klasztor i szpital. Wyjątkowość tego miejsca podkreślała prowadzona przy kościele od wieków działalność dobroczynna. Duchacy objęli w mieście swą opieką chorych, biednych, porzucone dzieci i sieroty. Ostatni przedstawiciel Zakonu Duchaków ks. Jakub Janowski, opiekował się kościołem Ducha Świętego i zabudowaniami klasztornymi do 1814 r. Następnie tymczasowy zarząd sprawował Administrator ks. Tomasz Drozdowski, ówczesny proboszcz parafii Obrazów. Od 1819 r. budynki szpitalne zostały przekazane Siostrom Miłosierdzia Świętego Wincentego à Paulo. Pierwotnie budowla ta na pocz. XIV w. podobnie jak

pozostałe zabudowania Zakonu Duchaków była prawdopodobnie drewniana i znajdowała się poza murami miejskimi, co odpowiada istniejącej w wiekach średnich zasadzie lokacji świątyń, która nakazywała umieszczanie ich przy głównych ulicach miasta w niewielkiej odległości od muru miejskiego. Świątynia spłonęła w pożarze w 1349 r., podczas najazdu Litwinów na miasto. Następnie, kościół ten odbudowano w II połowie XIV wieku, ale już jako świątynię murowaną położoną po nowym rozplanowaniu miasta w obrębie murów miejskich. Wzniesiono wtedy kościół gotycki, pseudodwunawowy (w środku nawy stał filar wspierający bogate gotyckie sklepienia żebrowe) z kaplicami od strony południowej i od strony północnej wraz z charakterystyczną fasadą, prezbiterium i sygnaturką. Budowla była wykonana z cegły i pierwotnie pokryta gontem. Z kolei drewniane budynki klasztorne i szpital spłonęły w 1532 r. Po tym wydarzeniu cały kompleks odbudowano z kamienia. Kościół ulegał w kolejnych wiekach zniszczeniom podczas nawiedzających miasto pożarów. Po największym z nich, który miał miejsce w 1757 r., świątynię odbudowano już w stylu barokowym. Obecny wygląd kościoła pw. Ducha Świętego kształtował się w ciągu wieków XIX i XX. W 1829 r. dobudowano obecnie istniejącą fasadę kościoła, a 1857 r. pokryto budynek blachą żelazną. Dopiero w 1912 r., artysta Karol Frycz wykonał prace konserwatorskie w wystroju dekoracji malarskiej kościoła m. in. iluzjonistycznie malowanego głównego ołtarza. W czasie działań zbrojnych w II wojnie światowej, kościół i szpital nie doznał większych zniszczeń. Jedynie w 1944 r. pocisk uderzył w dach prezbiterium, niszcząc znaczną część sklepienia. Po II wojnie światowej przeprowadzano renowację wnętrza kościoła, kilkakrotnie odbudowywano też sygnaturkę kościelną i odnawiano fasadę świątyni.

ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA PW. DUCHA ŚWIĘTEGO Od strony dziedzińca, uwagę zwracają szlachetne gotyckie proporcje bryły kościoła i częściowo zachowana kamieniarka okien z XIV wieku. Natomiast od strony zachodniej widzimy klasycystyczną fasadę z 1829 r. wykonaną według projektu Feliksa Popławskiego. Jej lico jest nieznacznie wysunięte przed fasadę pozostałych budowli i ujednolicone z nimi pod względem stylu architektonicznego. Wygląd zewnętrzny zdaje się akcentować wymiar duchowy tego miejsca, gdzie panuje atmosfera skupienia na modlitwie, wewnętrznego wyciszenia, swoistego spokoju ducha, ciepła i bezpieczeństwa. Kościół pw. Ducha Świętego jest jednonawowy, z wydłużonym trójprzęsłowym prezbiterium. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowymi z XVIII wieku. Prezbiter ium

W centralnej części znajduje się Ołtarz Główny z 1770 r. Namalowany prawdopodobnie przez Macieja Rejchana. Ma on charakter barokoworokokowy i jest przykładem iluzjonistycznej architektury malowanej na tzw. ścianie parawanowej. Ołtarz przedstawiają zestawione ze sobą kolumny oraz pilastry umieszczone na wysokim cokole, które podtrzymują załamujące się półkolem w głąb belkowanie. Przed kolumnami malarz umieścił dwie postacie: Świętego Augustyna i założyciela Zakonu Duchaków bł. Gwidona z Montpellier. W tworzącym kopułę zwieńczeniu ołtarza widać grupę trzech aniołów, z których środkowy stoi na obłokach i trzyma w dwóch rękach dość duży krzyż Duchacki. We wnęce ołtarzowej umieszczony jest obraz przedstawiający biblijną

scenę Zesłania Ducha Świętego. Poniżej ołtarza znajduje się rokokowe tabernakulum z 4 ćw. XVIII wieku, zwieńczone bażurową koroną z krzyżem Duchackim. Po stronie północnej prezbiterium widzimy również zabytkową rokokową ambonę, bogato rzeźbioną z czwartego ćwierćwiecza XVIII wieku. Oba wspomniane wyżej dzieła związane są z warsztatem lwowskiego rzeźbiarza, Macieja Polejowskiego. Po remoncie z nawy głównej w 2016 r. przeniesiono na stronę północną prezbiterium ważny historycznie obraz Świętego Hieronima (przeniesiony do świątyni po rozebraniu kościoła św. Hieronima pod koniec XIX w.). Nawa główna W nawie głównej przy ścianie wschodniej znajdują się dwa

ołtarze boczne pochodzące z drugiej połowy XVIII wieku, wykonane z drewna, z figurami puttów i rzeźbionymi mensami. Pierwszy ołtarz boczny Pana Jezusa z Otwartym Sercem znajduje się po lewej stronie kościoła od ołtarza głównego. W ciągu wieków umieszczone w nim były kolejno: drewniany krucyfiks, obraz Świętego Wincentego à Paulo z I połowy XIX wieku. Poniżej obrazu, na ołtarzu tym umieszczony jest niewielki obraz przedstawiający Świętą Teresę z Lisieux. Drugi ołtarz boczny Matki Bożej Częstochowskiej, znajduje się po prawej stronie ołtarza głównego. Pierwotnie znajdował się w tym miejscu obraz Świętego Augustyna, następnie obraz Matki Bożej Szkaplerznej z końca XVIII wieku. Natomiast od 1947 r., w ołtarzu jest umieszczony obraz będący kopią Jasnogórskiego Wizerunku Matki Bożej.

Omawiając wystrój wnętrza świątyni pw. Ducha Świętego, należy także zwrócić uwagę na pamiątkowe epitafia czyli nagrobki, których niegdyś było tutaj wiele. W chwili obecnej zachowane zostały jedynie dwa Siostry Przełożonej Ewy Jabłońskiej i ks. dra Romualda Andrzeja Syty. W świątyni zachowała się także tablica upamiętniająca obchody tysiąclecia Chrztu Polski w Sandomierzu. Znajduje się na niej napis: SACRUM MILLENIUM POLONIAE 966-1966. Chór Chór znajdujący się w kościele pw. Świętego Ducha został wybudowany w trzecim ćwierćwieczu XVIII stulecia według projektu ks. Józefa Karsznickiego z drugiej połowy XVIII

wieku, esowo wygięty, wsparty jest na filarach. Ma on charakter późnobarokowy, z ramionami wzdłuż bocznych ścian nawy, wsparty jest na arkadach filarowych. Parapet chóru jest wklęsło-wypukły, rozczłonkowany pilasterkami i płycinami. Zakrystia Zakrystia kościoła znajduje się od strony południowej, jest zasklepiona i posiada jedno okno. W zakrystii stoi ołtarzyk z Matką Bożą trzymającą Dzieciątko i znajduje się na nim napis: Mater purissima. Jest tam również umieszczone pozwolenie bpa Adam Prospera Burzyńskiego na odpust, wydane 8 czerwca 1824 r., czyli zaledwie pięć lat po sprowadzeniu do Sandomierza Sióstr Szarytek. Kaplica Pana Jezusa Miłosiernego

Z badań historycznych wynika, że jeszcze w XVII i na początku XVIII wieku przy kościele pw. Świętego Ducha w Sandomierzu znajdowały się cztery kaplice: I Pana Jezusa Miłosiernego; II Matki Bożej Loretańskiej; III Świętej Zofii; IV Świętego Andrzeja. Do czasów współczesnych przetrwała jedynie Kaplica Pana Jezusa Miłosiernego. W jej wnętrzu, obecnie istniejącej kaplicy znajduje się ołtarz rokokowy z II połowy XVIII wieku, z wygiętymi kolumnami i rzeźbami aniołów. W tym barokowym ołtarzu, we wnęce środkowej umieszczona jest rzeźba Chrystusa Frasobliwego, zapewne z XVI wieku. Według tradycji figura Pana Jezusa została przeniesiona z kaplicy zamkowej, po najeździe szwedzkim do kościoła pw. Ducha Świętego, gdzie w krótkim czasie zasłynęła jako łaski czyniąca. Postać Jezusa Chrystusa ukazana jest metalowej sukience i koronie barokowej, obok której znajdują się liczne wota od XVIII wieku.

W dolnej części ołtarza znajdują się dodatkowo, jako elementy dekoracyjne dwie figurki aniołów, jeden z nich trzyma w dłoniach krzyż. Ołtarz u podstawy jest bogato rzeźbiony, znajduje się tam płaskorzeźba Jezusa Miłosiernego wzorowana na figurze z górnego ołtarza Pana Jezusa Frasobliwego, w otoczeniu aniołów i osób z ludu. Tematykę ołtarza z kaplicy podkreśla jeszcze dodatkowo witraż umieszczony w jedynym oknie w tej części świątyni. Polichromię na ścianach kaplicy tworzy sześć (jeden z nich jest podzielony na dwa mniejsze) obrazów przedstawiających troski i zmartwienia ludzkości, z którymi zwraca się ona do

Jezusa. Pierwszy, przedstawia człowieka z kapłanem; drugi matkę, modlącą się o uzdrowienie dziecka; trzeci męża, który wskazuje umierającej żonie, na zjawiającego się Pana Jezusa Miłosiernego; czwarty, matkę ofiarowującą swe niemowlę Panu Jezusowi Miłosiernemu; piaty, chromego na nogi; szósty, więźnia wyzwolonego z kajdan. Dzięki opiece Ducha Świętego i trosce wielu zaangażowanych dla dobra świątyni osób kościół pw. Ducha Świętego istnieje w Sandomierzu już od prawie ośmiu wieków.