Wstęp W większości książek do nauki języka włoskiego, informacje dotyczące akcentowania w tymże języku są bardzo okrojone. Najczęściej ograniczają się do informacji, że akcent w języku włoskim jest ruchomy, przy czym najczęściej akcentujemy podobnie jak w języku polskim na drugą sylabę od końca. Oczywiście, rzeczywiście tak jest, ale powyższe stwierdzenie to duże uogólnienie i uproszczenie. W toku nauki zauważyłam, że da się zauważyć pewne prawidłowości, jakie rządzą akcentami w języku włoskim. W tym e-booku chciałabym przedstawić wszystkie podstawowe informacje dotyczące włoskiego akcentu, jakie udało mi się znaleźć w literaturze i przyswoić w ciągu niecałych dwóch lat nauki tego języka. Mam nadzieję, że ten krótki poradnik okaże się przydatny dla wszystkich rozpoczynających swoją przygodę z językiem włoskim. Miłej nauki! Agnieszka Zyśk rytm klawiatury.pl Warszawa 2015
Grupy akcentów W języku włoskim akcent może padać kolejno: na pierwszą, drugą, trzecią, czwartą a nawet piątą sylabę od końca, w związku z tym wyróżnia się 4 grupy akcentowanych wyrazów: Rys. 1: Grupy akcentowania wyrazów w języku włoskim Źródło: opracowanie własne Parole tronche Tę grupę tworzą wyrazy, w których akcent pada na pierwszą sylabę od końca. Uważam, że ten akcent jest najłatwiejszy do odtworzenia (poza oczywiście padającym na drugą sylabę od końca, który jest dla nas naturalny).
Dodatkową łatwość stanowi to, iż akcent ten jest zawsze zaznaczany w piśmie. Esempi (przykłady): perchè carità serietà virtù così bontà città gravità caffè università Parole piane Kolejna grupa wyrazów, to te, w których akcentujemy drugą sylabę od końca. Jak już wspomniałam, jest to najbardziej naturalny akcent dla Polaków, ponieważ w naszym języku ojczystym akcent również przypada na drugą sylabę od końca. Powinien nas cieszyć fakt, iż grupa ta jest najbardziej liczna w języku włoskim. Esempi (przykłady): libro operazione gelato pavimento porta signora professore finestra quaderno sportello Parole sdrucciole Ta grupa wyrazów, to słowa, w których akcent pada na trzecią sylabę od końca. W tym zbiorze można wyodrębnić dwie mniejsze podgrupy. Pierwsza z nich to wyrazy, które trzeba zapamiętać, bo nie zauważa się żadnych reguł czy zasad rządzących tym akcentem. Natomiast druga podgrupa zawiera
wyrazy, które charakteryzuje jedna z sześciu podanych niżej końcówek: -issimo -evole -ico -grafo -ibile -logo Esempi (przykłady): benissimo giovane piacevole lampada filologo meccanico possibile geografo tavola albero Parole bisdrucciole Ostatnia z grup zawiera wyrazy, w których akcent pada na czwartą sylabę od końca. Zjawisko to występuje rzadko. Wyłącznie w przypadku czasowników I koniugacji w 3 osobie liczby mnogiej, których bezokolicznik ma więcej niż trzy sylaby. Brzmi dość skomplikowanie, ale wcale takie nie jest. Czasowniki I koniugacji to te, które mają końcówkę are, 3 osoba liczby mnogiej to Loro (oni). Należy pamiętać, że bezokolicznik czasownika musi zawierać co najmniej cztery sylaby, co jest dość oczywiste, biorąc pod uwagę fakt, że musimy mieć minimum cztery sylaby, żeby akcentować czwartą od końca.
Esempi (przykłady): fabbricare recitare partecipare obbligare Loro: fabbricano Loro: recitano Loro: partecipano Loro: obbligano Jeszcze jedna zasada? W języku włoskim istnieje jeszcze jedna reguła dotycząca akcentu. W formach czasownikowych, w których czasownik połączył się z zaimkiem, akcent pada na trzecią, czwartą, a nawet na piątą sylabę od końca. Dlatego warto zapamiętać: dimmelo (powiedz mi o tym) pensiamoci (pomyślmy o tym) vendiglielo (sprzedaj mu to) dimenticatene (zapomnij o tym) Zaznaczanie akcentów Jako ciekawostkę warto dodać, że istnieje wiele słów jednosylabowych, w których zaznaczamy akcent, wśród nich występują takie słowa jak: giù, più, già, può. Ale to nie wszystko. W języku włoskim występują także pary homonimów, czyli wyrazów, które wymawiamy tak samo, ale mają one inne znaczenie. W definicji para homonimów musi spełniać także inny warunek: musi mieć identyczny zapis. W języku włoskim, mamy ułatwienie, bo w parach homonimów możemy rozróżnić, te, które piszemy z akcentem i te, które piszemy bez akcentu. Esempi (przykłady): sì (tak) si (się) sé (sobie) se (jeśli)
dà (daje) da (przyimek oznaczający od, do) lì (tam) li (ich) là (tam) la (ją) è (jest) e (i) Accento grave i accento acuto W języku włoskim mamy do czynienia z dwoma różnymi akcentami: accento grave pojawia się najczęściej nad zaakcentowanymi samogłoskami, takimi jak: a, i, o oraz u. Akcent ten wygląda tak: `, czyli à, ì, ò oraz ù. W wymowie samogłoski e rozróżnia się wymowę zamkniętą i otwartą, co w pisowni zaznaczamy właśnie za pomocą accento acuto (wymowa zamknięta) oraz accento grave (wymowa otwarta). Akcenty te możemy zauważyć w takich słowach jak: caffè czy perché. Zagadnienie to jest niezwykle trudne do wyjaśnienia, zwłaszcza w formie pisemnej, dlatego jeśli chcesz wychwycić różnicę, zajrzyj do słowników internetowych, które podają wymowę poszczególnych słów. Jeśli uda Ci się wychwycić i powtórzyć te różnice, osiągniesz mistrzostwo. Podsumowanie W języku włoskim warto zapamiętać dwie pary wyrazów, które musisz akcentować dobrze. Te wyrazy to papa i ancora. Jest to niezwykle ważne, ponieważ te słowa, ze względu na to, w którym miejscu pada akcent, zmieniają swoje znaczenie. ancora (jeszcze) ancora (kotwica) papa (papież) papà (tata) Zagadnienia dotyczące akcentowania w języku włoskim nie powinny sprawiać większej trudności Polakom. Język ten, nie jest na tyle uzależniony od akcentów i tonów (jak np. chiński), by skupiać na tym zbyt wiele uwagi. Dlatego
zachęcam Cię do zapoznania się z językiem włoskim, do odkrywania jego akcentów i wymowy. Na pewno pokochasz ten język tak samo jak ja. Więcej treści dotyczących nauki języków obcych znajdziesz na moim blogu: www.rytmklawiatury.pl, w dziale Języki obce. Serdecznie zapraszam.