innowacyjna przestrzeń edukacyjna: doświadczenie estetyczne jako narzędzie przekazywania wartości kulturowych
Pan Tadeusz powstał w Paryżu w latach 1833-34, w czasie gdy Polska na ponad sto lat zniknęła z mapy Europy. Zaledwie trzy lata wcześniej krwawo upadło jedno z największych polskich powstań przeciw zaborcom; rozpoczyna się czas Wielkiej Emigracji. Poemat Adama Mickiewicza ukaże się już w 1834 roku: stanie się ucieleśnieniem polskiego mitu narodowego i dążenia do wolności.
Jedyny istniejący kompletny rękopis arcydzieła trafia z woli spadkobierców w depozyt Ossolineum, by stać się w roku 1999 ostatecznie własnością tej instytucji. Zakład Narodowy im. Ossolińskich został założony w 1817 roku; jego nadrzędnym powołaniem jest ochrona i upowszechnianie polskiego dziedzictwa kulturowego.
Gmina Wrocław współuczestniczy w akcie zakupu i darowania eksponatu, a następnie przekazuje ZNiO kamienicę z przeznaczeniem na Muzeum Pana Tadeusza. Muzeum zlokalizowane będzie na starówce, na zachodniej pierzei Rynku, w kamienicy Pod Złotym Słońcem. 5 listopada 2014 zostaje podpisana umowa na rozbudowę funkcjonalności budynku oraz przygotowanie ostatecznej ekspozycji. Finansowane z funduszy EOG prace zostaną zakończone wiosną 2016 roku..
Muzeum dysponować będzie ponad 4 tys. m2 powierzchni użytkowej, w tym około 1,5 tys. m2 przestrzeni wystawienniczej, salami edukacyjnymi i ponad stu stanowiskami multimedialnymi o różnorodnym przeznaczeniu. Otwarcie planowane jest w kwietniu 2016 roku.
Misją Muzeum Pana Tadeusza jest pokazanie rangi dzieła Adama Mickiewicza w zmieniającej się rzeczywistości historycznej i kulturalnej Europy na przestrzeni ostatnich dwustu lat, a także ukazanie poematu Pan Tadeusz jako tekstu kształtującego nowoczesne myślenie o tradycji i tożsamości kulturowej.
Muzeum zawiera nowoczesne rozwiązania zarówno w sferze ekspozycji obiektów historycznych, jak i multimedialnych. Zderzenie muzealnej nowoczesności z zabytkami stanowić będzie o atrakcyjności tej placówki.
Poszczególne sekwencje wystawy stałej pokazywać będą kolejno: kontekst historyczny powstania i akcji poematu, tło kulturowe romantyzmu, biografię autora na tle epoki, konteksty literackie i ideę biblioteki, oryginalny rękopis poematu, obyczajowość staropolską, wpływ dzieła na powstanie mitu narodowego i w konsekwencji różnorodne aspekty wolności, sposób, w jaki Pan Tadeusz zainspirował innych twórców, a także konsekwencje społecznego zaangażowania w ideę wolnościową i heroiczne indywidualne wybory Polaków prezentowane w Gabinetach Świadków Historii poświęconych Janowi Nowakowi Jeziorańskiemu i Władysławowi Bartoszewskiemu.
Program Muzeum uzupełniają: wystawy czasowe działalność koncertowa przedstawienia teatralne spotkania i festiwale literackie pokazy filmowe i dyskusje konferencje naukowe.
Rdzeniem merytorycznym Muzeum będzie rozbudowany, wieloaspektowy, innowacyjny program edukacyjny.
Innowacyjne podejście do edukacji w Muzeum Pana Tadeusza określają elementy programu silnie zorientowanego społecznie. Nadrzędną ideą jest założenie, że współczesne muzeum powinno stanowić przestrzeń społeczną dzielenia się wiedzą o kulturze i historii oraz być miejscem spotkań ludzi o różnych kompetencjach kulturowych. Celem działania takiego muzeum jest nie tylko rozwój jednostki, ale także inspirowanie zachowań i potrzeb wspólnotowych. Ideę tę będziemy realizować w oparciu o ofertę edukacyjną adresowaną do widzów w różnym wieku i o różnych kompetencjach, także osób niepełnosprawnych. Program obejmował będzie współdziałanie z otoczeniem społecznym i instytucjonalnym, wreszcie edukację wykorzystującą nowoczesne technologie.
W programie muzeum znajdą się propozycje, które wychodzą poza tradycyjne metody jednokierunkowej komunikacji skoncentrowanej na transferze wiedzy, wprowadzając rozwiązania pozwalające na wymianę doświadczeń pomiędzy muzeum a jego publicznością. Pozwoli to na stworzenie w Muzeum Pana Tadeusza programów wspólnotowych, podejmujących istotne problemy społeczne oraz projektów partycypacyjnych, angażujących publiczność w proces tworzenia treści i dzielenia się nimi z innymi użytkownikami muzeum.
Program wystawienniczy, edukacyjny i artystyczny Muzeum uczy nieschematycznego myślenia, poszerza doświadczenia kulturowe uczestników, pozwala im rozwijać wiedzę i umiejętności humanistyczne, stymuluje talenty, pozwala przedyskutować i przepracować fundamenty narracyjne polskiego mitu narodowego. Jego celem jest możliwie pełna integracja wszystkich działań: programu wystawy stałej, wystaw czasowych, programu edukacyjnego, elementów programu artystycznego i naukowego. Realizowane programy edukacyjne będą korzystać z ekspozycji oraz umożliwiać realizację zajęć w jej przestrzeni, a ekspozycja będzie przystosowana do realizacji ich założeń.
Najważniejsze założenia programu edukacyjnego to: Elastyczność (modularność) scenariuszy problemowych scenariusze będą zakładać możliwość realizacji w częściach (wybranych ze względu na zakres zainteresowań, przygotowanie kulturowe czy wiek odbiorców). Interaktywność, narracja skoncentrowana na doświadczaniu, maksymalna aktywizacja uczestników, preferowane są: rozmowa, dialog, debata. Główne bloki problemowe programu edukacyjnego MPT to: arcydzieło jako fundament kulturowy, wolność, obyczaje staropolskie, prawda (autentyczność), tożsamość, pamięć (dziedzictwo), patriotyzm, romantyzm, artysta/geniusz.