Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Wydział Zarządzania Specjalność: Inwestycje Kapitałowe i Strategie Finansowe Przedsiębiorstw Zastosowanie Internetu w małych i średnich przedsiębiorstwach Michał Goc Praca magisterska wykonana pod kierunkiem prof. dr hab. inż. Wojciecha Cellarego Dyplom ukończenie studiów z oceną celującą. Poznań, marzec 2003
Summary An active sector of small and medium sized enterprises SME is a prerequisite of a properly functioning market economy. It creates workplaces for a large part of society and plays an important role in the creation of wealth. This sector encompasses various companies: those producing very simple goods and products as well as technologically advanced ones, which take advantage of the newest scientific achievements. A large part of these businesses in Poland is having a very hard time competing with large companies. The multinationals have lower production costs, more points of sale, can spend more on advertising and operate on thinner profit margins. The Internet can help even the odds. This paper shows the legal, technological, economic and social conditions, which will allow ubiquitous use of new technologies and whose creation should be a priority for the state. So far, there is still much to be done in this area in Poland. The telecommunications market is a virtual monopoly and therefore prices for Internet access are high. Laws passed to regulate electronic signatures are faulty and have been presented for review before the Constitutional Tribunal. Copyright laws have not been adapted to suit the arrival of the Internet. Hacking is treated lightly, with people being persecuted not for breaking in, but only if they viewed information on the computer, which is hard to prove. Access to government agencies through the Internet would reduce the number of paperwork for companies. Unfortunately, it is not available in most cases. The paper also aims to show the forms of doing business on the Internet, which are most appropriate for different types of companies, depending on the type of product they offer, the geographical area which they can serve, the scale of operations, the capital they possess, and how qualified their employees are. Use of the Internet will very soon be not a means for SME to gain an advantage, but to simply keep up.
1. Wstęp Prężnie działający sektor Małych i Średnich Przedsiębiorstw, w skrócie MŚP, jest podstawą dobrze funkcjonującej gospodarki rynkowej. Tworzy on miejsca pracy dla dużej części społeczeństwa oraz napędza koniunkturę. Także w Polsce MŚP wytwarzają znaczną część PKB i zapewniają byt milionom mieszkańców kraju. Są wśród nich najróżniejsze rodzaje przedsiębiorstw, od zajmujących się bardzo prostymi i mało zaawansowanymi technicznie czynnościami, do bardzo innowacyjnych, korzystających z najnowszych osiągnięć nauki i potrzebujących wysoko wykwalifikowanych pracowników. Duża część tych podmiotów ma obecnie problemy z konkurowaniem z wielkimi przedsiębiorstwami. Giganci produkują taniej, mają więcej punktów sprzedaży, mogą mieć większe nakłady na promocję i operować przy mniejszych marżach. Zastosowanie Internetu pozwala MŚP na częściowe wyrównanie szans wobec dużych przedsiębiorstw. Umożliwia firmie łatwe zaprezentowanie się i przedstawienie swojej oferty oraz wszelkich innych informacji, które mogą być przydatne dla klienta. Kupujący może także w łatwy sposób nawiązać kontakt z firmą i wyrazić swoją opinię lub uzyskać odpowiedź na nurtujące go pytanie. Witryna WWW może także pozwalać na dokonanie zakupu, dokonanie rezerwacji lub ustalenie terminu spotkania z pracownikiem firmy. Takie udogodnienia dla klienta oferowane tradycyjnymi metodami wymagałyby większej liczby pracowników i były o wiele kosztowniejsze. Mniej znaczące stają się ograniczenia terytorialne, które zwykle odgrywają dużą rolę w działalności MŚP. Te cechy sprawiają, że dzięki Internetowi MŚP mają dostęp do szerszych rynków i większej liczby klientów. Internet umożliwia MŚP dotarcie niskim kosztem do tysięcy ludzi na całym świecie, zatem małe przedsiębiorstwo, jeśli posiada dobry pomysł i ludzi, którzy mogą go zrealizować, może znakomicie funkcjonować na rynku, a czasami nawet osiągnąć większy sukces niż duża korporacja. Technologie internetowe ułatwiają także współpracę na płaszczyźnie przedsiębiorstwo-przedsiębiorstwo. Elektroniczne platformy wymiany pozwalają dużym przedsiębiorstwom na korzystanie z wielu małych źródeł zaopatrzenia, zamiast kilku wielkich dostawców. Stopień koordynacji potrzebny do takiego postępowania nie jest możliwy do osiągnięcia tradycyjnymi metodami. Dzięki technologiom internetowym nawet najmniejsze podmioty mają szansę stać się dostawcami wielkich firm, jeśli tylko oferują produkty odpowiedniej jakości po odpowiedniej cenie. Możliwe jest również szybkie i sprawne zawieranie transakcji z licznymi kontrahentami na dużym obszarze geograficznym. Używanie Internetu jest konieczne dla przetrwania mniejszych podmiotów gospodarczych. Być może jeszcze nie teraz, lecz za kilka lat istnienie na rynku bez wykorzystywania tych technologii będzie prawie niemożliwe. Dlatego MŚP powinny już teraz nauczyć się jak stosować Internet oraz wykorzystywać jego możliwości w swojej działalności biznesowej. Nie jest ani celowe, ani racjonalne czekanie, aż każdy podmiot będzie z niego korzystał, gdyż wówczas obecność w Internecie nie będzie stanowić przewagi konkurencyjnej. Należy zaznaczyć, że przedsiębiorstwa nie powinny traktować Internetu jako panaceum na wszystkie swoje problemy. Takie podejście bardzo często powoduje tylko rozczarowanie. Ważne jest, aby MŚP były świadome co może przynieść im Internet, ale także jakie są jego ograniczenia. Celem tej pracy jest wskazanie form działania w Internecie, odpowiednich dla różnych rodzajów działalności gospodarczej, skali tej działalności oraz stopni wykształcenia pracowników. W pracy ukazano kiedy należy wprowadzić funkcje informacyjne, komunikacyjne i transakcyjne na witrynie przedsiębiorstwa. W pracy przedstawiono również uwarunkowania zależne od państwa prawne, technologiczne, gospodarcze i społeczne, które wpływają na stosowanie nowych technologii.
W pracy wykorzystano źródła z literatury zwartej oraz publikacje z prasy specjalistycznej. Ze względu na dynamiczny rozwój poruszanej tematyki, w dużej mierze opierano się także na witrynach WWW, które dostarczały najświeższych informacji, często niedostępnych z innych źródeł. Przydatne okazały się także własne doświadczenia autora z prowadzenia działalności gospodarczej. Praca składa się z czterech części. W pierwszym rozdziale zdefiniowano pojęcia podstawowe niezbędne do przedstawienia poruszanej tematyki. Drugi rozdział zawiera opis uwarunkowań prowadzenia działalności w Internecie. Opisuje stan obecny oraz zmiany, które powinny nastąpić, aby wspierać stosowanie nowych technologii. Rozdział trzeci jest przeglądem form działania w Internecie podmiotów prowadzących różną działalność. Ostatnia część pracy przedstawia obecne możliwości wykorzystania technologii internetowych do kontaktów podmiotów gospodarczych z administracją państwow