Regulatory temperatury bezpośredniego działania Regulatory temperatury, typ 8 i typ 9 Typ 8 Wykonanie kołnierzowe termostat typu 2232 z osobną nastawą wartości zadanej Regulatory temperatury, typ 8 i typ 9 Typ 9 Wykonanie kołnierzowe z odciążeniem ciśnieniowym termostat typu 2231 Instrukcja montażu i obsługi EB 2131/2133 PL Wydanie: maj 2017 (11/14)
Badanie zgodnie z normami DIN EN Termostaty regulacyjne typu od 2231 do 2235 wraz z zaworami zostały przebadane pod względem typu zgodnie z normą DIN EN 14597 przez niemiecki urząd dozoru technicznego (TÜV). Numer rejestru DIN podajemy na zapytanie. Wskazówki i ich znaczenie NIEBEZPIECZEŃSTWO! Niebezpieczne sytuacje, które grożą utratą życia lub poważnym okaleczeniem ciała. OSTRZEŻENIE! Sytuacje, które mogą grozić utratą życia lub poważnym okaleczeniem ciała. UWAGA! Ostrzeżenie przed uszkodzeniem urządzenia. Wskazówka Dodatkowe wyjaśnienia. Rada Wskazówki praktyczne. 2 EB 2131/2133 PL
Spis treści 1 Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa...4 2 Regulowane medium, zakres zastosowania...5 2.1 Składowanie i transport... 5 3 Budowa i sposób działania...5 3.1 Sygnalizacja nadmiernego wzrostu temperatury... 8 4 Montaż...8 4.1 Montaż zaworu... 10 4.1.1 Filtr... 10 4.1.2 Dodatkowe elementy wyposażenia... 10 4.2 Montaż termostatu... 11 4.2.1 Czujnik prętowy typ 2231 i 2232... 12 4.2.2 Czujnik powietrza typ 2233, 2234 i 2235... 13 4.2.3 Kapilara... 14 4.3 Siłownik... 14 4.4 Stała czasowa termostatów... 15 5 Obsługa...15 5.1 Uruchomienie... 15 5.2 Nastawa wartości zadanej... 15 5.2.1 Korekta skali wartości zadanej... 16 6 Montaż dodatkowych elementów...17 6.1 Element przedłużający... 17 6.2 Element pośredni... 17 6.3 Przyłącze podwójne... 17 7 Konserwacja wymiana części...19 7.1 Przyczyny błędów i sposób ich usuwania... 19 8 Tabliczka znamionowa...22 9 Serwis...22 10 Wymiary i ciężar...23 10.1 Wyposażenie dodatkowe... 25 EB 2131/2133 PL 3
Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa 1 Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa Regulator może być montowany, uruchamiany i serwisowany wyłącznie przez specjalistyczny i odpowiednio przeszkolony personel z zachowaniem powszechnie uznanych reguł techniki. Należy przy tym zapewnić bezpieczeństwo osobom zatrudnionym i postronnym. Należy bezwzględnie stosować się do wskazówek zawartych w niniejszej instrukcji, zwłaszcza dotyczących montażu, uruchomienia i konserwacji. Specjalistyczny personel to, w rozumieniu niniejszej instrukcji montażu i obsługi, osoby, które ze względu na ich specjalistyczne wykształcenie, posiadaną wiedzę i doświadczenie oraz znajomość odnośnych norm, są w stanie ocenić powierzone im prace i ewentualne zagrożenia. Urządzenie spełnia wymagania europejskiej dyrektywy 2014/68/EU dotyczącej urządzeń ciśnieniowych. W przypadku urządzeń oznaczonych znakiem CE deklaracja zgodności zawiera informację o zastosowanych procedurach oceny zgodności z dyrektywami. Deklaracja zgodności może zostać udostępniona na zapytanie. W celu właściwego wykorzystania urządzenia należy zapewnić, że regulator będzie stosowany tylko tam, gdzie ciśnienie robocze i temperatura nie są wyższe od kryteriów doboru urządzenia podanych w zamówieniu. SAMSON nie odpowiada za szkody spowodowane przez siły zewnętrzne, ani żadne inne zewnętrzne oddziaływania. Należy przedsięwziąć odpowiednie środki, aby zapobiec zagrożeniom, które może spowodować medium przepływające przez zawór regulacyjny, ciśnienie sterujące oraz ruchome elementy. Regulator temperatury musi być w odpowiedni sposób transportowany i składowany zgodnie z zaleceniami instrukcji montażu i obsługi oraz starannie obsługiwany i konserwowany. Wskazówka: zawory w wykonaniu nieelektrycznym, bez wykładziny korpusu w postaci warstw materiałów izolacyjnych nie mają, zgodnie z klasyfikacją niebezpieczeństwa zapłonu, według normy EN 13463-1: 2009 rozdz. 5.2, także w przypadku rzadko występujących zakłóceń w pracy, żadnych potencjalnych źródeł zapłonu i w związku z tym nie podlegają przepisom dyrektywy 2014/34/EU. W przypadku podłączania do wyrównania potencjału stosować się do zaleceń rozdz. 6.3 normy EN 60079-14, VDE 0165-1: 2009 część 1. 4 EB 2131/2133 PL
Regulowane medium, zakres zastosowania 2 Regulowane medium, zakres zastosowania Regulatory temperatury z zaworem trójdrogowym do pracy w trybie mieszającym i rozdzielającym, przeznaczone dla instalacji ogrzewanych lub chłodzonych cieczą, wyposażone w termostaty regulacyjne typu 2231 do 2235, zakres wartości zadanych od 10 C do +250 C. Zawory o średnicy nominalnej od DN 15 do DN 150. Ciśnienie nominalne od PN 16 do PN 40. Dla temperatury do 350 C (typ 9) i 150 C (typ 8). 2.1 Składowanie i transport Z regulatorami temperatury należy obchodzić się ostrożnie, starannie je składować i transportować. Jeżeli regulatory temperatury są przed zamontowaniem składowane i transportowane, to należy je zabezpieczyć przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych takich, jak brud, wilgoć, mróz i wysoka temperatura. Jeżeli regulatora temperatury nie można przenieść ręcznie, należy w odpowiednim miejscu korpusu zaworu zaczepić zawiesia. OSTRZEŻENIE! Jeżeli zawiesia lub elementy nośne są zamocowane nieprawidłowo, spadający zawór może spowodować okaleczenie osób i uszkodzenie urządzenia! Zawiesia i elementy nośne prawidłowo zamocować na korpusie zaworu i zabezpieczyć przed zsunięciem! 3 Budowa i sposób działania Patrz też rys. 2, strona 7. Regulatory temperatury składają się z zaworu (1), termostatu regulacyjnego z czujnikiem (16) temperatury i z kapilary (10). Zawór (1) składa się głównie z korpusu z dwoma gniazdami (2) i grzybami (3) oraz z trzpienia (5) grzyba. Na nim zamontowane są różne termostaty, w zależności od przeznaczenia. Termostat składa się z czujnika (16) temperatury, nastawnika (11) wartości zadanej, kapilary (10) i z siłownika (8). Regulatory temperatury pracują na zasadzie rozszerzalności cieczy. Zależna od temperatury zmiana objętości cieczy termometrycznej znajdującej się w czujniku (16) wykorzystywana jest do przesuwania podwójnego grzyba (3) zaworu za pośrednictwem kapilary (10) oraz siłownika (8) zamocowanego na zaworze za pomocą nakrętki (7) kołpakowej. Gdy wzrasta temperatura mierzona przez czujnik (16), to ciecz zwiększa swoją objętość przesuwając trzpień siłownika w górę, co powoduje ruch trzpienia (5) grzyba. Wskutek tego podwójny grzyb (3) w korpusie zaworu jest przesuwany do góry pokonując siłę sprężyny (5.1) powrotnej. EB 2131/2133 PL 5
Budowa i sposób działania Zmniejsza się ilość medium przepływającego przez kanał B w górnym gnieździe (2), a zwiększa się ilość medium przepływającego przez kanał A w dolnym gnieździe (zawór mieszający). Zawór regulatora typu 8 nie jest odciążony ciśnieniowo, w przypadku regulatorów typu 9 zawory o średnicy nominalnej większej niż DN 32 są odciążone ciśnieniowo za pomocą metalowego mieszka (4.1) Ciśnienie panujące w kanale A oddziałuje na dolną stronę podwójnego grzyba i jest doprowadzane przez otwór w trzpieniu grzyba do wewnętrznej powierzchni mieszka metalowego. Ciśnienie panujące w kanale B oddziałuje na górną stronę podwójnego grzyba i jest doprowadzane przez otwór w trzpieniu (5) grzyba na zewnętrzną powierzchnię mieszka metalowego. W ten sposób zostają zrównoważone siły działające na grzyb zaworu, a zawór jest odciążony. Wahania ciśnienia przepływającego medium nie wywierają dzięki temu wpływu na położenie grzyba. p 40 [bar] PN 40 W zaworze mieszającym wzrost temperatury powoduje zamykanie kanału B. W zaworze rozdzielającym wzrost temperatury powoduje zamykanie kanału A. Nastawy wartości zadanej dokonuje się na termostacie poprzez obrót klucza (11), wskutek czego tłok (15) przesunięty zostaje w górę lub w dół. Powstająca przy tym zmiana objętości w czujniku (16) powoduje wykonanie przez grzyb zaworu skoku odpowiednio do nastawionej wartości zadanej. Legenda do rys. 2 Zawór 1 korpus zaworu 2 gniazdo 3 grzyb 4 dolna część zaworu 4.1 mieszek odciążający 11 5 trzpień grzyba 5.1 sprężyna 12 gwint przyłączeniowy 6 siłownika termostatu Materiały korpusu 1.0619 EN-JL1040 1.4408 Termostat 7 nakrętka kołpakowa 8 siłownik 9 trzpień siłownika 10 kapilara klucz do nastawy wartości zadanej skala wartości zadanej 13 nakrętka kołpakowa 14 złączka podwójna 15 tłok (wewnętrzny) 16 czujnik temperatury 30 20 25 16 10 0 0 20 100 150 200 250 300 350 [ C] Rys. 1 Wykres ciśnienia i temperatury zgodnie z normami DIN t 6 EB 2131/2133 PL
Budowa i sposób działania Konfiguracja grzyba I zawór mieszający B typ 9 Konfiguracja grzyba II zawór rozdzielający B 1 3 2 A AB 11 12 1 3 2 A AB 4 4.1 5 5.1 6 7 9 13 14 4 8 10 15 16 Kierunek przepływu regulowanego medium musi być zgodny ze wskazaniem strzałki. 1 B B 1 2 A 3 2 5 7 AB typ 8 2 A 3 4 AB 5 9 7 9 Rys. 2 Budowa i sposób działania, widok regulatorów EB 2131/2133 PL 7
Montaż 3.1 Sygnalizacja nadmiernego wzrostu temperatury Jeżeli temperatura mierzona przez czujnik wzrośnie o 100 K ponad wartość dopuszczalną, to wewnętrzny tłok (15) wysuwa się wraz z połączonym z nim trzpieniem z obudowy skali (10) wartości zadanej. Jeżeli po obniżeniu się temperatury trzpień nie powraca w poprzednie położenie, oznacza to, że zbyt wysoka temperatura spowodowała uszkodzenie siłownika (8). Termostat trzeba wysłać do naprawy do firmy SAMSON. Wystający na zewnątrz trzpień sygnalizuje za wysoką temperaturę! Stan normalny Rys. 3 Sygnalizacja nadmiernego wzrostu temperatury 4 Montaż Jeżeli producent urządzenia lub instalacji podaje wskazówki montażowe, należy się do nich stosować. Ewentualne pytania należy kierować do producenta lub dostawcy urządzenia. Podczas montażu pamiętać o tym, żeby/że: Nie otwierać zaworów odcinających przed zamontowaniem termostatu na zaworze regulacyjnym. Regulator temperatury zostaje uszczelniony dopiero po przykręceniu siłownika do dolnej części zaworu. OSTRZEŻENIE! Wypływające medium, które może być jeszcze pod ciśnieniem, może spowodować okaleczenia! W celu uszczelnienie przyłącza korpusu siłownik termostatu przykręcić do zaworu! W następnej kolejności otwierać zawory odcinające! 3 2 1 1 regulator temperatury (typ 8/typ 9 jako zawór mieszający) 2 filtr 3 zawór odcinający Rys. 4 Przykład zamontowania regulatora typu 8 lub 9 (schemat instalacji z wymiennikiem ciepła) miejsce zamontowania czujnika 8 EB 2131/2133 PL
Montaż Konfiguracja grzyba I dla zaworu mieszającego Konfiguracja grzyba II dla zaworu rozdzielającego Wzrost temperatury powoduje zamykanie kanału B i otwieranie kanału A A B AB A B AB Wzrost temperatury powoduje zamykanie kanału A i otwieranie kanału B. Instalacja grzewcza zawór mieszający po stronie zasilania zasilanie A B AB B A AB zawór rozdzielający po stronie zasilania zasilanie powrót powrót po stronie powrotu zasilanie zasilanie po stronie powrotu A B AB powrót powrót A B AB Instalacja chłodząca zawór mieszający po stronie zasilania zasilanie A B AB B A AB zawór rozdzielający po stronie zasilania zasilanie powrót powrót po stronie powrotu zasilanie zasilanie powrót po stronie powrotu A B AB powrót A B AB Rys. 5 Zastosowanie i miejsce zamontowania regulatorów temperatury EB 2131/2133 PL 9
Montaż 4.1 Montaż zaworu Przy wyborze miejsca montażu należy zwracać uwagę na to, żeby po wykonaniu całości instalacji regulator był łatwo dostępny. Wskazówka Regulatora temperatury nie montować pomiędzy reduktorem ciśnienia i jego przyłączem przewodu impulsowego. Przed zamontowaniem regulatora temperatury rurociąg starannie przepłukać. Z tego względu przed regulatorem temperatury zamontować filtr (patrz rozdz. 4.1.1), ponieważ w przeciwnym razie niesione przez medium resztki uszczelek, pozostałości ze spawania i inne zanieczyszczenia mogą zakłócić jego pracę, a przede wszystkim zmniejszyć szczelność zamknięcia zaworu. Wskazówka Zawór regulacyjny ze skierowanym pionowo w dół przyłączem termostatu zamontować w rurociągu poziomym. Korpus zaworu zamontować bez naprężeń i w miejscu, w którym nie występują drgania. W razie potrzeby przewody rurowe podeprzeć w pobliżu przyłączy. Rurociągi parowe doprowadzane do zaworu układać z lekkim nachyleniem ku górze, a za zaworem z lekkim spadkiem, aby w ten sposób zapobiec gromadzeniu się kondensatu. UWAGA! Niekorzystne warunki pogodowe (temperatura, wilgoć) mogą spowodować nieprawidłowe działania i uszkodzenie regulatora. Regulatora temperatury nie montować na wolnym powietrzu, ani w pomieszczeniach zagrożonych zamarznięciem. Jeżeli nie jest to możliwe, regulator zabezpieczyć przed mrozem, zwłaszcza gdy przepływa przez niego medium wrażliwe na niską temperaturę. Regulator ogrzać lub wymontować i usunąć całkowicie znajdujące się w nim medium! 4.1.1 Filtr Przed regulatorem temperatury zamontować filtr (np. typu 1N/typu 2N firmy SAMSON) w kierunku przepływu medium. Kierunek przepływu musi być zgodny ze wskazaniem strzałki na korpusie. Kosz sita musi zwieszać się do dołu; w przypadku pary kosz sita musi być zamontowany z boku regulatora. Rada Pamiętać o zachowaniu dostatecznej ilości miejsca do wymontowania sita. 4.1.2 Dodatkowe elementy wyposażenia Firma SAMSON zaleca zamontowanie przed filtrem i za regulatorem temperatury po jednym ręcznym zaworze odcinającym 10 EB 2131/2133 PL
Montaż służącym do zamknięcia instalacji w celu jej oczyszczenia i konserwacji lub też podczas dłuższych przerw w eksploatacji. Dla kontroli nastawionej wartości zadanej zaleca się zamontowanie termometru w pobliżu czujnika. 4.2 Montaż termostatu Patrz też rys. 2, stona 7. Typ 2231 z czujnikiem prętowym Typ 2232 z osobnym czujnikiem prętowym Typ 2233 z czujnikiem powietrza Typ 2233 z pokrywą ochronną Typ 2234 z osobnym czujnikiem powietrza i obejmami mocującymi (na nastawniku wrtości zadanej) Typ 2234 z czujnikiem powietrza i obejmami mocującymi Typ 2235 z osobnym czujnikiem powietrza i obejmami mocującymi (na nastawniku wartości zadanej) obejmy mocujące czujnik obejmy mocujące nastawnik wartości zadanej Na potrzeby montażu nastawnika wartości zadanej lub czujnika firma SAMSON oferuje jako wyposażenie dodatkowe różne obejmy mocujące. W przypadku montażu czujnika powietrza na ścianie generalnie konieczne jest zastosowaniem pokrywy ochronnej (obejmy mocujące w zakresie dostawy). Rys. 6 Rodzaje termostatów EB 2131/2133 PL 11
Montaż Wielkości termostatów firmy SAMSON Tabela 1 Dobór wielkości termostatu i zaworu Wielkość Termostat odpowiedni dla czujnika... Zawór typu 2111/2121/2114/2118/2119 typu 2231, 2232, 2233, 2234, 2235 50 typu 2212 dla ogranicznika temperatury bezpieczeństwa (STB) od DN 15 do DN 50 150 typu 2231, 2232, 2233, 2234, 2235 typu 2213 dla czujnika temperatury bezpieczeństwa (STW) typu 2212 dla ogranicznika temperatury bezpieczeństwa (STB) DN 15 do DN 150 DN 65 do DN 150 250 typu 2231, 2232, 2233, 2234, 2235 DN 200 i DN 250 4.2.1 Czujnik prętowy typ 2231 i 2232 Czujniki prętowe stosowane są do regulacji temperatury cieczy. Przeznaczone są do montażu w rurociągach, wymiennikach ciepła, bojlerach, zbiornikach itd. Wskazówka Czujnik musi być w całości zanurzony w medium; dopuszczalne położenia montażowe (patrz rys. 7). W wypadku urządzeń przeciwprądowych zaleca się montowanie czujnika w kształtce rurowej bezpośrednio za króćcem wylotowym. Miejsce zamontowania czujnika prawidłowo! Zalecenia montażowe Miejsce montażu należy wybrać tak, żeby czujnik znajdował się możliwie blisko źródła ciepła. Zwrócić uwagę na to, żeby w tym miejscu nie dochodziło do miejscowego przegrzania czujnika. W wypadku bojlerów zaleca się montaż w górnej 1/3 jego wysokości. warunkowo dopuszczalne nieprawidłowo! Rys. 7 Miejsce zamontowania czujnika położenia montażowe 12 EB 2131/2133 PL
Montaż W instalacjach użytkowanych czasowo czujnik temperatury zamontować w wymienniku ciepła w taki sposób, żeby nie wystawał na zewnątrz. Jeżeli nie jest to możliwe, trzeba wykonać przewód cyrkulacyjny, aby czujnik temperatury mógł później zareagować na zachodzące w tym urządzeniu zmiany temperatury przy zerowym poborze wody. 1. W celu zamontowania czujnika termostatu należy wspawać króciec o długości około 40 mm z gwintem wewnętrznym (dotyczy także termostatu z dodatkową osłoną czujnika). 2. Zdjąć z czujnika (16) podwójną złączkę (14) względnie osłonę (jeżeli jest) i szczelnie wkręcić we wspawany króciec. 3. Za pomocą klucza (12) wybrać najwyższą wartość na skali wartości zadanych (11). 4. Czujnik wraz z pierścieniem uszczelniającym umieścić w podwójnej złączce względnie w osłonie czujnika i zamocować za pomocą nakrętki (7) kołpakowej. Czujnik (16) temperatury względnie osłona czujnika musi być całkowicie zanurzona w regulowanym medium. Osłona czujnika Jeżeli zastosowano osłonę czujnika, to zaleca się wypełnić wolną przestrzeń między czujnikiem a osłoną olejem względnie, w przypadku montażu w poziomie, smarem lub innym środkiem przewodzącym ciepło, aby zapobiec opóźnieniom w jego przewodzeniu, uwzględnić rozszerzalność cieplną wypełniacza. Wolnej przestrzeni nie wypełniać do końca, ani też nie dokręcać mocno nakrętki czujnika aż do wyrównania ciśnienia. UWAGA! Źle dobrane materiały mogą powodować korozję stykową! Montując czujnik lub osłonę czujnika stosować tylko takie same materiału (np. stal nierdzewna/stal nierdzewna lub miedź/miedź)! 4.2.2 Czujnik powietrza typ 2233, 2234 i 2235 Termostaty typu 2233 i 2234 stosowane są w nagrzewnicach powietrza, kanałach wentylacyjnych, suszarkach szafkowych itd. Czujnik montowany jest w kanale za pomocą przeznaczonego do tego celu kołnierza (wyposażenie dodatkowe). Czujnik należy zamontować w taki sposób, żeby znajdował się on całkowicie w regulowanym strumieniu powietrza. Nastawnik wartości zadanej termostatu typu 2234 należy zamontować w łatwo dostępnym miejscu. Temperatura otoczenia powinna być w miarę możliwości stała. Termostat typu 2233 z pokrywą ochronną stosowany jest w zasadzie w pomieszczeniach produkcyjnych, mieszkalnych, łazienkowych itd. Zalecenia montażowe Czujnik umieszczony pod perforowaną pokrywą zamontować w odpowiednim miejscu, możliwie w centralnym punkcie ściany. Termostat typu 2234 z obejmami (lub pokrywą ochronną) jest przeznaczony do stosowa- EB 2131/2133 PL 13
Montaż nia w suszarniach, piecach suszarniczych, nagrzewnicach powietrza, inkubatorach itd. Przy wymuszonym obiegu powietrza czujnik należy zamontować w pobliżu otworu nawiewnego. Nastawnik wartości zadanej musi być zamontowany w łatwo dostępnym miejscu poza pomieszczeniem, dla którego ma się odbywać regulacja. Nastawa wartości zadanej powinna odbywać się w możliwie stałej temperaturze otoczenia. Termostat typu 2235 wyposażony jest w czujnik temperatury rozwijany w miejscu przeznaczenia w pomieszczeniu (powietrze) lub w zbiorniku (ciecze). Dzięki temu można mierzyć praktycznie wszystkie warstwy temperaturowe. Nastawnik wartości zadanej należy zamontować poza pomieszczeniem lub zbiornikiem, dla którego ma się odbywać regulacja, w łatwo dostępnym miejscu o możliwie stałej temperaturze otoczenia. Prowadząc regulację temperatury w cieplarniach należy zwracać uwagę na to, żeby termostat i nastawnik wartości zadanej nie były poddawane bezpośredniemu działaniu promieni słonecznych. Dla ochrony termostatu należy w czasie wyłączenia instalacji w sezonie letnim wybrać wysoką nastawę wartości zadanej. W ten sposób termostat jest chroniony. 4.2.3 Kapilara Ostrożnie zamontować kapilarę (10) unikając jej załamań i skręceń. Temperatura otoczenia na całej długości kapilary powinna być możliwie stała. Wskazówka Kapilara nie może być uszkodzona, ani też nie wolno jej skracać. Zbędną długość zrolować. Najmniejszy promień gięcia wynosi 50 mm. 4.3 Siłownik Siłownik (8) zamocować na korpusie zaworu za pomocą nakrętki (7) kołpakowej. W razie potrzeby na nastawniku (11) wybrać najwyższą wartość zadaną, aby trzpień siłownika (9) został wciągnięty do wewnątrz. 14 EB 2131/2133 PL
Obsługa 4.4 Stała czasowa termostatów Dynamika czujników temperatury w decydujący sposób zależy od jego czasu reakcji i stałej czasowej. W tabeli 2 zestawiono stałe czasowe dla czujników firmy SAMSON wykorzystujących różne zasady działania, określone podczas pomiarów w wodzie. Tabela 2 Stała czasowa termostatów firmy SAMSON Zasada działania Termostat typu... Stała czasowa w s bez osłony czujnika z osłoną czujnika 2231 70 120 2232 65 110 Rozszerzalność 2233 25 1) cieczy 2234 15 1) 2235 10 1) 2213 70 120 Adsorpcja 2212 1) 40 1) Niedopuszczalne 5 Obsługa Patrz też rys. 2, strona 7. 5.1 Uruchomienie Regulator temperatury zostaje uszczelniony dopiero po przykręceniu siłownika do dolnej części zaworu. Nie otwierać zaworów odcinających przed zamontowaniem termostatu na zaworze regulacyjnym. OSTRZEŻENIE! Wypływające medium, które może być jeszcze pod ciśnieniem, może spowodować okaleczenia! W celu uszczelnienie przyłącza korpusu siłownik termostatu przykręcić do zaworu! W następnej kolejności otwierać zawory odcinające! Instalację powoli napełnić regulowanym medium. 5.2 Nastawa wartości zadanej Żądaną wartość zadaną ustawić na skali (12) tylko za pomocą nastawnika (11). 1. Najpierw otworzyć powoli ręczny zawór odcinający zamontowany za zaworem, następnie zawór odcinający zamontowany za zaworem. 2. Nastawioną temperaturę sprawdzić na termometrze zanurzonym w regulowanym medium w pobliżu czujnika. 3. Wolny obrót klucza nastawnika w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zega- EB 2131/2133 PL 15
Obsługa ra ( ) powoduje podwyższenie, w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara ( ) obniżenie temperatury. Rada Wyższą temperaturę można ustawić w dowolnych stopniach, natomiast niższą temperaturę należy ustawiać w przedziałach od 10 C do 20 C. Za każdym razem należy odczekać aż medium odpowiednio się wychłodzi (odczytać temperaturę na termometrze). 5.2.1 Korekta skali wartości zadanej Możliwości łączenia regulatorów temperatury i termostatów o różnej reakcji proporcjonalnej są różne. Z tego względu temperatura ustawiona na skali w praktyce różni się od rzeczywistej wartości temperatury (mierzonej przez termometr referencyjny). Wskazanie temperatury można skorygować obracając obudowę skali. 1. Odkręcić śrubę z symbolem korekta znajdującą się na tylnej ściance obudowy skali. 2. Obracać obudowę skali tak długo, aż wartość zadana będzie zgodna z wartością na termometrze porównawczym. 3. Dokręcić z powrotem śrubę z symbolem korekta. Widok od przodu, obudowa skali na górze. Obrót o 360 odpowiada zmianie wartości zadanej o około 1,5 C. Obrót w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara : zwiększanie wartości zadanej. Obrót w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara : zmniejszanie wartości zadanej. 16 EB 2131/2133 PL
Montaż dodatkowych elementów 6 Montaż dodatkowych elementów Patrz też rys. 8, strona 18. 6.1 Element przedłużający W celu ochrony siłownika termostatu przed działaniem wysokiej temperatury pomiędzy zaworem a termostatem montuje się element przedłużający. Typ 9: element przedłużający jest wymagany przy temperaturze od 220 C do maks. 350 C (w przypadku żeliwa szarego EN-JL1040: do maks 300 C). Typ 8: po zamontowaniu elementu przedłużającego nie jest możliwe podwyższenie temperatury medium powyżej 150 C. W celu umożliwienia późniejszego zamontowania elementu przedłużającego/pośredniego termostat można wymienić na miejscu. Należy przy tym pamiętać o tym, że już przy odkręcaniu siłownika medium wypływa na zewnątrz. Podjąć odpowiednie działania, aby temu zapobiec. OSTRZEŻENIE! Wypływające medium, które może być jeszcze pod ciśnieniem, może spowodować okaleczenia! Ciśnienie w danej części instalacji zredukować do zera, a instalacja w razie potrzeby opróżnić z medium. Jeżeli temperatura jest wysoka, to odczekać do ochłodzenia się urządzenia do temperatury otoczenia. Sposób postępowania 1. Ustawić najwyższą wartość zadaną temperatury, tak żeby trzpień siłownika odłączył się od trzpienia grzyba. 2. Odkręcić siłownik. 3. Element przedłużający przykręcić do korpusu zaworu, a następnie zamontować z powrotem siłownik. 4. Przeprowadzić nastawę wartości zadanej w sposób opisany w rozdz. 5.2, str. 15. 6.2 Element pośredni Montaż między siłownikiem i zaworem. W przypadku urządzenia w wykonaniu ze stali nierdzewnej element pośredni rozdziela części siłownika wykonane z metali kolorowych od medium w zaworze. Ponadto zapobiega wypływaniu medium na zewnątrz podczas wymiany termostatu. W wykonaniu I sworzeń (2) wyposażony w pierścienie sznurowe oddziela siłownik od medium. W wykonaniu II elementem uszczelniającym jest mieszek metalowy. Montaż przeprowadzić zgodnie z opisem w rozdz. 6.1. 6.3 Przyłącze podwójne Przyłącze podwójne umożliwia podłączenie kolejnego termostatu służącego do dodatkowej regulacji temperatury. Późniejszy montaż patrz rozdz. 6.1. EB 2131/2133 PL 17
Montaż dodatkowych elementów Element przedłużający (temperatura) Element pośredni II I 2 z pierścieniami uszczelniającymi z mieszkiem 1 3 4 Przyłącze podwójne 1 zawór 5 kołek drewniany 2 trzpień elementu pośredniego 6 podkładka 3 trzpień 7 nakrętka kołpakowa 4 dźwignia 8 sprężyna Rys. 8 Elementy wyposażenia dodatkowego 18 EB 2131/2133 PL
Konserwacja wymiana części 7 Konserwacja wymiana części Patrz też rys. 2, strona 7. Regulatory temperatury są bezobsługowe, ale ulegają naturalnemu zużyciu, zwłaszcza w strefie gniazda i grzyba. W zależności od warunków eksploatacyjnych, stan i sprawność działania zaworu termostatu należy sprawdzać w odpowiednich odstępach czasu. Wzrost temperatury powyżej wartości ustawionej na czujniku temperatury może mieć następujące przyczyny: termostat został uszkodzony przez zbyt wysoką temperaturę, gniazdo zaworu i grzyb zaworu są zanieczyszczone, gniazdo i grzyb są nieszczelne wskutek naturalnego zużycia. W przypadku wymiany termostatu pamiętać o tym, że przy odkręcaniu siłownika medium wypływa na zewnątrz. Podjąć odpowiednie działania, aby temu zapobiec. OSTRZEŻENIE! Wypływające medium, które może być jeszcze pod ciśnieniem, może spowodować okaleczenia! Ciśnienie w danej części instalacji zredukować do zera, a instalacja w razie potrzeby opróżnić z medium. Jeżeli temperatura jest wysoka, to odczekać do ochłodzenia się urządzenia do temperatury otoczenia. Sposób postępowania Wymiana termostatu i sprawdzenie stanu gniazda i grzyba 1. Jeżeli termostat jest sprawny, to temperaturę zadaną ustawić na najwyższą wartość, tak żeby trzpień (9) siłownika odłączył się od trzpienia zaworu. 2. Okręcić nakrętkę (7) kołpakową i zdjąć siłownik (8). Z zaworu może wypływać pozostałość medium. Wymienić termostat i przykręcić z powrotem za pomocą nakrętki (7) kołpakowej do dolnej części (4( zaworu. Sprawdzanie stanu gniazda i grzyba 3. Kołnierz zaworu wraz z dolną częścią (4) odkręcić od korpusu zaworu i wyjąć wciągnąć do dołu. 4. Oczyścić gniazdo (2) i grzyb (3) lub, w razie potrzeby, wymienić na nowe. 7.1 Przyczyny błędów i sposób ich usuwania Opisane poniżej przykładowo nieprawidłowości działania wynikają z mechanicznych uszkodzeń zaworu i termostatu oraz z nieprawidłowego doboru regulatora. W najprostszym przypadku możliwe jest przywrócenie prawidłowego działania. W przypadku konieczności naprawy regulatora stosować się do zaleceń odpowiedniej instrukcji montażu i obsługi. Ponieważ w wielu sytuacjach konieczne jest posłużenie się specjalnymi narzędziami, zaleca się skontaktowanie się z serwisem firmy EB 2131/2133 PL 19
Konserwacja wymiana części SAMSON w celu omówienia dalszego sposobu postępowania w przypadku naprawy lub wymiany jednej z części urządzenia. Nietypowe warunki eksploatacyjne i montażowe zawsze stwarzają nowe sytuacje, które mogą mieć niekorzystny wpływ na sposób regulacji i być przyczyną nieprawidłowego działania. W takim przypadku należy podać więcej szczegółów dotyczących montażu, regulowanego medium, temperatury i ciśnienia. Najczęściej dokładną analizę można przeprowadzić tylko wspólnie z serwisem firmy SAMSON w miejscu zamontowania urządzenia. Ponieważ, zgodnie z doświadczeniem, występujące nieprawidłowości działania mogą być bardzo różne, zestawienie w tabeli 3 nie rości sobie prawa do kompletności. Tabela 3 Przyczyny błędów i sposób ich usuwania Możliwa przyczyna Sposób postępowania Regulator temperatury w instalacji grzewczej Temperatura rzeczywista jest wyższa niż temperatura zadana na czujniku. Nieszczelność zespołu gniazda i grzyba. Zawór wymontować i oczyścić gniazdo i grzyb. W razie potrzeby grzyb wymienić na nowy; w innym przypadku urządzenie przesłać do naprawy do firmy SAMSON. Dla danego zadania regulacyjnego zawór Przeliczyć współczynnik K jest za duży. VS, poinformować firmę SAMSON. Czujnik został zamontowany w nieprawidłowym miejscu. Temperatura mierzona przez czujnik wzrosła powyżej temperatury dopuszczalnej (100 K). Trzpień jest wysunięty z obudowy skali i po obniżeniu temperatury nie powraca w poprzednie położenie. Czujnik temperatury musi być w całości zanurzony w medium i nie może być zamontowany w strefie martwej. Zmienić położenie montażowe czujnika. Zbyt wysoka temperatura spowodowała uszkodzenie siłownika. Naprawa w firmie SAMSON. W zaworze mieszającym: kanał A otwarty I w zaworze rozdzielającym: kanał A zamknięty. Temperatura mierzona przez czujnik jest niższa od temperatury zadanej. Zawór (średnica nominalna DN) jest zdecydowanie za mały dla danego zadania regu- Przeliczyć współczynnik K VS, poinformować firmę SAMSON. lacyjnego. Zadziałał czujnik pełniący funkcje zabezpieczające (STB, STW itd.). Sprawdzić instalację i odblokować urządzenie zabezpieczające. Zawór mieszający: kanał B zamknięty. Zawór rozdzielający: kanał A zamknięty. Za mało ciepła do dyspozycji. Sporządzić bilans energii. Zanieczyszczony filtr. Opróżnić i oczyścić sito filtra. Nieprawidłowo zamontowany zawór. Podczas montażu pamiętać o prawidłowym kierunku przepływu i konfiguracji przyłączy A/B/AB (patrz rys. 2, strona 7). 20 EB 2131/2133 PL
Konserwacja wymiana części Możliwa przyczyna Sposób postępowania Regulowany obieg wpada w drgania. Zawór (średnica nominalna DN) jest zdecydowanie za duży dla danego zadania regu- Przeliczyć współczynnik K VS, poinformować firmę SAMSON. lacyjnego. Stała czasowa jest za duża dla regulowanego obiegu. nę czujnika, lub zastosować czujnik o mniejszej stałej Osłonę czujnika wypełnić pastą przewodzącą ciepło lub usunąć osło- czasowej. Regulator temperatury w instalacji chłodzącej Temperatura mierzona przez czujnik jest niższa od temperatury zadanej. Nieszczelność zespołu gniazda i grzyba. Zawór wymontować i oczyścić gniazdo i grzyb. W razie potrzeby grzyb wymienić na nowy; w innym przypadku urządzenie przesłać do naprawy do firmy SAMSON. Dla danego zadania regulacyjnego zawór Przeliczyć współczynnik K jest za duży. VS, poinformować firmę SAMSON. Czujnik został zamontowany w nieprawidłowym miejscu. Zadziałał czujnik pełniący funkcje zabezpieczające (STB, STW itd.). Zawór mieszający: kanał B zamknięty. Zawór rozdzielający: kanał A zamknięty. Czujnik temperatury musi być w całości zanurzony w medium i nie może być zamontowany w strefie martwej. Zmienić położenie montażowe czujnika. Sprawdzić instalację i odblokować urządzenie zabezpieczające. Temperatura rzeczywista jest wyższa niż temperatura zadana na czujniku. Zawór (średnica nominalna DN) jest zdecydowanie za mały dla danego zadania regu- Przeliczyć współczynnik K VS, poinformować firmę SAMSON. lacyjnego. Uszkodzony termostat. Zawór mieszający: kanał A zamknięty I w zaworze rozdzielającym: kanał A zamknięty. Termostat przesłać do naprawy w firmie SAMSON. Za mało chłodu do dyspozycji. Sporządzić bilans energii. Zanieczyszczony filtr. Opróżnić i oczyścić sito filtra. Nieprawidłowo zamontowany zawór. Podczas montażu pamiętać o prawidłowym kierunku przepływy i konfiguracji przyłączy A/B/AB (patrz rys. 2, strona 7. Regulowany obieg wpada w drgania. Zawór (średnica nominalna DN) jest zdecydowanie za duży dla danego zadania regu- Przeliczyć współczynnik K VS, poinformować firmę SAMSON. lacyjnego. Stała czasowa jest za duża dla regulowanego obiegu. Osłonę czujnika wypełnić pastą przewodzącą ciepło lub usunąć osłonę czujnika, lub zastosować czujnik o mniejszej stałej czasowej. EB 2131/2133 PL 21
Tabliczka znamionowa 8 Tabliczka znamionowa SAMSON SAMSON 2 2 psi N bar DN Rys. 9 Tabliczka znamionowa p 8 PN 3 3 p 1 No bar T 9 10 11 1 C Kvs Made in Germany 12 No Size psi T F Cv Cl Made in Germany 8 9 10 11 12 4 4 5 5 Zawór 1 typ zaworu 2 numer wyrobu 3 numer wyrobu wraz z indeksem 4 numer/data zamówienia 5 współczynnik K VS 8 średnica nominalna 9 ciśnienie nominalne 10 dop. różnica ciśnień Δp 11 dop. temperatura 12 materiał korpusu Wykonanie zgodnie z normami ANSI 5 średnica nominalna 8 dop. różnica ciśnień Δp 9 dop. temperatura ( F) 10 materiał korpusu 11 współczynnik C V (K VS x 1,17) 12 ANSI-Class (ciśnienie nominalne) 9 Serwis W przypadku nieprawidłowego działania lub uszkodzenia urządzenia serwis firmy SAMSON oferuje pomoc. Zapytania dotyczące usług serwisowych proszę kierować pocztą elektroniczną na adres: serwis@samson.com.pl. Adresy SAMSON Sp. z o.o., oddziałów i punktu serwisowego znajdują się na stronie internetowej www.samson.com.pl i w każdym katalogu urządzeń firmy SAMSON. Poniższe informacje (patrz Bild 9: Typenschild ) ułatwią ustalenie przyczyny nieprawidłowego działania: typ i średnica nominalna zaworu, termostat typu numer wyrobu wraz z indeksem ciśnienie przed i za zaworem temperatura i regulowane medium min. i maks. przepływ (objętościowy) czy zamontowano filtr? szkic montażowy z naniesionym dokładnym położeniem regulatora i wszystkich dodatkowych elementów wyposażenia (zawory odcinające, termostaty itd.) 22 EB 2131/2133 PL
Wymiary i ciężar 10 Wymiary i ciężar Tabela 4 Wymiary w mm i ciężar w kg Regulator temperatury, typ 8 Średnica nominalna DN 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 Długość zabudowy L mm 130 150 160 180 200 230 H H1 mm mm zawór typu 2118 370 78 380 88 H2 mm 70 80 85 100 105 120 Ciężar 2) w kg, około 5 6,5 8 12,5 14,5 17 Regulator temperatury, typ 9 Średnica nominalna DN 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 Długość zabudowy L mm 130 150 160 180 200 230 290 310 350 400 480 H mm zawór 525 530 535 610 645 685 790 H1 1) mm typu 235 240 245 320 355 395 500 H2 1) mm 2119 70 80 85 100 105 120 130 140 150 200 210 Ciężar 2) w kg, około na 6 7 8,5 15 17 19 32 50 71 zapytanie 1) Inna długość z elementem pośrednim: +55 mm i z elementem przedłużającym: +140 mm/180 mm 2) Dla PN 16; dla PN 25/40: +15 % Termostat typu 2231 2231/32 wielkość 2232 2233 2234 2235 250 Głębokość zanurzenia T mm 290 980 235 430 460 3460 Ciężar, około kg 3,2 6,5 4 3,4 3,7 3,6 EB 2131/2133 PL 23
Wymiary i ciężar zawór typu 2118 zawór typu 2119 termostat typu termostat typu 2232/2234 2232/2234 L H2 H1 H z osobną nastawą wartości zadanej Rys. 10 Rysunki wymiarowe wszystkie wymiany w mm 24 EB 2131/2133 PL
Wymiary i ciężar 10.1 Wyposażenie dodatkowe Typ 2232/2233/2234/2235 Element nośny i pokrywa do montażu naściennego Na potrzeby montażu nastawnika wartości zadanej lub czujnika firma SAMSON oferuje jako wyposażenie dodatkowe różne obejmy mocujące (patrz zdjęcie). Pokrywa ochronna jest już wyposażona w obejmy mocującej do zamontowania czujnika. Obejma mocująca z konsolą dla nastawnika wartości nr katalogowy 8395-0039 zadanej (Ø40 mm) dla czujnika (Ø25 mm) nr katalogowy 8395-0037 1 para obejm dla nastawnika wartości zadanej nr katalogowy 1400-5592 typu 2232, 2234, 2235 Element przedłużający/pośredni Element przedłużający Wykonanie standardowe L = około 140 mm, około 0,5 kg z mieszkiem uszczelniającym (wykonanie specjalne), L = około 180 mm, około 0,6 kg Element pośredni z pierścieniami uszczelniającymi L = około 55 mm, około 0,2 kg _ 1) W przypadku zastosowania tych elementów wyposażenia dodatkowego wielkości H i H1 (patrz tabela 4) zwiększają się o wymiar L. Rys. 11 Wymiary elementów wyposażenia dodatkowego wymiary w mm EB 2131/2133 PL 25
Wymiary i ciężar Typ 2231/2232 osłony czujnika Wymiary dla PN 100 podano w nawiasach Termostat typu 2231 typu 2232 Głębokość zanurzenia T2 325 mm 250 mm z końcówkami gwintowanymi G1 dla PN 40 i PN 100 z przyłączem kołnierzowym DN 32 dla PN 40 DN 40 dla PN 100 Typ 2231/2232 osłona czujnika dla palnych gazów (G1/PN 100) SW46 G1¼ G1 L2 L1 Termostat typu 2231 typu 2232 Długość L1 315 mm 255 mm Długość L2 340 mm 280 mm Ø29,5 Typ 2233/typ 2234 kołnierz Kołnierz PN 6, średnica zewnętrzna Ø 140 wymiary dla kołnierza PN 40/DN 32 podano w nawiasach Rys. 12 Wymiary elementów wyposażenia dodatkowego wymiary w mm 26 EB 2131/2133 PL
EB 2131/2133 PL 27
Zastąpienie chromianowania pasywowaniem iryzacyjnym Wskazówka Zastąpienie chromianowania pasywowaniem iryzacyjnym SAMSON zmienia metodę obróbki powierzchni pasywowanych stalowych elementów konstrukcyjnych. Z tego powodu mogą Państwo otrzymać urządzenie, w którym zastosowano części poddane obróbce powierzchni różnymi metodami. To powoduje, że niektóre elementy będą wykazywały różne refleksy powierzchni. Elementy konstrukcyjne mogą mieć żółtawy połysk lub kolor srebrzysty. Nie ma to żadnego wpływu na ochronę przeciwkorozyjną. Więcej informacji patrz: www.samson.de/chrome-de.html SAMSON Sp. z o.o. Automatyka i Technika Pomiarowa 02-180 Warszawa al. Krakowska 197 Tel. (0 22) 57 39 777 Fax (0 22) 57 39 776 www.samson.com.pl SAMSON AG MESS- UND REGELTECHNIK D-60314 Frankfurt am Main Weismüllerstraße 3 Postfach 10 19 01 Tel. (069) 4 00 90 EB 2131/2133 PL WJ 05/2017