SPRAWOZDANIE POWIATOWEGO LEKARZA WETERYNARII W ŻNINIE O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNO-WETERYNARYJNEGO NA TERENIE POWIATU ŻNIŃSKIEGO W 2016 ROKU Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie przy pomocy pracowników Powiatowego Inspektoratu Weterynarii oraz lekarzy weterynarii wolnej praktyki realizował w 2016 roku zadania z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego wynikające z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.2016.1077 j.t. z późn. zm.). Swoje zadania wykonywał w szczególności przez: zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych; badania kontrolne zakażeń zwierząt; monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i środkach żywienia zwierząt; badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego; przeprowadzanie kontroli weterynaryjnej w handlu; kontroli na miejscu w zakresie przestrzegania wymogów wzajemnej zgodności oraz sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej; wprowadzaniem na rynek zwierząt i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego; wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz, dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt; zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu, jaj wylęgowych drobiu i produktów akwakultury; przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt; przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt. Do zadań powiatowego lekarza weterynarii należał również nadzór nad wyznaczonymi lekarzami wolnopraktykującymi, wykonującymi zadania zlecone na podst. art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej. 1
Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych. W 2016 roku w gospodarstwie w miejscowości Tonowo gm. Janowiec Wlkp. liczącym 54 szt. bydła stwierdzono chorobę zakaźną zwierząt podlegającą obowiązkowi zwalczania - gruźlicę bydła. Obecność prątków gruźlicy została potwierdzona badaniem bakteriologicznym w Państwowym Instytucie Weterynarii w Puławach u 36 szt. bydła. W wyniku prowadzonego dochodzenia epizootycznego nie ustalono źródła zakażenia, prawdopodobnym źródłem zakażenia mogły być produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego wykorzystywane w żywieniu lisów na fermie znajdującej się w tym gospodarstwie lub zwierzęta dziko żyjące w sąsiedztwie gospodarstwa. Dzięki podjęciu szybkiej i zdecydowanej akcji zwalczenia choroby, udało się zapobiec rozprzestrzenieniu sie zarazy na inne stada oraz na ludzi mających kontakt ze zwierzętami. Całe stado zostało zlikwidowane, wszystkie sztuki zutylizowano w zakładzie utylizacyjnym. Z odzwierzęcych czynników chorobotwórczych odnotowano na terenie powiatu żnińskiego u 5 szt. świń bąblowicę (świnie pochodziły z 1 gospodarstwa z terenu gm. Łabiszyn). W ramach przygotowań do ewentualnego wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt, a w szczególności afrykańskiego pomoru świń oraz wysoce zjadliwej grypy ptaków w 2016 roku zaktualizowano i uzupełniono pogotowie przeciw epizootyczne. Plany gotowości zwalczania chorób dla których istnieje obowiązek ich prowadzenia zostały uaktualnione i uzupełnione (klasyczny pomór świń, pryszczyca, wysoce zjadliwa grypa ptaków, rzekomy pomór drobiu, gąbczasta encefalopatia bydła, choroba niebieskiego języka, afrykański pomór świń), co w przypadku nagłego wystąpienia tych chorób znacznie usprawni akcje zwalczania i ograniczy rozprzestrzenianie się ich, a także umożliwi szybki kontakt z osobami odpowiedzialnymi za poszczególne czynności. W związku z potencjalnym zagrożeniem powyższymi chorobami prowadzone były szkolenia lekarzy weterynarii wolnej praktyki i techników weterynaryjnych wchodzących w skład powiatowego zespołu kryzysowego. W związku ze stwierdzonymi przypadkami grypy ptaków o wysokiej zjadliwości - HPAI oraz afrykańskiego pomoru świń - ASF w Polsce przeprowadzono kampanię informacyjna wśród hodowców drobiu i świń (akcja ulotkowa) oraz przeszkolono myśliwych i lekarzy weterynarii wolnopraktykujących. Badania kontrolne zakażeń zwierząt. Dla potwierdzenia oceny sytuacji zdrowotnej zwierząt prowadzone są badania kontrolne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282 poz. 2813 z późn. zm.). W ramach tych badań poddano kontroli 1/5 stad bydła w kierunku enzootycznej białaczki bydła 2491 szt. w 148 stadach oraz 1/5 stad w kierunku gruźlicy bydła 8715 szt. w 215 stadach i brucelozy bydła 2317 szt. w 129 stadach. W kierunku 2
brucelozy owiec i kóz poddano badaniu 50 szt. owiec i 30 szt. kóz w 5 stadach, w kierunku pryszczycy 10 szt. bydła w 10 stadach, choroby pęcherzykowej 10 szt. świń w 10 stadach, klasycznego pomoru świń 59 szt. świń w 59 stadach, choroby niebieskiego języka 28 szt. bydła w 4 stadach i 28 szt. owiec w 4 stadach. W kierunku gorączki Q przebadano 14 szt. owiec w 2 stadach, IBR/IPV 14 szt. bydła w 2 stadach. W kierunku klasycznego pomoru dzików wysłano do badania 170 próbek krwi dostarczonych przez myśliwych. W kierunku afrykańskiego pomoru świń przebadano 5 szt. padłych dzików. W żadnej z pobranych prób nie stwierdzono obecności czynnika chorobotwórczego. W ramach monitoringu HPAI u drobiu pobrano do badania 60 prób na 2 fermach gęsi reprodukcyjnych, 1 fermie indyków i na 1 fermie bażantów oraz 9 prób środowiskowych w 2-ch stadach świń w kierunku salmonellozy - wszystkie próbki były ujemne. W powiecie od 5 lat nie stwierdza się zakażenia enzootyczną białaczka bydła. W 2012 roku decyzją Komisji Europejskiej (2012/204/UE) z dnia 19.04.2012 powiat żniński został uznany za oficjalnie wolny od enzootycznej białaczki bydła. Na dzień 4.12.2015 w Centralnej Bazie Danych systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (CBD IRZ) były zarejestrowane 1048 stada bydła posiadające status urzędowo wolnych od gruźlicy, brucelozy i enzootycznej białaczki bydła. W roku 2016r. nie zanotowano ani jednego przypadku chorobowego BSE jak też do Powiatowego Lekarza Weterynarii nie zgłoszono ani jednego podejrzenia tej choroby. Kontrola nad tą chorobą opierała się głównie na pobieraniu prób do badań laboratoryjnych w trakcie uboju bydła oraz od bydła padłego w zakładach utylizacyjnych. Badanie próbek przeprowadzono w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej w Poznaniu Oddział w Lesznie i wszystkie wyniki były negatywne. W roku 2016 zakłady lecznicze na terenie powiatu zaszczepiły przeciwko wściekliźnie 8044 psów i 88 kotów. W związku z podejrzeniem wścieklizny przeprowadzono 91 obserwacji psów. W trakcie prowadzonych obserwacji stwierdzono przypadki niedopełnienia obowiązku zaszczepienia psów przeciwko wściekliźnie, za co w czternastu przypadkach właścicieli psów ukarano mandatami na kwotę 1600 zł, a w sześciu przypadkach skierowano sprawy do organów ścigania. Na terenie powiatu żnińskiego prowadzony był krajowy programu zwalczania niektórych serotypów pałeczek z rodzaju Salmonella. Programem objęte zostało 38 stad indyków rzeźnych i 28 stad brojlerów gatunku kura. Badanie przeprowadzono w ZHW w Bydgoszczy, nie wykryto pałeczek z rodzaju Salmonella. Właściciele wszystkich ferm prowadzili w trakcie całego roku 2016 badania właścicielskie, w wyniku których również nie wykryto pałeczek z rodzaju Salmonella. W 2016 roku kontynuowano zapoczątkowany w 2008 roku program monitoringu i zwalczania choroby Aujeszky'ego. Powiat żniński jest regionem wolnym od wirusa choroby Aujeszky'ego. Wszystkie stada utrzymujące trzodę chlewną w powiecie posiadają status urzędowo wolny od wirusa choroby Aujeszky'ego. W trakcie całego roku prowadzone były badania monitoringowe, w trakcie których przebadano 1173 stada o łącznej liczbie 3
ok. 200 tyś. sztuk świń. Nie stwierdzono żadnego dodatniego wyniku spośród 11672 pobranych próbek krwi. Nadzór nad produkcją środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. W rejestrze zakładów nadzorowanych produkujących produkty pochodzenia zwierzęcego, prowadzonym przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1577 j. t.), w 2016 roku znajdowały się zakłady prowadzące: ubój, rozbiór i przetwórstwo mięsa zwierząt kopytnych - 3 zakłady zatwierdzone; rozbiór i przetwórstwo mięsa - 2 zakłady zatwierdzone i 2 zakłady prowadzące działalność marginalną, lokalną i ograniczoną; tylko przetwórstwo mięsa - 2 zakłady zatwierdzone i jeden zakład o charakterze marginalnym, lokalnym i ograniczonym; składowanie w warunkach chłodniczych 1 chłodnia składowa; sprzedaż bezpośrednią 32 podmioty; transport produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego 16 podmiotów; pośrednictwo w obrocie produktami pochodzenia zwierzęcego 2 podmioty; skup dziczyzny bez dalszego przetwarzania 4 punkty skupu; przetwórstwo mleka - 1 zakład o marginalnym, lokalnym i ograniczonym zakresie działalności oraz jedna ferma jaj konsumpcyjnych. W rejestrze Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie znajduje się także 5 kół łowieckich, których obwody łowieckie w całości lub częściowo leżą na terenie powiatu żnińskiego. W ciągu 2016 roku dokonano w rejestrze zmian polegających na wpisie ośmiu zakładów zajmujących się sprzedażą bezpośrednią i jednego podmiotu prowadzącego transport produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, zawieszeniu działalności jednego podmiotu zatwierdzonego prowadzącego rozbiór i przetwórstwo mięsa zwierząt kopytnych i drobiu, wykreśleniu dwóch podmiotów prowadzących sprzedaż bezpośrednią i jednej fermy jaj konsumpcyjnych. W podmiotach pozostających pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie w 2016 roku przeprowadzono 131 kontroli, w wyniku których wydano 42 decyzje, w tym 4 decyzje nakładające sankcje na podmioty oraz 6 decyzji narzucających obowiązki dostosowania stanu zakładu do wymagań prawnych. Sankcje nałożone na podmioty przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie w 2016 roku to w jednym przypadku zawieszenie działalności produkcyjnej podmiotu do czasu usunięcia uchybień oraz nałożenie dwóch kar pieniężnych w łącznej wysokości 9200 zł. Pozostałe decyzje Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie dotyczyły zmian projektów technologicznych zakładów, wpisów oraz wykreśleń z rejestrów, rozpatrzenia uzasadnionych wniosków o przedłużenie terminów wykonania obowiązków nałożonych wcześniejszymi decyzjami. Prawidłowo prowadzone postępowania administracyjne w celu nałożenia obowiązków lub kar na podmioty są skutecznym narzędziem w prowadzeniu nadzoru nad podmiotami produkującymi żywność. W 2016 roku w ramach nadzoru nad bezpieczeństwem żywności pobrano od piętnastu nadzorowanych podmiotów próby urzędowe żywności pochodzenia 4
zwierzęcego i surowców do produkcji takiej żywności oraz badania higieny procesu. Uzyskane wyniki w 14-stu przypadkach spełniały kryteria mikrobiologiczne ustanowione w przepisach. W jednym przypadku niespełnienia standardów jakości produkowanej żywności Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wstrzymał produkcję i nałożył procedury sanitarne na zakład. Po uzyskaniu zadowalających wyników w następnych badaniach urzędowych i wykonaniu poleceń Powiatowego Lekarza Weterynarii zakład zostało ponownie dopuszczony do produkcji. W roku sprawozdawczym przeprowadzono na terenie powiatu żnińskiego 175 ubojów gospodarczych zwierząt kopytnych, w tym 160 ubojów świń, 1 ubój bydła poniżej 6-go miesiąca życia i 14 ubojów owiec i kóz łącznie. Nie stwierdzono przypadków nielegalnego dokonania uboju, jednak w 9 przypadkach ubój został przeprowadzony przez osobę nieposiadającą właściwych kwalifikacji i bez zgłoszenia do Powiatowego Lekarza Weterynarii. Żadna ze sztuk ubijanych na własne potrzeby nie została przez rolników zgłoszona do badania poubojowego, które co należy zaznaczyć, nie jest badaniem obowiązkowym. Na terenie powiatu żnińskiego od 2009 roku działa akredytowana Terenowa Pracownia Diagnostyki Włośni, w której przeprowadzane jest badanie mięsa świń ubijanych we wszystkich rzeźniach na terenie powiatu. Badanie wykonuje trzech certyfikowanych lekarzy weterynarii. W 2016 roku w pracowni zbadano łącznie 31283 próbek od świń w kierunku włośni. W 2016 roku badanie w kierunku włośni mięsa świń i dzików pozyskanych na własny domowy użytek przeprowadzało pięciu wyznaczonych lekarzy weterynarii pracujących w obwodach badania mięsa funkcjonujących w ramach prywatnych praktyk lekarsko-weterynaryjnych. W roku sprawozdawczym nie stwierdzono włośnicy u świń, natomiast pięciokrotnie stwierdzano włośnicę u dzików, w tym u jednego dzika odstrzelonego na terenie powiatu żnińskiego w miejscowości Młodocin gm. Barcin, pozostałe 4 dziki zostały odstrzelone na terenie sąsiednich powiatów. Na skutek prawidłowego działania lekarzy weterynarii żadne ze zwierząt zarażonych włośnicą nie trafiło do spożycia przez ludzi. W 2016 roku pobrano w kierunku BSE 20 prób mózgów od 20 sztuk bydła spośród 107 sztuk ubitych w rzeźni na terenie powiatu. Próby zostały zbadane w ZHW w Lesznie, wszystkie wyniki były ujemne. Wszystkie sztuki trafiły do spożycia przez ludzi po uprzednim badaniu przed- i poubojowym przeprowadzonym przez urzędowych lekarzy weterynarii. W ramach krajowego monitoringu pozostałości chemicznych i biologicznych u zwierząt, których tkanki są przeznaczone do spożycia przez ludzi, w 2016 roku pobrano łącznie 30 prób, w tym próbki mięśni, nerek, moczu pobrane od zwierząt kopytnych lub ryb poubojowo oraz mleko pobrane od bydła mlecznego przyżyciowo oraz wodę wykorzystywaną do pojenia zwierząt. Próbki przekazano do badania w laboratoriach Zakładów Higieny Weterynaryjnej w Gdańsku, Olsztynie, Białymstoku i Państwowym Instytucie Badawczym - Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. Próby badano w kierunku obecności pozostałości leków weterynaryjnych (sterydowych, hormonalnych, antybiotyków), substancji niedozwolonych (metali toksycznych, pestycydów, środków chemicznych hamujących wzrost 5
drobnoustrojów w mleku, środków farmakologicznych niedopuszczonych do stosowania u zwierząt, skażeń promieniotwórczych). W wyniku przeprowadzonych badań nie stwierdzono przekroczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu pozostałości substancji biologicznych lub chemicznych w produktach pochodzących od zwierząt lub ze zwierząt przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Wzorem lat ubiegłych i zgodnie z obowiązującym porozumieniem pomiędzy Głównym Inspektorem Sanitarnym a Głównym Lekarzem Weterynarii podjęto współpracę z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym polegającą na wspólnie prowadzonych kontrolach w miejscach sprzedaży ryb żywych w grudniu 2016 r. Na terenie powiatu żnińskiego 6 zakładów mleczarskich prowadzi skup mleka surowego. Wszystkie zakłady: LACPOL Proszkownia Mleka w Piotrkowie Kujawskim, LACPOL Zakład Przetwórstwa Mleka Mlecz w Wolsztynie odział w Damasławku, Strzelecka Spółdzielnia Producentów Mleka w Strzelcach Krajeńskich, Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Inowrocławiu CUIAVIA i Spółdzielnia Mleczarska Udziałowców w Strzałkowie prowadzą skup bezpośrednio z gospodarstw z pominięciem punktów odbioru mleka. W 2016 roku nadzór nad produkcją mleka surowego przeznaczonego do skupu objął 215 gospodarstw. W siedemdziesięciu z nich przeprowadzono kontrole warunków sanitarnych, w kolejnych siedmiu pobrano próbki mleka w kierunku substancji niedozwolonych w ramach opisanego wyżej krajowego programu badań monitoringowych. Wydano jedną decyzję dotyczącą jednego gospodarstwa zakazującą wprowadzania mleka do obrotu ze względu niewłaściwą jakość produkowanego mleka. W gospodarstwie tym czterokrotnie pobierano próby urzędowe badane pod kątem spełnienia kryteriów jakościowych wymaganych prawnie. Decyzję uchylono po uzyskaniu przez gospodarstwo zadowalających wyników. Kontrole administracyjne i kontrole na miejscu przestrzegania wymogów w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności. W roku 2016 przeprowadzono 100% zaplanowanych kontroli w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt w siedzibach stad bydła, owiec i kóz. Skontrolowano łącznie 929 sztuk bydła w 37 gospodarstwach oraz 133 szt. owiec i kóz w 2 gospodarstwach. Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły głównie przekroczenia terminów zgłoszeń zdarzeń, tj. urodzenia, upadków oraz przemieszczania bydła do i z siedziby stada. Nałożono 3 mandaty karne na kwotę 300 zł. W 2016 roku przeprowadzono ponadto 55 kontroli na miejscu w zakresie przestrzegania wymogów określonych w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, jako organ kontroli, o którym mowa w art. 48 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu 6
oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 02.12.2009, str.65 z późn. zm.). Skontrolowano 914 sztuk bydła oraz 24492 sztuk świń. W związku z przeprowadzonymi kontrolami na miejscu stwierdzono niezgodności w 4 gospodarstwach, w których utrzymywane było bydło. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości gospodarstwa oceniane były według wagi wykrytych naruszeń pod względem,,zasięgu,,,dotkliwości oraz,,trwałości w skali 1-3-5. Uzyskane w ten sposób punkty nanoszone były do,,raportu z czynności kontrolnych w zakresie wymogów wzajemnej zgodności, który przekazywany był do ARiMR w Żninie oraz wprowadzany do systemu PA. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeliczała liczbę punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom na procentowe zmniejszenia kwoty płatności. W przypadku kiedy kwota sankcji nie przekraczała równowartości 100 euro Biuro Powiatowe w Żninie odstępowało od zastosowania zmniejszenia kwoty płatności, w związku z tym Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie zobowiązany był do przeprowadzenia w następnym roku dodatkowych kontroli na miejscu w zakresie realizacji działań naprawczych przez rolnika. Wykazane niezgodności dotyczyły głównie przekroczenia terminów zgłoszeń zdarzeń, tj. urodzenia, śmierci oraz przewozu bydła do i z siedziby stada, różnic w ilości zwierząt w gospodarstwie i w bazie danych systemu IRZ. Na wniosek Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadzono 1 kontrolę sprawdzającą oraz 18 kontroli interwencyjnych Kontrole przeprowadzane były wyłącznie w zakresie naruszeń wskazywanych przez pracowników ARiMR. Łącznie w 18 gospodarstwach podlegających kontroli dokonano oceny punktowej ze względu na przekroczenia terminów zgłoszeń zdarzeń. Kontrola weterynaryjna w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów. W miejscowości Nowe Dąbie gmina Łabiszyn znajdują się zatwierdzone miejsce gromadzenia zwierząt dla świń i cieląt oraz miejsce odpoczynku tzw. punkt kontroli. W miejscu odpoczynku zatrzymują się głównie transporty świń hodowlanych pochodzących z Danii. W 2016 roku, w związku z ograniczeniami wprowadzonymi przez Rosję ze względu na wystąpienie ognisk afrykańskiego pomoru świń w krajach UE, w punkcie kontroli odpoczywało tylko 1181 szt., a miejscem ich przeznaczenia były gospodarstwa w Polsce i na Ukrainie. W 2016 roku z terenu powiatu wysłano tylko 1 transport 34 szt. bydła hodowlanego do Uzbekistanu. Należy podkreślić, że w stosunku do lat poprzednich obserwuje się znaczny wzrost ilości zwierząt do tuczu sprowadzanych z krajów UE bezpośrednio do gospodarstw, i tak w roku 2016 sprowadzono na teren powiatu żnińskiego ok. 47 tyś. sztuk świń oraz ok. 129 tyś. szt. drobiu. Wszystkie przywożone zwierzęta poddano kontroli. Kontrole zostały przeprowadzone w gospodarstwach. Łącznie przeprowadzono 74 kontroli. 7
Nadzór nad zwierzętami wprowadzanymi do obrotu Wprowadzenie zwierząt na rynek odbywa się poprzez podmioty prowadzące obrót zwierząt, pośrednictwo w tym obrocie, skup zwierząt oraz przemieszczenia bezpośrednio miedzy producentami w ramach prowadzonej działalności rolniczej. W 2016 roku zostało skontrolowane 100 % podmiotów, każdy zarejestrowany pośrednik był skontrolowany pod względem spełnienia warunków sanitarno-weterynaryjnych określonych w rozporządzeniu MRiRW z dnia 25.06.2008 w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt (Dz. U. Nr 122 poz. 790). Nadzorem weterynaryjnym w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupie zwierząt objęte były 27 podmioty. Na koniec 2016 roku liczba ta zmniejszyła się do 20. Każda partia wysyłanych zwierząt kontrolowana była pod kątem zdrowotności, identyfikacji oraz zachowania dobrostanu w transporcie. Zostało wydanych 9 decyzji uchylających działalność w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt (związane z zakończeniem działalności). Na dwóch właścicieli podmiotów nałożono dwa mandaty karne o łącznej wysokości 200 zł wszystkie z art. 33 ust. 1 pkt. 13 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. z 2015.1172 j.t.), w związku z nie zgłaszaniem kierownikowi biura ARiMR informacji o przemieszczeniu zwierząt w ustawowym terminie. W 2016 roku na terenie powiatu żnińskiego odbyła się jedna Pałucka Wystawa Zwierząt, trzy konkursy psów organizowane przez Polski Związek Łowiecki z Bydgoszczy oraz jeden konkurs organizowany przez Związek Kynologiczny w Polsce. Wydarzenia te były nadzorowane przez wyznaczonych urzędowych lekarzy weterynarii - nie stwierdzono żadnych uchybień. Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie w 2016 roku sprawował nadzór nad: 1 zatwierdzoną wytwórnią pasz (produkująca pasze dla drobiu i świń), 2 wytwórniami pasz zarejestrowanymi (wytwórnie pasz dla świń), 1 producentem oleju i makuchu rzepakowego, 1 wytwórnią kredy pastewnej, a także 1 wytwórnią siana. Podczas przeprowadzanych kontroli w jednej z zarejestrowanych wytwórni stwierdzono nieprawidłowości dotyczące prowadzenia dokumentacji. Wydano decyzję administracyjną nakazującą usunięcie uchybień. Kontrola sprawdzająca wykazała usunięcie nieprawidłowości. W trakcie postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego w zatwierdzonej wytwórni pasz nałożono na kierownika wytwórni karę mandatową w wysokości 200 zł za wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu paszy zawierającej substancje niepożądane - kokcydiostatyki. Zgodnie z opracowaną na 2016 rok analizą ryzyka skontrolowano 43 podmioty zatwierdzone i zarejestrowane zajmujące się obrotem paszami, 8
które wprowadzają do obrotu mieszanki paszowe pełnoporcjowe, mieszanki paszowe uzupełniające, materiały paszowe oraz dodatki paszowe. Przeprowadzone kontrole w punktach dystrybucji nie wykazały nieprawidłowości. Największa liczba kontroli przeprowadzona została w gospodarstwach zarejestrowanych zgodnie z wymogami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego Nr 183/2005, w których utrzymywane są zwierzęta gospodarskie (w Rejestrze Podmiotów Paszowych na koniec roku 2016 znajdowało się 2030 takich gospodarstw). Dokonano 60 kontroli w 55 gospodarstwach. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał 4 decyzje nakazujących usunięcie uchybień stwierdzonych podczas przeprowadzonych działań kontrolnych. Najczęstszymi nieprawidłowościami stwierdzanymi w trakcie przeprowadzanych kontroli było: brak środków do dezynfekcji, niewłaściwe przechowywania pasz dla zwierząt, brak pełnej dokumentacji. Zgodnie z założeniami Powiatowego Planu Urzędowej Kontroli Pasz na 2016 r. pobrano 72 próbki pasz i wody dla zwierząt gospodarskich 37 próbek w gospodarstwach indywidualnych oraz 35 próbek w punktach obrotu i wytwórniach pasz. Próby badano w 29 kierunkach biorąc pod uwagę czynniki zagrożeń w zakresie bezpieczeństwa pasz, jakości handlowej oraz substancji niepożądanych. W badanych próbkach pasz i wody w 2016 roku nie stwierdzono nieprawidłowości. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie kontrolował wszystkie gospodarstwa, które uzyskały specjalne zatwierdzenie na stosowanie w żywieniu zwierząt białek pochodzenia zwierzęcego (mączka rybna i produkty z krwi). W jednym z tych gospodarstw stwierdzono nieszczelny dach oraz ubytki w posadzkach i decyzją administracyjną nakazano usuniecie uchybień. Nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej objęty jest również transport pasz. Kontrole wśród podmiotów specjalizujących się w transporcie pasz nie wykazały nieprawidłowości. Nadzór nad wprowadzaniem na rynek ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Pozyskiwanie, transport, handel, przetwarzanie i stosowanie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego lub ich produktów pochodnych zgodnie z obowiązującym prawem objęte jest nadzorem powiatowego lekarza weterynarii. Na terenie powiatu żnińskiego w rejestrze, który prowadzony jest przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie na koniec roku sprawozdawczego było 20 podmiotów prowadzących ww. działalność. W 2016 roku kontroli poddanych zostało 19 podmiotów. Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego już na etapie powstawania objęte są nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej. Na terenie powiatu żnińskiego znajdują się 3 rzeźnie w których powstają ww. produkty. W każdej rzeźni przeprowadzono dwie kontrole dotyczące prawidłowego zagospodarowania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Przeprowadzone czynności kontrolne potwierdziły prawidłowe usuwanie ww. produktów. 9
Na terenie powiatu żnińskiego znajduje się jedna instalacja wykorzystująca w procesie spalania mączki mięsno-kostne, które wytwarzane są z ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie znajduje się podmiot wykorzystujący uboczny produkt pochodzenia zwierzęcego kazeinę do produkcji zapraw cementowych. W roku sprawozdawczym kontrolowano 3 z 4 ferm mięsożernych zwierząt futerkowych (2 fermy lisów i 1 fermę norek), kontroli nie została poddana ferma norek, której właściciel zawiesił działalność. Kontroli podlegały również 3 zarejestrowane hodowle psów wykorzystujące do żywienia uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego. Kontrole w tych podmiotach nie wykazały uchybień Jak nadmieniono wcześniej nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie objęta jest również działalność polegająca na transporcie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Dwa podmioty zajmują się transportem produktów wykorzystywanych do żywienia zwierząt. Jedna z firm przewozi tłuszcze paszowe, a druga zajmuje się transportem odpadów produkcyjny z mleczarni, które wykorzystywane są do żywienia świń. Pod nadzorem znajduje sie również firma, która prowadzi działalność z zakresu usług deratyzacyjnych. Zbierane podczas wykonywania zabiegów deratyzacyjnych martwe gryzonie dostarczane są do odpowiednich zakładów utylizacyjnych. W rejestrze Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie znajdują się 3 przedsiębiorstwa zarejestrowane prowadzące działalność polegająca na transporcie mączek mięsno-kostnych. Prowadzone kontrole w firmach transportowych nie wykazały nieprawidłowości. W 2016 roku nadzór Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie obejmował działalność dwóch firm będących pośrednikami w sprzedaży ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Kontrola dokumentacji tych firm nie wykazała nieprawidłowości. Nadzór nad zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu, jakością zdrowotną materiału biologicznego i jaj wylęgowych drobiu. W ramach urzędowego nadzoru nad materiałem biologicznym dokonano protokolarnych kontroli 5-ciu punktów unasieniania zwierząt - 1 podmiot został wyrejestrowany, 3-ch punktów kopulacyjnych ogiera - 1 podmiot został wyrejestrowany, 1 punktu kopulacyjnego knura, oraz 7 punktów dystrybucji nasienia. Łącznie w roku 2016 przeprowadzono 16 kontroli, zwracając szczególną uwagę na zabezpieczenie przeciwepizootyczne, w związku z prowadzonym programem zwalczania choroby Aujeszky'ego i możliwością potencjalnego szerzenia się choroby przez punkty kopulacyjne. Podmioty prowadzące działalność w ramach zakładu drobiu to 3 fermy reprodukcyjne gęsi oraz zakład wylęgu drobiu, zakłady te posiadają zatwierdzenie na rynki UE. W trakcie kontroli ferm reprodukcyjnych gęsi oraz w zakładzie wylęgu drobiu nie stwierdzono poważniejszych uchybień. Łącznie w zakładach drobiu przeprowadzono 5 kontroli. 10
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. W roku 2016 na terenie powiatu żnińskiego funkcjonowało ok. 2000 gospodarstw, z których zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego wprowadzane są na rynek. Kontroli dokonano w gospodarstwach utrzymujących: świnie - 91 kontroli, bydło - 85 kontroli, konie - 10 kontroli, owce i kozy - 6 kontroli, zwierzęta futerkowe -5 kontroli, drób rzeźny - 15 kontroli, pszczoły 7 kontroli. Kontrole warunków utrzymywania zwierząt dotyczyły między innymi: minimalnych norm powierzchni odnośnie gatunku, wieku i stanu fizjologicznego zwierząt, wyposażenia w sprzęt przeznaczony do karmienia i pojenia zwierząt, stężenie szkodliwych gazów, natężenia hałasu, czystości, warunków oświetlenia, posiadanej przez właściciela dokumentacji leczenia zwierząt. W 2016 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał w stosunku do 53 podmiotów zalecenia protokolarne, 10 decyzji administracyjnych oraz w trzech przypadkach w stosunku do właścicieli gospodarstw zostały skierowane zawiadomienia do organów ścigania o popełnieniu wykroczenia z wnioskiem o ukaranie, które związane były z niewłaściwymi warunkami dobrostanowymi w jakich przebywały zwierzęta. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to: brak oznakowania wejść do budynków, w których utrzymywane były zwierzęta gospodarskie, niewłaściwy stan sanitarnoweterynaryjny pomieszczeń inwentarskich, brak środków dezynfekujących, brak mat dezynfekcyjnych, dziury w posadzkach, utrzymywanie zwierząt w kojcach lub na stanowiskach o nieodpowiedniej powierzchni lub wymiarach. Zalecenia Powiatowego Lekarza Weterynarii zostały wykonane w wyznaczonych terminach, a potwierdzeniem tego były przeprowadzone w gospodarstwach kontrole sprawdzające. Specjalnym nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej obecnie objęte na terenie powiatu żnińskiego są dwie wielkoprzemysłowe fermy trzody chlewnej, trzy fermy zwierząt futerkowych, oraz cztery fermy brojlera kurzego. Zgodnie z ustawą o Inspekcji Weterynaryjnej do zadań Inspekcji Weterynaryjnej należy również sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. Związane jest to m.in. z podejmowaniem działań interwencyjnych po otrzymaniu sygnałów o niewłaściwych warunkach utrzymywania zwierząt. W 2016 r. przyjęto osiem zgłoszeń od osób prywatnych, Policji i jedno od Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami. Wszystkie zgłoszenia skutkowały bezzwłoczną interwencją przedstawicieli Powiatowego Inspektoratu Weterynarii. W wyniku przeprowadzonych kontroli w 3-ch przypadkach, mających znamiona znęcania sie nad zwierzętami, skierowano powiadomienia do organów ścigania. Wyżej wymienione zadania na terenie powiatu żnińskiego wykonywało w 2016 roku 8 pracowników merytorycznych - w tym 4 lekarzy weterynarii, 3 zootechników i 1 kontroler weterynaryjny - oraz 15 lekarzy weterynarii wolnej praktyki, z którymi powiatowy lekarz weterynarii zawarł umowy cywilno-prawne. 11
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie w trakcie wykonywania swoich zadań na mocy porozumienia współpracował z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Żninie oraz z Biurem Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Oddziałem Terenowym Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Wydziałem Rolnictwa i Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego i władzami samorządowymi gmin. Podsumowując należy stwierdzić, że sytuacja w przedmiocie bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego na terenie powiatu żnińskiego w 2016 roku była zadowalająca, nie stwierdza się zagrożenia dla zdrowia publicznego a Inspekcja Weterynaryjna w pełni panuje nad bezpieczeństwem sanitarnoweterynaryjnym powiatu. Żnin 22 maja 2016 r. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie Maciej Joachimowski 12