Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Wsparcie programów rewitalizacji i mieszkalnictwa

Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Wsparcie programów rewitalizacji i mieszkalnictwa dr Jadwiga Szymańska Doradca Ministra IV Śląskie Forum / I Ogólnopolskie Forum Mieszkalnictwa i Rewitalizacji Sosnowiec, 15 czerwca 2007

Finansowanie rozwoju Polski Wyzwania - 2007-2013 Fundusze Unii Europejskiej i środki krajowe mld euro Fundusze UE Budżet UE Współfinansowanie krajowe RAZEM EFRR, EFS, FS EFR - ROW EF Rybacki Tzw. polityki lizbońskie (7 Program ramowy, wspieranie konkurencyjności, TENs, program edukacyjny i in.) oraz dot. bezpieczeństwa i obywatelstwa UE RAZEM 67,3 13,2 0,7 4,3* 85,5 Środki publiczne x x x 11,9 Środki prywatne 6,4 85,6 3,9 0,1 x 17,1 0,8 4,3* 108 Ceny z 2004 r. Dodatkowo na realizację SRK przeznaczone będą również środki z mechanizmu finansowego EOG i Norweskiego mechanizmu Finansowego (250 mln euro w latach 2004 2009)

Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski Narodowa Strategia Spójno jności 2007-2013 Cele i programy operacyjne 85, 6 mld euro (środki UE + wkład krajowy) na cele określone w Narodowej Strategii Spójności (NSRO) PO Infrastruktura i Środowisko 36 410 mln euro 43% RPO 23 508 mln euro 28% PO Rozwój Polski Wschodniej 2 675 mln euro 3% Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług Wzrost konkurencyjnoś ci polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej Wyrównywanie szans ro zwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich PO Innowacyjna Gospodarka 9 712 mln euro 11% PO Pomoc Techniczna; 608 mln euro 1% PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej 860 mln euro 1% PO Kapitał Ludzki 11 420 mln euro 13%

Podstawowe cele RPO: Regionalne Programy Operacyjne wzrost konkurencyjności regionów, promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju, podnoszenie spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej obszarów. Cele szczegółowe: poprawa infrastruktury technicznej i społecznej regionu, poprawa stanu środowiska przyrodniczego, lepsze wykorzystanie jego zasobów i walorów w rozwoju społeczno-gospodarczym, budowa społeczeństwa informacyjnego, tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności gospodarki, odnowa i ożywienie społeczno-gospodarcze miast i obszarów zdegradowanych.

Alokacja środków w wg kategorii interwencji (w %) w 16 RPO 6% 4% 10% 3% 24% 8% 8% 11% 2,5% Nauka i technologie, innowacje, przedsiębiorczość Transport Ochrona Środowiska Kultura Infrastruktura społeczna 26% IT Turystyka Energia Rewitalizacja Pomoc Techniczna

RPO - Indykatywne plany inwestycyjne (% udział środków) 4% 6% 4% 1% 1% 25% 13% 1% 3% 9% 8% 7% 8% 10% Drogi Koleje Ochrona środowiska Centra technologii, infrastruktura naukowo-badawcza Turystyka/rekreacja Edukacja/pomoc społeczna Rewitalizacja Transport miejski Lotniska Społeczeństwo informacyjne Inwestycje na rzecz przedsiębiorczości Kultura Zdrowie Inne

Miasta w strukturze priorytetów w RPO Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Umiejscowienie w RPO Priorytet Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska ( Miasta ) Priorytet Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy Priorytet Infrastruktura ekonomiczna Poddziałanie Rewitalizacja miast i zdegradowanych obszarów zurbanizowanych Priorytet Rozwój lokalny i współpraca terytorialna Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich Priorytet Odnowa obszarów miejskich Priorytet Krakowski Obszar Metropolitalny Priorytet Spójność wewnątrzregionalna Działanie Obszary miejskie Priorytet Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu Priorytet Aktywizacja obszarów miejskich i zdegradowanych

Miasta w strukturze priorytetów w RPO Województwo Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Umiejscowienie w RPO Priorytet Współpraca wewnątrzregionalna Działanie Rewitalizacja miast Działanie Rewitalizacja pozostałych obszarów Działanie Aktywizacja obszarów marginalizowanych gospodarczo Priorytet Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie Priorytet Funkcje miejskie i metropolitalne Priorytet Zrównoważony rozwój miast Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Działanie Wzmacnianie regionalnych ośrodków wzrostu Działanie Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Priorytet Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast Działanie Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu Działanie Rewitalizacja małych miast Priorytet Rozwój, restrukturyzacja i rewitalizacja miast Priorytet Restrukturyzacja i wzmocnienie potencjałów rozwojowych Działanie Odnowa miast Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Priorytet Kultura i rewitalizacja Priorytet Rozwój funkcji metropolitalnych

300 250 200 150 100 50 0 RPO - wydatki na rewitalizację i mieszkalnictwo Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Mln euro Środki europejskie Środki łącznie Dolnośląskie

Obszary miejskie Inwestycje Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Mazowieckie Podlaskie Ludność w miastach Polska = 61,4% >75,0 Lubuskie Wielkopolskie Łódzkie Lubelskie 65,1-75,0 Dolnośląskie 55,1-65,0 Świętokrzyskie 45,0-55,0 < 45,0 Opolskie Śląskie Obszarowe kategorie interwencji 1 000 000 000 500 000 000 100 000 000 obszary miejskie obszary pozostałe Małopolskie Podkarpackie

RPO wydatki według kategorii interwencji 61 i 78 Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Podlaskie Mazowieckie Środki UE na 1 mieszkańca w Euro Polska = 418,9 Euro/1 mieszkańca Lubuskie Wielkopolskie Łódzkie 725,6 500,1-600,0 Dolnośląskie Lubelskie 450,1-500,0 Świętokrzyskie 400,0-450,0 Opolskie Śląskie < 400,0 Kategorie alokacji 100 000 000 50 000 000 Podkarpackie 10 000 000 Małopolskie projekty dla obszarów miejskich/wiejskich Infrastruktura mieszkaniowa

RPO - przykładowe typy projektów Rewitalizacja: przywracanie walorów użyteczności publicznej i gospodarczej terenom zdegradowanym, włączając w to rozwój obszarów poprzemysłowych i powojskowych, zagospodarowanie centrów miast oraz zdegradowanych dzielnic, rozwój infrastruktury lokalnej, tworzącej warunki do zwiększania atrakcyjności inwestycyjnej zdegradowanych obszarów miast i dzielnic miast, odnowa substancji mieszkaniowej

Renowacja mieszkalnictwa częś ęścią rewitalizacji Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Działania w zakresie mieszkalnictwa powinny być realizowane ramach zintegrowanych projektów tzn. powinny stanowić element programów rewitalizacji Działania w zakresie mieszkalnictwa mogą być realizowane wyłącznie na wyznaczonych obszarach wsparcia (kryteria)

Wyznaczenie obszaru wsparcia Art. 47 Rozporządzenia wykonawczego Kryteria dla wyznaczania obszarów wsparcia, na których mogą być realizowane działania z zakresu mieszkalnictwa to: a) wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, b) wysoki poziom długotrwałego bezrobocia, c) niestabilne trendy demograficzne, d) niski poziom edukacji, znaczące braki w umiejętnościach i wysoki odsetek osób porzucających szkołę, e) wysoki poziom przestępczości, f) szczególnie zniszczone otoczenie, g) niski poziom aktywności gospodarczej, h) wysoki udział imigrantów, grup etnicznych i mniejszościowych oraz uchodźców, i) porównywalnie niższy poziom wartości zasobu mieszkaniowego, j) niski poziom wydajności energetycznej budynków. Kwalifikowany obszar wsparcia powinien spełniać co najmniej trzy kryteria z podanej wyżej listy, przy czym dwa muszą odnosić się do wymiaru społecznego tj. zawierać się w katalogu od a) do h).

JESSICA Instrument wspierania zintegrowanego rozwoju na obszarach miejskich JESSICA Nowa inicjatywa wspierania inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju na obszarach miejskich JESSICA jest narzędziem opcjonalnym, tzn. jego zastosowanie jest uzależnione od decyzji Instytucji Zarządzającej RPO JESSICA oferuje możliwość przekształcenia dostępnych w ramach RPO środków na zwrotny, odnawialny instrument finansowy

JESSICA Instrument wspierania zintegrowanego rozwoju na obszarach miejskich Wkład Programu Operacyjnego Pożyczki z: z: EBI BRRE, Instytucji Finansowych Fundusz Rozwoju Miejskiego (środki (środki RPO, RPO, władz władz miejskich, banków, inwestorów prywatnych, instytucji finansowych) Uczestnictwo w PPP, Pożyczki, Gwarancje, Dla projektów zrównoważonego rozwoju miejskiego

Fundusze Rozwoju Miejskiego Mogą być organizowane przez podmioty publiczne, partnerstwo w formule PPP, podmioty prywatne Pomoc ma charakter zwrotny nie przewiduje się wsparcia w formie dotacji Mogą współfinansować wyłącznie nowe inwestycje nie dopuszcza się wspierania projektów zakończonych lub w trakcie realizacji

ZPORR 2004-2006 2006 Rewitalizacja (stan na 30 kwietnia 2007 r.) Działanie 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Poddziałanie 3.3.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Poddziałanie 3.3.2 Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych Projekty powinny wynikać z Lokalnych Programów Rewitalizacji Przewidziane środki na realizację działania:128,6 mln w tym alokacja unijna: 96,5 mln 98% - wartość dofinansowania; podpisane umowy jako % alokacji 2004 2006 45,1% - wartość dokonanych refundacji jako % alokacji 2004-2006

Przykładowe projekty Beneficjent Działanie ZPORR Tytuł projektu Wartość projektu Dofinansowanie z EFRR: Opis projektu: Bielsko-Biała miasto na prawach powiatu (województwo śląskie) 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Nowa Starówka nowe szanse. Rewitalizacja bielskiej Starówki etap I 11 474 314 zł 6 380 546 zł W ramach projektu zmodernizowano uzbrojenie terenu: sieć wodociągową, kanalizacyjną i gazową wraz z przyłączami, a także sieć energetyczną, teletechniczną i cieplną oraz kanalizację deszczową. Poprawiono również stan ulic: Rynek, Celnej, Piwowarskiej, Kościelnej oraz Cieszyńskiej. Projekt objął również kompleksowy remont płyty Rynku. Nawiązując do historii Starówki, wykonano archeologiczną ekspozycję Wagi Miejskiej, zbudowano zespół fontanny z figurą Neptuna, z zabytkową studnią, zegarem i ciekiem wodnym, a także zrekonstruowano pomnik św. Jana Nepomucena. Tak wieloaspektowa rewitalizacja Starówki powinna przyczynić się do zwiększenia jej atrakcyjności jako miejsca sprzyjającego inwestycjom oraz działalności gospodarczej.

Przykładowe projekty Beneficjent Działanie ZPORR Tytuł projektu Wartość projektu Dofinansowanie z EFRR: Opis projektu: Gmina Bieruń (województwo śląskie) 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Budowa kładki dla pieszych w ciągu ścieżki zdrowia na Grobli w Bieruniu. 817 450,02 613 087,51 Przedmiotowy Projekt polega na budowie kładki oraz dojścia pochylni przy przyczółku od strony wschodniej. Produktem jest powierzchnia odrestaurowanych i zrewitalizowanych obiektów dziedzictwa kulturowego. Powyższe rozwiązanie (kładka + pochylnia) jest optymalne zarówno pod względem ekonomicznym, jak i technicznym. Połączenie dwóch części zabytkowej XVI wiecznej Grobli w postaci kładki dla pieszych umożliwi przedłużenie istniejącej, już częściowo zagospodarowanej, ścieżki zdrowia. Umożliwi ona również bezkolizyjne przejście nad ruchliwą ul. Chemików oraz przekraczanie Potoku Stawowego. Poprzez obustronne zejścia schodowe, kładka połączy ciąg spacerowy z ciągiem pieszym ul. Chemików oraz z dojściami do parku miejskiego. ś

Przykładowe projekty Beneficjent Działanie ZPORR Tytuł projektu Wartość projektu Dofinansowanie z EFRR: Opis projektu: Miasto Sosnowiec (województwo śląskie) 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Adaptacja budynku pokopalnianego dla potrzeb Wydziałów Politechniki Śląskiej 5 805 451,45 4 338 338,69 Projekt zakładał przystosowanie istniejącego budynku pokopalnianego dla potrzeb uruchomienia kierunków: Inżynieria Materiałowa, Metalurgia, Zarządzanie i Inżynieria Produkcji w ramach Wydziału Inżynierii Materiałowej i Metalurgii oraz kierunków: Automatyka i Robotyka, Elektronika i Telekomunikacja, Informatyka w ramach Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Katowicach. Ze względu na trudności lokalowe organizacja zajęć dydaktycznych podporządkowana była dostępności pomieszczeń. Stale zwiększająca się liczba studentów i wciąż rosnąca liczba kandydatów przy pogarszającej się bazie lokalowej i sprzętowej Uczelni powodowała trudności w zapewnieniu warunków do efektywnego studiowania. Ś

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Ul. Wspólna 2/4 www.mrr.gov.pl www.funduszestrukturalne.gov.pl