BHP w praktyce Wydanie XVII

Transkrypt

1 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Wydanie XVII Stan prawny na dzień 1 marca 2018 r. ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. Gdańsk 2018

2 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 Dobór osłon chroniących przed zagrożeniami spowodowanymi przez części ruchome maszyn 210

3 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PRZEMIESZCZANIEM SIĘ LUDZI Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami górnymi do stref niebezpiecznych [X 701] Maszynę uważa się za bezpieczną, jeśli przy eksploatowaniu zgodnie z przeznaczeniem jest prawdopodobne, że może być ona użytkowana, regulowana i ustawiana, a także utrzymywana w sprawności technicznej, demontowana i złomowana, nie narażając operatora na uraz lub pogorszenie stanu zdrowia. Metody prowadzące do tego celu obejmują: zmniejszenie ryzyka przez wybór odpowiedniej konstrukcji, urządzenia ochronne, informacje dotyczące użytkowania (sygnalizacja, znakowanie, instrukcje), środki ochrony indywidualnej, środki ochronne zastosowane przez użytkownika (sposób pracy, środki organizacyjne zapewniające bezpieczeństwo). Zmniejszyć lub wyeliminować ryzyko spowodowane przez maszyny można, stosując odległości bezpieczeństwa, uniemożliwiające sięganie do stref niebezpiecznych. Należy pamiętać, że nie zapewniają one wystarczającej ochrony przed takimi zagrożeniami, jak promieniowanie lub emisja substancji, dla których wymagane są dodatkowe lub inne środki ochrony. Odległości bezpieczeństwa, które podano w poniższych tabelach, ustalono, biorąc pod uwagę: konstrukcje ochronne (materialna przeszkoda ograniczająca ruch ciała lub jego części), a także znajdujące się w nich otwory o określonym kształcie iusytuowaniu, odległości bezpieczeństwa mierzone od powierzchni granicznej, zatrzymującej ciało lub określoną jego część, płaszczyznę odniesienia, czyli powierzchnię, na której osoby mogą swobodnie stać (np. podłoga, powierzchnia pomostu roboczego itp.), niestosowanie żadnych środków pomocniczych, np. krzeseł lub drabin, a także prętów lub narzędzi przedłużających naturalny zasięg kończyn górnych. Wybór odpowiedniej odległości bezpieczeństwa (zapewniającej sięganie do góry lub sięganie ponad konstrukcją ochronną) zależy od oceny ryzyka, która musi być oparta na prawdopodobieństwie wystąpienia urazu ciała lub utraty zdrowia i przewidywanej ciężkości tego urazu lub pogorszenia stanu zdrowia. W związku z powyższym, odległość bezpieczeństwa będzie zależała od tego, czy ryzyko będzie małe (możliwość obtarcia, dotknięcia), czy duże (możliwość pochwycenia). 211

4 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 Sięganie do góry Sięganie ponad konstrukcjami ochronnymi Przyjmuje się następujące oznaczenia: a wysokość usytuowania strefy niebezpiecznej, b wysokość konstrukcji ochronnej, c odległość pozioma konstrukcji ochronnej od strefy niebezpiecznej. Dla małego ryzyka przyjmuje się wartości z poniższej tabeli. a) b) Wysokość usytuowania strefy niebezpiecznej b a Wysokość konstrukcji ochronnej a b Pozioma odległość bezpieczeństwa od strefy niebezpiecznej ) Nie podano wysokości konstrukcji ochronnych poniżej 1000 mm, ponieważ nie ograniczają one ruchu. Strefy niebezpieczne powyżej 2500 mm podano poniżej (dla sięgania ponad konstrukcją ochronną). 212

5 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi Jeżeli ryzyko jest duże, wtedy należy stosować: wartości według poniższej tabeli, inne techniczne środki bezpieczeństwa. Wysokość konstrukcji ochronnej a, b Wartość usytuowania strefy niebezpiecznej c b a Odległość pozioma od strefy niebezpiecznej c a) Nie podano wysokości konstrukcji ochronnych poniżej 1000 mm, ponieważ nie ograniczają one ruchu. b) Strefy niebezpieczne powyżej 2700 mm ilustruje pierwszy rysunek. c) Konstrukcje ochronne poniżej 1400 mm nie mogą być stosowane bez dodatkowych, technicznych urządzeń ochronnych. Tabele te służą do określania jednego z parametrów przy danych wartościach pozostałych. Przykład Ustalić wysokość b konstrukcji ochronnej, gdy znane są wartości a i c. Wysokość a usytuowania strefy niebezpiecznej wynosi 1600 mm, a jej odległość pozioma od przewidzianej konstrukcji ochronnej c wynosi 800 mm. W zależności od stopnia ryzyka wysokość b konstrukcji ochronnej będzie wynosiła: dla ryzyka małego b = 1600 mm (według tabeli 1), dla ryzyka dużego b = 1800 mm (według tabeli 2). W podobny sposób można znaleźć parametry a i c. W normie [X 701] podano także odległości bezpieczeństwa przy sięganiu dookoła z ograniczeniem ruchu, przy sięganiu przez otwory o regularnym kształcie (otwór kwadratowy okrągły, szczelina) oraz otwory o nieregularnym kształcie. 213

6 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami dolnymi do stref niebezpiecznych [X 701] W poprzedniej sytuacji mieliśmy do czynienia z eliminacją lub ze zmniejszeniem ryzyka przy sięganiu kończynami górnymi do strefy niebezpiecznej poprzez zastosowanie odległości bezpieczeństwa. Niekiedy mogą występować uzasadnione i przewidywalne sytuacje, kiedy pracownicy usiłują używać stopy do udrażniania otworów doprowadzających lub odprowadzających bądź obsługują maszyny i/lub sterują nimi, idąc obok. Odległości utrudniające swobodny dostęp dotyczą wysokości usytuowania konstrukcji ochronnej i zmniejszają w ten sposób ryzyko dla osób w wyniku ograniczenia swobody ruchu kończyn dolnych. Utrudnienie swobodnego ruchu poniżej konstrukcji ochronnych W poniższej tabeli podano zależności pomiędzy h wysokością od podłoża do konstrukcji ochronnej, l odległością, na której dostęp jest utrudniony. Wymiary w milimetrach Wysokość h do konstrukcji ochronnej Odległość l Przypadek 1 Przypadek 2 Przypadek 3 h<200 > 340 > 665 > < h < 400 > 550 > 765 > < h < 600 > 850 > 950 > < h < 800 > 950 > 950 > < h < 1000 > 1125 > 1195 > 1015 Powyższe dotyczy pracownika w pozycji stojącej. Jeśli jest ryzyko poślizgnięcia się lub innego niewłaściwego zachowania się, stosowanie wartości podanych powyżej może być niewskazane. 214

7 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi Zasady określania wymiarów otworów umożliwiających dostęp do maszyny całym ciałem Poziome i pionowe przemieszczanie się ludzi stwarza zagrożenie upadkiem lub poślizgnięciem, co może spowodować takie urazy, jak: stłuczenia, złamania, zwichnięcia. Przemieszczanie się ludzi podczas pracy związane jest z dojściem do stanowiska pracy i opuszczeniem go oraz z wykonywaniem czynności roboczych, konserwacyjnych i naprawczych. Do tych celów służą wewnątrzzakładowe drogi komunikacyjne i transportowe, otwory przejściowe, otwory dostępu. Poniżej podano [X 705, X 706 i X 707] podstawowe określenia i wymogi. Otwór przejścia otwór, który umożliwia przemieszczenie lub przejście całego ciała człowieka w celu umożliwienia mu wykonywania takich zadań, jak np. operowanie urządzeniami sterującymi, nadzorowanie procesu pracy i sprawdzanie wyników pracy. Podane wymiary należy traktować jako minimalne i dlatego zaleca się, aby ze względów bezpieczeństwa powiększać je wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Ponadto otwory przejścia powinny być wystarczająco duże, aby w przypadku zagrożenia umożliwić szybkie wyjście. Otwory dostępu otwory, przez które osoba może pochylać się do przodu, sięgać do przodu, wyprostować górną część ciała, kończynę górną, rękę, palec lub kilka palców, nogę lub stopę aby wykonać czynności w czasie procesu pracy, jak np. operować elementami sterowniczymi, nadzorować proces pracy i sprawdzać wyniki pracy. Podstawą wymiarowania różnych otworów przejścia i otworów dostępu są: wymiary nagiego ciała ludzkiego określone w [X 707], naddatek wysokości i szerokości określone w [X 705 i X 706]. Przykład Obliczyć wymiary otworu (A wysokość otworu, B szerokość otworu) umożliwiającego poziome przemieszczanie się do przodu w pozycji wyprostowanej. Zgodnie z wzorem [X 705]: A = h 1 (P95 lub P99) + x gdzie: h 1 wysokość ciała, x naddatek wysokości, P95, P99 centyl przewidywanej populacji użytkowników*. * Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postać rozkładu Gaussa. Dlatego też w przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze przyjęcie jako graniczne przy projektowaniu miejsca pracy wartości cech odpowiadające 5 i 95 centylowi. Ponieważ centyl jest punktem na skali ocen, poniżej lub powyżej którego znajduje się określony procent przypadków, 5 centyl będzie wyznaczał wartość cechy, która jest przekroczona minimum przez 5%, a maksimum przez 95% popu- 215

8 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 gdzie: a 1 szerokość między łokciami, y naddatek szerokości. B = a 1 (P95 lub P99) + y Podstawiając dane, otrzymujemy: dla P95 A = 1881 mm + 50 mm + 60 mm = 1991 mm (dodano naddatek podstawowy, uwzględniający ruchy ciała i naddatek na kask) dla P99 A = 1944 mm + 50 mm + 60 mm = 2055 mm dla P95 B = 545 mm + 50 mm mm = 695 mm (dodano naddatek podstawowy, uwzględniający ruchy ciała i naddatek na ochrony indywidualne) dla P99 B = 575 mm + 50 mm mm = 725 mm W podobny sposób można obliczyć dowolny otwór przejścia i otwór dostępu, wykorzystując dane zawarte w ww. normach. Dojścia i przejścia do urządzeń technicznych [Q 053] Dojściami i przejściami do dźwignic i innych urządzeń technicznych mogą być korytarze, pomosty, podesty, galerie, schody, drabiny i klamry, wykonane z materiałów niepalnych. Ogólne wymagania dotyczące dojść i przejść do dźwignic stosuje się również w razie wykonania dojść roboczych do pomieszczeń i części budynku nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, związanych z okresową obsługą maszyn i urządzeń oraz przeglądem i utrzymaniem stanu technicznego budynku. Wymagania szczegółowe, jakim powinny odpowiadać dojścia i przejścia do dźwignic, określają przepisy dozoru technicznego. Dojścia i przejścia do urządzeń technicznych powinny mieć wysokość w świetle co najmniej 1,9 m i być usytuowane nad stanowiskiem pracy na wysokości co najmniej 2,5 m, licząc od poziomu podłogi tego stanowiska. Nawierzchnia podłogi w dojściach i przejściach nie może być śliska. Podłogi ażurowe nie mogą mieć otworów o powierzchni większej niż 1700 mm 2 i wymiarów umożliwiających przejście przez nie kuli o średnicy większej niż 36 mm. lacji. Analogicznie wnioskując, 95 centylowi będzie odpowiadała wartość cechy, którą przekracza zaledwie 5%, a nie osiąga aż 95% populacji. Przedział ufności 95% lub 90% (jedna lub dwie wartości progowe) będzie oznaczał, że projekt stanowiska pracy będzie pomijał wymagania członków populacji o najmniejszych i/lub największych wymiarach (branych przez projektanta pod uwagę). Tym samym odsetek osób, dla których przestrzeń stanowiska pracy nie będzie dostosowana, wyniesie w przybliżeniu odpowiednio 5% i 10%. 216

9 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi Poziome dojścia i przejścia od strony przestrzeni otwartej powinny być zabezpieczone balustradą o wysokości 1,1 m z poprzeczką umieszczoną w połowie jej wysokości i krawężnikiem o wysokości co najmniej 0,15 m. W wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych względami użytkowymi, jako przejście między różnymi poziomami mogą służyć drabiny lub klamry, trwale zamocowane do konstrukcji. Szerokość drabin lub klamer powinna wynosić co najmniej 0,5 m, a odstępy między szczeblami nie mogą być większe niż 0,3 m. Od wysokości 3 m nad poziomem podłogi drabiny lub klamry powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przed upadkiem. Warunek ten spełniają obręcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie większym niż 0,8 m, z pionowymi prętami w rozstawie nie większym niż 0,3 m. Odległość drabiny lub klamry od ściany bądź innej konstrukcji, do której są umocowane, nie może być mniejsza niż 0,15 m, a odległość obręczy ochronnej od drabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie może być mniejsza niż 0,7 m i większa niż 0,8 m. Spoczniki z balustradą powinny być umieszczone co 8 10 m wysokości drabiny lub ciągu klamer. Górne końce podłużnic (bocznic) drabin powinny być wyprowadzone co najmniej 0,75 m nad poziomem wejścia (pomostu), jeżeli nie zastosowano innych zabezpieczeń przed upadkiem. Dojścia i przejścia do maszyn Dostęp do maszyn może być bardziej skomplikowany i utrudniony, szczególnie tam gdzie jest ich dużo i znajdują się na różnych poziomach. Problem ten regulują Polskie Normy [X 737, X 738, X 739, X 740]. Do elementów dostępowych do maszyn będą należały: schody, drabiny, schody drabinowe, pomosty. 217

10 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 Poniżej podano niektóre wymagania dotyczące tych elementów. Schody Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 20 o do 45 o. H wysokość wchodzenia, h wysokość stopnia, w szerokość schodów w świetle, g głębokość nieprzekryta, t głębokość stopnia Schody powinny spełniać wymagania: Głębokość nieprzekryta g i wysokość stopnia h powinny być zgodne z równaniem: 600 < g +2h < 660 (wymiary w mm) Minimalna szerokość schodów w świetle (stopnia) w powinna wynosić 600 mm (szerokość zalecana to 800 mm). Przy ruchu dwukierunkowym szerokość należy zwiększyć do 1000 mm. Wyjątkowo szerokość w świetle można zmniejszyć do 500 mm, jeżeli schody używane są tylko sporadycznie lub zmniejszenie dotyczy tylko krótkiego odcinka. Wysokość wchodzenia H poszczególnych biegów nie powinna przekraczać 3000 mm, w przeciwnym razie przed następnym biegiem jest wymagany podest o długości minimum 800 mm i szerokości równej lub większej od szerokości schodów. Przy pojedynczym biegu wysokość wchodzenia H może być zwiększona do 4000 mm. Schody drabinowe Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 45 o do 75 o. Wymagania dla schodów drabinowych są następujące: Minimalna głębokość stopnia t powinna wynosić 80 mm, Maksymalna wysokość stopnia h powinna wynosić 250 mm, Szerokość w świetle między belkami policzkowymi lub balustradami powinna się mieścić w przedziale mm. Szerokością zalecaną jest 600 mm. 218

11 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi Wysokość wchodzenia H pojedynczego biegu nie powinna przekraczać 3000 mm. Drabiny stałe Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 75 o do 90 o. Rozróżnia się drabiny stałe z jedną podłużnicą i z dwiema podłużnicami. Maksymalna długość drabiny z dwiema podłużnicami, bez spocznika, wynosi mm. Maksymalna długość biegu drabiny z dwiema podłużnicami, ze spocznikami, wynosi 6000 mm. Maksymalna długość drabiny z jedną podłużnicą wynosi 3000 mm. Drabina powinna być wyposażona w urządzenie chroniące przed spadnięciem (np. obręcze ochronne), jeżeli: wysokość biegu drabiny jest większa niż 3000 mm, wysokość drabiny wynosi 3000 mm lub mniej, ale dodatkowa odległość w strefie wchodzenia stwarza ryzyko spadnięcia. W tym przypadku całkowita wysokość spadnięcia z górnego poziomu drabiny może być większa niż 3000 mm. Odległość pomiędzy szczeblami drabiny powinna mieścić się w przedziale od 225 do 300 mm. Na obrzeżach strefy schodzenia należy zastosować odpowiednie środki chroniące przed upadkiem z wysokości, np. balustrady o długości nie mniejszej niż 1500 mm z każdej strony pionowej osi drabiny lub na całej długości obrzeża, jeśli jest ono mniejsze niż 3000 mm. 219

12 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 Balustrady Balustradę instaluje się, jeżeli wysokość, z której możliwy jest upadek, przekracza 500 mm. Wymagana jest także, jeżeli odstęp między pomostem a konstrukcją maszyny lub ścianą jest większy niż 200 mm. Minimalna wysokość krawężnika wynosi 150 mm. Minimalna wysokość balustrady powinna wynosić 1100 mm. Balustrada powinna mieć co najmniej jedną środkową poprzeczkę. Swobodna przestrzeń między poręczą a poprzeczką i poprzeczką a krawężnikiem nie powinna przekraczać 500 mm. Jeżeli zamiast poprzeczki stosuje się pionowe pręty, to prześwit między nimi nie powinien przekraczać 180 mm. Odległość między słupkami nie powinna przekraczać 1500 mm. W przeciwnym wypadku należy zwrócić uwagę na wytrzymałość przytwierdzeń słupków i urządzeń mocujących. Schody powinny mieć co najmniej jedną poręcz (przy szerokości > 1200 mm powinny mieć zawsze dwie poręcze). Schody drabinowe powinny mieć zawsze dwie poręcze. Pochylnie Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od powyżej 0 o do 20 o. Pochylnie są stosowane szczególnie: przy krótkiej odległości pionowej, kiedy w transporcie wymaga się pojazdów kołowych (wózki ręczne, wózki widłowe itp.). Różne kąty nachylenia pochylni są stosowane zależnie od jej przeznaczenia, i przykładowo, w przypadku: wózków ręcznych maksymalnie 3 o, pojazdów silnikowych maksymalnie 7 o, pieszych maksymalnie 20 o (zaleca się nieprzekraczanie 10 o ). 220

13 Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi UWAGA: Zaleca siê, aby powierzchnia wykazywa³a du ¹ odpornoœæ na poœlizg, zw³aszcza przy k¹cie nachylenia pochylni ponad 10 o. Pomosty robocze i przejścia [X 738] Pomost pozioma powierzchnia służąca do obsługi, konserwacji, sprawdzania, naprawy, pobierania próbek itp. czynności. Przejście pozioma powierzchnia służąca do przemieszczania się z jednego miejscanainne. Podstawowe wymagania bezpieczeństwa dotyczące pomostów roboczych i przejść: podłoga pomostu roboczego lub przejścia powinna mieć najwyżej takie otwory, aby kula o średnicy 35 mm nie mogła przez nie przejść, podłogi nad miejscem, gdzie pracują ludzie, jeżeli nie są to podłogi przejść wykorzystywanych sporadycznie, powinny mieć najwyżej takie otwory, aby kula o średnicy 20 mm nie mogła przez nie przejść, przejścia i pomosty powinny być tak zaprojektowane i zbudowane, aby ich podłogi miały trwałe właściwości antypoślizgowe, minimalna wysokość prześwitu w pionie nad pomostami roboczymi i przejściami powinna wynosić 2100 mm (wysokość w świetle może być ograniczona do 1900 mm, jeżeli pomost lub przejście jest używane sporadycznie lub ograniczenie dotyczy tylko krótkiego odcinka), szerokość w świetle przejścia powinna wynosić nie mniej niż 600 mm (zaleca się 800 mm) i 1000 mm przy ruchu dwukierunkowym. Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla drabin przenośnych [Q 131] Przy stosowaniu drabin przenośnych (przewoźnych) należy spełnić warunki bezpieczeństwa, w szczególności drabiny: muszą być tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania, przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpowiednie wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz były zabezpieczone przed przemieszczaniem, zanim będą użytkowane, używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystarczająco wystawały ponad platformę dostępu (minimum 0,75 m), chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy, wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób, aby zapobiec przemieszczaniu się ich różnych części względem siebie, zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec, z wyjątkiem drabin linowych, ich przemieszczaniu lub bujaniu, przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione, przenośne drabiny muszą być zabezpieczone przed przemieszczaniem się w trakcie ich użytkowania za pomocą urządzeń przeciwpoślizgowych przy 221

14 Bogdan Rączkowski BHP w praktyce Rozdział 5 górnych lub dolnych końcach podłużnic albo poprzez inne rozwiązania o równoważnej skuteczności. Drabiny muszą być używane w taki sposób, aby: przez cały czas była zapewniona możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia pracowników, w szczególności, jeśli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może to przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy. Teren zakładu pracy Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników, powinny być: oznakowane widocznymi barwami i/lub znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami; znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone zgodnie z linią wzroku w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia przy wejściu na teren, gdzie występuje takie zagrożenie, oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do [Q 052] i w Polskich Normach, wyłączone z użytkowania odpowiednim wygrodzeniem lub w inny sposób, jeśli oznakowanie barwami i/lub znakami bezpieczeństwa nie jest wystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika, zamknięte odpowiednimi pokrywami (w przypadku otworów i zagłębień) lub jeśli jest to niemożliwe, właściwie ogrodzone i oznakowane, pomalowane barwami bezpieczeństwa (zgodnie z Polskimi Normami), jeżeli występują na przejściach zagrażających potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie), zagrodzone lub zabezpieczone w inny sposób, jeśli występuje możliwość niespodziewanego wtargnięcia pieszych na drogę. Drogi w zakładzie pracy Pracodawca jest zobowiązany na terenie zakładu pracy zapewnić: drogi komunikacyjne, transportowe, drogi dla pieszych (przejścia) i dojazdy pożarowe, które będą wykonane i oznakowane zgodnie z Polskimi Normami, utrzymanie dróg w stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników (drogi i przejścia oraz dojazdy pożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują zagrożenia dla ich użytkowników), wymiary dróg i przejść odpowiednie do liczby potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków, równą, twardą lub utwardzoną nawierzchnię dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść o odpowiedniej 222