ARCHIWUM INSTYTUTU INŻ YNIERII LĄ DOWEJ Nr 18 ARCHIVES OF INSTITUTE OF CIVIL ENGINEERING 2014 INNOWACYJNE WYROBY BUDOWLANE W BUDOWNICTWIE MOSTOWYM Janusz RYMSZA Instytut Badawczy Dróg i Mostów W 2011 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Badań, w którym uzależniono wzrost efektywności gospodarczej kraju i poprawę jakości życia polskiego społeczeństwa od wzrostu efektywności naukowej w zakresie innowacyjności. W programie podano 7 strategicznych kierunków badań naukowych i prac rozwojowych. Jednym z nich jest kierunek: nowoczesne technologie materiałowe. Do realizacji zadań z zakresu polityki innowacyjnej państwa powołano Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Ogłasza ono wiele programów, w których można zrealizować projekty dotyczące innowacyjnych materiałów lub nowoczesnych technologii materiałowych. Od 1 lipca 2013 r na terenie UE obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011, które wprowadziło zmiany odnoszące się do podstawowych wymagań dotyczących obiektów mostowych. Zmiany te sprawiają, że w obiektach mostowych mogą być stosowane innowacyjne wyroby budowlane o nowych właściwościach. Przyjęcie przez rząd Krajowego Programu Badań i zmiany w europejskim rozporządzeniu oraz programy ogłaszane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju tworzą dobre warunki do powstawania innowacyjnych wyrobów budowlanych w budownictwie mostowym. Słowa kluczowe: innowacje, wyroby budowlane, budownictwo mostowe 1. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE MATERIAŁOWE JAKO KIERUNEK STRATEGICZNY W KPB W dniu 16 sierpnia 2011 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Badań [8], przygotowany przez Komitet Polityki Naukowej dla Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W programie zawarto założenia polityki naukowotechnicznej i innowacyjnej państwa. Najważniejszym celem, który ma być osiągnięty w ramach realizacji tego dokumentu jest zmniejszenie luki gospodarczej między Polską a krajami wyżej rozwiniętymi. Ma to zostać osiągnięte przez wzrost efektywności polskiej gospodarki. Wzrost efektywności gospodarczej ma być zrealizowany dzięki zwiększeniu innowacyjności sektora przemysłu, natomiast zwiększenie to ma nastąpić w wyniku wzrostu wpływu działalności naukowej na ten sektor.
156 Janusz Rymsza Tak więc do uzyskania większej efektywności gospodarki, a w konsekwencji jej konkurencyjności na globalnym rynku, droga wiedzie od badań naukowych i prac rozwojowych, w wyniku których powstaje innowacyjny produkt, technologia lub usługa, do wprowadzenia wdrożenia tych innowacyjnych rozwiązań w gospodarce. Rola wyznaczona nauce przy wzroście efektywności gospodarki jest nie do przecenienia. Można stwierdzić, że Krajowy Program Badań uzależnia wzrost efektywności gospodarczej kraju i poprawę jakości życia polskiego społeczeństwa od wzrostu efektywności naukowej w zakresie innowacyjności. Działania takie zostały wskazane przez Komisję Europejską jako jeden z kluczowych, wymagających interwencji w naszym kraju w ramach wdrażania strategii Europa 2020. W Krajowym Programie Badań podano następujące strategiczne kierunki badań naukowych i prac rozwojowych: nowe technologie w zakresie energetyki, choroby cywilizacyjne, nowe leki oraz medycyna regeneracyjna, zaawansowane technologie informacyjne, telekomunikacyjne i mechatroniczne, nowoczesne technologie materiałowe, środowisko naturalne, rolnictwo i leśnictwo, społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizacji rynków, bezpieczeństwo i obronność państwa. Oceniono, że te obszary działalności naukowej mają największy wpływ na rozwój gospodarczy kraju. Należy zauważyć, że jednym z siedmiu kierunków uznanych za strategiczne są nowoczesne technologie materiałowe. 2. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE MATERIAŁOWE W RAMACH PROGRAMÓW NCBR Aby zwiększyć konkurencyjność polskiej gospodarki należy uruchomić mechanizmy, które zwiększą popyt na wyniki badań użytecznych w gospodarce. Należy stworzyć system, który zachęci do inwestowania pozabudżetowych środków finansowych w sektor nauki. Aby jednostki naukowe i podmioty gospodarcze chciały współpracować przy wykonywaniu innowacyjnych rozwiązań na rzecz gospodarki, powinna powstać platforma ich współpracy. Należy wdrożyć programy zapewniające nakłady finansowe na badania aplikacyjne, zorientowane na zastosowanie w praktyce, których efekty zostaną wykorzystane przez przedsiębiorców. Takie programy tworzy i finansuje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju agencja wykonawcza nadzorowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zgodnie z ustawą [4], agencję powołano do realizacji zadań z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa.
Innowacyjne wyroby budowlane w budownictwie mostowym 157 NCBR przede wszystkim finansuje prace badawczo-rozwojowe w zakresie badań stosowanych oraz komercjalizacji i transferu wyników prac B+R do gospodarki, z uwzględnieniem działalności młodej kadry naukowej w tym zakresie. W wielu programach można realizować projekty dotyczące innowacyjnych materiałów i technologii. Są to między innymi: 1. Programy wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych: PBS (Program Badań Stosowanych) program wsparcia sektora nauki i przedsiębiorstw w zakresie badań stosowanych - w sektorze nauki - ścieżka A i w przedsiębiorstwach - ścieżka B; INNOTECH program wsparcia wdrożenia rozwiązań innowacyjnych, z podziałem na dwie ścieżki: In-Tech i Hi-Tech; 2) Program wsparcia rozwoju kadry naukowej: LIDER - program wsparcia rozwoju kadry naukowej, a w szczególności młodych naukowców. 3) Programy międzynarodowe: M-ERA. NET - program wsparcia w obszarze inżynierii materiałowej (celem programów ERA-NET jest utworzenie Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA)). CORNET program wsparcia wdrożenia rozwiązań innowacyjnych realizowanych przy udziale małych i średnich przedsiębiorstw. EUREKA program wsparcia wdrożenia rozwiązań innowacyjnych realizowanych przy udziale partnerów z co najmniej dwóch państw członkowskich UE. 4) Programy wsparcia wdrożeń i komercjalizacji wyników prac B+R: PATENT Plus - program wsparcia jednostek naukowych i przedsiębiorstw w procesie ubiegania się o europejską lub międzynarodową ochronę patentową. DEMONSTRATOR Plus - program wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w skali demonstracyjnej, w tym w obszarze TECH dotyczącym nowoczesnych technologii materiałowych. SPIN-TECH - program wsparcia działalności spółek celowych tworzonych przez państwowe jednostki badawcze w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych. GO_GLOBAL.PL program wsparcia innowacyjnych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, komercjalizujących wyniki badań naukowych i prac rozwojowych na rynku światowym. BRIdge program wsparcia transferu technologii. 5) Programy operacyjne: Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Infrastruktura i Środowisko i Inteligentny Rozwój. 6) Wspólne przedsięwzięcia: GEKON - programu wsparcia innowacyjnych rozwiązań proekologicznych. Należy stwierdzić, że wiele jest programów, w których można zrealizować projekty dotyczące innowacyjnych materiałów lub nowoczesnych technologii
158 Janusz Rymsza materiałowych. Jest to również możliwe przy udziale młodych naukowców. Z uwagi na to, że kierunki strategiczne podane w KPB stanowią podstawę do opracowywania strategicznych programów przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, przygotowywany jest obecnie program strategiczny dotyczący nowoczesnych technologii materiałowych. Ponadto tworzony jest razem z GDDKiA program wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze drogownictwa. Należy zauważyć, że w ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost zaangażowania podmiotów gospodarczych w finansowanie sektora nauki. Rośnie też liczba projektów realizowanych przez konsorcja naukowo-przemysłowe. Udział konsorcjów w ogólnej liczbie projektów podpisanych w 2011 r. wynosił 4%, a w 2013 r. 46%. Udział w całkowitym finansowaniu odpowiednio wyniósł 6% i 60%. Tak więc wkład przedsiębiorców w finansowanie projektów w ciągu trzech lat wzrósł dziesięciokrotnie. 3. WYMAGANIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY DOTYCZĄCE WYROBÓW BUDOWLANYCH Od 1 lipca 2013 r na terenie Unii Europejskiej obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 [7] ustanawiające warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych. Do tej daty należało w Europie dostosować przepisy dotyczące wyrobów budowlanych. W Polsce przepisy dostosowano, nowelizując ustawę o wyrobach budowlanych [5]. Według definicji z rozporządzenia Nr 305/2011 wyrób budowlany, to wyrób wprowadzony do obrotu, którego właściwości użytkowe wpływają na podstawowe wymagania dotyczące obiektów budowlanych. Poniżej przedstawiono te wymagania i ich krótką charakterystykę. Wymagania podstawowe dotyczące obiektów budowlanych według rozporządzenia Nr 305/2011: 1) Nośność i stateczność obiekty budowlane powinny być zaprojektowane tak, aby obciążenia nie prowadziły do zawalenia się, uszkodzenia obiektu budowlanego lub znacznych jego odkształceń. 2) Bezpieczeństwo pożarowe obiekty budowlane powinny być zaprojektowane tak, aby w wypadku wybuchu pożaru: a) nośność konstrukcji była zachowana przez zakładany okres; b) powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu było ograniczone; c) rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone; d) osoby znajdujące się na obiekcie mogły go opuścić lub być uratowane w inny sposób; e) było uwzględnione bezpieczeństwo ekip ratowniczych. 3) Higiena, zdrowie i środowisko obiekty budowlane powinny być zaprojektowane tak, aby podczas ich budowy, użytkowania i rozbiórki nie stanowiły
Innowacyjne wyroby budowlane w budownictwie mostowym 159 zagrożenia dla higieny ani zdrowia osób je zajmujących, nie wywierały nadmiernego wpływu na jakość środowiska ani na klimat. 4) Bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów obiekty budowlane powinny być zaprojektowane tak, aby nie stwarzały niedopuszczalnego ryzyka wypadków podczas użytkowania. W szczególności obiekty powinny być zaprojektowane z uwzględnieniem ich dostępności i użytkowania przez osoby niepełnosprawne. 5) Ochrona przed hałasem obiekty budowlane powinny być zaprojektowane tak, aby hałas odbierany przez osoby je użytkujące lub znajdujące się w pobliżu tych obiektów nie przekraczał poziomu stanowiącego zagrożenie dla ich zdrowia oraz pozwalał im spać, odpoczywać i pracować w zadowalających warunkach. 6) Oszczędność energii i izolacyjność cieplna obiekty budowlane i ich instalacje oświetleniowe i wentylacyjne powinny być zaprojektowane tak, aby utrzymać na niskim poziomie ilość energii wymaganej przy ich budowie, użytkowaniu i rozbiórce. 7) Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych obiekty budowlane powinny być zaprojektowane, wykonane i rozebrane tak, aby wykorzystanie zasobów naturalnych zapewniało: a) ponowne wykorzystanie lub recykling obiektów budowlanych; b) trwałość obiektów budowlanych; c) wykorzystanie w obiektach budowlanych przyjaznych środowisku surowców i materiałów wtórnych. Według art. 5 ustawy Prawo budowlane [2] spełnienie wymagań podstawowych dotyczyło: 1) bezpieczeństwa konstrukcji, 2) bezpieczeństwa pożarowego, 3) bezpieczeństwa użytkowania, 4) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, 5) ochrony przed hałasem i drganiami, 6) oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród. Na temat wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych zgodnie z rozporządzeniem, można znaleźć informację w publikacji ITB [1]. Porównując wymagania europejskie, obowiązujące w każdym kraju członkowskim UE, w tym w Polsce, z wymaganiami podanymi w ustawie Prawo budowlane, należy stwierdzić, że: trzy wymagania europejskie, dotyczące: ochrony środowiska (3), oszczędności energii (6) i zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych (7), odniesiono nie tylko budowy i użytkowania, ale i rozbiórki obiektu, wymaganie europejskie dotyczące użytkowania rozszerzono o dostępność obiektów, z uwzględnieniem użytkowania przez osoby niepełnosprawne,
160 Janusz Rymsza dodano wymaganie europejskie dotyczące zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. To inne podejście europejskie do podstawowych wymagań dotyczących obiektów mostowych, otwiera nowe możliwości poszukiwania takich właściwości wyrobów budowlanych, które będą czyniły zadość nowym wymaganiom. Na przykład, innowacyjny wyrób budowlany to taki, który sprawi, że konstrukcja mostowa będzie odpowiednio: nośna, trwała, bezpieczna przy użytkowaniu i pożarze oraz rozbieralna. A na przykład innowacyjny materiał, to materiał o dużej wytrzymałości i trwałości, ale również wpływający w jak najmniejszym stopniu na środowisko i to na wszystkich etapach funkcjonowania: produkcji, wbudowania, eksploatacji i rozbiórki obiektu oraz powtórnego jego wykorzystania. 4. WYROBY BUDOWLANE W BUDOWNICTWIE MOSTOWYM Innowacyjne wyroby budowlane to te, w odniesieniu do których nie wydano jeszcze norm zharmonizowanych. W państwach członkowskich UE na wyroby innowacyjne mogą być wydawane europejskie oceny techniczne, które zastąpiły wydawane wcześniej europejskie aprobaty techniczne. W Polsce mogą być jeszcze wydawane aprobaty techniczne, ale w niedługim czasie zostaną one zastąpione przez krajowe oceny techniczne. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie aprobat technicznych [6], Instytut Badawczy Dróg i Mostów jest jednostką upoważnioną do udzielania krajowych aprobat technicznych w odniesieniu do wyrobów budowlanych stosowanych w inżynierii komunikacyjnej. Zgodnie z ustawą o wyrobach budowlanych [3] aprobaty są udzielane w odniesieniu do wyrobu, dla którego nie ustanowiono polskiej normy wyrobu, albo takiego, którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych, różnią się istotnie od właściwości określonej w normie. Od 1 lipca 2013 r., zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011, w odniesieniu do wyrobów budowlanych, dla których nie ma odpowiednich norm zharmonizowanych, mogą być wydawane europejskie oceny techniczne (EOT). Europejska ocena techniczna jest wydawana przez jednostkę oceny technicznej (JOT). Decyzją Nr 2/JOT/WB/13 z dnia 20 listopada 2013 r. Minister Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej wyznaczył Instytut Badawczy Dróg i Mostów jako jednostkę oceny technicznej (JOT). 8 kwietnia 2014 r. Instytut Badawczy Dróg i Mostów został zaakceptowany przez Komisję Europejską jako jednostka oceny technicznej. Grupy wyrobów budowlanych, w odniesieniu do których mogą być wydawane europejskie oceny techniczne zawarto w rozporządzeniu Nr 305/2011. Grupy wyrobów, w odniesieniu do których Instytut może wydawać europejskie oceny techniczne podano w tablicy 1.
Innowacyjne wyroby budowlane w budownictwie mostowym 161 Tablica 1. Grupy wyrobów w budownictwie mostowym Lp. 1 2 Grupa wyrobów w budownictwie mostowym Wyroby prefabrykowane z betonu zwykłego/lekkiego/autoklawizowanego napowietrzonego 1 Membrany, w tym stosowane w postaci płynnej i zestawy (izolujące przed wodą lub parą wodną) 1 3 Materiały termoizolacyjne złożone, zestawy/systemy izolacyjne 1 4 Łożyska konstrukcyjne, trzpienie do złączy konstrukcyjnych 1 5 Geowłókniny, geomembrany i wyroby związane 1 6 Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego: wyposażenie dróg 7 Konstrukcyjne wyroby/elementy drewniane i wyroby pomocnicze 1 8 Cementy, wapna budowlane i inne spoiwa hydrauliczne 1 9 Stal zbrojeniowa i sprężająca do betonu (i wyroby pomocnicze) zestawy zakotwień i cięgien 1 10 Wyroby podłogowe i posadzkowe 1 11 Konstrukcyjne wyroby metalowe i wyroby pomocnicze 1 12 Wyroby do budowy dróg 13 Kruszywa 1 14 Kleje budowlane 1 15 Wyroby związane z betonem, zaprawą i zaczynem 1 16 Rury, zbiorniki i wyroby pomocnicze niestykające się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi 1 17 Wyroby do uszczelniania złączy 1 18 Mocowania/łączniki 1 19 Zestawy budowlane, komponenty budowlane, prefabrykaty 1 Należy stwierdzić, że grupy wyrobów budowlanych podane w europejskim rozporządzeniu, w odniesieniu do których mogą być wydawane europejskie oceny techniczne, sprawiają wrażenie zestawionych przypadkowo i są nazwane niejednoznacznie. Ich stopień szczegółowości jest zasadniczo różny - na przykład jest grupa wyrobów do budowy dróg (12) i grupa wyrobów do uszczelniania złączy (17). Ponadto do tej pory Europejska Organizacja ds. Ocen Technicznych (EOTA) publikowała wytyczne do europejskich aprobat technicznych (ETAG). Obecnie 1 dotyczy wyrobów stosowanych wyłącznie w budownictwie mostowym
162 Janusz Rymsza wytyczne te mogą być stosowane jako europejski dokument oceny (EDO) przy wydawaniu europejskich ocen technicznych (EOT). Zestawienie tych wytycznych podano w tablicy 2. Tablica 2. Wytyczne do europejskich aprobat technicznych (ETAG) Nr ETAG Tytuł wytycznych do europejskich aprobat technicznych 001 Kotwy metalowe do stosowania w betonie 008 Zestawy do wykonywania schodów prefabrykowanych 011 Lekkie kompozytowe drewnopochodne belki i słupy 013 Zestawy zakotwień i cięgien do sprężania konstrukcji 015 Trójwymiarowe łączniki mechaniczne do konstrukcji drewnianych 020 Łączniki tworzywowe do stosowania w betonie. 027 Wyroby do zabezpieczeń przed obrywami skalnymi 029 Kotwy iniekcyjne do konstrukcji murowych 030 Trzpienie do złączy konstrukcyjnych 032 Dylatacje dla mostów drogowych 033 Wyroby do izolacji wodochronnej płyt mostowych, nanoszone w postaci płynnej 035 Cienkowarstwowy beton asfaltowy Należy stwierdzić, że wytyczne do europejskich aprobat technicznych (ETAG) także sprawiają wrażenie zestawionych przypadkowo i nazwanych niejednoznacznie. Należy jednak mieć na uwadze, że niezależnie od oczywistych niejednoznaczności, grupy wyrobów budowlanych, w odniesieniu do których mogą być wydawane europejskie oceny techniczne i wytyczne do ich powstania, powinny być znane dla tych, którzy zamierzają podjąć trud pracy nad innowacyjnym wyrobem budowlanym w budownictwie mostowym. 5. PODSUMOWANIE 1. W 2011 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Badań, w którym zawarto założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa. Najważniejszym celem, który ma być osiągnięty w ramach realizacji tego dokumentu jest zmniejszenie luki gospodarczej między Polską a krajami wyżej rozwiniętymi. Ma być to osiągnięte poprzez wzrost efektywności polskiej gospodarki. Dokument uzależnia wzrost efektywności gospodarczej kraju i poprawę jakości życia polskiego społeczeństwa od wzrostu efektywności naukowej w zakresie
Innowacyjne wyroby budowlane w budownictwie mostowym 163 innowacyjności. W Krajowym Programie Badań podano 7 strategicznych kierunków badań naukowych i prac rozwojowych. Jednym z nich jest kierunek: nowoczesne technologie materiałowe. 2. Do realizacji zadań z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa powołano Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Agencja ta ogłasza wiele programów, w których można zrealizować projekty dotyczące innowacyjnych materiałów lub nowoczesnych technologii materiałowych. Obecnie w NCBR jest przygotowywany program strategiczny dotyczący nowoczesnych technologii materiałowych. Ponadto wraz z GDDKiA przygotowywany jest program wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze drogownictwa. 3. Od 1 lipca 2013 r. na terenie Unii Europejskiej obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 ustanawiające warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych. Rozporządzenie to zmieniło podstawowe wymagania dotyczące obiektów mostowych. Zmiany te sprawiają, że w obiektach mostowych mogą być stosowane wyroby budowlane o nowych właściwościach, np. o dużej ogniotrwałości i biodegradowalności do wykorzystania w tunelach lub przejściach podziemnych dla pieszych czy wykorzystujące odpady przemysłowe, co będzie miało wpływ na poprawę środowiska naturalnego i zmniejszenie zapotrzebowania na pierwotne surowce mineralne. 4. Można przyjąć, że innowacyjne wyroby budowlane to te, w odniesieniu do których nie wydano norm zharmonizowanych. Zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011, dla wyrobów budowlanych, które nie posiadają norm zharmonizowanych, mogą być wydawane europejskie oceny techniczne. Zgodnie z decyzją ministra właściwego ds. transportu, w odniesieniu do budownictwa mostowego w Polsce europejska ocena techniczna może być wydawana przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów. 5. Przyjęcie przez rząd Krajowego Programu Badań i zmiany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 oraz programy ogłaszane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju tworzą dobre warunki do powstawania innowacyjnych wyrobów budowlanych w budownictwie mostowym. Należy pamiętać, że innowacyjnym wyrobem nie musi być wyrób wykonany z innowacyjnego materiału. Innowacyjnym wyrobem może być również wyrób, w którym występuje typowy materiał: danej właściwości użytkowej, ale na innym poziomie, np. materiał o większej ogniotrwałości; dodatkowej właściwości użytkowej, np. biodegradowalny; przy nietypowym zastosowaniu, np. elementy mostowe z aluminium; z nietypowymi składnikami, np. z odpadami przemysłowymi; produkowany przy dużej oszczędności energii. 6). Proponowane w Krajowym Programie Badań działania mają spowodować powstanie rynku naukowo-przemysłowego, co pozwoli na szybkie dostosowanie
164 Janusz Rymsza produkcji i usług do potrzeb rynku globalnego. Powtarzając za Krajowym Programem Badań: Łącznym skutkiem działań we wszystkich wskazanych obszarach będzie istotna poprawa wydajności nauki w Polsce, zwiększenie innowacyjności gospodarki oraz wzrost znaczenia i konkurencyjności polskiej nauki na arenie międzynarodowej. Oznacza to, że wzrost znaczenia polskiej nauki na arenie międzynarodowej powinien być pochodną wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki na globalnym rynku. LITERATURA [1] Bobrowicz J., Czarnecki L., Tworek J., Wprowadzenie do obrotu wyrobów budowlanych zgodnie z Rozporządzeniem CPR 305/2011, Materiały Budowlane, 11, s. 32 35, 2012. [2] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118). [3] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 881 z późn. zm.). [4] Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (Dz. U. Nr 96, poz. 616). [5] Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2013 r., poz. 898). [6] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz. U. z 2004 r. Nr 249, poz. 2497). [7] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L 88 z 4.4.2011, s. 5, z późn. zm.). [8] Krajowy Program Badań. Założenia polityki naukowo technicznej i innowacyjnej państwa. Załącznik do uchwały nr 164/2011 Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 2011 r. INNOVATIVE CONSTRUCTION PRODUCTS IN BRIDGE CONSTRUCTION Summary In 2011, the Council of Ministers adopted the National Programme of Research under which the increase in the country s economic performance and improvement of the quality of life of Polish society were linked to the improvement of scientific performance in terms of innovation. The Programme set out 7 strategic directions of research and development. One of the directions is advanced material technologies. The National Centre for Research and Development was established to perform tasks related to the national innovation policy. The Centre announces many programmes under which projects can be implemented concerning innovative materials or advanced material tech-
Innowacyjne wyroby budowlane w budownictwie mostowym 165 nologies. Since 1 July 2013, Regulation (EU) No 305/2011 of the European Parliament and of the Council has been in force in the EU, which changed the basic requirements for bridge structures. Owing to those changes, innovative construction products with new properties can be used in bridges. The adoption by the Government of the National Programme of Research and the changes arising from the EU Regulation as well as programmes announced by the National Centre for Research and Development provide good conditions for the development of innovative products in bridge construction.