PRZEWIDYWANE SKUTKI FINANSOWE WYNIKAJĄCE ZE ZMIANY DEFINICJI PRZYŁĄCZA WODOCIĄGOWEGO I KANALIZACYJNEGO, ZAWARTYCH W PROJEKCIE USTAWY PRZEPISY WPROWADZAJĄCE KODEKS BUDOWLANY Projekt z dnia 25 maja 2015 r. W Polsce istnieje 2 479 gmin. Większość z nich to gminy średnie lub małe. Liczbę gmin w podziale według mieszkańców zaprezentowano w poniższej tabeli. Ogółem 2479 100% powyżej 50 tys. mieszkańców 94 3,% Od 20 do 50 tys. mieszkańców 245 9,9% od 5 do 20 tys. mieszkańców 1 520 61,3% poniżej 5 tys. mieszkańców 620 25,0% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego. Założenia Dla obliczeń wykonywanych dla całego kraju zastosowano następujące założenia: Współczynnik długości przyłącza wodociągowego znajdujący się poza granicą nieruchomości, który stanie się siecią 0,5 Współczynnik długości przyłącza kanalizacyjnego znajdujący się poza granicą nieruchomości, który stanie się siecią 0,3 Przeciętna długość przyłącza wodociągowego, określona na podstawie danych z badań ankietowych IGWP 16,36 m Przeciętna długość przyłącza kanalizacyjnego, określona na podstawie danych z badań ankietowych IGWP 15, m Przeciętny szacowany koszt budowy metra bieżącego przyłącza wodociągowej 100 zł Przeciętny szacowany koszt budowy metra bieżącego przyłącza kanalizacyjnej 500 zł Stawka amortyzacji budynków i budowli 4,5% (załącznik nr 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) 1
Stawka podatku od budowli 2,0% (obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 7 sierpnia 20 w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2015 roku) Przeciętna wysokość opłaty za umieszczenie urządzeń wodociągowych w pasie drogowym, wyliczona na podstawie danych z badań ankietowych IGWP 0,15 tys. zł/km Przeciętna wysokość opłaty za umieszczenie urządzeń kanalizacyjnych w pasie drogowym, wyliczona na podstawie danych z badań ankietowych IGWP 0,53 tys. zł/km Poniżej prezentujemy przykładowe obliczenia dla branży wod-kan w Polsce oraz wybrane przykłady miast o różnej wielkości. Polska 2 liczba przyłączy (szt.) 5 177 232 2 763 9 3 przeciętna długość przyłącza (m) 16,36 15,0 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 4 699 516 43 671 010 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 42 349 75 101 303 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 42 350 101 4 234 976 6 550 652 10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 190 574 294 779 12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 4 700 1 0 0,15 0,53 6 352 6 944 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 21 626 432 736 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS i IGWP. Używając przyjętych założeń oraz danych GUS obliczono roczne koszty, które zgodnie z ustawą zaopatrzeniową oraz rozporządzeniem taryfowym, muszą być ujęte w kalkulacji taryf za wodę i ścieki. Należą do nich wartość amortyzacji od nowego majątku, podatek od nieruchomości od nowego majątku oraz opłaty za umieszczenie w pasie drogowym urządzeń, które staną się własnością przedsiębiorstwa. Dla obszaru całej Polski wyliczono, iż dla działalności wodociągowej wzrost kosztów wyniesie ponad 20 mln zł rocznie, a dla działalności kanalizacyjnej ponad 430 mln zł rocznie. Łączna suma (poz. 15) 2
wynosząca 7 mln zł, stanowi niemal 5% kosztów działalności przedsiębiorstw wod-kan w Polsce. Koszty te nie uwzględniają konieczności wykupu majątku, który z przyłącza stanie się siecią wodociągową lub kanalizacyjną. Szacowane koszty wykupu wynoszą łącznie ok 10, mld zł (pozycja nr ). Pierwszym przykładem jest wyliczenie sumy nowych kosztów dla Warszawy. W przypadku konkretnych miejscowości znamy szczegółowe dane dotyczące liczby przyłączy, przeciętnej długości przyłączy oraz przeciętnej opłaty za km za umieszczenie urządzeń w pasie drogowym. Warszawa 1, mln odbiorców usług 2 liczba przyłączy (szt.) 2 57 4 335 3 przeciętna długość przyłącza (m) 9,76 15,94 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 05 700 770 300 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 402 50 231 090 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 403 231 40 25 115 545 10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 1 5 200 12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 06 2 311 0,24 0,69 97 159 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 2 715 7 670 Dla wodociągów w Warszawie nowe koszty, które powstaną poprzez przedmiotową zmianę prawa, będą wynosiły łącznie nieco ponad 10 mln zł, co wpłynie na wzrost kosztów działalności o 1,35%. Gdynia 30 tys. odbiorców usług 2 liczba przyłączy (szt.) 23 2 994 3 przeciętna długość przyłącza (m) 12,2, 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 296 60 196 71 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 340 59 061 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 59 34 29 531 10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 66 1 329 3
12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 297 591 0, 0,39 21 23 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 95 1 943 Dla wodociągów w Gdyni nowe koszty, które powstaną poprzez przedmiotową zmianę prawa, będą wynosiły łącznie niemal 3 mln zł, co wpłynie na wzrost kosztów działalności o 2,37%. Biała Podlaska 60 tys. odbiorców usług 2 liczba przyłączy (szt.) 7 035,00 6 32 3 przeciętna długość przyłącza (m) 1,04,50 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 126 900 92 200 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 63 450 27 660 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 63,450 27,66 6 345 30 10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 26 622 12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 127 277 0,16 0,29 10 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 423 907 Dla wodociągów w Białej Podlaskiej nowe koszty, które powstaną poprzez przedmiotową zmianę prawa, będą wynosiły łącznie niemal 1,33 mln zł, co wpłynie na wzrost kosztów działalności aż o 7,07%. Stare Babice 20 tys. odbiorców usług 2 liczba przyłączy (szt.) 5 715,00 3 27,00 3 przeciętna długość przyłącza (m) 29,50 19,11 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 16 593 62 15 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 4 296 1 44 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 4,296 1,4 430 9 422 4
10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 379 424 12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 169 1 0,23 0,49 19 9 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 567 622 Dla wodociągów w Starych Babicach nowe koszty, które powstaną poprzez przedmiotową zmianę prawa, będą wynosiły łącznie niemal 1,2 mln zł, co wpłynie na wzrost kosztów działalności aż o 11,7%. Złotów 10 tys. odbiorców usług 2 liczba przyłączy (szt.) 1 407,00 70,00 3 przeciętna długość przyłącza (m) 7,11,74 4 całkowita długość przyłączy (m) (2*3) 10 004 11 497 5 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (m) (4*1) 5 002 3 449 6 długość przyłączy po przeliczeniu współczynnikiem (km) (5/1000) 5,002 3,45 500 1 725 10 roczna wartość amortyzacji (tys. zł) (9*) 23 7 12 wartość podatku od nieruchomości (tys. zł) (11*) 10 34 0,15 0,53 0 1 15 SUMA (tys. zł) (10+12+) 33 1 Dla wodociągów w Złotowie nowe koszty, które powstaną poprzez przedmiotową zmianę prawa, będą wynosiły łącznie niemal 6 tys. zł, co wpłynie na wzrost kosztów działalności aż o 7,99%. Jak widać, im mniejszy wodociąg tym bardziej odczuje wprowadzenie zmian w zapisach prawa polegających na zmianie definicji przyłącza na taką, gdzie decyduje granica nieruchomości. Dodatkowo można przytoczyć przykładową sytuację w dla przedsiębiorstwa obsługującego ok. 10 tys. osób. Przedsiębiorstwo takie posiada roczne przychody w granicach 3 mln zł, a jego zysk może wynieść mniej niż 2 % (1,7% wynosi średnia rentowność 5
działalności wod-kan dla przedsiębiorstw obsługujących mniej niż 20 tys. osób), czyli wynosi ok. 50 tys. zł. Przyjmijmy, że mamy do czynienia z miejscowością sąsiadującą ze średniej wielkości miastem, gdzie widoczna jest migracja ludności z miast na obrzeża. Prywatny inwestor zakupił działkę, na której wybudował dom. Teren, który zamieszkał jest w chwili obecnej nieuzbrojony w sieci wod-kan. Jeżeli ten dom, w optymistycznej wersji będzie oddalony o 500 metrów od najbliższej sieci wod-kan i inwestor wybuduje rurociągi od własnej nieruchomości aby podłączyć się do sieci, okaże się, że przedsiębiorstwo wod-kan musi potraktować nowopowstały rurociąg znajdujący się poza granicą nieruchomości jako sieć i będzie zobowiązane go wykupić. W tym przypadku koszt budowy 500 metrów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej może wynieść nawet 300 tys. zł, czyli jest to sześciokrotność rocznego zysku oraz aż 10% kosztów działalności przedsiębiorstwa. Wykup ten zdecydowanie zachwieje gospodarką finansową przedsiębiorstwa i doprowadzi do wzrostu cen wody w przyszłych latach. Jeżeli takich prywatnych inwestorów będzie kilku albo kilkunastu, nawet jeżeli ich nieruchomości będą w odległości kilkudziesięciu metrów od najbliższej sieci, przymusowy wykup nowej sieci może wpędzić przedsiębiorstwo wod-kan w spiralę wzrostów cen wody i ścieków, ponieważ przyjmowany w taki sposób majątek będzie musiał być amortyzowany, naliczane będą od niego podatki i opłaty lokalne itp. Przychody przedsiębiorstwa (zł) 2 00 000 Zysk (zł) (1,7%) 49 40 Koszt wykupu 500 metrów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej (zł) 300 000 wykup/przychody 10,7% wykup/zysk 601,9% Na powyższym przykładzie widać, iż realizacja inwestycji, w następstwie której przedsiębiorstwo będzie zmuszone wykupić 500 metrów bieżących sieci wodociągowej i kanalizacyjnej co jest w warunkach gmin wiejskich, charakteryzujących się niską gęstością zabudowy, wysoce prawdopodobne. Taka sytuacja wpłynie na wzrost cen za wodę i ścieki na poziomie 10,7%. Dodatkowo przyjęcie nowych, nie planowanych w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym sieci, wpłynie na dalszy wzrost cen poprzez konieczność kalkulowania do cen wody i ścieków kosztów związanych z nowym majątkiem (amortyzacja, podatek od nieruchomości itp.). Należy mieć na uwadze, że osiągnięcie przychodów koniecznych do pokrycia nowych zobowiązań nastąpi z co najmniej rocznym opóźnieniem (nawet dwa lata). Może to zmusić przedsiębiorstwo do zaciągania nieplanowanych wcześniej kredytów i ponoszenia związanych z tym dodatkowych kosztów. 6
Sytuacja ta dotyczy wykupu jedynie 500 metrów nowej sieci. W przypadku konieczności wykupu np. 2 km sieci, w przedsiębiorstwie omawianej wielkości, ceny usług wzrosną o ok. 40%. 7