ASIS Automatyka Budynków Tomasz Siwiec Chmielnik 390, 36-016 Chmielnik. Adres korespondencji (adres biura): Ul. Reja 12, 35-211 Rzeszów Tel./fax: 017 86 76 390, email: biuro@asis.net.pl NIP: 813-327-31-26 Regon: 180367502 www.asis.net.pl Nazwa: Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego Internat Inwestor: Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego Adres inwestycji: Rzeszów, Ul. Sucharskiego 4 Częśd: Szczegółowa Specyfikacja Techniczna - System sygnalizacji pożaru - SAP Data: Wrzesieo 2010 Częśd teletechniczna: Uprawnienia: Data: Podpis: Opracował: mgr inż. Tomasz Siwiec Wrzesieo 2010 Projektował: mgr inż. Jakub Kłeczek PDK/0101/PWOE/06 Wrzesieo 2010 Sprawdził: inż. Kazimierz Kłeczek E 91/76 Wrzesieo 2010 1
1. Wstęp (częśd ogólna) 1.1. Przedmiot Przedmiotem opracowania Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru instalacji Systemu Sygnalizacji Pożaru (SAP). 1.2. Zakres opracowania Szczegółową Specyfikację Techniczną należy stosowad jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu zgodnie z prawem zamówieo publicznych i realizacji oraz rozliczania robót w zamówieniach publicznych. Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji, obejmują wszystkie czynności umożliwiające i mające na celu wykonanie wszystkich robót związanych z instalacją systemu SAP przewidzianego w projekcie. Prace obejmują: Dostawa i montaż urządzeo instalacji; Wykonanie instalacji przewodowej systemu; Oprogramowanie systemu; Uruchomienie systemu; Praca próbna systemu; Szkolenie obsługi; Odbiór systemu; Wykonanie dokumentacji powykonawczej. Szczegółowe rozmieszczenie urządzeo precyzuje dokumentacja techniczna. 1.3. Wykonanie przedmiotu zamówienia Przedmiot zamówienia powinien byd wykonany z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowao podanych w niniejszej specyfikacji. Prace związane z wykonaniem przedmiotu zamówienia muszą byd realizowane w uzgodnieniu z innymi wykonawcami. Należy uwzględnid możliwośd sukcesywnego udostępnienia frontu robót oraz równoległe wykonywanie prac z innymi wykonawcami. Wykonawcy mają obowiązek koordynowad realizację prac. 2. Materiały 2.1. Wymagania dotyczące poszczególnych materiałów, ich przechowywania i składowania Wykonawca jest zobowiązany do przedstawienia Inspektorowi nadzoru szczegółowych informacji oraz odpowiednich aprobat technicznych lub świadectw badao laboratoryjnych do zatwierdzenia. Wykonawca powinien dostarczyd i wykorzystad wyłącznie nowe, wcześniej nie używane materiały i elementy konstrukcyjne. Wykonawca zapewni, aby tymczasowo składowane materiały, do czasu gdy będą potrzebne do robót, były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowały swoja jakośd i właściwości do robót i były dostępne do kontroli przez Inspektora nadzoru. Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w obrębie terenu budowy w punktach uzgodnionych z Inspektorem nadzoru. Wszystkie użyte w dokumentacji projektowej nazwy materiałów i urządzeo, ich typy i symbole, a znajdujące się w opisie technicznym, na rysunkach lub w Specyfikacjach Technicznych Wykonania i Odbioru Robót, są przyjęte ze względów poziomu szczegółowości wykonania w zakresie spełnienia 2
Polskich Norm, obliczeo techniczno-eksploatacyjnych oraz układów instalacyjnych z nimi powiązanych. Dobór urządzeo został opracowany na podstawie charakterystyk technicznych i obliczeo. Minimalne warunki oraz parametry techniczne opracowano w oparciu o proponowane urządzenia. System SAP został opracowany w oparciu o rozwiązania systemowe marki BOSCH. Wszystkie obliczenia i kalkulacje zostały sporządzone w oparciu u urządzenia znajdujące się w poniższym zestawieniu. Parametry zastosowanych urządzeo nie mogą byd gorsze od parametrów proponowanych urządzeo. System SAP jest systemem adresowalnym. 2.2. Czujki systemu SAP Jako czujki pożarowe należy stosowad urządzenia o parametrach nie gorszych niż: Napięcie zasilania Pobór prądu Wyjście alarmowe Wyjście wskaźnika Temperatura pracy Dopuszczalna prędkośd ruchu powietrza Czułośd progowa Częśd optyczna Częśd termiczna nadmiarowa Częśd termiczna różnicowa Sygnalizacja alarmu 15-33 VDC < 0,55 ma słowo danych przesyłane po linii dwużyłowej otwarty kolektor dołączający 0 V poprzez rezystancję 1,5 kω, obciążalnośd maks. 15 ma 20 +65 C 20 m/s zgodnie z normą EN 54 T7 (programowalna) >54 C / >69 C A1R / A2R / BR, zgodnie z pren 54 5 (programowalna) Dioda LED 2.3. Centrala Sygnalizacji Pożaru (CSP) Jako CSP zastosowano modułową centralę firmy Bosch FPA 5000. Wykaz modułów w niej zawartych znajduje się w poniższym zestawieniu. Parametry modułów zgodnie z DTR producenta. Całośd systemu została obliczona zgodnie z parametrami urządzeo znajdujących się w zestawieniu toteż parametry tych elementów stanowią wyznacznik doboru urzadzeo. 2.4. Moduły interfejsu Napięcie wejściowe sieci LSN Max pobór prądu z sieci LSN wejścia Rezystor kooca linii (EOL) Całkowita rezystancja linii RΣ przy założeniu RΣ = RL/1 + RL/2 + REOL Maks. natężenie (impuls prądu) Minimalny czas włączenia wejśd IN 1 8 Przekaźnik (niskiego napięcia) Obciążalnośd syków (obciążenie rezystancyjne) 15 33 VDC 5,5 ma 8, niezależne Wartośd znamionowa 3,9 kω W stanie gotowości: 1500-6000 Ω Przerwa w linii: >12 000 Ω Zwarcie: <800 Ω 8 ma 3,2 s (NC / COM / styk NO) 3
Maks. prąd przełączania Maks. napięcie przełączania Min. prąd przełączania Min. napięcie przełączania Maksymalna długośd kabla wszystkich wejśd i wyjśd podpiętych do pętli lub odgałęzienia i nieodizolowanych od pętli LSN 2 A 30 VDC 0,01 ma 10 mvdc Łącznie 500 m 2.5. Zestawienie SAP System SAP został opracowany w oparciu o rozwiązania systemowe marki BOSCH. Wszystkie obliczenia i kalkulacje zostały sporządzone w oparciu u urządzenia znajdujące się w poniższym zestawieniu. Parametry zastosowanych urządzeo nie mogą byd gorsze od parametrów proponowanych urządzeo. Poniższa tabela zawiera kompletny zestaw urządzeo systemu SAP włącznie z okablowaniem. Lp. Urządzenie Typ Ilośd Jm. 1 Kontroler główny centrali MPC-3000-B 1 Szt 2 Karta adresowa 128 adresów ADC 0128 A 2 Szt 3 Szyna przyłączeniowa krótka PRS 0002 A 1 Szt 4 Szyna przyłączeniowa długa PRD 0004 A 1 Szt 5 Obudowa podstawowa na 10 modułów HCP 0010 A 1 Szt 6 UPS Zasilacz 24V/6A UPS 2416 1 Szt 7 Uchwyt zasilacza podwójny CPB 1002 A 1 Szt 8 Akumulator 12V 40Ah 2 Szt 9 Moduł kontroli baterii BCM 0000 A 1 Szt 10 Moduł 8 wyjśd przekaźnikowych niskonapięciowych RML 0008 A 1 Szt 11 Moduł komunikacyjny (20mA i RS232) IOS 0020 A 1 Szt 12 Moduł 2 linii sygnalizatorów NZM 0002 A 1 Szt 13 Moduł pętli dozorowej LSN LSN 0300 A 2 Szt 14 Czujka optyczna dymu FAP-O 420 163 Szt 15 Gniazdo czujek serii 400 MS 400 163 Szt 16 ROP czerwony, wewnętrzny FMC-210-DM-G-R 16 Szt 17 Zapasowa szybka do Ręcznych Ostrzegaczy Pożarowych 1 Kpt (5sztuk) 18 Klucz do Ręcznego Ostrzegacza Pożarowego 5 Szt 19 Sygnalizator optyczno akustyczny wew SA-K7 15 Szt 20 Sygnalizator optyczno akustyczny zew FLASHTONE 1 Szt 21 Moduł interfejsu do wysterowania CO FLM 420-I8R1- S 2 Szt 4
22 Zaślepka pustych slotów modułów FDP 0001 A 4 Szt 23 Drukarka KAFKA R 1 Szt 24 Przewód linii dozorowej YnTKSYekw 1x2x0,8 2000 m 25 Przewód sygnałowy (UTA, sygnalizatory) HDGs 2x1,5 400 m 26 Przewód zasilający 230V HDGs 3x1,5 50 m 27 Listwa elektroinstalacyjna (min 20x20mm) 1000 m 28 Rura osłonowa typu peszel fi 28mm 200 m 2.6. System oddymiania System oddymiania klatek schodowych został opracowany w oparciu o rozwiązania systemowe marki D+H. Parametry zastosowanych urządzeo nie mogą byd gorsze od parametrów proponowanych urządzeo. 2.6.1. Czujki systemu oddymiania Napięcie pracy 15-30 VDC Prąd spoczynkowy (Max) 30 µa Prąd alarmowy (Max) 210 µa Temperatura pracy -20 do 60 C 2.6.2. Centrala oddymiania Jako centrale oddymiające zastosowano centrale kompaktową firmy D+H z dodatkowymi modułami do komunikacji z systemem SAP. Parametry modułów wg DTR producenta. Całośd systemu została obliczona zgodnie z parametrami urządzeo znajdujących się w zestawieniu toteż parametry tych elementów stanowią wyznacznik doboru urządzeo. 2.6.3. Zestawienie systemu oddymiania System Oddymiania został opracowany w oparciu o rozwiązania systemowe marki D+H. Wszystkie obliczenia i kalkulacje zostały sporządzone w oparciu u urządzenia znajdujące się w poniższym zestawieniu. Parametry zastosowanych urządzeo nie mogą byd gorsze od parametrów proponowanych urządzeo. Poniższa tabela zawiera kompletny zestaw urządzeo systemu oddymiania włącznie z okablowaniem. Lp. Urządzenie Typ Ilośd Jm. 1 Centrala oddymiania RZN 4404-K V2 2 szt 2 Akumulator 12V / 2,2Ah AKKU TYP 2 4 szt 3 Przekaźnik NO/NC alarm + uszkodzenie TR 42 2 szt 4 Moduł impulsu dla central RZN K/M IM 44-K/M 2 szt 5 Przycisk oddymiania RT 42 10 szt 5
6 Przycisk przewietrzania LT 43 PL 2 szt 7 Obudowa natynkowa do przycisków LT 43 AP LT 2 szt 8 Czujka optyczna dymu MPD821 10 szt 9 Gniazdo czujki UBFXBASE-ND 10 szt 10 YnTKSYekw 4x2x0,8 przyciski oddymiania, przewietrzania YnTKSYekw 4x2x0,8 400 m 11 HDGs 2x1,5 klapy oddymiające HDGs 2x1,5 20 m 12 YnTKSYekw 1x2x0,8 Linie dozorowe - czujki YnTKSY 1x2x0,8 400 m 13 Przewód zasilający 230V HDGs 3x1,5 300 m 14 Listwa elektroinstalacyjna (min 20x20mm) 300 m 15 Rura osłonowa typu peszel fi 28mm 100 m 3. Sprzęt 3.1. Wymagania dotyczące stosowanego sprzętu Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakośd wykonywanych robót. Sprzęt używany do robót powinien byd zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadad pod względem typów i ilości zawartych w projekcie organizacji robót, zatwierdzonym przez Inspektora nadzoru. Liczba i wydajnośd sprzętu będzie gwarantowad przeprowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej i wskazaniami określonymi przez Inspektora nadzoru w terminie przewidzianym umową. Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania robót musi byd utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Bedzie spełniał normy ochrony środowiska i przepisy jego użytkowania. Wykonawca dostarczy Inspektorowi nadzoru kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Jeżeli dokumentacja projektowa przewiduje możliwośd wariantowego użycia sprzętu przy wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi Inspektora nadzoru o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptacje przed użyciem sprzętu. Wybrany sprzęt po akceptacji Inspektora nadzoru nie może byd później zmieniany bez jego zgody. 4. Transport 4.1. Wymagania dotyczące transportu, środków transportu i sposobu transportowania stosowanych materiałów Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakośd i właściwości przewożonych materiałów. 6
5. Wykonanie robót 5.1. Szczegółowe wymagania dotyczące wykonania robót Szczegółowy zakres robót objętych ofertą jest opracowany w przedmiarach opartych o technologię KNR, KSNR i kalkulacje indywidualne. 5.2. Instalacja i programowanie Należy zwrócid uwagę, aby wszystkie urządzenia podłączone do instalacji odpowiadały normom przedmiotowym. Jeżeli w instalacji współpracują urządzenia różnych producentów, dostawcy tych urządzeo powinni dostarczyd deklaracje producentów o kompatybilności urządzeo lub informacja taka powinna byd zawarta w certyfikacie jednostki certyfikującej. podłączenie urządzenia programującego do centrali (komputer, programator, pulpit programujący itp.) sprawdzenie poprawności transmisji pomiędzy urządzeniami programującymi a centrala alarmowa urządzeniem sterującym) programowanie centrali alarmowej (urządzenia sterującego) zgodnie z wymaganiami dokumentacji technicznej i procedurami zawartymi w oprogramowaniu systemowym programowanie poszczególnych elementów/urządzeo wchodzących w skład systemu zgodnie z dokumentacja techniczna i warunkami technologicznymi producenta, w tym adresów, parametrów działania i transmisji danych uruchomienie i sprawdzenie poprawności działania centrali alarmowej (urządzenia sterującego) uruchomienie i sprawdzenie poprawności działania poszczególnych urządzeo i elementów wchodzących w skład systemu; praca próbna i testy całego systemu. Programowanie przygotowanie algorytmu pracy urządzeo i systemu zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji projektowej i techniczno-ruchowej oraz obsługowej producenta. Proces przygotowania urządzeo i całego systemu zgodnie z założeniami dokumentacji technicznej: zapoznanie sie z dokumentacja techniczna systemu w zakresie niezbędnym do przygotowania oprogramowania centrali i poszczególnych elementów systemu; wypełnienie arkuszy programowych i/lub zapisanie programu systemu na nośniku magnetycznym; testowanie programu; wprowadzenie korekt i poprawek; ponowne testowanie programu; zakooczenie programowania, zapisanie programu na nośniku magnetycznym, odłączenie urządzenia programującego. Oprogramowanie (opracowane przez wykonawcę i przekazane użytkownikowi jako załącznik do protokołu odbioru robót) musi zawierad wszystkie wymagania zawarte w dokumentacji technicznej 5.3. Okablowanie Kable powinny spełniad wymagania ustawowe dotyczące systemów sygnalizacji pożaru. Szczególną uwagę należy zwrócid na ich odpornośd ogniową, obciążalnośd prądową oraz tłumienie sygnałów danych. W zakresie rodzajów kabli i ich stosowania należy przestrzegad zaleceo postanowieo krajowych. 7
Główne trasy kablowe oraz rozmieszczenie elementów systemu SAP zostały naniesione na rysunki. tory przesyłowe należy prowadzid odrębnymi trasami od innych instalacji elektrycznych, zwłaszcza elektroenergetycznych do 500V, w odległości co najmniej 10cm; ekrany oraz złącza linii współosiowych należy izolowad na całej trasie linii; jako przewód linii dozorowych SAP oraz oddymiania należy stosowad YnTKSYekw 1x2x0,8mm; jako przewód linii sygnalizatorów, urządzeo UTA (Urządzenia Transmisji Alarmu), klap oddymiających, należy stosowad HDGs 2x1,5mm; jako przewód wysokonapięciowy zasilania centrali SAP oraz central CO należy stosowad HDGs 3x1,5mm; Jako przewód przycisków oddymiania i przewietrzania należy stosowad YnTKSYekw 4x2x0,8; Należy zostawid minimum 20 cm zapasu przewodu przy każdej czujce oraz ROP-ie; Przewody powinny byd układane: W miejscu przejśd przez ściany i stopy, przewody powinny byd prowadzone w rurach osłonowych typu RS; W obrębie istniejącego budynku pętle dozorowe należy prowadzid w listwie elektroinstalacyjnej; W obrębie nowej klatki schodowej przewody należy prowadzid podtynkowo; 5.4. Zabezpieczenie przed uszkodzeniem mechanicznym Kable powinny byd układane w miejscach wystarczająco bezpiecznych (korytka kablowe, szyby kablowe, kanały kablowe). Wytrzymałośd mechaniczna kabli powinna byd adekwatna do sposobu i miejsca montażu. W razie potrzeby należy zastosowad środki dodatkowej ochrony mechanicznej, np. pokrywy zabezpieczające koryta kablowe. 5.5. Ochrona przed zakłóceniami elektromagnetycznymi W celu uniknięcia uszkodzeo i zakłóceo, urządzenia (włącznie z okablowaniem) nie powinny byd instalowane w miejscach, w których mogą występowad wysokie poziomy zaburzeo elektromagnetycznych. Gdy takie rozwiązanie nie jest możliwe, należy zastosowad odpowiednie środki ochrony przed wpływami zaburzeo elektromagnetycznych. 6. Instalowanie 6.1. Postanowienia ogólne Wykonawca instalacji przed przystąpieniem do robót powinien: zapoznad się z projektem i ewentualne uwagi zgłosid jednostce projektowej; zapoznad sie z dokumentacją instalacji elektroenergetycznych, co, wodno-kanalizacyjnych itp. będących w posiadaniu inwestora, w celu uniknięcia ewentualnych kolizji przy prowadzeniu robót. Montaż systemu powinien byd przeprowadzony zgodnie z dokumentacją: sporządzoną w taki sposób, aby wykonawca mógł dokonad prawidłowego montażu; posiadającą co najmniej rzuty poziome obiektu, przedstawiające przewidziane rodzaje i rozmieszczenie wszystkich urządzeo; posiadającą schemat blokowy instalacji, pokazujący wzajemne połączenia elementów. 8
Wykonawca przy prowadzeniu robót powinien: stosowad sie do wskazówek montażowych urządzeo zawartych w projekcie; modyfikowad założenia projektu technicznego systemu SAP tylko w uzgodnieniu z projektantem i inwestorem, jeżeli będzie to prowadzid do lepszego wykorzystania możliwości technicznych stwarzanych przez zaprojektowany sprzęt; modyfikowad, w uzgodnieniu z projektantem i inwestorem, konfigurację projektowanego okablowania tak, aby doprowadzid do optymalnego wykorzystania możliwości technicznych stwarzanych przez projektowany sprzęt; wszelkie odstępstwa od dokumentacji uzgadniad z projektantem i osobą pełniącą nadzór inwestorski, którzy powinni dokonywad odpowiednich wpisów do dziennika budowy; wszelkie problemy powinny byd sygnalizowane projektantowi i osobie prowadzącej nadzór inwestorski, a po ich rozwiązaniu dokumentowane przez naniesienie modyfikacji w egzemplarzu dokumentacji powykonawczej. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu, przygotowany projekt w czasie montażu okaże sie nieodpowiedni, to wszystkie niezbędne zmiany powinny byd uzgodnione z projektantem, a uzgodnione poprawki łącznie z deklaracją zgodności wprowadzone do dokumentacji powykonawczej. 6.2. Rozmieszczenie urządzeo Montaż urządzeo należy wykonywad zgodnie z instrukcja producenta oraz wymaganiami zawartymi w odpowiednich normach dotyczących systemów SAP. Należy przestrzegad obowiązujących norm i przepisów dotyczących systemów SAP w zakresie instalacji, konserwacji i obsługi. Rozmieszczenie urządzeo powinno byd zgodne i sprawdzone z dokumentacją. Wszelkie niezgodności powinny byd usuwane w trybie nadzoru autorskiego. Rozmieszczenie urządzeo powinno uwzględniad wszystkie, szczególne zagrożenia, jakie mogą wystąpid w czasie eksploatacji budynku. Należy zapewnid dostęp do czujek, zasilaczy i innych urządzeo dla celów konserwacyjnych. Podczas montażu urządzeo należy uwzględnid każdorazowo architekturę wnętrza pomieszczenia chronionego oraz warunki środowiskowe pracy urządzenia: Czujki oraz ich pole dozorowania (założone przez projekt) nie powinny byd przysłonięte; Umieszczad czujki w odpowiednich punktach z zachowaniem odpowiednich przepisów regulujących ich rozmieszczanie, 6.3. Układanie kabli Okablowanie powinno byd wykonane zgodnie z przepisami krajowymi. Wielkośd tras i kanałów kablowych powinny umożliwiad łatwe wciąganie i wyciąganie odpowiednich kabli. Dostęp powinien byd zamykany za pomocą zdejmowanych lub uchylnych pokryw. Kable zasilające i sygnałowe instalacji systemu SAP powinny byd tak prowadzone, aby uniknąd niekorzystnych wpływów na instalacje. Czynniki, jakie należy wziąd pod uwagę, to: zakłócenia elektromagnetyczne o poziomach uniemożliwiających poprawną pracę; możliwośd uszkodzenia przez pożar; możliwośd uszkodzenia mechanicznego, włącznie z uszkodzeniami, które mogą spowodowad zwarcia pomiędzy kablami systemowymi, a kablami innych instalacji; uszkodzenia powstałe przy konserwacji innych instalacji. W razie potrzeby, kable instalacji systemu SAP należy oddzielid od innych kabli za pomocą izolacji lub uziemionych korytek kablowych lub przez zastosowanie odpowiedniego odstępu. Wszystkie kable i inne części metalowe instalacji systemu SAP powinny byd skutecznie oddzielone od metalowych części instalacji odgromowej. Zabezpieczenia przed przepięciami powinny byd zgodne z 9
postanowieniami krajowymi. Kable, łączące wzajemnie elementy instalacji systemu SAP, same stanowią ważną częśd instalacji i jest szczególnie istotne, aby były zabezpieczone przed zakłóceniami. Dwa główne źródła takich zakłóceo to: niewłaściwe włączenie, połączenie lub inne pomyłki, występujące często przy włączaniu innych instalacji; zakłócenia elektryczne, powodowane bliskością innych kabli elektroenergetycznych lub sygnałowych dużej mocy. W celu zmniejszenia wpływu takich zakłóceo, kable instalacji systemu SAP powinny byd oddzielone od kabli innych instalacji. Oddzielenie kabli należy osiągnąd stosując jeden lub kilka następujących sposobów: instalowanie w rurach ochronnych, kanałach, szybach lub na korytkach kablowych, przewidzianych wyłącznie do prowadzenia instalacji teletechnicznych; oddzielenie od innych kabli za pomocą mechanicznych mocnych, sztywnych i ciągłych przegród z materiału spełniającego odpowiednie wymagania; instalowanie w odpowiedniej odległości (nie mniejszej niż 30cm) od kabli elektroenergetycznych; stosowanie kabli ekranowanych elektrycznie. Kable instalacji systemu SAP powinny byd: odpowiednio oznakowane lub opisane w odstępach nie przekraczających 25m na całej długości trasy, przy złączach, przy wprowadzaniu kabli do budynku - w celu oznaczenia ich funkcji oraz potrzeby oddzielenia; zamknięte w rurach ochronnych, kanałach, szybach lub korytkach zarezerwowanych wyłącznie dla obwodów teletechnicznych i odpowiednio oznakowanych. Kable instalacji systemu SAP, ułożone w przeznaczonych wyłącznie do tego celu kanałach, szybach lub korytkach, powinny byd całkowicie niedostępne po założeniu pokryw i trwałym przymocowaniu. Żadna z żył kabli wielożyłowych, kabli elastycznych lub przewodów przyłączeniowych, stosowanych do połączeo w obwodach systemu SAP nie może byd używana w obwodach innych niż obwody systemu SAP. 6.4. Zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem sie pożaru Wszystkie przepusty kablowe przez ściany, podłogi lub stropy, stanowiące oddzielenia strefy pożarowej, należy wykonad w klasie odporności ogniowej, odpowiadającej klasie elementów budowlanych, przez które przechodzą. 6.5. Połączenia i zakooczenia kabli Należy unikad wykonywania połączeo kabli poza obudowami łączonych urządzeo i elementów. Jeżeli nie da sie uniknąd połączeo przelotowych kabli, to powinny byd one wykonane w odpowiednich puszkach rozdzielczych, oznakowanych w taki sposób, aby nie było możliwości pomylenia ich z innymi instalacjami. Metody łączenia i zakooczenia kabli należy tak dobrad, aby w możliwie najmniejszym stopniu obniżyd niezawodnośd i parametry linii kablowej w stosunku do kabli niełączonych. Należy przestrzegad zasady dopasowania impedancji źródła zasilania oraz odbiornika do impedancji toru przesyłowego (75 Ohm). Przy szeregowym doprowadzeniu sygnału do urządzeo odbiorczych niewykorzystane wyjście należy bocznikowad terminatorem (zakooczyd wtykiem z rezystorem 75 Ohm). 10
Poziom sygnału na wejściu instalowanego urządzenia powinien zawierad sie w granicach 0,5Vpp 1,5Vpp na impedancji 75 Ohm. 6.6. Zakres obejmowania warunków technicznych Warunki techniczne obejmują instalowania urządzeo i dodatkowego wyposażenia systemu SAP: Czujki; Centrala pożarowa; Ręczne ostrzegacze pożarowe; Sygnalizatory optyczno akustyczne; Centrale oddymiania; Moduły; Urządzenia wchodzące w skład instalacji systemu SAP należy instalowad: według instrukcji dostarczonych przez producenta (dostawce); zgodnie z projektem technicznym instalacji oraz zawartymi w nim zaleceniami; zgodnie z obowiązującymi normami. 6.7. Zakres robót montażowych związanych z czujkami Zapoznanie sie z dokumentacją techniczną w zakresie lokalizacji miejsc montażowych urządzeo; oczyszczenie i przygotowanie podłoża/miejsca montażu; wyznaczenie punktów mocowania urządzenia na podłożu; wiercenie otworów pod kołki/elementy mocujące zgodnie z wymaganiami technicznymi producenta; przymocowanie czujki do sufitu; łączenie przewodów sygnałowych; ustawienie wymaganych parametrów pracy urządzenia; sprawdzenie działania urządzenia. 6.8. Zakres prac oraz odpowiedzialnośd Wykonawcy Szkolenie wszystkich pracowników w zakresie dostosowanym do wykonywanych przez nich prac, zgodnie z obowiązującymi przepisami; stosowanie sie do wszystkich uzgodnieo dotyczących realizacji umowy i zawartych w projekcie technicznym oraz kosztorysie ofertowym, wykonanie wszystkich zawartych w nich wskazówek, zaleceo oraz obowiązków; prowadzenie prac w taki sposób, aby nie kolidowały z innymi Wykonawcami i możliwie do minimum ograniczyd utrudnienia innym ekipom; zorganizowanie niezbędnych prób, badao i odbiorów oraz ewentualnego uzupełnienia dokumentacji odbiorczej dla zakresu robót objętych umową; 6.9. Pozostałe obowiązki Wykonawcy objęte ceną ofertową stosowanie przy realizacji robót sprzętu posiadającego stosowne do rodzaju parametry techniczne i dopuszczenie do użytkowania (jeśli są wymagane); zachowanie i przestrzeganie warunków i przepisów BHP i p.poż.; wszystkie elementy objęte umową należy wykonad zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami prawa. 11
7. Dokumentacja Do celów konserwacji i archiwizacji dokumentacji, wykonawca powinien dostarczyd nabywcy rysunki, na których przedstawiono rozplanowanie i rozmieszczenie poszczególnych części instalacji, osprzętu rozdzielczego itp. Należy dołączyd schematy elektryczne połączeo w osprzęcie rozdzielczym. Dokumenty powinny byd trwałe i łatwe do wykorzystania. Przekazana dokumentacja projektowa winna zawierad opis, częśd graficzną, obliczenia i dokumenty, zgodnie z wykazem podanym w warunkach umowy, uwzględniającym podział na dokumentacje: dostarczoną przez Zamawiającego sporządzona przez Wykonawcę Instalator powinien dostarczyd nabywcy świadectwo wykonania instalacji oraz książkę eksploatacji. Odpowiedzialnośd za zgodnośd instalacji z dokumentacją spoczywa na osobie lub instytucji, która podpisała świadectwo wykonania instalacji. 8. Kontrola jakości robót 8.1. Wykonanie robót Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową oraz za jakośd zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodnośd z Dokumentacją Przetargową, wymaganiami Projektu Technicznego oraz poleceniami Inspektora nadzoru. Wykonawca ponosi odpowiedzialnośd za dokładne wytyczenie i wyznaczenie rzędnych poszczególnych elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inspektora nadzoru. Następstwa jakiegokolwiek błędu spowodowanego przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczeniu robót zostaną, jeżeli wymagad tego będzie Inspektor nadzoru, poprawione przez Wykonawcę na własny koszt. Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokości przez Inspektora Nadzoru nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładnośd. Decyzje Inspektora Nadzoru dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót będą oparte na wymaganiach sformułowanych w umowie, Dokumentacji Przetargowej, dokumentacji projektowej, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inspektor Nadzoru uwzględni wyniki badania materiałów i robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenie zawodowe, wyniki badao naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Polecenia Inspektora Nadzoru będą wykonywane nie później niż w czasie przez niego wyznaczonym i po ich otrzymaniu przez Wykonawcę, pod groźbą wstrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytułu ponosi Wykonawca. Wykonawca jest zobowiązany do zapewnienia stronie zamawiającej oraz wszystkim osobom przez nią upoważnionym, autorowi dokumentacji projektowej oraz pracownikom organów Nadzoru Budowlanego dostępu na teren budowy oraz do wszelkich miejsc, gdzie są wykonywane prace instalacyjne lub gdzie przewiduje się ich wykonanie, a są związane z realizacją przedmiotu umowy. 8.2. Zasady kontroli jakości robót Celem kontroli robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąd założoną jakośd robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakości materiałów. Wykonawca będzie przeprowadzad pomiary i badania materiałów oraz robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, że roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w Dokumentacji Przetargowej i dokumentacji projektowej. Minimalne wymagania co do zakresu badao są określone w Dokumentacji Przetargowej, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, Inspektor Nadzoru ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnid wykonanie robót zgodnie z umową. 12
8.3. Praca próbna systemu próby montażowe Praca próbna systemu/urządzenia obejmuje ciągły proces sprawdzania i testowania w określonym czasie urządzeo i całego systemu i obejmuje: nadzór i kontrolę transmisji danych i zasilania urządzeo; nadzór i kontrolę pracy wszystkich urządzeo i elementów wchodzących w skład systemu; diagnozę i porównanie wyników z założeniami funkcjonalno - użytkowymi i organizacyjnymi zawartymi w dokumentacji technicznej; korektę błędów programowych; wymianę elementów niestabilnych lub naprawę uszkodzonych; doprowadzenie systemu do pełnego rozruchu zgodnie z wymaganiami dokumentacji technicznej; nadzór i kontrolę transmisji danych i zasilania urządzeo sterujących oraz urządzeo i elementów wchodzących w skład systemu; uruchomienie systemu i próby po montażowe działania urządzeo i elementów systemu; wielokrotne ustawianie urządzenia we właściwym położeniu przy wykorzystaniu różnych przegubów kulistych, mocowao justujących itd. dla osiągnięcia należytego (zgodnego z założeniami dokumentacji technicznej systemu i wymaganiami producenta) efektu pracy urządzenia np. pole dozoru czujki; wielokrotne sprawdzenie urządzenia pod względem prawidłowego jego działania w różnych warunkach i ewentualna korekta ustawieo; próby działania urządzenia pod względem mechanicznym (pewnośd mocowao, precyzja działania elementów mechaniki precyzyjnej oraz parametrów elektrycznych i transmisyjnych (w tym pomiar sygnałów i ich korekta); wykonanie pomiarów dopasowania impedancji urządzeo oraz impedancji falowej toru przesyłowego; 8.4. Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w trakcie realizacji prac, stosowad można wytyczne krajowe albo inne procedury zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. 8.5. Raporty z badao Wykonawca będzie przekazywad Inspektorowi Nadzoru kopie raportów z wynikami badao jak najszybciej, nie później jednak niż 3 dni robocze od ich uzyskania. Wyniki badao (kopie) będą przekazywane Inspektorowi Nadzoru na formularzach według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. 8.6. Atesty jakości materiałów i urządzeo Przed wykonaniem badan jakości materiałów przez Wykonawcę, Inspektor Nadzoru może dopuścid do użycia materiały posiadające atest producenta stwierdzający ich pełną zgodnośd z warunkami podanymi w umowie i dokumentacji projektowej. W przypadku materiałów, każda partia dostarczona do robót będzie posiadad atest określający w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysłowe będą posiadały atesty wydane przez producenta, poparte w razie potrzeby wynikami wykonanych przez niego badao. Kopie wyników tych badao będą dostarczone przez Wykonawcę Inspektorowi Nadzoru. Materiały posiadające atesty mogą byd badane w dowolnym czasie. Jeżeli zostanie 13
stwierdzona niezgodnośd ich właściwości z Umowa i dokumentacja projektowa, to takie materiały i/lub urządzenia zostaną odrzucone. 9. Uruchomienie i odbiór 9.1. Postanowienia ogólne Celem procesu uruchomienia i prób odbiorczych jest potwierdzenie, że instalacja spełnia wymagania określone w uzgodnieniach i dokumentacji. 9.2. Uruchomienie Uruchamiający powinien sprawdzid wzrokowo, czy praca została wykonana w sposób zadowalający, czy metody, materiały i elementy zostały użyte zgodnie z obowiązującymi normami oraz czy dokumentacja powykonawcza (rysunki i opisy) są zgodne z instalacją. Uruchamiający powinien sprawdzid i wykazad, że instalacja pracuje zgodnie z przeznaczeniem. W miarę możliwości, uruchomienie powinno byd przeprowadzone w normalnie oczekiwanym środowisku, łącznie z działaniem instalacji klimatyzacji. 10. Odbiór 10.1. Wykaz czynności, które należy wykonad w czasie odbioru sprawdzenie użytych materiałów w zakresie zgodności z obowiązującymi normami; sprawdzenie wykonania instalacji w zakresie zgodności z projektem technicznym; sprawdzenie rezystancji izolacji, rezystancji uziemienia, rezystancji pętli linii dozorowych; sprawdzenie działania wszystkich czujek, ROP-ów i pozostałych elementów systemu; wielokrotne ustawianie urządzenia we właściwym położeniu przy wykorzystaniu różnych przegubów kulistych, mocowao justujących itd. Dla osiągnięcia należytego (zgodnego z założeniami dokumentacji technicznej systemu i wymaganiami producenta) efektu pracy urządzenia np. pole dozoru czujki, wielokrotne sprawdzenie urządzenia pod względem prawidłowego jego działania w różnych warunkach próby działania urządzenia pod względem mechanicznym (pewnośd mocowao, precyzja działania elementów mechaniki precyzyjnej sprawdzenie czy przekazywane informacje są prawidłowe i czy spełniają wymagania zawarte w dokumentacji; sprawdzenie czy urządzenia działają zgodnie z zaleceniami normy; sprawdzenie czy wszystkie funkcje pomocnicze będą mogły byd uaktywnione (uruchomione). 10.2. Wykaz dokumentów, które wykonawca jest zobowiązany dostarczyd inwestorowi aktualny projekt techniczny, w którym naniesiono wszelkie wprowadzone zmiany uzgodnione z projektantem i rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeo przeciwpożarowych; protokoły pomiarów rezystancji izolacji żył linii, uziemienia, ciągłości przewodów; protokoły odbiorów częściowych; dziennik budowy; ważne świadectwa dopuszczenia na zastosowana konfiguracje systemu; instrukcje eksploatacji systemu. 14
10.3. Próby odbiorcze Próby odbiorcze i odbiór instalacji systemu SAP powinny byd przeprowadzone przez technicznego przedstawiciela wykonawcy oraz nabywcę lub jego przedstawiciela. W przypadku instalacji mocno skomplikowanych, zaleca sie, aby odbiór nastąpił dopiero po wstępnym okresie pracy, podczas którego należy obserwowad i rejestrowad w książce eksploatacji stabilnośd instalacji w normalnych warunkach pracy. W trakcie prób odbiorczych należy: sprawdzid, czy dokumenty wymagane w niniejszym opracowaniu zostały dostarczone; sprawdzid wzrokowo, czy instalacja jest zgodna z dokumentacja; sprawdzeniu powinny podlegad wszystkie parametry, które przez oględziny da sie skontrolowad; przeprowadzid próby funkcjonalne prawidłowej pracy systemu, łącznie z interfejsami urządzeo pomocniczych i sieci transmisji. 10.4. Wykaz zaleceo dla użytkownika a) W pomieszczeniu, w którym zainstalowano urządzenia sterujące należy umieścid: plan sytuacyjny nadzorowanego obszaru; opis funkcjonowania i obsługi urządzeo systemu; wskazówki jak należy postępowad w przypadku określonych zdarzeo; książkę pracy instalacji, do której należy wpisywad przeprowadzone kontrole instalacji, dokonywane naprawy, zmiany i uzupełnienia instalacji, wszystkie alarmy z podaniem daty, godziny i przyczyny ich odwołania; b) należy dopilnowad przeszkolenia przez wykonawcę instalacji osób, które będą obsługiwad system; c) po przekazaniu instalacji do eksploatacji należy zlecid stałą konserwację urządzeo i instalacji systemu SAP. 11. Badania i odbiór instalacji elektrycznych W trakcie odbioru instalacji elektrycznych należy komisji przedłożyd protokoły z badao. Stąd też każda instalacja elektryczna w budynku powinna byd poddana szczegółowym oględzinom i próbom, obejmującym także niezbędny zakres pomiarów w celu sprawdzenia, czy spełnia wymagania dotyczące ochrony ludzi, zwierząt i mienia przed zagrożeniami, których może stad się przyczyną. Członkowie komisji, przed przystąpieniem do oględzin i prób, powinni dostad i zapoznad sie z uaktualniona dokumentacja techniczna oraz protokołami ze sprawdzeo cząstkowych. Osoby wykonujące pomiary powinny posiadad odpowiednie kwalifikacje, potwierdzone uprawnieniami do wykonywania badao. W czasie wykonywania prób należy zachowad szczególna ostrożnośd, aby zapewnid bezpieczeostwo ludziom i uniknąd uszkodzeo obiektu lub zainstalowanego wyposażenia. 11.1. Oględziny instalacji elektrycznych Oględziny należy wykonad przed przystąpieniem do prób i po odłączeniu zasilania instalacji. Celem oględzin jest stwierdzenie, czy zainstalowane urządzenie, aparaty i środki zabezpieczeo i ochrony spełniają wymagania bezpieczeostwa zawarte w odpowiednich normach przedmiotowych (stwierdzenie zgodności ich parametrów technicznych z wymaganiami norm), czy zostały prawidłowo dobrane i zainstalowane oraz oznaczone zgodnie z projektem, czy nie maja widocznych uszkodzeo wpływających na pogorszenie bezpieczeostwa. Podstawowy zakres oględzin obejmuje przede wszystkim sprawdzenie prawidłowości: ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym; 15
ochrony przed pożarem i przed skutkami cieplnymi; doboru przewodów do obciążalności prądowej i spadku napięcia oraz doboru i nastawienia urządzeo zabezpieczających i sygnalizacyjnych; umieszczenia odpowiednich urządzeo odłączających i łączących; doboru urządzeo i środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych; oznaczenia przewodów neutralnych i ochronnych oraz ochronno-neutralnych; umieszczenia schematów, tablic ostrzegawczych lub innych podobnych informacji oraz oznaczenia obwodów, bezpieczników, łączników, zacisków itp.; połączeo przewodów. 11.2. Badania (pomiary i próby) instalacji elektrycznych Podstawowym celem badao jest stwierdzenie za pomocą pomiarów i prób, czy zainstalowane przewody, aparaty, urządzenia i środki ochrony: spełniają wymagania określone w odpowiednich normach; spełniają role ochrony i zabezpieczenia osób i mienia przed negatywnym działaniem instalacji elektrycznych; nie maja uszkodzeo, wad lub odporności mniejszej niż wymagana; są dobrane, zainstalowane i wykazują parametry określone w projekcie. Rodzaj pomiarów i prób przedstawiono poniżej, przy czym niektóre próby należy przeprowadzid tylko w zależności od potrzeb w miarę możliwości w podanej kolejności. Jeżeli w instalacji nie są zastosowane środki ochrony, których próba dotyczy, pomiarów i prób takich nie wykonuje sie (np. pomiaru rezystancji ścian i podłóg dokonuje się tylko w przypadku zastosowania jako środka ochrony izolowania stanowiska). Podstawowy zakres pomiarów i prób obejmuje przede wszystkim: sprawdzenie ciągłości przewodów ochronnych, w tym głównych i dodatkowych (miejscowych) połączeo wyrównawczych; pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej; sprawdzenie ochrony przez oddzielenie od siebie obwodów (separacja elektrycznych); pomiar rezystancji izolacji kabla; pomiar rezystancji uziemienia oraz rezystywności gruntu; sprawdzenie biegunowości; sprawdzenie samoczynnego wyłączenia zasilania; sprawdzenie wytrzymałości elektrycznej; przeprowadzenie prób działania; sprawdzenie ochrony przed spadkiem lub zanikiem napięcia. 11.3. Ocena badao odbiorczych instalacji elektrycznych Każda praca pomiarowo-kontrolna powinna byd zakooczona wystawieniem protokołu z przeprowadzonych badao i pomiarów. Ocenę koocową badao odbiorczych należy uznad za dodatnią tylko wówczas, gdy wyniki wszystkich badao w zakresie oględzin, pomiarów i prób są dodatnie. Działania komisji odbiorczej powinny byd zakooczone protokołem koocowym z badao odbiorczych instalacji elektrycznej. 16
12. Przepisy związane 12.1. Normy PN-B-02877-2:1998 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Klapy dymowe. Wymagania i metody badao PN-B-02877-4:2001 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje grawitacyjne do odprowadzanie dymu i ciepła. Zasady projektowania PN-E-08350-14:2002 Systemy sygnalizacji pożarowej. Projektowanie, zakładanie, odbiór, eksploatacja i konserwacja instalacji PN-M-51540:1997 Ochrona przeciwpożarowa. Urządzenia tryskaczowe. Zasady projektowania i instalowania oraz odbioru i eksploatacji PN-EN 54-1:1998 Systemy sygnalizacji pożarowej. Wprowadzenie PN-EN 54-2:2002 Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 2: Centrale sygnalizacji pożarowej PN-EN 54-3:2002 (U) Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 3: Pożarowe sygnalizatory akustyczne PN-EN 54-4:2001 Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 4: Zasilacze PN-EN 54-5:2003 Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 5: Czujki ciepła. Czujki punktowe PN-EN 54-7:2002 (U) Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 7: Czujki punktowe działające z wykorzystaniem światła rozproszonego, światła przechodzącego lub jonizacji PN-EN 54-10:2002 (U) Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 10: Wykrywacze płomieni. Czujki punktowe PN-EN 54-11:2002 (U) Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 11: Ręczne ostrzegacze pożarowe PN-EN 50130-4:2002 Systemy alarmowe. Częśd 4: Kompatybilnośd elektromagnetyczna. Norma dla grupy wyrobów: Wymagania dotyczące odporności urządzeo systemów alarmowych pożarowych, włamaniowych i osobistych Specyfikacja Techniczna PKN-CEN/S 54-14 maj 2006. Systemy sygnalizacji pożarowej. Częśd 14: Wytyczne planowania, projektowania, instalowania, odbioru, eksploatacji konserwacji 17