Korzyści dla rozwoju gospodarki i społeczeństwa z wykorzystywania wyników badań i analiz społecznogospodarczych

Transkrypt

1 Korzyści dla rozwoju gospodarki i społeczeństwa z wykorzystywania wyników badań i analiz społecznogospodarczych Prof. Krzysztof J. Kurzydłowski Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Opole, 11 grudnia 2014 Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Ul. Nowogrodzka 47a Warszawa Tel:

2 Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Agencja wykonawcza, nadzorowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Powołana w 2007 w celu realizacji zadań z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa Ustawa z 30 kwietnia 2010 o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju(Dz.U.Nr96,poz.616) Od 2011 r. NCBR jest Instytucją Pośredniczącą dla Programów Operacyjnych Kapitał Ludzki, Innowacyjna Gospodarka, Infrastruktura i Środowisko W perspektywie finansowej Instytucja Pośrednicząca dla Programów Operacyjnych: Inteligentny Rozwój oraz Wiedza, Edukacja, Rozwój 2

3 Misja NCBR Wspieranie polskiej gospodarki w budowaniu strategicznej i trwałej przewagi konkurencyjnej dzięki tworzeniu nowych technologii, produktów i usług opartych na wynikach badań naukowych oraz partnerstwie biznesu i nauki. 3

4 Cele NCBR Podniesienie jakości i użyteczności prac badawczo-rozwojowych finansowanych przez Centrum Zwiększenie intensywności działalności badawczo-rozwojowej w polskich przedsiębiorstwach i na ich rzecz w sferze badawczej Zwiększenie transferu wyników badań naukowych do praktyki społecznej i gospodarczej Tworzenie w Polsce i wdrażanie przez polskie firmy nowych rozwiązań technologicznych, oryginalnych i konkurencyjnych w skali świata Budowa warunków dla prywatnych inwestycji w naukę, rozwój i innowacyjność Budowa potencjału kadrowego dla sukcesu technologicznego gospodarki polskiej 4

5 Działania Celem działań NCBR jako agencji wykonawczej jest realizacja polityk publicznych w sektorze B+R+I poprzez realizację programów finansowania: Programy ustanawiane zgodnie z potrzebami polityki naukowej Państwa (programy strategiczne) Horyzontalne i sektorowe programy wsparcia innowacyjnej gospodarki i wzrostu konkurencyjności Programy podejmujące zagadnienia społeczne Programy ustanawiane na podstawie diagnozy w sferze objętej interwencją (Rozp. z dnia 17 września 2010 dot. szczegółowego trybu realizacji zadań Centrum, 3.1) 5

6 Oferta programowa NCBR Domena Rodzaj programu Przykładowe programy Rada NCBR Dyrektor NCBR Programy strategiczne Krajowe Wspólne przedsięwzięcia Sektorowe Międzynarodowe Programy Operacyjne Komitet Sterujący Obronność i bezpieczeństwo Zaawansowane technologie pozyskiwania energii, Interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo technicznej, STRATEGMED, BIOSTRATEG Patent Plus, Program Badań Stosowanych, Lider, Szybka ścieżka, GO_GLOBAL.PL, TANGO, Demonstrator+ Blue Gas: z Agencją Rozwoju Przemysłu S.A. GEKON: z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej CuBR:zKGHMPolskaMiedźS.A. INNOLOT, INNOMED Era-Net, ERA-NET+, AAL, Cornet, Eureka, Eurostars, konkursy bilateralne (Norwegia, Izrael, Niemcy, Tajwan, Singapur, Luksemburg) Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Infrastruktura i Środowisko, Inteligentny Rozwój ( ), Wiedza, Edukacja, Rozwój ( ) 6 Program badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa

7 Skala i wyniki działalności oraz beneficjenci NCBR Budżet w latach Wyniki działań zorientowanych na zwiększony udział przedsiębiorców Wartość płatności wkładu własnego przedsiębiorców w latach Udział konsorcjów w ogólnej licznie podpisanych umów w latach

8 Budżet NCBR na lata w mln PLN

9 Zorientowanie na przedsiębiorców Filozofia działania Wszystkie konkursy otwarte dla przedsiębiorców Podejście bottom-up Wsparcie na wszystkich poziomach zaawansowania technologii Preferencje dla projektów z intensywnym udziałem firm Skrócony czas ewaluacji projektów ( Szybka ścieżka ) Nowe instrumenty finansowe z udziałem funduszy VC (BRIdgeVC) Programy sektorowe (INNOLOT, INNOMED) Programy technologiczne (GRAF- TECH) Wspólne przedsięwzięcia (GEKON, BLUE GAS, CuBR) Efekty Ok umów o dofinansowanie z udziałem przedsiębiorców Ponad 700 przedsiębiorców realizuje projekty dofinansowane z NCBR 976 mln zł wkład własny przedsiębiorców w ,2 mld zł całkowita wartość umów podpisanych z przedsiębiorcami w 2013 r. (wszystkie programy NCBR) Wzrost udziału konsorcjów w ogólnej liczbie podpisanych umów Wzrost płatności wkładu własnego przedsiębiorców Stały wzrost BERD 9

10 Wartość płatności wkładu własnego przedsiębiorców w latach (mln PLN) 1104,37 626,7 449,42 511,

11 40,00% 35,00% Udział konsorcjów naukowo-przemysłowych w ogólnej liczbie podpisanych umów w latach ,98% 30,00% 25,00% 26,35% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 3,12% Konsorcjum naukowo-przemysłowe Konsorcjum naukowo-przemysłowe występuje w przypadku współpracy przedsiębiorstwa z jednostka naukową. Stały wzrost udziału takich beneficjentów w ogólnej liczbie umów świadczy o efektywnym łączeniu nauki z biznesem w umowach współfinansowanych przez Centrum. [ 11 ]

12 Analizy społeczno-gospodarcze NCBR 1/2 Główne cele analiz i ewaluacji prowadzonych przez NCBR: Realizacja programów najlepiej dopasowanych do potrzeb społeczeństwa i gospodarki zapewnienie spójności programów ze strategiami rozwoju krajowymi (SIiEG, KPB, KRR) i UE (Europa 2020) Ocena tego w jakim stopniu realizowane programy przyczyniają się do osiągnięcia pożądanych celów rozwojowych, zaspokojenia potrzeb i rozwiązania zdiagnozowanych problemów społecznoekonomicznych Sposób wykonania: Analizy prowadzone są przez pracowników NCBR w oparciu o dostępne dane m.in. raporty branżowe oraz bazy patentowe. Ponadto przy realizacji analiz zatrudniani są zewnętrzni eksperci reprezentujący badane branże.

13 Analizy społeczno-gospodarcze NCBR 2/2 Analizy branżowe Prowadzone pod kątem wsparcia kluczowych dla konkurencyjności polskiej gospodarki sektorów, ze szczególnym uwzględnieniem działalności w zakresie B+R+I Analizy operacyjne Analizy istotne z punktu widzenia działalności Centrum wykorzystywane jako narzędzie zarządcze (np. kreowanie nowych instrumentów wsparcia na podstawie wyników dotychczasowych konkursów)

14 Ewaluacje w NCBR NCBR kładzie szczególny nacisk na ocenę efektywności realizowanych programów, którą dokonuje m.in. w oparciu o podstawy formalnoprawne. ROZPORZADZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYZSZEGO z dnia 17 września 2010r. w sprawie szczegółowego trybu realizacji zadań Narodowego Centrum Badan i Rozwoju stanowi, żeocenę programów dokonuje się na trzech etapach: 1) Przed rozpoczęciem realizacji programu, Centrum przeprowadza ewaluację założeń programu, w tym możliwości osiągnięcia zakładanych celów programu ( 4.2) 2) Centrum prowadzi ewaluację programu w trakcie jego trwania, w szczególności w celu rozstrzygnięcia, czy kontynuacja programu prowadzi do osiągnięcia celów programu oraz czy jest zgodna z celami polityki naukowej państwa i polityki wspierania innowacyjności ( 4.3) 3) Po zakończeniu realizacji programu jest przeprowadzana ewaluacja mająca na celu w szczególności ocenę stopnia osiągnięcia jego celów, a w przypadku ich nieosiągnięcia - określenie przyczyn niepowodzenia ( 4.4)

15 Ewaluacje wncbr Praktycznym narzędziem służącym operacjonalizacjiprocesu ewaluacji w ramach całej instytucji jest procedura ewaluacji. Proceduraszczegółowo określa zasady i tryb pracy w ramach procesu ewaluacji, w tym m.in.: zasady planowania i realizacji ewaluacji; zasady i tryb wyboru ekspertów oraz firm ewaluacyjnych; zasady współpracy w ramach poszczególnych komórek organizacyjnych (wskazanie zakresu odpowiedzialności); zasady współpracy z grupami i organami działającymi przy Centrum (Rada Centrum, grupy sterujące); zasady upowszechniania wyników ewaluacji.

16 Spójność: Najważniejsze kryteria ewaluacji programów NCBR wewnętrzna ewaluacja programu w zakresie przejrzystości, jasności koncepcji oraz funkcjonalności proponowanych rozwiązań zewnętrzna ewaluacja założeń programu w odniesieniu do celów polityki naukowej państwa i polityki innowacyjności określonych m.in. w Krajowym Programie Badań Skuteczność w odniesieniu do: możliwości osiągniecia celów programu (w tym ocena ryzyka nieosiągnięcia zakładanych celów) oceny kwantyfikacji celów programu oceny proponowanego systemu wskaźników NCBR realizuje zarówno ewaluacje wewnętrzne, prowadzone przez pracowników NCBR, ze wsparciem niezależnych ekspertów dziedzinowych, jak i ewaluacje zewnętrzne prowadzone przez firmy ewaluacyjne.

17 Dotychczasowe efekty W wyniku ewaluacji ex-ante dokonano zmian w zakresie: formułowania celów programów poprawiono ich logikę (wprowadzono wymóg stosowania matrycy logicznej programu) dokonano korekty wskaźników W wyniku ewaluacji mid-term: zmodyfikowano systemy wskaźników przeformułowano cele szczegółowe

18 Kolejne wyzwania Ocena efektywności działań NCBR ewaluacja wpływu (impact evaluation): ocena rzeczywistych efektów realizowanych działań poprzez oddzielenie oddziaływania czynników zewnętrznych, tzw. efekt netto odpowiedź na pytanie: co by było, gdyby dana interwencja nie miała miejsca? (sytuacja kontrfaktyczna)

19 Ocena bezpośrednich ipośrednich efektów działalności NCBR 1/2 Oczekiwane efekty bezpośrednie to m.in: Wzrost nakładów/kosztów beneficjentów na działalność B+R+I Zwiększenie przez beneficjentów tempa realizacji projektów B+R Zwiększenie liczby zgłoszeń patentowych u beneficjentów Wzrost liczby rozpoczynanych projektów B+R+I przez beneficjentów z sektora MŚP Wzrost zatrudnienia pracowników B+R w przedsiębiorstwach z sektora MŚP Zwiększenie dostępności finansowania, tj. zmniejszenie występującej luki finansowania, dla innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora MŚP Wzrost komercjalizacji wyników badań wśród beneficjentów

20 Ocena bezpośrednich i pośrednich efektów działalności NCBR 2/2 Oczekiwane efekty pośrednie to m.in: Wzrost nakładów na działalność B+R w stosunku do PKB (GERD) w celu osiągnięcia zakładanego poziomu 2% w 2020 r. Wzrost poziomu nakładów przedsiębiorstw na działalność B+R w stosunku do PKB (BERD), przyczyniający się do osiągnięcia udziału nakładów sektora prywatnego na zakładanym poziomie 50% nakładów całkowitych Dyfuzję innowacji w gospodarce, w szczególności poprzez udział podmiotów niebędących beneficjentami w wykorzystaniu efektów badań (poprzez nabycie praw lub licencji przez takie przedsiębiorstwa) Wzrost zakresu zaangażowania podmiotów niebędących beneficjentami w działalność B+R+I Zwiększenie zaangażowania prywatnego finansowania innowacyjnej działalności podmiotów z sektora MŚP

21 Działania NCBR w celu poprawy dostępności rzetelnych danych 1/2 Dostępność rzetelnych danych = warunek sine qua non dla odpowiedniego pomiaru osiąganych efektów Działania NCBR w celu poprawy dostępności danych: Współpraca z GUS przy wypracowaniu metodologii zbierania danych na potrzeby zastosowania metod kontrfaktycznych. Planowane stworzenie wspólnej grupy roboczej z obydwu instytucji i zawiązanie wieloletniej współpracy, umożliwiającej identyfikację, w jakim stopniu rozwój firm spowodowany jest ich udziałem w programach NCBR. Projekt badawczy realizowany we współpracy z GUS oraz PwC mający na celu ocenę w jakim stopniu każda złotówka przeznaczona na wsparcie naszych beneficjentów przekłada się bezpośrednio na zyski firm. Obecnie trwają prace nad stworzeniem metodologii pomiaru.

22 Działania NCBR w celu poprawy dostępności rzetelnych danych 2/2 Opracowano zakres danych wymaganych do analiz kontrfaktycznych (dane od beneficjentów jak i instytucji, które nie uzyskały dofinansowania grupa kontrfaktyczna): Posiadana kadra B+R Działalność innowacyjna wnioskodawcy Współpraca i zamawianie w zakresie działalności innowacyjnej Nakłady na działalność badawczo- rozwojową Zgłoszenia patentowe Przychody Badany okres: ostatnie 3 lata przed złożeniem wniosku Planowane jest dodanie do wniosku o dofinansowanie zgody na kontakt w celach ewaluacji, nawet w przypadku nieotrzymania dofinansowania W planach jest wprowadzenie do umowy obowiązku przesyłania sprawozdania GUS PNT do wglądu NCBR w trakcie trwania umowy na realizację projektu

23 Jak NCBR obserwuje i bada rozwój? 1/2 NCBR na bieżąco analizuje poziom zaangażowania przedsiębiorstw w projekty B+R Źródło: Analiza wysokości wkładu własnego przedsiębiorców i udzielonej pomocy Publicznej -opracowanie PwCna zlecenie NCBR

24 Jak NCBR obserwuje i bada rozwój? 2/2 Na bieżąco prowadzimy badania ankietowe wśród beneficjentów oraz jednostek, do których adresowane są programy NCBR Aktualnie prowadzone jest badanie obejmujące wszystkich beneficjentów programów Centrum (ankieta internetowa) mające na celu: ocenę programów pod kątem faktycznego wsparcia rozwoju działalności B+R diagnozę kultury innowacyjnej weryfikację innych źródeł finansowania działalności B+R (poza programami Centrum) ogólną ocenę sprawności działań naszej instytucji

25 Współpraca NCBR z regionami Cel współpracy: koordynacja działań w zakresie wsparcia B+R+I z poziomu krajowego i regionalnego, w szczególności przy ustanawianiu regionalnych strategii innowacji, regionalnych programów operacyjnych i innych inicjatyw służących wzrostowi potencjału naukowego i innowacyjnego regionów Realizacja polityki innowacyjności UE Smart Specialisation Do tej pory zawarto pięć porozumień z województwami: łódzkim, podkarpackim, świętokrzyskim, pomorskim oraz lubelskim

26 Dziękuję za uwagę! Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Ul. Nowogrodzka 47a Warszawa Tel: