KAUKASKI KONCERT MOCARSTW

Podobne dokumenty
Relacje Gruzja NATO a wzrost napięcia na Kaukazie. Piotr A. MACIĄŻEK. FAE Policy Paper nr 12/2012. Warszawa, Strona 1

Projekt Sarmatia szanse i zagrożenia

POLICY PAPERS. DNIESTR KARYKATURA śelaznej KURTYNY. Piotr A. MaciąŜek. Nr 19/2011. Warszawa, 30 czerwca 2011 roku

NOWY WYMIAR ROSYJSKIEJ BLISKIEJ ZAGRANICY

Znaczenie punktu wsparcia logistycznego w Tartusie dla Federacji Rosyjskiej

. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie

ZŁOTY WIEK NA WSCHODZIE? GEOPOLITYCZNE PRZYCZYNY POLSKO ROSYJSKIEGO RESETU

Traktat Lizboński a struktury wojskowe UE

Rosyjska odpowiedź na łupki

SOJUSZ Z DEAUVILLE A PRZYSZŁOŚĆ EUROPY

Porozumienie turecko-ormiańskie i jego wpływ na geopolitykę regionu

Kaukaz miękkie podbrzusze Rosji?

NATO a problem bezpieczeństwa energetycznego

Europejska Wspólnota Energetyczna. Szanse dla gospodarki i perspektywy zmian.

ZAMROŻONE KONFLIKTY W STREFIE POSTSOWIECKIEJ WYZWANIEM DLA BEZPIECZEŃSTWA W EUROPIE

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO UNII EUROPEJSKIEJ

Rola US Navy w strategii arktycznej USA

NOWA STRATEGIA ENERGETYCZNA UE

Przemyślenia na temat polityki wobec Rosji

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego

TRANSATLANTIC TRENDS POLAND

Nr 15/2009. Warszawa, maj Dominik JANKOWSKI GEOPOLITYCZNE ZNACZENIE TURCJI DLA UE

_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

NOWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO FEDERACJI ROSYJSKIEJ

Syria zaangażowanie USA jako zmiana sytuacji strategicznej

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Społeczno-gospodarcze problemy Azji Centralnej i Kaukazu Południowego jako element kształcenia studentów i młodzieży

KWESTIA IRAŃSKA W ŚWIETLE NARASTAJĄCEJ RYWALIZACJI MIĘDZY ZACHODEM A ROSJĄ

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2

Gadzinowski: Jedno wesele i trzy pogrzeby 14 października 2013

Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć

Konflikt na Ukrainie osłabił bezpieczeństwo Litwinów :21:15

1 października (czwartek)

Europa zamyka oczy na Armenię

Stosunek Rosji wobec Kaukazu 2

Wspólnota Niepodległych Państw stan faktyczny i perspektywy

Obietnice wyborcze wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji: Kampania wyborcza do Sejmu i Senatu przed wyborami 25 października 2015 r.

Seminaria europejskie

FAE Policy Paper nr 22/2014. Koniec Traktatu INF? Rafał CIASTOŃ. Warszawa, Strona 1

Polityka zagraniczna Unii Europejskiej opinie Polaków i Niemców

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0369/4. Poprawka. Cristian Dan Preda w imieniu grupy PPE

Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia

Wpływ kryzysu gospodarczego na proces integracji politycznej w ramach Unii Europejskiej

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Wschodni Plan zajęć wschodoznawstwo, I rok studiów licencjackich, semestr letni 2014/2015

Środkowoeuropejskie debaty o rozszerzeniu UE o Turcję i Ukrainę. Piotr Kaźmierkiewicz 5 grudnia 2005

OD STAROŻYTNOŚCI DO R.

B8-0025/2014 } B8-0029/2014 }

Rok po wojnie rosyjsko-gruzińskiej Stan realizacji porozumień Sarkozy Miedwiediew z 12 sierpnia 2008 r. oraz 8 września 2008 r.

8.1. KRAJOWE I MIĘDZYNARODOWE PROGRAMY PROMUJĄCE ROZWÓJ ZRÓWNOWAśONY, INTEGRACJĘ I WSPÓŁPRACĘ MIĘDZYNARODOWĄ

NOWA TOŻSAMOŚĆ NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

MOŁDAWIA NA STRATEGICZNYCH ROZSTAJACH

PRZEKLEŃSTWO GEOPOLITYKI EUGENIUSZ SMOLAR POLSKA ROSJA 2

UCHWAŁA NR XIV/289/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 23 listopada 2015 r.

Dyplomacja czy siła?

Polityka RP wobec konfliktu na Ukrainie szanse i wyzwania

L 213/20 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

EGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

Dokument z posiedzenia B7-0436/2014 PROJEKT REZOLUCJI

Biuletyn analityczny Instytutu Geopolityki. Hijran Aliyeva-Sztrauch. Temat numeru: Nr 1 (4) października ISSN

problemy polityczne współczesnego świata

STOSUNKI NATO FEDERACJA ROSYJSKA W ŚWIETLE DOKUMENTÓW

Dokument z posiedzenia B7-0000/2011 PROJEKT REZOLUCJI. zamykającej debatę nad oświadczeniami Rady i Komisji

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7

ZROZUMIEĆ ROSJĘ BIAŁE PLAMY - CZARNE PLAMY W RELACJACH POLSKO-ROSYJSKICH

Biuletyn OPINIE. Nr 9/2008. Europa Środkowa wobec nowej koncepcji polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej. Łukasz Polinceusz

Biuletyn Międzynarodowy Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego

Szczyt UE-Ukraina: taktyczna przerwa czy strategiczna porażka?

Współpraca ze wschodnimi partnerami Polski jak działać pomimo trudnej sytuacji politycznej

REBELIA HEZBOLLAHU W LIBANIE PYRRUSOWE ZWYCIĘSTWO IRANU?

Andrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja]

BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU

Życie młodych ludzi w państwie Izrael

Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA

3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia

Nowa strategia arktyczna USA

Obietnice wyborcze wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji: Kampania wyborcza do Sejmu i Senatu przed wyborami 25 października 2015 r.

PARLAMENT EUROPEJSKI

POLICY PAPERS TECHNOLOGIA CCS A POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO UNII EUROPEJSKIEJ. Tomasz NIEDZIÓŁKA. Nr 17/2009. Warszawa, czerwiec 2009

Obietnice wyborcze wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji: Kampania wyborcza do Sejmu i Senatu przed wyborami 9 października 2011

PREZYDENCJA FRANCUSKA W UE: PLAN PLEVENA BIS?

STOSUNKI POLSKO ROSYJSKIE W 70. ROCZNICĘ WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

Król jest nagi czy Rosja jest agresorem? Wprowadzenie. Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela

PL Zjednoczona w róŝnorodności PL A8-0162/1. Poprawka. Tamás Meszerics, Heidi Hautala, Peter Eriksson w imieniu grupy Verts/ALE

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

Spis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP

Warszawa, październik 2014 ISSN NR 144/2014 ZAINTERESOWANIE SYTUACJĄ NA UKRAINIE I POCZUCIE ZAGROŻENIA W PAŹDZIERNIKU

Problemy polityczne współczesnego świata

Nr 22/2009. Warszawa, sierpień Dominik JANKOWSKI WYBORACH NADCHODZĄ ZMIANY?

POLICY PAPERS. Nr 3/2009. Warszawa, styczeń 2009 ZJEDNOCZENIE PÓŁWYSPU KOREAŃSKIEGO PERSPEKTYWY I ZAGROŻENIA

BILANS 10 LAT PARTNERSTWA WSCHODNIEGO

BIAŁORUŚ BIULETYN ELEKTRONICZNY 08 / LISTOPAD 2013

Liczba. Jednostka tematyczna. Zagadnienia. Klasa III I. PRAWO 1. Lekcja organizacyjna Ustalenie kontraktu, omówienie kryteriów

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 59/2014 WYDARZENIA NA UKRAINIE A POCZUCIE ZAGROŻENIA W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

TTIP argumenty za i przeciw

Organizacje kombatanckie i patriotyczne

Transkrypt:

POLICY PAPERS Nr 1/2011 Piotr MACIĄśEK KAUKASKI KONCERT MOCARSTW Warszawa, 7 stycznia 2011 roku

Warto zwrócić uwagę na konflikt, który tli się od czasów upadku ZSRR, a dziś zdaje się przybierać na sile. Chodzi oczywiście o sytuację, jaka wytworzyła się na początku lat 90 tych pomiędzy Armenią Górskim Karabachem a AzerbejdŜanem. Tylko z pozoru jest to tematyka egzotyczna i odległa, poniewaŝ polskie interesy dotykają tego newralgicznego obszaru na Kaukazie Południowym. Baku to strategiczny partner dla wszystkich krajów europejskich marzących o dywersyfikacji źródeł energii. Armenia z kolei to kluczowy kraj w geopolitycznej układance, która składa się na niestabilny obraz obszarów połoŝonych u stóp Elbrusu. Swoje interesy polityczne lokuje tu Warszawa, którą uwaŝa się za inicjatorkę Partnerstwa Wschodniego i kontynuatorkę myśli Juliusza Mieroszewskiego. Choć nasz kraj posiada bardzo ograniczone środki, które mogą wpływać na rozwój sytuacji na Kaukazie, to jednak jest zmuszony interesować się tym rejonem świata ze względu na własne bezpieczeństwo. Czołowymi graczami rywalizującymi o Kaukaz są przecieŝ Rosja, Turcja i Iran. A kaŝdy z tych krajów w istotny sposób wpływa na bezpieczeństwo Europy tak w aspekcie militarnym i politycznym, jak i energetycznym czy nawet religijnym. Od przełomu sierpnia i września 2010 roku kaukaski koncert mocarstw skupiający się jak w soczewce na sytuacji wokół Górskiego Karabachu, staje się doskonale widoczny dla obserwatorów politycznych. Przyjrzyjmy się zatem aktualnej sytuacji na tym obszarze. Armenia bufor rosyjskich wpływów na Kaukazie W ostatnim kwartale ub. roku dawny konflikt ormiańsko-azerski znów stał się głównym tematem kaukaskiej narracji, która od 2008 roku koncentrowała się na relacjach gruzińskorosyjskich. Pierwszym sygnałem, Ŝe coś się dzieje, stały się sugestie strony armeńskiej, która zapowiedziała przedłuŝenie obecności rosyjskich wojsk na jej terytorium. Tajemnicą poliszynela były takŝe informacje sugerujące ewentualne uŝycie siły przez Rosję poza terytorium Armenii w ramach gwarancji dotyczących granicy armeńsko-tureckiej i armeńsko-irańskiej. Taki ruch Moskwy wynikał nie tylko z politycznej rekonkwisty, którą Rosjanie prowadzą na Kaukazie, ale i z ochłodzenia relacji z Teheranem (odmowa sprzedaŝy rakiet S-300, akceptacja dla sankcji ONZ). Iran od jakiegoś czasu buduje strategiczne relacje z Gruzją i AzerbejdŜanem, w tym kontekście gwarancje armeńsko-irańskiej granicy, wzmocnione klauzulą siły, stanowią wyraźny polityczny sygnał z Moskwy. Brzmi on jasno i stanowczo, podkreślając Ŝe Kaukaz to rosyjska strefa wpływów. W podobny sposób Rosja ogrywa Turcję. Ankara wyraŝała wielokrotnie chęć wybudowania bazy wojskowej w Republice Nachiczewańskiej (eksklawa AzerbejdŜanu), ale twarde stanowisko Kremla jak do tej pory utwierdza status quo na tym obszarze. 2

Nielogiczna polityka AzerbejdŜanu Na przełomie sierpnia i września 2010 roku AzerbejdŜan ostrzelał separatystyczną Republikę Górskiego Karabachu. To wydarzenie wpisuje się doskonale w ton wypowiedzi azerskiego prezydenta Alijewa, który stwierdził, Ŝe jego kraj dysponuje wystarczającą siłą ognia [ ] aby przywrócić kontrolę Baku nad Górskim Karabachem 1. Drugie dno tej wypowiedzi jest oczywiste i w obliczu kształtu tegorocznego budŝetu wojskowego AzerbejdŜanu nie pozostawia wątpliwości. Walkę o integralność terytorialną swojego kraju Alijew moŝe prowadzić za pomocą zasady manu militari. Świadczy o tym poziom wydatków na wojsko, który stanowi 20% budŝetu AzerbejdŜanu i będzie większy od całego budŝetu Armenii. 2 W tym kontekście zachowanie Baku jest jednak nielogiczne. Z jednej strony relacje azersko-rosyjskie są zdystansowane, czasem wręcz chłodne, z drugiej militaryzacja państwa wpycha słabszą Armenię pod skrzydła Moskwy. Trzeba zaznaczyć, Ŝe ochłodzenie relacji azersko-tureckich takŝe potęguje efektywność działań rosyjskich na Kaukazie Południowym. Nie przełamała ich nawet sierpniowa wizyta w Baku prezydenta Turcji Abdullaha Gula. Dwa scenariusze Rosji- prognoza Przychylny klimat polityczny w Erewaniu czy militarystyczne zachowania AzerbejdŜanu są na rękę Kremlowi, ale najistotniejsze dla rosyjskich wpływów w regionie wydaje się jednak odgrzewanie konfliktu karabachskiego. W jego ramach Rosja realizuje dwa scenariusze, które utwierdzają jej prymat na południe od Elbrusu. Być moŝe taka polityka symbolizuje dwugłos na linii Miedwiediew-Putin, płynący z Kremla. Mimo wszystko koncepcja politycznego arbitraŝu na bazie którego Rosja buduje swoje wpływy prowadzi do tego samego celu, co próby wywołania otwartej wojny pomiędzy AzerbejdŜanem a Armenią. Tym celem jest ustanowienie (czy raczej odnowienie) rosyjskiej hegemonii na Kaukazie Południowym. Scenariusz arbitraŝu jest doskonale widoczny w takich wydarzeniach politycznych, jak zawarta 7. października 2010 roku deklaracja astrachańska, listopadowa wizyta prezydenta Sarkisjana w Moskwie czy szczyt państw kaspijskich, na którym doszło do rozmowy Miedwiediewa z Alijewem. Wszystkie powyŝsze wydarzenia stawiają Rosję w pozornej roli mediatora, w rzeczywistości ze względu na jej zaangaŝowanie na Kaukazie są jednak formą arbitraŝu. O skuteczności takich działań świadczy oświadczenie prezydenta FR Miedwiediewa, który podczas szczytu państw kaspijskich powiedział 3 : Zgadzamy się, Ŝe sami ponosimy odpowiedzialność za całokształt sytuacji w regionie Morza Kaspijskiego. Dlatego właśnie 1 http://konflikty.wp.pl/kat,1020223,title,prezydent-nie-wyklucza-podjecia-dzialanzbrojnych,wid,12828882,wiadomosc.html?ticaid=1b4e3 2 http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2010-10-27/azerbejdzan-sie-zbroi 3 http://polish.ruvr.ru/2010/11/18/35250941.html 3

utrwalana jest wyłączna prerogatywa państw kaspijskich w tym, co dotyczy rozstrzygania całego zakresu problemów związanych z bezpieczeństwem regionalnym. Takie stanowisko utrwala w zasadzie wpływy Rosji w regionie Morza Kaspijskiego. Cytowana wypowiedź ma bardzo jednoznaczny wydźwięk jeszcze z jednego powodu. Stała się podstawową tezą dokumentu końcowego, wieńczącego szczyt, co stawia Miedwiediewa w roli lidera całego obszaru. Drugi scenariusz kreślą przed nami równoległe wydarzenia polityczne, takie jak wyznaczenie na 1 grudnia 2010 r. głosowania armeńskiego parlamentu nad uznaniem niepodległości Górskiego Karabachu. Innym przykładem moŝe być wizyta prezydenta Sarkisjana w rejonie Adamskim stanowiącym nieformalną granicę karabachsko-azerską. Sarkisjan miał wraz z przywódcą Górskiego Karabachu, Bako Saakjanem, wizytować armię tego quasi-państwa. Istnieje ryzyko, Ŝe wydarzenia rozgrzewające konflikt na linii Erewań Stepanakert - Baku przerodzą się w otwarty konflikt. Takie działania polityczne Moskwy mogą być początkiem realizacji scenariusza gruzińskiego. Czy Rosja poszerzy wpływy na Kaukazie wprowadzając swoje siły do Górskiego Karabachu podczas ewentualnego konfliktu, z zadaniem pełnienia roli misji pokojowej? * * * Piotr A. MaciąŜek ekspert Zespołu Analiz Fundacji Amicus Europae. Student V roku historii na Uniwersytecie Jagiellońskim, komentator Europejskiego Centrum Analiz Geopolitycznych, publicysta. Pisze głównie o Rosji i przestrzeni postradzieckiej. Tezy przedstawiane w serii Policy Papers Fundacji Amicus Europae nie zawsze odzwierciedlają jej oficjalne stanowisko. 4

Nadrzędną misją Fundacji AMICUS EUROPAE jest popieranie integracji europejskiej, a takŝe wspieranie procesów dialogu i pojednania, mających na celu rozwiązanie politycznych i regionalnych konfliktów w Europie. Do najwaŝniejszych celów Fundacji naleŝą: Wspieranie wysiłków na rzecz budowy społeczeństwa obywatelskiego, państwa prawa i umocnienia wartości demokratycznych; Propagowanie dorobku politycznego i konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej; Propagowanie idei wspólnej Europy i upowszechnianie wiedzy o Unii Europejskiej; Rozwój Nowej Polityki Sąsiedztwa Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy i Białorusi; Wsparcie dla krajów aspirujących do członkostwa w organizacjach europejskich i euroatlantyckich; Promowanie współpracy ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki, szczególnie w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego i rozwoju gospodarki światowej; Integracja mniejszości narodowych i religijnych w społeczności lokalne; Propagowanie wiedzy na temat wielonarodowej i kulturowej róŝnorodności oraz historii naszego kraju i regionu; Popularyzowanie idei olimpijskiej i sportu. FUNDACJA AMICUS EUROPAE Al. Przyjaciół 8/5, 00-565 Warszawa, Tel. +48 22 848 73 85, fax +48 22 629 48 16 www.kwasniewskialeksander.pl e-mail: fundacja@fae.pl 5