FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA (FAPA) ZESPÓŁ MONITORINGU ZAGRANICZNYCH RYNKÓW ROLNYCH (FAMMU) ul. Wspólna 30, pokój 338 00-930 Warszawa tel. 0 22 623 19 70, faks 0 22 623 19 79, fammu@fapa.com.pl, www.fapa.com.pl/fammu RYNEK MIĘSA, DROBIU i MIODU mln ton Prognoza rozwoju rynku wołowiny w krajach UE-25 mln ton produkcja, spożycie 8,300 8,200 8,100 8,000 7,900 7,800 7,700 7,600 7,500 eksport produkcja import spożycie 0,700 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 eksport, import 7,400 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0,000 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r.
Opracowanie zostało przygotowane w Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) w ramach Umowy ROW/5/2006 z dn. 30.03.2006 roku Kompleksowe wsparcie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie polityki rolnej i rozwoju wsi, upowszechniania informacji z zakresu funkcjonowania Unii Europejskiej, współpracy z OECD przez Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU). FAPA Autorzy opracowania: Paweł Kostrzyński, Marta Leoniak WSTĘP Wspólna Polityka Rolna należy do najstarszych polityk wspólnotowych, a jej wprowadzeniu na podstawie Traktatu Rzymskiego z 1957 r. przyświecały zarówno cele ekonomiczne, jak i społeczne: uregulowanie rynków rolnych i zapewnienie odpowiedniego poziomu życia społeczności wiejskiej. Od czasu uruchomienia mechanizmów WPR w państwach członkowskich, przyjęto szereg istotnych zmian i reform, które wpłynęły na jej obecny kształt. Z najważniejszych należy wymienić: reformę Mac Shary ego z 1992 roku i Agendę 2000. Przyjęte reformy były odzwierciedleniem dążenia do obniżania poziomu cen instytucjonalnych i zwiększenia znaczenia płatności bezpośrednich wspierających dochody rolników. Ostatnia reforma WPR, uzgodniona w czerwcu 2003 roku, będzie miała fundamentalne znaczenie dla jej dalszego rozwoju. Główne założenia dotyczą m.in. redukcji płatności bezpośrednich oraz uniezależnienia dopłat do produkcji od podejmowanych przez farmerów decyzji produkcyjnych. Wspólną Polityką Rolną w Unii Europejskiej objęte są wszystkie najważniejsze sektory produkcji- oprócz zbóż i mleka - również mięso. Na rynku mięsa, drobiu i jaj obowiązuje szereg różnych mechanizmów pomocy i instrumentów wspólnej organizacji rynków. Niniejsze opracowanie przedstawia najważniejsze programy i instrumenty dotyczące omawianego sektora. Od maja 2004 roku realizowane są one w ramach poszerzonej Unii Europejskiej obejmującej 25 państw członkowskich. Celem opracowania jest dostarczenie czytelnikom jasnych i pełnych informacji o ogólnych założeniach WPR na rynku mięsa, drobiu i miodu oraz o szczegółowych działaniach, które podejmowano w I kwartale 2006 roku. Poruszanie tych kwestii służy pogłębieniu wiedzy, o często skomplikowanych mechanizmach, których znajomość jest niezbędna do funkcjonowania na wspólnym rynku Unii Europejskiej. Raport jest kwartalnym opracowaniem powstałym w kwietniu 2006 roku, który zawiera często informacje uzupełniające wobec wcześniejszych publikacji dlatego też zachęcamy czytelników do zapoznania się z innymi podobnymi raportami. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 2
SPIS TREŚCI Temat Strona Wstęp 2 Wołowina i cielęcina 4 Prognozy Komisji Europejskiej dotyczące unijnego rynku wołowiny na lata 2005-2012 4 Oddzielenie dopłat od produkcji powinno przynieść korzyści unijnemu rolnictwu 5 Budżet rolny UE na 2006 roku w sektorze wołowiny i cielęciny 7 System wspierania produkcji w sektorze wołowiny w krajach UE 8 Refundacje eksportowe do wołowiny i żywca wołowego 9 Unia Europejska mechanizmy wewnętrznego wsparcia rynku wołowiny 10 Kraje Unii Europejskiej polityka handlowa 12 Kraje Unii Europejskiej polityka na poziomie kraju 13 Baranina i mięso kozie 15 System wsparcia produkcji w sektorze baraniny 15 Wspieranie prywatnego magazynowania baraniny 15 Budżet UE na 2006 roku w odniesieniu do sektora baraniny i mięsa koziego 15 Spadek produkcji owiec w 2006 roku 15 Prognozy Komisji Europejskiej dotyczące unijnego rynku baraniny i mięsa koziego na lata 2005-2012 16 Zmiany cen na wybranych rynkach wołowiny, baraniny i wieprzowiny w krajach UE 17 Wieprzowina 18 Wspólna organizacja rynku wieprzowiny 18 Refundacje eksportowe do przetworów z wieprzowiny bez zmian 18 Prognozy cen wieprzowiny w krajach UE w dalszej części 2006 roku 19 Pomoc do prywatnego magazynowania wieprzowiny 20 Prognozy Komisji Europejskiej dotyczące unijnego rynku wieprzowiny na lata 2005-2012 20 Drób i jaja 26 Średnioterminowe prognozy Komisji Europejskiej dla rynku drobiu i jaj w UE 26 Najnowsze prognozy produkcji mięsa drobiowego i jaj w UE-25 w br. Wspólna organizacja rynku drobiu i jaj - poziom refundacji eksportowych najwyższy od blisko dwóch lat Poziom cen reprezentatywnych w sektorze drobiu w I kwartale br. Zmiany we wspólnej organizacji rynku drobiu i jaj przyjęte przez Radę ds. Rolnictwa Działania weterynaryjne ograniczające ryzyko ptasiej grypy u drobiu w UE Dobrostan kurczaków przeznaczonych do produkcji mięsa propozycja zaakceptowana przez Parlament Europejski Polityka handlowa w sektorze mięsa drobiowego WTO wyznacza UE termin na zmianę ceł przy imporcie solonego mięsa drobiowego Miód 40 Budżet rolny Wspólnot Europejskich na tle budżetu całkowitego UE na rok 2006 42 27 28 31 32 35 37 38 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 3
WOŁOWINA I CIELĘCINA Prognozy Komisji Europejskiej dotyczące unijnego rynku wołowiny na lata 2005-2012 Według opublikowanego w lutym 2006 roku raportu Komisji Europejskiej, w 2004 roku produkcja wołowiny w krajach UE (25) wzrosła nieznacznie do poziomu 7,95 mln ton. Wzrost ten był wynikiem zwiększenia się liczby ubojów bydła pod koniec 2004 roku, w tych krajach Wspólnoty, które wprowadziły od 1 stycznia 2005 roku płatności bezpośrednie niezwiązane z wielkością produkcji. W 2005 roku produkcja wołowiny ponownie spadła do 7,86 mln ton, ale w 2006 roku powinna ona znów wzrosnąć w związku z zakończeniem programu OTM (usuwanie z łańcucha żywnościowego mięsa od zwierząt w wieku powyżej 30 miesięcy życia) w Wielkiej Brytanii i powrotem na rynek mięsa od zwierząt w wieku powyżej 30 miesięcy życia. Wprowadzenie przez UE tzw. płatności indywidualnej będzie przyczyniało się do redukcji produkcji mięsa pochodzącej od farmerów nie prowadzących dochodowej działalności, co przełoży się w rezultacie na obniżenie produkcji tego gatunku mięsa w całej Wspólnocie. Według prognoz Komisji Europejskiej w średnim terminie, tj. do roku 2012 produkcja wołowiny w krajach Wspólnoty obniży się o 4% do około 7,62 mln ton. Komisja Europejska prognozuje, że do roku 2012 roku spożycie wołowiny w krajach UE (25) będzie raczej znajdowało się w stagnacji. Może ono nieznacznie wzrosnąć w nowych krajach Wspólnoty, co będzie wynikało z rosnącego poziomu dochodów ludności. Relatywnie stały popyt oraz ograniczona podaż sprzyjać będą utrzymywaniu się cen wołowiny na dość wysokim poziomie, zwiększając równocześnie atrakcyjność importu, głównie elementów wysokiej jakości pochodzących z Ameryki Południowej. Pod koniec prognozowanego okresu import wołowiny do krajów UE może wzrosnąć do ponad 600 tys. ton. Eksport tego gatunku mięsa z Unii Europejskiej będzie malał z roku na rok za sprawą ograniczonej podaży oraz mniejszej konkurencyjności, chociaż w 2006 roku wzrośnie on tylko chwilowo w związku z zakończeniem programu OTM w Wielkiej Brytanii. Jak prognozuje Komisja Europejska do 2012 roku unijny eksport wołowiny obniży się do poziomu poniżej 100 tys. ton. Komisja przyznaje, że opublikowany w lutym br. raport nie bierze pod uwagę skutków negocjacji WTO (Światowa Organizacja Handlu) oraz perspektyw finansowego porozumienia zawartego przez Radę Ministrów UE w grudniu 2005 roku. Komisja sądzi, że największy wpływ na rynki rolne w UE, w szczególności w sektorze wołowiny, będzie miała realizacja ambitnych założeń negocjacji WTO, tj. na przykład obniżenia ceł. Komisja Europejska jest zdania, że import wołowiny do UE może być jeszcze większy, a produkcja zmniejszy się jeszcze bardziej, jeśli zostaną obniżone cła importowe zgodnie z wynikami negocjacji WTO. W tych okolicznościach import wołowiny do UE do 2012 roku może się nawet podwoić. Rynek wołowiny i cielęciny w krajach UE-25 w latach 2003-2012, w mln ton 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 produkcja (brutto) 8,033 8,048 7,963 8,082 8,054 7,961 7,874 7,791 7,740 7,723 import żywca wołowego 0,007 0,007 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 eksport żywca wołowego 0,093 0,105 0,105 0,105 0,105 0,105 0,105 0,105 0,105 0,105 produkcja (netto) 7,948 7,950 7,868 7,987 7,959 7,866 7,779 7,696 7,645 7,628 UE-15 7,359 7,425 7,354 7,473 7,497 7,394 7,297 7,205 7,142 7,111 nowi członkowie UE 0,589 0,525 0,514 0,514 0,462 0,472 0,482 0,491 0,503 0,517 spożycie 8,228 8,158 8,123 8,237 8,251 8,202 8,161 8,142 8,152 8,163 import (mięso) 0,439 0,508 0,535 0,560 0,566 0,577 0,588 0,600 0,614 0,628 eksport (mięso) 0,392 0,333 0,280 0,310 0,273 0,241 0,206 0,154 0,107 0,093 zapasy interwencyjne 0,034 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 spożycie w kg/osobę 18,0 17,8 17,7 17,9 17,9 17,7 17,6 17,5 17,5 17,5 UE-15 20,1 20,1 20,0 20,2 20,2 20,0 19,9 19,8 19,8 19,7 nowi członkowie UE 7,2 6,2 5,6 5,6 5,6 5,6 5,6 5,6 5,6 5,6 Źródło: Komisja Europejska FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 4
Oddzielenie dopłat od produkcji powinno przynieść korzyści unijnemu rolnictwu W opublikowanych w lutym br. raporcie dotyczącym rynków rolnych w UE do 2012 roku, eksperci Komisji Europejskiej analizują wpływ trzech alternatywnych scenariuszy oddzielenia dopłat od produkcji na przebieg produkcji roślin uprawnych i hodowli zwierząt w badanym okresie. Opcje te wynikają z reformy WPR przyjętej w 2003 roku.! 90% dopłat nie związanych z produkcją do 2012 roku Komisja zakłada, że do 2012 roku około 90% całkowitych dopłat bezpośrednich w UE będzie przyznawanych farmerom w formie wsparcia niezależnego od produkcji. W poszczególnych sektorach, tj. mleka, roślin uprawnych, wołowiny i baraniny, udział ten będzie kształtował się na poziomie odpowiednio 100%, 93%, 78% i 73%. Realizacja reformy WPR z 2003 roku w poszczególnych państwach UE, zgodnie z wybranymi przez nie założeniami, tj. z pewnym udziałem dominacji subsydiów niezależnych od produkcji nad tymi, które są od niej zależne, spowoduje znaczny wzrost regionalnej konkurencyjności. Wpłynie to korzystnie na orientację rynkową i wzrost dochodów rolnych w porównaniu z polityką subsydiów w pełni zależnych od produkcji, która realizowana była przed reformą. Dodatkowe korzyści przyniosłoby również całkowite zniesienie subsydiów zależnych od produkcji. Komisja szacuje, że całkowite uniezależnienie dopłat od produkcji zwiększyłoby ogólny dochód rolny UE-25 o 0,8%, wpływając na obniżenie produkcji i złagodzenie skutków polityki, która zaburza sytuację rynkową.! Trzy alternatywne scenariusze Komisja analizowała trzy alternatywne scenariusze, z których najbardziej prawdopodobny wydaje się scenariusz wdrożenia zreformowanej WPR zgodnie z założeniami realizacyjnymi, przekazanymi Komisji przez poszczególne państwa członkowskie. W tym scenariuszu tylko Francja i Hiszpania utrzymują 25% wsparcie roślin uprawnych, jako wsparcie zależne od produkcji, podczas gdy Irlandia, Wielka Brytania, Niemcy, Luksemburg, Włochy i Grecja w pełni uniezależniają od produkcji dopłaty bezpośrednie w sektorze bydła i owiec. We wszystkich trzech scenariuszach przyjęto, że nowe państwa członkowskie realizują politykę w pełni oddzielonego wsparcia, w połączeniu z dodatkowym wsparciem z budżetów krajowych, dopiero w 2012 roku. Drugi rozważany scenariusz to ostateczny cel rozwoju unijnej polityki rolnej, tj. pełne uniezależnienie wszystkich subsydiów od produkcji. Zakłada on, że UE-15 uniezależni swoje subsydia bezpośrednie do 2012 roku w maksymalny sposób, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem. W przypadku nowych państwa UE, program w pełni oddzielonych od produkcji, zregionalizowanych dopłat, będzie dalej wdrażany. Trzeci scenariusz zakłada mało prawdopodobną sytuację, w której subsydia są uzależnione od produkcji w maksymalnym stopniu, dozwolonym reformą z 2003 roku. W ramach takiej polityki Włochy, Grecja, Portugalia i Austria realizują program dla subsydiów dla pszenicy durum w 40% uzależnionych od produkcji, podczas gdy inne państwa w 25% uzależniają od produkcji dopłaty za rośliny uprawne. W sektorze wołowiny Dania, Niemcy, Włochy, Szwecja i Finlandia wypłacają 75% uzależnionej od produkcji specjalnej premii za hodowlę bydła płci męskiej. Holandia i nowe państwa członkowskie wypłacają w pełni uzależnione od produkcji premie za ubój dorosłego bydła i cieląt, podczas gdy inne kraje wypłacają 100% uzależnionej od produkcji premii za krowy mamki i maksymalną kwotę ubojową. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 5
! Ograniczony wpływ na sektor zbóż Analiza Komisji wykazuje, że uniezależnienie w pełni dopłat od produkcji nie prowadzi do wielkich zmian całkowitego areału roślin oleistych i zbóż w UE-25 lub areału odłogowego i ugorów, ponieważ bezpośrednie dopłaty za rośliny uprawne już zostały w dużej mierze oddzielone od produkcji. Francja i Hiszpania stanowią wyjątek i wypłacają swoim farmerom 25% uzależnionej od produkcji dopłaty do roślin uprawnych. W konsekwencji w ramach pełnego oddzielenia dopłat od produkcji, całkowity areał zbóż mógłby się zmniejszyć w niektórych regionach Francji i Hiszpanii, w szczególności do sytuacji bez zmian. Areał uprawy zbóż może zmniejszyć się w rezultacie pełnego oddzielenia dopłat bezpośrednich od produkcji w Irlandii, Wielkiej Brytanii i Włoszech, tj. w krajach, w których pastwiska i areał upraw roślin paszowych rozszerzy się z powodu wyższej rentowności produkcji wołowiny. W krajach Beneluksu, Portugalii, Austrii i Skandynawii całkowity areał uprawy zbóż może zwiększyć się, dzięki wysokim cenom zbóż i zastąpieniu upraw roślin paszowych uprawami zbóż konsumpcyjnych. W sektorze zwierząt, wprowadzenie subsydiów niezależnych od produkcji może doprowadzić do zmniejszenia o 1,8% (tj. do 86,5 mln sztuk) unijnego pogłowia bydła (bez uwzględnienia potencjalnego porozumienia WTO. Całkowite pogłowie zmniejszy się w krajach, wypłacających farmerom obecne dopłaty uzależnione od produkcji, tj. we Francji, Hiszpanii, Portugalii, Austrii, Beneluksie i Skandynawii. W Niemczech, gdzie dopłaty są w pełni niezależne od produkcji, pogłowie bydła także się zmniejszy, choć tylko o 0,9%. Trend ten nie odwróci się nawet przy spodziewanym 4,6% wzroście pogłowia krów mamek w tyk kraju.! Korzyści przy wcześniejszym wprowadzeniu reform W Irlandii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i nowych państwach UE, gdzie dopłaty do hodowli bydła stały się w pełni niezależne od produkcji, pełna niezależność dopłat, wprowadzona w całej UE-25 doprowadzi do stabilizacji lub nawet lekkiego zwiększenia pogłowia w wyniku wzrostu cen. W każdym z trzech scenariuszy poziom odłogowania wzrasta, a areał zbóż oleistych zmniejsza się w regionach o niewielkiej ilości upraw zbóż, podczas gdy areał upraw i produkcja zwiększają się w regionach nastawionych na te uprawy, posiadających najkorzystniejszy klimat i warunki techniczne upraw. W specjalistycznych obszarach upraw wzrost rentowności zachęci do produkcji większej ilości roślin oleistych kosztem zbóż. Podobnie może zwiększyć się produkcja zbóż paszowych kosztem pszenicy, areał łąk może zwiększyć się kosztem ziemi uprawnej w zachodnich obszarach UE, nastawionych na produkcję wołowiny i mleka. Na tych obszarach wzrośnie pogłowie bydła wypasanego na łąkach kosztem obszarów mniej nadających się do tego typu gospodarki.! Regionalna koncentracja W 2012 roku największa w U-25 produkcja zbóż będzie rozwijać się w północnej Francji, wschodniej Anglii, północno-zachodnich Niemczech, zachodniej Polsce i na Węgrzech. W tych regionach zdaniem Komisji, udział zbóż w rotacji roślin uprawnych przekroczy 50%, a poziom zbiorów sięgnie nawet 10 t/ha. Najbardziej efektywni producenci staną się jeszcze bardziej efektywniejsi bez względu na realizowaną politykę subsydiów. Całkowite pogłowie bydła UE-25 ma się zmniejszyć bez względu na metodę wypłaty subsydiów, z powodu wpływu kwot produkcji mleka na pogłowie krów w krajach, w których wydajność produkcji mleka, przypadająca na jedną krowę, nadal rośnie, ale także z powodu spadku produkcji wołowiny w państwach, w których dopłaty do tej działalności będą w pełni niezależne od produkcji. Do 2012 roku przewiduje się, że na skutek wdrażania oczekiwanej polityki hodowla bydła UE-25 skoncentruje się w tradycyjnych regionach produkujących mleko w zachodniej Europie i w południowo-wschodnich Niemczech oraz północnych FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 6
Włoszech. Największe pogłowie krów mamek przewiduje się w Irlandii, środkowej Francji i hiszpańskich regionach Castilla y Leon i Extremadura. Unia Europejska zwiększy prawdopodobnie produkcję roślin oleistych bez względu na realizowaną politykę subsydiów, głownie z powodu zwiększenia wydajności produkcji i korzystnych rynków światowych w połączeniu z wzrostem wewnętrznego popytu na energię odnawialną. Całkowity areał roślin oleistych w UE-25 w 2012 roku ma sięgnąć 7,3 mln ha, z czego na rzepak przypadnie 4,8 mln ha. Areał produkcji rzepaku ma wzrosnąć w państwach bałtyckich i zachodniej Polsce oraz na całym północnym obszarze UE-15, z wyjątkiem Irlandii i Skandynawii. Wnioski płynące z analizy wskazują, że za wyjątkiem mleka, pełna realizacja programu reformy WPR z 2003 roku (tj. dopłaty w pełni niezależne od produkcji) przyniosłaby efekt w postaci eliminacji subsydiów i znaczącego ograniczenia protekcji na granicach Wspólnoty. Budżet rolny UE na 2006 roku w sektorze wołowiny i cielęciny W dniu 15 marca br. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE ostateczną wersję budżetu ogólnego Unii Europejskiej przyjętą przez Parlament Europejski na rok budżetowy 2006. Budżet na 2006 rok zawiera znaczące zmiany w stosunku do 2005 roku, związane z reformą Wspólnej Polityki Rolnej oraz przyjęciem 10 nowych państw do Wspólnoty. Wydatki na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich stanowią 47% budżetu ogólnego i wynoszą 55,449 mld Euro, co oznacza 4,4% wzrost w stosunku do 2005 roku. Wydatki nowego budżetu UE na 2006 rok przeznaczone na sektor wołowiny i cielęciny (interwencja na rynku) są o 33% mniejsze niż w 2005 roku i wynoszą 388 mln Euro. Ze względu na wprowadzenie przez Niemcy, Włochy, Irlandię i Wielką Brytanii dopłat nie powiązanych z produkcją, wydatki budżetu na 2006 rok kierowane na premie wołowe obniżyły się o blisko 56% w stosunku do 2005 roku. Tym niemniej środki na pomoc bezpośrednią ogółem w 2006 roku wyniosą 34,817 mld Euro, co będzie stanowić 63% całego budżetu rolnego Unii Europejskiej. Budżet rolny na 2006 rok w sektorze wołowiny i cielęciny, w mln euro pozycja treść 2005 2006 wołowina i cielęcina 050213 interwencja na rynku 574,0 388,0 05021301 refundacje na wołowinę i cielecinę 233,0 155,0 05021302 interwencyjne składowanie wołowny -- -- i cięciny 05021303 wyjątkowe środki wsparcia 252,0 188,0 05021304 refundacje na żywe zwierzęta 77,0 45,0 inne środki w odniesieniu do wołowiny 12,0 -- i cielęciny pomoc bezpośrednia 7 313,8 3 228,7 05030206 premie za krowy mamki 1 993,9 1 253,0 05030207 premie dodatkowe za krowy mamki 98,0 61,7 05030208 specjalna premia na wołowinę 1 972,9 684,0 05030209 premia za ubój bydła - cielęta 161,0 129,0 05030210 premia za ubój bydła - okazy dorosłe 1 603,0 508,0 05030211 premia ekstensyfikacyjna za wołowinę 1 001,0 441,0 05030212 dodatkowe płatności dla producentów 484,0 152,0 wołowiny Na podst.: Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 7
System wspierania produkcji w sektorze wołowiny w krajach UE Wsparcie producentów bydła oraz owiec powiązane z wielkością posiadanego przez farmera stada zwierząt, zostało zastąpione w 2005 roku w krajach dawnej Piętnastki przez tzw. płatność indywidualną (SPS single payment scheme). W starych krajach Wspólnoty płatność za 2005 rok została wyliczona dla każdego gospodarstwa lub regionu na podstawie wypłat otrzymywanych w okresie referencyjnym 2000-2002. System dopłat SPS wymaga powiązania dopłat bezpośrednich ze spełnieniem wymogów rolno-środowiskowych i dobrostanu zwierząt, tzw. wymagań cross compliance. Płatność indywidualną (SPS) wprowadziło w 2005 roku 10 krajach dawnej Piętnastki: Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Portugalia, Szwecja i Wielka Brytania. Pozostałych pięć krajów starej Unii : Finlandia, Francja, Grecja, Holandia i Hiszpania, wprowadzą nowy system dopłat w 2006 roku. Niemcy, Wielka Brytania, Irlandia i Włochy wprowadziły w 2005 roku całkowite oddzielenie dopłat od produkcji we wszystkich sektorach rolnych. W 2007 roku spośród nowych krajów członkowskich system dopłat SPS przyjmą Malta i Słowenia. W pozostałych nowo przyjętych państwach Wspólnoty, w tym także w Polsce, nadal będzie obowiązywał system jednolitych dopłat hektarowych (Single Area Payment Scheme SAPS) dla rolników. Kraje te wdrożą nowy system dopłat najpóźniej do 2009 roku.! Dopłaty do produkcji w Polsce i innych krajach UE za 2005 rok Wypłacanie dopłat bezpośrednich polskim rolnikom za 2005 rok rozpoczęło się 1 grudnia ubiegłego roku. Powierzchnię referencyjną, na którą przysługiwały dopłaty, zmniejszono o 500 tys. ha, co przy tej samej puli środków na 2005 rok na dopłaty do gruntów oznaczało wzrost wypłat. Pula ta na 2005 rok wynosiła 823 mln Euro. W 2005 roku obowiązywały następujące stawki płatności bezpośrednich do gruntów rolnych, jednolita płatność hektarowa (przeznaczona dla wszystkich rolników) - 225,00 zł/ha (wzrost w stosunku do roku 2004 o 14,47 zł) oraz płatność uzupełniająca do upraw, np. zbożowych - 282,35 zł/ha (zmniejszona w stosunku do roku 2004 o 10,43 zł). Łącznie producenci np. upraw zbożowych i innych roślin, na które przysługiwały dopłaty, otrzymali do hektara po 507 zł dopłaty, podczas gdy w 2004 roku dopłaty wynosiły ok. 503 zł/ha. Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym polscy rolnicy za 2005 rok otrzymali 60% wysokości dopłat unijnych, z czego 30% pochodziło ze środków unijnych, a 30% z budżetu krajowego. Wypłaty dopłat za 2005 rok we wszystkich krajach Unii są realizowane od 1 grudnia 2005 roku do 30 czerwca 2006 roku. W minionym roku do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) wpłynęła większa liczba wniosków o dopłaty bezpośrednie w stosunku do 2004 roku, o prawie 100 tys. Ogółem rolnicy złożyli 1,485 tys. wniosków o dopłaty bezpośrednie. W 2005 roku nie zostały przeprowadzone wszystkie przewidziane przepisami kontrole na miejscu z winy wykonawcy zewnętrznego. W tym roku Agencja planowała wykonanie ponad 96 tys. takich inspekcji, co obejmuje ok. 6,4 % wszystkich gospodarstw. Agencja przyjmowała wnioski o dopłaty za 2006 rok od 15 marca do 15 maja bieżącego roku. Stawki jednolitych płatności hektarowych w 2005 roku w innych nowych krajach UE wynosiły: 86,21 Euro na Węgrzech (70,2 Euro w 2004 roku), 71,86 Euro w Czechach (57,3 Euro w 2004 roku), 54,13 Euro na Słowacji (43,8 Euro w 2004 roku), 34,89 Euro w Estonii (26,8 euro w 2004 roku), 26,44 Euro na Łotwie (20,7 Euro w 2004 roku), 45,59 Euro na Litwie (35,9 Euro w 2004 roku) oraz 101,96 Euro na Cyprze (80,8 euro w 2004 roku). FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 8
Refundacje eksportowe do wołowiny i żywca wołowego W ubiegłym roku kraje Unii Europejskiej dwukrotnie obniżyły poziom refundacji do eksportu żywca i mięsa wołowego, tj. w czerwcu i grudniu. W czerwcu 2005 roku stawki refundacji zmniejszono po raz pierwszy od marca 2001 roku, i to od razu o średnio 20%. W lipcu 2006 kraje Wspólnoty zdecydowały się na zawieszenie refundacji eksportowych do wołowiny wysyłanej do Islandii, Norwegii, Wysp Owczych, Grenlandii, wyspy Helgoland, Gibraltaru, Andory, Watykanu oraz do Ceuta i Melilla. We wrześniu 160 140 120 100 80 60 Zmiany refundacji w eksporcie do Rosji tusz i ćwierci zadniach wołowych płci męskiej mar-00 euro/100 kg mar-01 tusze ćwierci zadnie 2005 roku Unia Europejska zniosła część dopłat, m.in. do eksportu świeżych lub chłodzonych tusz i ćwierci wołowych ze zwierząt płci żeńskiej, niektórych kategorii mięsa mrożonego oraz podrobów, a także zawiesiła dopłaty do eksportu wołowiny kierowanej do Szwajcarii. W grudniu 2005 roku Unia obniżyła po raz drugi stawki dopłat do eksportu żywca i mięsa wołowego, tym razem obniżka wyniosła średnio 10%. Pod koniec grudnia 2005 roku kraje Wspólnoty zniosły, dość nieoczekiwanie, refundacje eksportowe do bydła rzeźnego płci męskiej, w wadze ponad 300 kg (kod CN 0102 90 71 9000), które obowiązywały w handlu z Libanem i Egiptem. W 2006 roku kraje Wspólnoty kontynuowały proces obniżania refundacji do eksportu mięsa i żywca wołowego. W dniu 9 marca 2006 roku ukazało się rozporządzenie Komisji (WE) nr 403/2006 informujące o zmniejszeniu średnio o 10% poziomu dopłat obowiązujących od grudnia 2005 roku. Jak informowała Komisja Europejska obniżenie poziomu refundacji eksportowych do żywca i mięsa wołowego było wynikiem rosnących cen oraz popytu na mięso wołowe w krajach UE. W pierwszych trzech miesiącach 2006 roku ceny reprezentatywne wołowiny w krajach Wspólnoty wzrosły średnio o 6%. Na przyspieszenie dynamiki wzrostu cen wołowiny wpłynęła bezpośrednio ptasia grypa, która znacząco obniżyła popyt na mięso drobiowe w krajach Unii Europejskiej. Konsumenci z krajów Unii zmniejszyli spożycie mięsa drobiowego przestawiając się na inne gatunki mięsa, m.in. na wołowinę. Zmiany dotyczące wysokości refundacji do żywca i mięsa wołowego podejmowane są przez Komitet Zarządzający ds. Wołowiny, który zbiera się z różną częstotliwością w ciągu roku (raz bądź dwa razy w miesiącu), co wynika z ilości oraz zakresu zagadnień koniecznych do omówienia. Wysokość refundacji zróżnicowana jest ze względu na kierunek eksportu i asortyment towarowy. Wszystkie zmiany publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wydawanym po posiedzeniu Komitetu Zarządzającego. Poniżej podajemy obowiązujące od 9 marca 2006 roku stawki refundacji eksportowych do żywca i mięsa wołowego. mar-02 mar-03 mar-04 mar-05 mar-06 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 9
Dopłaty eksportowe krajów Unii Europejskiej do wołowiny i żywca wołowego* w euro/100 kg mięso świeże lub chłodzone kod CN kraje przeznaczenia** kraje przeznaczenia*** tusze ze zw. pł. męskiej 0201 10 00 9130 62,80 37,00 ćwiartki przednie ze zw. pł. 0201 20 30 9110 47,10 27,70 męskiej ćwiartki zadnie ze zw. pł. 0201 20 50 9110 78,50 46,20 męskiej mięso drobne, świeże, o zaw. 0201 30 00 9060 29,10 9,70 powyżej 78% mięsa mięso drobne, mrożone, o zaw. 0202 30 90 9200 29,10 9,70 powyżej 78% mięsa bydło hodowlane czystej rasy jałówki, od 250 kg do 30 miesięcy 0102 10 10 9140 33,3 euro do wszytkich krajów z wyjątkiem Bułgarii krowy, od 250 kg do 30 miesięcy 0102 10 30 9140 i Rumunii *) poziom subsydiów obowiązujący od 9 marca 2006 roku, wg rozporządzenia Komisji (WE) nr 403/2006 **) Turcja, Ukraina, Białoruś, Mołdowa, Rosja, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Turkmenia, Uzbekistan, Tadżykistan, Kirgizja, Maroko, Algieria, Tunezja, Libia, Liban, Syria, Irak, Iran, Izrael, Zachodni Brzeg Jordanu/Strefa Gazy, Jordania, Arabia Saudyjska, Kuwejt, Bahrajn, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Oman, Jemen, Pakistan, Sri Lanka, Myanmar (Birma), Tajlandia, Wietnam, Indonezja, Filipiny, Chiny, Korea Północna, Hongkong, Sudan, Mauretania, Mali, Burkina Faso, Niger, Czad, Republika Zielonego Przylądka, Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Togo, Benin, Nigeria, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikaowa, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Gabon, Kongo, Kongo (Republika Demokratyczna), Ruanda, Burundi, Wyspa Świętej Heleny z przyległościami, Angola, Etiopia, Erytrea, Dżibuti, Somalia, Uganda, Tanzania, Seszele z przyległościami, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, Mozambik, Mauritius, Komory, Majotta, Zambia, Malawi, Republika Południowej Afryki, Lesotho i Egipt. ***) Albania, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Czarnogóra, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii. Unia Europejska mechanizmy wewnętrznego wsparcia rynku wołowiny Kraje Unii Europejskiej stosują dwa podstawowe instrumenty wsparcia wewnętrznego rynku wołowiny, tj.: interwencja na rynku publicznym oraz dopłaty do prywatnego magazynowania.! Interwencja na rynku publicznym w ramach tzw. siatki bezpieczeństwa jest uruchamiana, jeżeli w danym państwie członkowskim w okresie dwóch tygodni średnia cena rynkowa młodego bydła lub wolców spadnie poniżej 1560 euro za tonę. W I kwartale 2006 roku kraje Wspólnoty nie stosowały tego instrumentu wsparcia rynku wołowiny. Ostatnie, niewielkie ilości zgromadzonego mięsa wołowego pochodzące z interwencji na rynku publicznym, znajdujące się w magazynach, kraje byłej Piętnastki opróżniły jeszcze w 2004 roku.! Dopłaty do prywatnego magazynowania są stosowane jeżeli średnia cena tusz dorosłego bydła w UE spadnie poniżej 103% ceny bazowej i istnieje prawdopodobieństwo, że pozostanie poniżej tego poziomu. Cenę bazową tusz dorosłego bydła klasy R3 ustalono na poziomie 2224 euro za tonę. Dopłaty do przechowalnictwa dotyczą świeżego bądź chłodzonego mięsa dorosłego bydła w postaci tusz, półtusz, skompensowanych ćwiartek, ćwiartek przednich i zadnich. W I kwartale 2006 roku kraje UE nie stosowały dopłat do prywatnego magazynowania. W 2005 roku średnia cena tusz dorosłego bydła klasy R3 w krajach UE kształtowała się na poziomie około 293,1 Euro za 100 kg (w 2004 roku wynosiła 275,0 Euro/100 kg) i była prawie o 32% wyższa od ceny bazowej. W I kwartale 2006 roku wzrosła ona do 320,40 Euro FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 10
za 100 kg, podczas gdy w analogicznym okresie 2005 roku wynosiła 292,73 Euro za 100 kg. W okresie styczeń-marzec 2006 roku średnia cena tusz dorosłego bydła R3 w krajach UE przewyższała poziom ceny bazowej średnio o 44,1%. W I kwartale 2006 roku średnia cena tusz dorosłego bydła R3 w Polsce kształtowała się na poziomie 240,30 Euro za 100 kg (w I kwartale 2005 roku wynosiła 217,52 Euro za 100 kg) i była o ponad 8% wyższa od ceny bazowej. Zmiany średnich cen dorosłego bydła R3 w UE w 2005 roku euro/100 kg oraz w I kwartale 2006 roku 330 320 310 300 290 280 270 260 cena dorosłego bydła R3 % ceny bazowej % 150 145 140 135 130 125 250 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 3 6 9 12 120 euro/100 kg 240 230 220 210 Zmiany cen dorosłego bydła R3 w Polsce w 2005 roku oraz w I kwartale 2006 roku cena dorosłego bydła R3 % ceny bazowej % 115 110 105 100 95 90 85 80 200 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 3 6 9 12 75 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 11
Kraje Unii Europejskiej polityka handlowa Rośnie kontyngent taryfowy na eksport do UE wysokiej jakości wołowiny z Australii Rozporządzenie Komisji (WE) nr 408/2006 zmieniło rozporządzenie Komisji (WE) nr 936/97 otwierające i ustalające zarządzanie kontyngentami taryfowymi wysokiej jakości świeżą, chłodzoną i mrożoną wołowinę oraz mrożonym mięsem bawolim. Zgodnie z tym rozporządzeniem kontyngent taryfowy przydzielony Australii został zwiększony o 150 ton i wynosi obecnie 7150 ton. Cały kontyngent taryfowy na eksport do UE wysokiej jakości wołowiny (tzw. kwota hiltońska) wynosi 60250 ton i jest rozdysponowany w następujący sposób: 28000 ton dla Argentyny, 11500 tys. ton dla USA i Kanady, 6300 tys. ton dla Urugwaju, 7150 ton dla Australii, 5000 ton dla Brazylii, 1000 ton dla Paragwaju i 1300 ton dla Nowej Zelandii. Wzrost kontyngentu jest konsekwencją przystąpienia do UE 10 nowych krajów, w maju 2004 roku. Unia powiększyła również przydzielone Australii kontyngenty taryfowe dotyczące mięsa owczego o 136 ton oraz mrożonego mięsa wołowego do przetworzenia o 4003 tony Unia Europejska wstrzymała import wołowiny z Argentyny W dniu 15 lutego br. Unia Europejska wprowadziła zakaz importu wołowiny z ośmiu argentyńskich regionów w związku z wybuchem epidemii pryszczycy w tym kraju. Zakaz dotyczył mięsa wołowego pochodzącego od zwierząt ubitych po 4 lutego br. w ośmiu argentyńskich departamentach w prowincji Corientes. W dniu 13 marca br. rząd argentyński wprowadził półroczne embargo na eksport większości eksportowanego dotąd mięsa wołowego. Zakazem nie zostało objęte wysokiej jakości mięso wołowe eksportowane w ramach tzw. kwoty hiltońskiej do krajów UE lub też mięso eksportowane w ramach zawartych umów dwustronnych. W marcu 2006 roku Argentyńczycy wyeksportowali łącznie 49,5 tys. ton wołowiny, w tym 2,8 tys. ton wysokiej jakości elementów wołowych w ramach kwoty hiltońskiej. Eksport mięsa wołowego do UE w latach 2003-2005, w tys. ton kraj 2003 2004 2005 04/05 udział w rynku w 2005r. [%] [%] Brazylia 141,4 170,0 177,7 +4,5 60,4 Argentyna 51,9 62,4 67,4 +7,9 22,9 Urugwaj 17,2 15,2 19,1 +25,7 6,5 Namibia 9,6 8,9 9,7 +8,2 3,3 Botswana 8,7 9,1 7,7-15,4 2,6 Australia 5,5 7,0 6,5-8,4 2,2 Nowa Zelandia 2,2 1,5 1,3-9,9 0,5 Chile 0,3 0,3 1,3 +336,8 0,4 Kanada 0,6 0,8 0,9 +19,0 0,3 świat 240,6 277,6 294,3 +6,3 100,0 Wyspa Man z przywilejami tylko do 2011 roku Zgodnie z decyzją Rady UE z dnia 20 lutego 2006 roku (2006/138/WE) wyspa Man straci specjalny system pozwoleń na przywóz mięsa baraniego i wołowego z państw trzecich oraz z Państw Członkowskich Wspólnoty. Komisja Europejska zgodziła się na przedłużenie działania obecnego systemu do 31 grudnia 2010 roku. Po tej dacie wyspa Man wprowadzi przepisy wynikające z istnienia wspólnotowego rynku, które nie zezwalają pojedynczym krajom członkowskim stosować restrykcji handlowych wobec innych członków UE, chyba że wynikają one z przesłanek bezpieczeństwa zdrowia. W czasie stosowania systemu pozwoleń FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 12
przywozowych zachowane zostały sektory owiec i bydła na wyspie. Jednak zgodnie ze sprawozdaniem Komisji dla Rady problemy strukturalne w sektorze mogą być przeszkodą dla długofalowego zrównoważenia rozwoju produkcji zwierząt na wyspie. W związku z tym funkcjonowanie obecnego systemu zostało przedłużone po raz ostatni w celu umożliwienia restrukturyzacji przemysłu mięsa baraniego i wołowiny. Zgodnie z układem stowarzyszeniowym Wielkiej Brytanii z UE z 1973 roku, Brytyjczycy otrzymali prawo ochrony wewnętrznego rynku na wyspie Man. Prawo to było od tego czasu już 8 razy odnawiane. Kraje Unii Europejskiej polityka na poziomie kraju Brytyjska wołowina powraca na unijne stoły W dniu 8 marca br. unijny Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt (SCOFCAH) opowiedział się za zniesieniem zakazu eksportu mięsa, żywca i produktów z wołowiny z Wielkiej Brytanii. W kwietniu br. Brytyjskie Ministerstwo Środowiska, Żywności i Obszarów Wiejskich (DEFRA) potwierdziło, że w dniu 3 maja br. wznowi eksport żywca i mięsa wołowego do krajów UE. 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 Ewolucja wykrytych przypadków BSE u bydła w Wielkiej Brytanii i innych krajach 2005 2004 2002 2000 1998 1996 1994 1992 1990 1988 W. Brytania inne kraje UE kraje poza UE Wznowienie eksportu zaplanowano zaraz po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 29 kwietnia br. informacji o warunkach eksportu. Eksport będzie dotyczyć tylko bydła urodzonego po 1 sierpnia 1996 roku. Wołowina pochodząca od zwierząt urodzonych przed 1 sierpnia 1996 roku oraz ubitych przed czerwcem 2005 roku nie będzie mogła być eksportowana. Powrót brytyjskiej wołowiny na unijny rynek oznacza zmianę dominującej pozycji wielkich sieci detalicznej sprzedaży, dyktujących ceny wołowiny na Wyspach. Według Brytyjskiego Stowarzyszenia Producentów Wołowiny, supermarkety dominujące od marca 1996 roku w strukturze cenowej na rynku brytyjskim, będą musiały w końcu zmierzyć się z konkurencją handlowców sprzedających po wyższych cenach wołowinę na rynku Wspólnoty. W rezultacie ceny bydła rzeźnego w Wielkiej Brytanii powinny wzrosnąć, i to zarówno bydła wysokiej jakości, jak i krów rzeźnych. Zmieni się również pozycja różnego rodzaju sieci sprzedaży, które nie będą mogły już trzymać w kleszczach cen bydła, jak to było dotychczas. Unia Europejska nałożyła embargo na angielski żywiec i mięso wołowe w 1996 roku, tj. w szczytowym okresie występowania tzw. choroby szalonych krów (BSE) u bydła na Wyspach Brytyjskich. W 1992 roku Brytyjczycy odnotowali 37280 przypadków zachorowań bydła na BSE, podczas gdy w ciągu 10 miesięcy 2005 roku było ich tylko 161. W 1995 roku, tj. przed wprowadzeniem unijnego zakazu na eksport brytyjskiej wołowiny, Wielka Brytania wyeksportowała 274 tys. ton tego gatunku mięsa o wartości (z tego okresu) 904,5 mln USD. Głównym odbiorcą brytyjskiej wołowiny była Francja. Od tego czasu UE zezwalała Brytyjczykom na eksport wołowiny pochodzącej od zwierząt w wieku od 6 do 30 miesięcy życia, w ramach tzw. programu DBE, ale w praktyce ze względu na restrykcyjne obwarowanie warunków eksportu, handel ten prawie w ogóle nie był realizowany. 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 13
Mniej zachorowań bydła na BSE w krajach UE w 2005 roku Według danych Komisji Europejskiej w 2005 roku liczba wykrytych przypadków BSE u bydła w krajach Wspólnoty zmniejszyła się o około 40% do 515. Najwięcej zachorowań na tą chorobę stwierdzono w Wielkiej Brytanii (225), ale było ich i tak o 34% mniej niż w 2004 roku oraz o 81% mniej niż w 2001 roku. Na drugim i trzecim miejscu pod względem ilości wykrytych przypadków BSE u bydła znajdowały się Hiszpania (75 przypadków) oraz Irlandia (69 przypadków). Finlandia, Szwecja i Grecja nie odnotowały w 2005 roku żadnego przypadku zachorowań bydła na tzw. chorobę szalonych krów (BSE). Trzeba przypomnieć, że w marcu br. Szwecja potwierdziła wykrycie pierwszego, jak dotąd przypadku tej choroby u bydła. W 2005 roku po jednym przypadku BSE stwierdziły, Austria, Dania, Luksemburg, Słowacja oraz Słowenia. Niemcy testy bydła w wieku powyżej 30 miesięcy życia Niemcy zdecydowały się na podniesienie wieku zwierząt z 24 do 30 miesięcy, od których mięso podlegać będzie obowiązkowym testom na BSE. Zmiana ta oznacza równocześnie, że Niemcy mogą teraz liczyć na dofinansowanie testów z funduszy unijnych. Poprzednio testami objęte było mięso pochodzące od zwierząt w wieku 24-30 miesięcy życia, co wykraczało poza przepisy unijne, a koszty testów pokrywała w 100% strona niemiecka. Niemcy podkreślają, że w ostatnich latach średnia wieku zwierząt zainfekowanych BSE wzrosła do ponad 110 miesięcy, a liczba potwierdzonych przypadków tej choroby u bydła gwałtownie spadła. Irlandczycy nie będą ubijać już dłużej całych stad bydła Irlandzkie Ministerstwo Rolnictwa i Żywności (DAF) poinformowało w dniu 5 kwietnia 2006 roku o wstrzymaniu polityki uboju całych stad bydła, w których wykryto przypadki tzw. choroby szalonych krów (BSE). Irlandczycy podobnie, jak inne kraje UE będą stosować częściowy ubój stad bydła. Zmiana polityki uboju jest wynikiem malejącej liczby wykrywanych przypadków BSE u bydła oraz zniesieniem zakazu eksportu wołowiny z Wielkiej Brytanii. Jak stwierdził przewodniczący irlandzkiego związku farmerów Padraig Walshe, decyzja ta jest kolejnym ważnym krokiem dążącym do zakończenia problemu związanego z chorobą szalonych krów (BSE) u bydła. W ostatnich 16 latach polityka ubijania całych stad bydła wpływała bardzo negatywnie na kondycję finansową wielu irlandzkich farm rodzinnych, jak również przysłużyła się do strat materiału genetycznego najlepszych stad bydła w Irlandii. Częściowy ubój bydła będzie polegał na usuwaniu zwierząt chorych na BSE, kohort zwierząt urodzonych i karmionych w podobnym czasie oraz ich potomstwa. Farmerom będą wypłacane rekompensaty na poziomie cen rynkowych. Standardy te są zgodne z obowiązującymi przepisami UE oraz wymaganiami OIE (Światowej Organizacji Chorób Zwierząt), i są stosowane w praktyce przez większość krajów Wspólnoty. Kohorta zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 999/2001 jest to grupa bydła, która urodziła się w tym samym stadzie, co chore na BSE zwierzęta, w ciągu 12 miesięcy przed lub po ich urodzeniu oraz było hodowane razem z chorymi osobnikami w ciągu pierwszego roku swojego życia, a także mogło spożywać tą samą paszę, co chore zwierzęta w ciągu pierwszego roku życia. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 14
BARANINA I MIĘSO KOZIE System wsparcia produkcji w sektorze baraniny Przed wejściem w życie uzgodnień reformy Wspólnej Polityki Rolnej przyjętych 2003 roku w Luksemburgu kraje byłej Piętnastki stosowały dopłaty do produkcji w sektorze baraniny w postaci jednolitej płatności za ciężkie i lekkie jagnięta w wysokości 21,0 euro za sztukę. W przypadku gdy producent sprzedawał mleko owcze lub produkty pochodzące z mleka owczego płatność ta była mniejsza i wynosiła 16,8 euro za sztukę. Producentom działającym na obszarach, gdzie hodowla tych zwierząt stanowi działalność tradycyjną przyznawano dodatkową premię w wysokości 7 euro/sztukę. W 2005 roku kraje starej UE wprowadziły tzw. płatność indywidualną (SPS). Płatność tą przyjęło 10 krajów starej UE: Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Portugalia, Szwecja i Wielka Brytania. Pozostałe pięć krajów dawnej Unii: Finlandia, Francja, Grecja, Holandia i Hiszpania, wprowadziło nowy system dopłat w 2006 roku. Niemcy, Wielka Brytania, Irlandia i Włochy przyjęły całkowite oddzielenie płatności bezpośrednich od produkcji we wszystkich sektorach rolnych. Wspieranie prywatnego magazynowania baraniny Decyzję o wprowadzeniu dopłat do prywatnego magazynowania na unijnym rynku mięsa owczego podejmuje Komisja Europejska, jeśli w danym regionie Wspólnoty nastąpi pogorszenie sytuacji rynkowej. W I kwartale 2006 roku kraje UE nie stosowały instrumentu prywatnego magazynowania w sektorze baraniny. Budżet UE na 2006 roku w odniesieniu do sektora baraniny i mięsa koziego Budżet rolny na 2006 rok w sektorze baraniny i mięsa koziego, w mln euro pozycja treść 2005 2006 mięso baranie i kozie 050214 interwencja na rynku 05021401 interwencje w formie składowania mięsa baraniego i koziego -- -- 05021499 inne środki (mięso baranie i kozie) -1,0 -- pomoc bezpośrednia 05030213 premia za owce i kozy 1 325,5 700,0 05030214 dodatkowa premia za owce i kozy 398,0 217,0 05030215 dodatkowe płatności w sektorze owiec i kóz 72,0 34,3 Na podst.: Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Spadek produkcji owiec w 2006 roku Według serwisu statystycznego Agreste francuskiego ministerstwa rolnictwa w 2006 roku kraje UE wyprodukują około 63,3 mln sztuk owiec, tj. o 2,5% albo 1,6 mln mniej niż w 2005 roku. Największego spadku (-5,9%) produkcji można się spodziewać w Wielkiej Brytanii, która wyprodukuje o 1 mln owiec mniej niż w 2005 roku. Brytyjczycy nadal nie mogą powrócić z produkcją do poziomu sprzed wybuchu epidemii pryszczycy w 2001 roku. Dużego spadku (-4,2% lub 512 tys. sztuk) produkcji można się spodziewać również w Hiszpanii. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 15
Produkcja we Francji obniży się o 3,3% lub 224 tys. sztuk, a w Irlandii spadnie o 4,4% lub 150 tys. sztuk. Niewielki wzrost produkcji nastąpi w Grecji, Niemczech i Portugalii. Pod koniec 2005 roku unijne stado owiec liczyło ogółem 87,8 mln sztuk zwierząt, tj. było o 1,8% mniejsze niż przed rokiem. Spadki pogłowia odnotowano we wszystkich krajach UE, które liczą się w produkcji owczarskiej, w szczególności w Wielkiej Brytanii, gdzie pogłowie tych zwierząt obniżyło się o 763 tys. sztuk lub 3,1%. Duży spadek pogłowia odnotowano również w Irlandii (-6,6% lub 300 tys. sztuk). W Hiszpanii, borykającej się z chorobą niebieskiego języka na południu kraju, pogłowie owiec zmniejszyło się o 222 tys. sztuk lub 1%. Spadki pogłowia zanotowano również we Francji, Niemczech i Grecji, niewielki wzrost natomiast w Portugalii. Spadek pogłowia owiec w krajach UE jest w pierwszym rzędzie rezultatem redukcji liczby owiec maciorek. Pod koniec 2005 roku było ich prawie o 2 mln sztuk lub 2,9% mniej niż w 2004 roku. Liczba owiec mamek zmniejszyła się o 1,6 mln sztuk lub 3,5%. Pod koniec 2005 roku pogłowie innych zwierząt (baranów, jagniąt) w krajach Wspólnoty wzrosło o 475 tys. sztuk lub 2% w porównaniu ze stanem odnotowanym w listopadzie 2004 roku. Wzrost ten dotyczył głównie Grecji i Hiszpanii, które przebudowują stada owiec. Duży spadek zanotowano natomiast w Wielkiej Brytanii. Prognozy Komisji Europejskiej dotyczące unijnego rynku baraniny i mięsa koziego na lata 2005-2012 Komisja Europejska w opublikowanym w lutym br. raporcie prognozuje, że spadkowy trend dotyczący zarówno produkcji mięsa owczego i koziego, jak i jego spożycia przypadającego na jednego mieszkańca Wspólnoty będzie kontynuowany do 2012 roku, na co wpłynie zniesienie dopłat powiązanych z produkcją u największych unijnych producentów baraniny. Produkcja i spożycie mięsa baraniego oraz koziego w nowych krajach UE są bardzo niskie i, jak przewiduje Komisja, nie zwiększą się w prognozowanym okresie. Import mięsa owczego i koziego do krajów Wspólnoty raczej będzie stabilny, utrzymując się na poziomie obecnie obowiązujących kontyngentów taryfowych lub też wzrośnie nieznacznie ze względu na lepszy dostęp krajów trzecich do rynku wspólnotowego. Rynek baraniny i mięsa koziego w krajach UE-25 w latach 2003-2012, w mln ton 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 produkcja (netto) 1,030 1,055 1,038 1,038 1,041 1,040 1,038 1,034 1,030 1,025 UE-15 1,015 1,041 1,024 1,024 1,027 1,026 1,024 1,020 1,016 1,014 nowi członkowie UE-10 0,015 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,011 import (mięso) 0,256 0,247 0,264 0,264 0,263 0,263 0,263 0,264 0,265 0,266 eksport (mięso) 0,003 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 spożycie 1,283 1,298 1,298 1,298 1,299 1,299 1,298 1,294 1,291 1,288 spożycie w kg/osobę 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 UE-15 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,2 nowi członkowie UE-10 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 16
Zmiany cen na wybranych rynkach wołowiny, baraniny i wieprzowiny w krajach UE Wołowina (młode bydło R3), Euro/100kg wp, ceny referencyjne (reprezentatywne) 380 Włochy 360 340 320 300 280 260 240 220 200 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 380 360 340 320 300 280 260 240 220 200 Francja 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 380 Niemcy 360 340 320 300 280 260 240 220 200 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 380 Słowacja 360 340 320 300 280 260 240 220 200 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 380 Czechy 360 340 320 300 280 260 240 220 200 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 380 Polska 360 340 320 300 280 260 240 220 200 2006 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Baranina, Euro/100kg wagi poubojowej, ceny referencyjne (reprezentatywne) 1000 Niemcy 920 840 760 680 600 520 440 360 280 2006 ciężkie jagnięta 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1000 920 840 760 680 600 520 440 360 280 Hiszpania lekkie jagnieta 2006 2005 ciężkie jagnięta I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1000 920 840 760 680 600 520 440 360 280 2006 Włochy lekkie jagnięta 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1000 920 840 760 680 600 520 440 360 280 2005 Cypr 2006 lekkie jagnięta I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1000 Polska 920 840 760 680 600 520 440 360 280 2006 ciężkie jagnięta 2005 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1000 Węgry 920 840 760 680 600 520 440 360 280 2006 2005 lekkie jagnięta I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 17
Wieprzowina (kl. E), Euro/100kg wagi poubojowej, ceny referencyjne (reprezentatywne) 210 Holandia 210 Dania 210 Niemcy 160 2005 160 2005 160 2005 110 2006 110 2006 110 2006 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 210 Czechy 210 Węgry 210 Polska 160 2005 160 2005 160 2005 110 2006 110 2006 110 2006 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 60 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII WIEPRZOWINA Wspólna organizacja rynku wieprzowiny w krajach UE! Refundacje eksportowe do przetworów z wieprzowiny bez zmian W lutym i marcu br. Komisja Europejska oceniała sytuację na rynku wieprzowiny w krajach UE-25, jako dobrą, ze względu na utrzymywanie się dość wysokich cen biorąc pod uwagę panującą wówczas porę roku. W lutym br. średnia cena żywca wieprzowego kl. E w wadze poubojowej (cena referencyjna) kształtowała się na poziomie powyżej 138 EURO/100 kg, będąc zbliżoną do ubiegłorocznej, a przewyższając ceny z podobnego okresu z lat poprzednich. W marcu br. średnie ceny żywca wieprzowego w krajach Wspólnoty dalej wzrosły, utrzymując się na poziomie powyżej 141 Euro/100 kg. W Polsce średnia cena referencyjna żywca wieprzowego obniżyła się w lutym br. do 121 Euro/100 kg, w marcu wzrosła zaś do poziomu niewiele ponad 122 Euro/100 kg. Polska kilkakrotnie informowała Komisję Europejską o trudnej sytuacji na rynku wieprzowiny, prosząc o rozważenie wprowadzenia dodatkowej interwencji na rynku. W odpowiedzi Komisja wyjaśniła, że nie dysponuje narzędziami interwencji dla poszczególnych krajów członkowskich, a ewentualne dodatkowe wsparcie rynku musiałoby objąć całą Unię Europejską. W opinii Komisji sytuacja na wspólnym rynku nie uzasadniała jednak takich działań. Komisja zaapelowała również do krajów członkowskich o zwrócenie uwagi producentom, że nadmierne zwiększanie produkcji w konsekwencji nieuchronnie prowadzi do spadków cen. Od 9 marca 2006 roku obowiązuje nowe rozporządzenie Komisji (WE) 404/2006, regulujące poziom refundacji do eksportu przetworów z wieprzowiny. Wysokość tych refundacji została FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE czerwiec 2006 r. str. 18