Wiatry
Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N
Wiatry STAŁE (niezmieniające swojego kierunku w ciągu całego roku) OKRESOWE (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym) ZMIENNE (zmieniające swój kierunek zależnie od lokalnych układów ośrodków barycznych) NISZCZĄCE
Wiatry stałe :
Pasaty Pasaty przez cały rok wieją one od wyżów zwrotnikowych w kierunku równika. Kierunek wiania pasatów nie pokrywa się dokładnie z południkami. Na skutek oddziaływania siły Coriolisa odchyla się on w kierunku zachodnim. Powstawanie pasatów: 1. Tworzenie się niżu barycznego nad równikiem 2. Ochładzanie się i kondensacja powietrza w wyższych warstwach troposfery, prowadzące do powstania deszczów zenitalnych. 3. Przemieszczanie się suchego i chłodnego powietrza w kierunku zwrotników opadanie ku powierzchni Ziemi.
Wiatr zachodni i wschodni Wiatr zachodni ciepłe powietrze w wyżów zwrotnikowych przemieszcza się w kierunku umiarkowanych szerokości geograficznych. Wiatr wschodni- chłodne powietrze z wyżów biegunowych przemieszcza się w kierunku umiarkowanych szerokości geograficznych.
Wiatry okresowe
Monsuny Monsuny zmieniają swój kierunek dwa razy w ciągu roku. Powstają w wyniku różnej szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez podłoże. latem ląd ogrzewa się szybciej od oceanu, dlatego nad lądem powstaje NIŻ, a nad oceanem WYŻ, monsun letni wieje w kierunku lądu zimą ląd szybko się ochładza i powstaje tam WYŻ, a nad wolno oddającym ciepło oceanem NIŻ, monsun zimowy wieje w kierunku oceanu
Bryza Bryza występuje w ciepłej porze roku, na wybrzeżach mórz oraz w strefie brzegowej dużych śródlądowych zbiorników wodnych. Jej powstanie jest uwarunkowane różnicą temperatury podłoża. Bryza dzienna ciepłe powietrze nad rozgrzanym lądem unosi się, ustępując miejsce chłodnemu powietrze znad morza powietrze znad lądu ochładza się na pewnej wysokości, po czym osiada Bryza nocna w nocy ląd szybko się wychładza i tworzy się nad nim WYŻ chłodne powietrze przemieszcza się nad wodę zajmując miejsce ciepłego, unoszącego się powietrza
Wiatr górski i dolinny Wiatry górski i dolinny- występują w górach podczas bezchmurnej pogody, a ich kierunek zmienia się w cyklu dobowym, powstają w wyniku nagrzewania dolin i stoków górskich. Wiatr dolinny W ciągu dnia powietrze przylegające do stoków nagrzewa się szybciej i jako lżejsze unosi się, na jego miejsce napływa chłodniejsze powietrze z dna doliny Wiatr górski W nocy kierunek wiatru ulega zmianie. Powietrze na szczytach silnie się wychładza, staje się ciężkie i spływa w dół wzdłuż stoków.
Wiatry lokalne
Fen Fen (halny, chinook, zonda) jest ciepłym, suchym i porywistym wiatrem, występującym po zawietrznej stronie pasma górskiego. Powstaje, gdy wilgotne masy powietrza przemieszczające się w wyżu do niżu, napotykają na swojej drodze barierę górską. W trakcie wznoszenia para wodna w nim zawarta ulega kondensacji, a temperatura spada średnio o 0,6 C na każde 100m. Tworzą się chmury i powstaje opad atmosferyczny. W dół opada powietrze suche i zimne ogrzewające się średnio o 1 C na każde 100m.
Bora Bora zimny, suchy i porywisty wiatr. Występuje na obszarach gdzie wyżyny lub góry sąsiadują bezpośrednio z dużym zbiornikiem wodnym
Wiatry niszczące
Cyklon Cyklony (huragan, tajfun, willy-willy) tworzą się w ciepłych, wilgotnych masach powietrza, nad obszarami oceanicznymi, gdy temperatura wody przekracza 26 C, a temperatura powietrza jest niższa. Nad oceanem tworzy się głęboki niż który przekształca się w wir. Prędkość wiru może dojść do 120m/s. W centrum wiru znajduje się oko cyklonu, w którym panuje: - bardzo niskie ciśnienie - brak wiatru - suche powietrze - prawie bezchmurne niebo
Tornado Tornado jest najgwałtowniejszym i najbardziej niszczycielskim wirem powietrznym, postaje w Ameryce Północnej najczęściej wiosną i na początku lata. Prędkość wiatru dochodzi nawet do 500km/h. Powoduje bardzo duże zniszczenia.
Trąby powietrzne Trąby powietrzne tworzą się w umiarkowanych szerokościach geograficznych. Są zjawiskami krótkotrwałymi o dużo mniejszych rozmiarach niż cyklon, dolna część wiru dochodzi do powierzchni ziemi górna połączona jest z chmurą burzową. Prędkość przekracza 100km/h. Towarzyszą im gwałtowne burze.
Wykonały : Martina Herdzin Magdalena Nowaczyk Źródło: R. Malarz, M. Więckowski Oblicza geografii 1 -zakres rozszerzony J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat Geografia cz.1 Szkoła ponadgimnazjalna zakres podstawowy