Szkolenie okresowe pracowników wykonujących prace na wysokości
Definicja prac zaliczanych do prac na wysokości Praca na wysokości jest wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Nie będzie pracą na wysokości praca wykonywana na powierzchni niezależnie od jej wysokości jeżeli powierzchnia ta jest: osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi, wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości (np. bariery, osiatkowania). Pamiętaj, że wszystkie prace na wysokości to prace szczególnie niebezpieczne.
Obowiązki pracodawcy Pracodawca ma obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, do których zalicza się prace na wysokości. Przede wszystkim powinien określić szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu prac na wysokości, a zwłaszcza zapewnić: bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem wyznaczonych w tym celu osób (np. kierownika robót, brygadzisty), odpowiednie środki zabezpieczające, przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości, szczegółowy instruktaż pracowników wykonujących te prace. Pracodawca ma obowiązek zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac na wysokości miały wyłącznie osoby upoważnione i odpowiednio poinformowane o prowadzonych robotach na wysokości i niezbędnych środkach bezpieczeństwa, które należy stosować w czasie trwania tych prac.
Organizacja prac na wysokości Prace na wysokości powinny być zorganizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracowników do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoją ( 107 ropbhp). Rys. 1. Przykłady oznakowania miejsc wykonywania prac na wysokości
Organizacja prac na wysokości cd. Organizując pracę na wysokości należy uwzględnić: dostęp do miejsc tymczasowej pracy na wysokości, ryzyko upadku, warunki pogodowe, siedziska robocze, zasady bezpiecznego używania sprzętu i ochrony pracowników. Bezwzględnym wymogiem w razie stwierdzenia zagrożenia upadkiem jest wyposażenie pracowników w: zabezpieczenia przeciwupadkowe, zabezpieczenia przeciwurazowe.
Do środków ochrony zbiorowej należą: Środki ochrony pracowników odpowiednia organizacja robót w taki sposób, aby nie zmuszać pracowników do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoją; przestrzeganie wymogów na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy bądź służących jako przejścia (z wyłączeniem ramp przeładunkowych), m.in.: zainstalowanie balustrad składających się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m, umieszczenie w połowie wysokości między poręczą a krawężnikiem poprzeczki lub wypełnienie tej przestrzeni w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób, stosowanie innych skutecznych środków ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednich do rodzaju i warunków wykonywania pracy jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemożliwe.
Prace na drabinach Drabiny jako stanowiska robocze mogą być wykorzystywane do pracy na wysokości jedynie w warunkach, w których biorąc pod uwagę wymagania dotyczące organizacji tymczasowej pracy na wysokości wykorzystanie innego, bardziej bezpiecznego sprzętu roboczego nie jest uzasadnione z powodu: niskiego poziomu ryzyka zawodowego, krótkotrwałego wykorzystania drabin, okoliczności, których pracodawca nie może zmienić. Przyczyną znacznej liczby wypadków przy pracy, w wyniku których osoby poszkodowane doznają groźnych urazów (np. potłuczeń, złamań, zwichnięć), jest używanie drabin przystawnych do układania i zdejmowania towarów ze stosów, regałów i półek, o wysokości przekraczającej 1,5 m. Pamiętaj, że prace te powinny być wykonywane wyłącznie ze specjalnych drabinek, schodków przystawnych i pomostów.
Prace na drabinach cd. Pamiętaj, że: 1) Drabiny zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec, z wyjątkiem drabin linowych, ich przemieszczeniu lub bujaniu. 2) Drabiny używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, aby wystarczająco wystawały ponad platformę dostępu, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy (np. przy wejściu na powierzchnię dostępu zamontowano poręcze, uchwyty umożliwiające pochwycenie ich przez korzystającego z drabiny). 3) Drabiny wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób, aby zapobiec przemieszczaniu się poszczególnych ich części względem siebie (ruchome części powinny mieć zabezpieczenia, blokady przed nadmiernym wysunięciem). 4) Drabiny przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione, np. za pomocą hamulca, czy kółek z samoczynną blokadą przy obciążeniu drabiny.
Prace na drabinach cd. Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kąt jej nachylenia ma wynosić od 65 do 75. Rys. 2. Przykład praktycznego sprawdzenia prawidłowości pochylenia drabiny
Zasady bezpiecznego użytkowania drabin Drabin należy używać w taki sposób, aby: przez cały czas pracownik miał możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia (należy tak dobrać długość drabiny do konkretnej pracy, aby można było pracować nie wyżej niż na 4 szczeblu, licząc od góry pozwoli to na trzymanie się boków drabiny), jeżeli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może to przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy. Drabiny przenośne muszą być zabezpieczone przed przemieszczaniem się w trakcie ich użytkowania za pomocą: urządzeń przeciwpoślizgowych przy górnych lub dolnych końcach podłużnic, innych rozwiązań o równoważnej skuteczności, na przykład przez zastosowanie stabilizatorów, stopek, wiązań, szpiców oporowych przy ustawieniu na podłożu ziemnym czy zamykanych uchwytów mocowanych do ściany.
Prace na rusztowaniach Wśród rusztowań możemy wyróżnić: rusztowania typowe (systemowe) rusztowania nietypowe to tymczasowe konstrukcje budowlane, w których wymiary siatki konstrukcyjnej są jednoznacznie narzucone przez wymiary elementów rusztowania. Rusztowania systemowe powinny być montowane zgodnie z dokumentacją projektową (dokumentacją producenta). to rusztowania odmienne od wymienionych obok, użytkowane w innych, nietypowych warunkach. Są to np. rusztowania: wyższe, niż przewidują to typowe schematy podane w dokumentacji producenta, przeznaczone do przeniesienia zwiększonych obciążeń (najczęściej większych niż 2 kn/m 2 ).
Prace na rusztowaniach cd. Przed dopuszczeniem do pracy na rusztowaniu należy co najmniej: sprawdzić, czy nie zostały przekroczone dopuszczalne obciążenia gruntu podłoża (podłoża konstrukcyjnego), na którym ma być ustawione rusztowanie (czy nie występują odkształcenia i zarysowania podłoża), dokonać oględzin posadowienia rusztowania, sprawdzić prawidłowość połączeń, sprawdzić siatkę konstrukcyjną (wielkość odchyleń od pionu elementów rusztowania, czy nie przekraczają wielkości dopuszczalnych), dokonać oględzin prawidłowości zamontowania stężeń (zastrzałów), sprawdzić prawidłowość zakotwień, dokonać oględzin pomostów i zabezpieczeń, sprawdzić, czy nie są przekroczone dopuszczalne obciążenia pomostów roboczych rusztowania.
Nieprawidłowe posadowienie rusztowania przykład 1 Zdjęcie 1. Ramka ustawiona jest bezpośrednio na podłożu konstrukcyjnym, brak stopki i deski podwalinowej
Nieprawidłowe posadowienie rusztowania przykład 2 Zdjęcie 2. Nieprawidłowa niwelacja nierówności terenu za pomocą fragmentów palet
Nieprawidłowe posadowienie rusztowania przykład 3 Zdjęcie 3. Ramki rusztowania są oparte bezpośrednio na murku drogi zejścia do piwnicy budynku
Prace na konstrukcjach wieżowych Przy pracach na słupach, masztach, kominach, konstrukcjach wieżowych i budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań i przy pracach na drabinach oraz klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego bądź podłogi należy przed rozpoczęciem prac sprawdzić przede wszystkim: stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia (np. kotwienie rusztowań, mocowanie pomostów), stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa. Dodatkowo należy zapewnić sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości (np. szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji czy z pasem biodrowym), a także hełmy ochronne przeznaczone do prac na wysokości.
Zapobieganie upadkom z wysokości Lp. Zagadnienia kluczowe Podstawowe pytania 1. Identyfikacja czynności i środków ostrożności 2. Dobór, używanie i utrzymanie sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości 3. System informowania i kontroli Czy praca na wysokości (szczególnie większej niż) jest zidentyfikowana? Czy pracownicy znają niezbędne środki ostrożności? Czy miejsca niebezpieczne są dostatecznie oznakowane? Czy zaopatrzenie w środki ochrony indywidualnej jest wystarczające? Czy posiadane środki ochrony indywidualnej są właściwie utrzymane? Czy pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej? Czy kadra kierownicza wie, jak przedstawić podległym pracownikom zagrożenia związane z pracą na wysokości i aktywnie monitorować ich pracę? Czy wspomniane kwestie są należycie kontrolowane? Tabela 1. Ramowy schemat działań, które należy podejmować w zakresie zapobiegania upadkom z wysokości.