OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU OPERATORA ŻURAWIA SAMOCHODOWEGO Opis stanowiska pracy operatora żurawia. Stanowisko operatora żurawia to kabina o wys. 2,2 m. Podłoga kabiny jest równa, gładka, z materiału izolacyjnego i antypoślizgowego, ściany przeszklone pozwalające widzieć całą przestrzeń w zasięgu pracy. Żuraw jest nowoczesną konstrukcją, kabina wyposażona jest w system wentylacji mechanicznej, ergonomiczne siedzisko oraz zabezpieczenie przed hałasem. Dojście do kabiny jest również odpowiednio zabezpieczone. Praca odbywa się zawsze w ciągu dnia w różnych porach roku. Operator posiada stosowne uprawnienia oraz odpowiednie badania lekarskie. Wykonuje on wyłącznie prace związane z obsługą żurawia nie zajmuje się jego obsługą techniczną. Zagrożenia na stanowisku operatora żurawia 1. Czynniki szkodliwe: czynniki fizyczne: hałas, czynniki psychofizyczne: obciążenie psychonerwowe, praca w zmiennych warunkach mikroklimatycznych, obciążenie rąk, nóg, kręgosłupa. 2. Czynniki niebezpieczne: zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi, nieprawidłowe zamocowanie zawiesi na ładunku lub haku, praca suwnicą z uszkodzoną liną nośną, niesprawnymi hamulcami, wyłącznikami przeciążeniowymi lub krańcowymi, możliwość zderzenia się ramion żurawi; stosowanie uszkodzonych zawiesi lub zawiesi o zbyt małej nośności dopuszczalnej, zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi: ostre krawędzie narzędzi, zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi: brak dobrej widoczności trasy transportowanego ładunku, praca z nadmiernie zabrudzonymi szybami lub przy niedostatecznym oświetleniu, odrywanie od podłoża ładunków przymocowanych do podłoża (np. przymarznięcie), unoszenie ładunków przy skośnym ułożeniu lin nośnych, drogi transportowe niedostosowane do środków transportu, zagrożenie upadkiem z wysokości: brak lub nieprawidłowe zabezpieczenia wejść i pomostów żurawia przed upadkiem z 1
wysokości, podnoszenie ładunku o ciężarze większym od nominalnego, brak zabezpieczeń kabiny operatora, zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym: uszkodzenia instalacji elektrycznej wewnątrz kabiny, przebywanie w kabinie suwnicy na otwartym terenie w czasie wyładowań atmosferycznych, jeżeli żuraw nie posiada zabezpieczeń odgromowych, nieodpowiednia instalacja elektryczna, stosowanie niesprawnych i nieskutecznych ochron przeciwporażeniowych, niestosowanie oświetlenia miejscowego o napięciu bezpiecznym, prowadzenie prac przy liniach energetycznych w odległościach mniejszych od dozwolonych, zagrożenie pożarem lub/i wybuchem: zwarcie lub uszkodzenie instalacji elektrycznej. 3. Czynniki uciążliwe: wymuszona pozycja ciała podczas pracy: obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, obciążenie statyczne powoduje skurcze izotoniczne mięśni, co zakłóca pracę układu krążenia, obciążenie kręgosłupa może powodować zniekształcenie dysku z powodu wygięcia nieprawidłowego kręgosłupa w obrębie odcinka lędźwiowego, spowodowane długotrwałym siedzeniem. Może to prowadzić do zmian degeneracyjno-zapalnych w obrębie układu mięśniowo szkieletowego, na zwyrodnienia narażone są również mięśnie rąk. obciążenie psychiczne stres psychiczny i psychospołeczny. Powodem stresu może być: nadmierna liczba godzin pracy, monotonia, niedostateczny wpływ na proces i warunki pracy, abstrakcyjność pracy, zależność od technologii każda awaria żurawia może stanowić stres dla operatora, 2
duża odpowiedzialność pracowników pracujących w zasięgu żurawia. Miejsce wykonywania pracy: Place budowy ciągłe przemieszczanie się w zależności od potrzeb. Osoby pracujące na stanowisku: Operator żurawia. Wypadki zaistniałe na danym stanowisku: W okresie ostatnich 4 lat nie wystąpił na tym stanowisku żaden wypadek przy pracy. Przed tym okresem brak danych ponieważ zakład nie posiadał stanowiska operatora żurawia. Inne wymagania dotyczące osób zatrudnionych na stanowisku: Pracodawca nie zatrudnia kobiet w ciąży, młodocianych, osób niepełnosprawnych na tym stanowisku. Inne osoby narażone na ryzyko: Współpracownicy, kadra kierownicza. 3
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku operatora żurawia. Lp. Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki zagrożenia 1. Hałas Praca mechanizmów Zaburzenia koncentracji żurawia, hałas maszyn i uwagi, ubytki na placu budowy słuchu. 2. Zmienne warunki atmosferyczne 3. Elementy ostre i wystające Praca w wysokich i niskich temperaturach, opady deszczu i śniegu, wiatr Wystające niezabezpieczone elementy konstrukcji, zbrojenia, szalunków, rusztowań itp. Przegrzanie, udar cieplny, przeziębienie Przecięcia, zadrapania, otarcia, kalectwo Środki ochrony przed zagrożeniami Wytłumienie kabiny żurawia. Pomiary natężenia dźwięku w kabinie. Stosowanie ochronników słuchu Wentylacja kabiny żurawia, odpowiednie ubranie, napoje Czyste drogi komunikacyjne, dbałość o zabezpieczenie ostrych elementów, duża uwaga 4. Potknięcie i upadek na tym samym poziomie 5. Potrącenie przez ruchome obiekty 6. Przeciążenie układu ruchu mięśniowo-kostnego 7. Uderzenie przez spadające przedmioty Śliskie i nierówne powierzchnie na terenie dojścia do pojazdu oraz w miejscu wykonywania prac Pojazdy poruszające się na drodze dojścia do żurawia Wymuszona pozycja podczas pracy Poruszanie się po budowie, upadek przedmiotów Potłuczenia, zwichnięcia, złamania kończyn, kalectwo Potłuczenie, kalectwo, śmierć Schorzenia układu ruchu (zwyrodnienia kręgosłupa i stawów) Kalectwo, śmierć Odpowiednie obuwie, czyste drogi dojścia, duża uwaga Wzmożona uwaga, przestrzeganie przepisów, ograniczone zaufanie do innych uczestników procesu Ergonomiczne siedzisko w kabinie Wzmożona uwaga, przestrzeganie procedur, środki ochrony indywidualnej 4
Lp. Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) 8. Upadek na niższy Wchodzenie i schodzenie poziom z kabiny, przewró- cenie się żurawia 9. Przygniecenie operatora przez żurawia 10. Przeciążenie układu nerwowego 11. Pochwycenie lub uderzenie przez elementy będące w ruchu Przewrócenie się żurawia Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Praca w nocy i w godzinach nadliczbowych. Konflikty. Mobbing Ruchome elementy żurawia lub sprzętu pomocniczego 12. Porażenie prądem Urządzenia elektryczne, zaczepienie żurawiem o urządzenia zasilane prądem elektrycznym, linie energetyczne Możliwe skutki zagrożenia Potłuczenie, złamanie kończyn, kalectwo, śmierć. Śmierć, kalectwo, zranienie. Choroby ogólno-ustrojowe. Nerwice Śmierć, kalectwo Skutki porażenia, kalectwo, śmierć Środki ochrony przed zagrożeniami Prawidłowe zabezpieczenie, przestrzeganie instrukcji, odpowiednie obuwie, wzmożona uwaga Stabilność żurawia zależy od jakości gleby. Operator nie powinien przekraczać dopuszczalnego obciążenia unoszonego ciężaru. Operator w czasie pracy żurawia nie powinien opuszczać kabiny i zachować szczególną ostrożność Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika. Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy. Doskonalenie metod instruktażu i szkoleń. Ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych. Częste rozmowy kierownictwa zakładu z pracownikami Nie wykonywać zbędnych prac w czasie działania urządzenia. Stosować się do instrukcji stanowiskowej Dobry stan techniczny instalacji, przestrzeganie przepisów, duża koncentracja, dobra organizacja pracy na budowie 13. Uderzenie o nieruchome przedmioty Stałe elementy kabiny Guzy, potłuczenia, skaleczenia Duża uwaga 5
Lp. Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) 14. Kontakt z gorącymi Rozgrzane elementy powierzch- żurawia (hydraulika, niami silnik) Możliwe skutki zagrożenia Poparzenia termiczne Środki ochrony przed zagrożeniami Wzmożona uwaga, obsługa urządzenia zgodnie z instrukcją obsługi, stosowanie rękawic ochronnych 15. Substancje i mieszaniny chemiczne drażniące Oleje, smary Podrażnienia oczu, skóry Przestrzeganie zasad obsługi Ocena ryzyka zawodowego w oparciu o PN-18002:2011. Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Ryzyko 1. Zmienne warunki atmosferyczne średnia mało prawdopodobne małe 2. Elementy ostre i wystające średnia mało prawdopodobne małe 3. Potknięcie i upadek na tym samym poziomie średnia prawdopodobne średnie 4. Potrącenie przez ruchome obiekty duża mało prawdopodobne średnie 5. Przeciążenie układu ruchu mięśniowo-kostnego średnia mało prawdopodobne małe 6. Uderzenie przez spadające przedmioty duża mało prawdopodobne średnie 7. Upadek na niższy poziom duża mało prawdopodobne średnie 8. Przygniecenie operatora przez żurawia duża mało prawdopodobne średnie 9. Przeciążenie układu nerwowego mała prawdopodobne małe 10. Pochwycenie lub uderzenie przez elementy będące w duża mało prawdopodobne średnie ruchu 11. Porażenie prądem duża mało prawdopodobne średnie 12. Uderzenie o nieruchome przedmioty mała prawdopodobne małe 13. Kontakt z gorącymi powierzchniami duża mało prawdopodobne średnie 14. Substancje i preparaty chemiczne drażniące mała mało prawdopodobne małe 6
Działania profilaktyczne. Działania profilaktyczne: nie należy używać żurawia do podnoszenia pracowników na podwieszone podesty; należy stosować sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości (szelki, linki itd.); należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi; osoby znajdujące się w pobliżu żurawia przy wykonywaniu prac budowlanych muszą nosić środki ochrony indywidualnej w celu zminimalizowania skutków uderzeń przez spadające lub poruszające się przedmioty; należy zachować odpowiednią odległość między ruchomymi lub obracającymi się elementami żurawia i stałymi konstrukcjami w celu uniknięcia zmiażdżenia lub pochwycenia; należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń; należy stosować odzież ochronną podczas pracy w niekorzystnych warunkach atmosferycznych; należy dbać o dobrą organizację pracy na budowie. 7