RAPORT ZA ROK 2016 Z MONITOROWANIA PROBLEMU NARKOTYKÓW I NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCK

RAPORT ZA ROK 2016 Z MONITOROWANIA PROBLEMU NARKOTYKÓW I NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCK PŁOCK, 2017 1

Spis treści I. WPROWADZENIE... 4 II. STAN PRAC NAD WDRAŻANIEM MONITORINGU PROBLEMU UZALEŻNIEŃ W PŁOCKU... 5 2.1. ORGANIZACJA MONITORINGU... 5 2.2. ZAKRES DOSTĘPNYCH DANYCH... 5 2.3. PLANY BADAWCZE... 6 III. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA I TRENDÓW... 6 3.1. ROZPOWSZECHNIENIE UŻYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ... 6 3.2. PROBLEMOWE UŻYWANIE NARKOTYKÓW... 15 3.2.1. CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO PORADNI PROFILAKTYCZNO KONSULTACYJNEJ MONAR W PŁOCKU... 15 3.2.2. CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO OŚRODKA PROFILAKTYKI I TERAPII JEST CZAS PROWADZONEGO PRZEZ STOWARZYSZENIE POMOCY DZIECIOM I MŁODZIEŻY KAI KAIROS. 22 3.2.3. CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO OŚRODKA PROFILAKTYKI I TERAPII AZYL ORAZ PUNKTU INFORMACYJNO-KONSULTACYJNEGO AZYL PROWADZONEGO PRZEZ FUNDACJĘ EKONOMII SPOŁECZNEJ PRZYSTAŃ... 25 3.2.4. CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO PORADNI PROFILAKTYKI I LECZENIA UZALEŻNIEŃ PZOZ SP. Z O. O. W PŁOCKU... 27 3.2.5. STATYSTYKI OŚRODKA OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZEGO W PŁOCKU... 29 3.3. KONSEKWENCJE ZDROWOTNE I SPOŁECZNE... 29 3.3.1. STATYSTYKI MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W PŁOCKU... 29 3.3.2. ZATRUCIA NARKOTYKOWE ZAREJESTROWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W PŁOCKU 32 3.3.3. INTERWENCJE MEDYCZNE WOJEWÓDZKIEJ STACJI POGOTOWIA RATUNKOWEGO I TRANSPORTU SANITARNEGO W PŁOCKU W ZWIĄZKU Z PODEJRZENIEM UŻYCIA ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH... 33 3.3.4. ZGŁOSZENIA OSÓB UŻYWAJĄCYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH DO WOJEWÓDZKIEGO SAMODZIELNEGO ZESPOŁU PUBLICZNYCH ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ IM. PROF. EUGENIUSZA WILCZKOWSKIEGO W GOSTYNINIE... 34 3.3.5 PUNKTU KONSULTACYJNEGO W MIEJSKIM CENTRUM ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH PRZY UL. MISJONARSKIEJ 22 W PŁOCKU... 38 3.3.6 DZIAŁANIA Z ZAKRESU REDUKCJI SZKÓD.... 38 IV. OPIS I OCENA POSIADANYCH ZASOBÓW ORAZ PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ... 39 4.1. OGRANICZENIE POPYTU... 39 4.1.1. WSTĘP... 39 4.1.2. PRZECIWDZIAŁANIE NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCKA... 42 4.1.2.1. MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCKA NA LATA 2015 2019... 42 4.1.2.2. REALIZACJA KRAJOWEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W 2016 R.... 43 2

4.1.2.3. DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE PODEJMOWANE PRZEZ STRAZ MIEJSKĄ W PŁOCKU... 51 4.1.2.4. DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE PODEJMOWANE PRZEZ KOMENDĘ MIEJSKĄ POLICJI W PŁOCKU... 52 4.1.2.5. PAN STWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W PŁOCKU POWIATOWA STACJA SANITARNO- EPIDEMIOLOGICZNA W PŁOCKU... 53 4.1.2.6. OS RODEK OPIEKUN CZO WYCHOWAWCZY W PŁOCKU... 53 4.1.3. LECZENIE, REHABILITACJA, POMOC OSOBOM UŻYWAJĄCYM NARKOTYKÓW ORAZ ICH RODZINOM... 54 4.1.3.1. POLSKI CZERWONY KRZYZ ZARZĄD REJONOWY W PŁOCKU... 54 4.1.3.2. CENTRUM PSYCHOLOGICZNO PASTORALNE METANOIA W PŁOCKU... 54 4.1.3.3 STOWARZYSZENIE POMOCY RODZINOM TYGIEL W PŁOCKU... 55 4.2. OGRANICZANIE PODAŻY... 55 4.2.1. KOMENDA MIEJSKA POLICJI W PŁOCKU... 55 4.2.2. POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W PŁOCKU... 57 V. MAPA PROBLEMOWA... 59 VI. WNIOSKI I REKOMENDACJE... 60 VII. ZAŁĄCZNIK NR 1... 62 3

I. WPROWADZENIE Miasto Płock położone jest w województwie mazowieckim na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej nad Wisłą (powiat grodzki, siedziba powiatu płockiego). Liczący ok. 1000 lat Płock, malowniczo położony na Wiślanej Skarpie wznoszącej się 47 m n.p.m., zaliczany jest do najpiękniejszych miast w Polsce. Geograficznie usytuowany jest na Nizinie Mazowiecko - Podlaskiej w odległości około 120 km od Warszawy. Powierzchnia miasta wynosi 88,06 km2. Na terenie Płocka występuje 21 osiedli mieszkaniowych i dwa okręgi przemysłowe. Informacje społeczno demograficzne Według danych GUS z 31 grudnia 2015 r. miasto liczyło 120 890 mieszkańców. Największą populację Płock odnotował w 1998 roku wg danych GUS 131 011 mieszkańców. Natomiast po 1998 roku obserwuje się spadek liczby ludności Płocka. Tabela 1. Dane demograficzne liczba ludności Płocka w latach 1998 2015. Źródło: Wikipedia encyklopedia. Rok Liczba ludności Płocka 1998 131 011 1999 128 654 2000 128 580 2001 128 359 2002 128 208 2003 128 145 2004 127 841 2005 127 461 2006 127 224 2007 126 968 2008 126 807 2009 126 542 2010 126 061 2011 124 553 2012 124 048 2013 123 265 2014 122 224 2015 120 890 4

II. STAN PRAC NAD WDRAŻANIEM MONITORINGU PROBLEMU UZALEŻNIEŃ W PŁOCKU 2.1. Organizacja monitoringu Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na poziomie lokalnym pozwala zebrać dane do sporządzenia gminnego raportu o stanie zjawiska. Monitoring realizowany jest w Płocku od wielu lat, co pozwala na obserwację zachodzących zmian i uchwycenie nowych trendów na scenie narkotykowej jak np. ponowne pojawienie się nowych substancji psychoaktywnych (dopalaczy). Dane niezbędne do przeprowadzenia analiz zostały zebrane przez Urząd Miasta. W oparciu o dotychczasowe doświadczenia i wypracowane metody gromadzenia danych, pisemnie zwrócono się do poszczególnych instytucji z prośbą o udostępnienie informacji. W celu zwiększenia możliwości porównywania danych, dane za rok 2016 były zbierane zgodnie ze wskaźnikami monitorowanymi w latach ubiegłych. W raporcie wykorzystano przede wszystkim źródła pierwotne. Informacji o rozmiarach narkomanii, rozumianej jako uzależnienie bądź używanie narkotyków w sposób rodzący poważne problemy, dostarczają zwłaszcza dane statystyczne instytucji reagujących na problem narkotyków. W tym roku dodatkowo uwzględniono wyniki badań ESPAD z 2016 roku zrealizowane w Płocku. 2.2. Zakres dostępnych danych Dane ilościowe ze statystyk instytucji uzyskano z następujących źródeł: - Wojewódzka Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku, - Poradnia Profilaktyczno Konsultacyjna MONAR w Płocku, - Ośrodek Profilaktyki i Terapii Jest Czas prowadzony przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży KAI KAIROS w Płocku, - Ośrodek Profilaktyki i Terapii Azyl prowadzony przez Fundację Ekonomii Społecznej Przystań, - Punkt Informacyjno Konsultacyjny prowadzony przez Fundację Ekonomii Społecznej Przystań, - Ośrodek Opiekuńczo Wychowawczy w Płocku, - Poradnia Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ sp. z o.o. w Płocku, - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku, - Komenda Miejska Policji w Płocku, - Centrum Psychologiczno Pastoralne METANOIA w Płocku, - Punkt Konsultacyjny w Miejskim Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych prowadzony przez Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płocka, - Straż Miejska w Płocku, - Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku, - Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie, - inne źródła danych Informacja z realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na terenie miasta Płocka na lata 2015-2019 w roku 2016. Do porównań i analiz wykorzystano także dostępne dane statystyczne ogólnopolskie np. z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. 5

2.3. Plany badawcze Informacje i analizy zaprezentowane w raporcie pozwalają na wytyczenie mapy problemów, która może stanowić punkt wyjścia do planowania i wdrażania niezbędnych działań zaradczych. III. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA I TRENDÓW 3.1. Rozpowszechnienie używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży szkolnej Badania ESPAD realizowane są co cztery lata na ogólnopolskiej próbie młodzież szkolnej jak również w mieście Płock. Wyniki badań szkolnych są jednym z podstawowych elementów monitorowania problemów narkotyków i narkomanii jak również stanowić mogą podstawę do próby oceny działań prowadzonych na poziomie lokalnym. Dane z tabeli 3.1. pokazują, że wśród uczniów klas młodszych na pierwszym miejscu pod względem rozpowszechnienia eksperymentowania znajdują się marihuana i haszysz (20,8%) a na drugim miejscu leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza (13,6%). Wśród uczniów klas starszych na pierwszym miejscu również znajdują się marihuana i haszysz (35,1%). Leki uspokajające i nasenne przyjmowane bez zalecenia lekarza także ulokowały się na drugim miejscu (16,4%). Wśród gimnazjalistów na trzecim miejscu znalazły się substancje wziewne (11,8%), a na kolejnych miejscach: amfetamina (2,9%), grzyby halucynogenne (2,2%), ecstasy (1,5%) oraz kokaina (2,7%). W starszej kohorcie na trzecim miejscu znajduje się amfetamina 4,7%, a na kolejnych miejscach: substancje wziewne (7,3%), ecstasy (3,8%), kokaina (3,9%), LSD lub inne halucynogeny (4,0%) oraz grzyby halucynogenne (2,5%). W przypadku przetworów konopi, leków uspokajających i nasennych bez przepisu lekarza oraz amfetaminy wyższe rozpowszechnienie eksperymentowania odnotować trzeba wśród starszej młodzieży niż w młodszej grupie, zaś do doświadczeń z substancjami wziewnymi częściej przyznawała się młodzież ze szkół gimnazjalnych. GHB, nowy w Polsce narkotyk, używany był kiedykolwiek przez 0,6% gimnazjalistów i 1,5% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Substancja ta była używana kiedykolwiek przez odsetek badanych, niewiele odbiegający od odsetka respondentów, którzy przyznali się do używania nieistniejącego środka relevinu (1,0% młodszych uczniów i 1,5% starszej młodzieży). Tabela 3.1. Używanie substancji kiedykolwiek w życiu III klasy gimnazjum Rodzaj substancji 2012 2016 Marihuana lub haszysz 31,4 20,8 Substancje wziewne 11,4 11,8 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza 15,4 13,6 Leki przeciwbólowe w celu odurzania się x 4,7 Amfetamina 4,9 2,9 Metamfetamina x 1,3 LSD lub inne halucynogeny 3,9 2,2 Crack 2,5 0,5 6

II klasy szkół ponadgimnazjalnych Kokaina 4,5 2,7 Relevin 1,9 1,0 Heroina 3,2 1,3 Ecstasy 4,6 1,5 Grzyby halucynogenne 4,8 2,2 GHB 1,3 0,6 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i 2,4 1,7 strzykawki Alkohol razem z tabletkami 5,3 3,9 Sterydy anaboliczne 3,0 2,0 Polska heroina (kompot) 3,2 1,8 Marihuana lub haszysz 44,7 35,1 Substancje wziewne 6,8 7,3 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza 18,9 16,4 Leki przeciwbólowe w celu odurzania się x 4,5 Amfetamina 8,1 4,7 Metamfetamina x 3,4 LSD lub inne halucynogeny 4,2 4,0 Crack 1,7 1,3 Kokaina 4,5 3,9 Relevin 1,2 1,5 Heroina 2,5 1,4 Ecstasy 5,1 3,8 Grzyby halucynogenne 4,0 2,5 GHB 1,3 1,5 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i 1,9 2,5 strzykawki Alkohol razem z tabletkami 9,0 5,2 Sterydy anaboliczne 3,5 2,6 Polska heroina (kompot) 2,3 2,0 Źródło: Sierosławski 2016 Należy także zwrócić uwagę na bardzo niskie, mieszczące się w wąskim przedziale 1,7-2,5% rozpowszechnienie prób używania narkotyków w zastrzykach. Warto jednak podkreślić, iż badania szkolne nie są najlepszym narzędziem do próby określenia rozmiarów używania problemowego w tym w zastrzykach ponieważ osoby używające narkotyków w ten sposób często są poza systemem edukacji lub nie pojawiają się w szkole zbyt często. W 2016 r. w stosunku do 2012 r. odnotować trzeba spadek rozpowszechnienia większości substancji. najbardziej jest on widoczny w przypadku przetworów konopi. Wyniki badań pokazują, że rozpowszechnienie podejmowania prób z substancjami psychoaktywnymi innymi niż alkohol i tytoń zależne jest od płci. Związek między używaniem substancji, a płcią występuje na obu 7

poziomach nauczania. Chłopcy częściej deklarują próby używania przetworów konopi oraz w starszej grupie amfetaminę i sterydy anaboliczne. Eksperymentowanie z lekami uspokajającymi i nasennymi znacząco bardziej rozpowszechnione jest wśród dziewcząt. Ponadto w gimnazjach eksperymentowanie z substancjami wziewnymi częściej zdarzało się wśród dziewcząt niż wśród chłopców. Za wskaźnik aktualnego używania substancji przyjmuje się zwykle używanie substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. W badaniu z 2016 r. lista substancji, których używanie w czasie ostatnich 12 miesięcy podlegało badaniu została znacznie rozszerzona (tabela 3.2). Dane zawarte w tabeli pokazują, że przetwory konopi używało w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem 17,1% uczniów z młodszej grupy i 25,5% - ze starszej. Substancje wziewne aktualnie używało 6,4% gimnazjalistów i 3,3% uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych, zaś ecstasy 1,0% uczniów z pierwszej grupy i 1,8% - z drugiej. Tabela 3.2 Używanie substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy Poziom klasy 2012 2016 II klasy gimnazjum Marihuana lub haszysz 26,0 17,1 Substancje wziewne 5,9 6,4 Ecstasy 3,1 1,0 Amfetamina x 1,8 Metamfetamina x 0,9 Kokaina x 2,2 Crack x 0,4 II klasy szkół ponadgimnazjalnych Marihuana lub haszysz 35,2 25,5 Substancje wziewne 3,0 3,3 Ecstasy 3,7 1,8 Amfetamina x 2,6 Metamfetamina x 1,7 Kokaina x 1,7 Crack x 0,8 Źródło: Sierosławski 2016 Podobnie jak w przypadku eksperymentowania z marihuaną lub haszyszem, rozpowszechnianie używania tych substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy jest w 2016 r. mniejsze niż było w 2012 r. Używanie substancji wziewnych pozostaje na zbliżonym poziomie, zaś ecstasy spadło, chociaż różnica nie jest istotna statystycznie. Okres ostatnich 30 dni przed badaniem można przyjąć za wskaźnik dla względnie częstego, okazjonalnego używania. Palenie marihuany lub używanie innych narkotyków, podobnie jak picie alkoholu, w większości przypadków nie ma charakteru regularnego. Stąd trudno mieć 8

pewność, że wszyscy uczniowie, którzy zadeklarowali kontakt z daną substancją w czasie ostatnich 30 dni na pewno używają jej, co najmniej raz na miesiąc. Można jednak założyć, z pewnym przybliżeniem, że proporcje używających raz na miesiąc wśród tych, którzy nie używali w ostatnim miesiącu są równe proporcji używających rzadziej, a potwierdzających używanie w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem. Przy takim założeniu można uznać, że 8,8% uczniów klas trzecich gimnazjów i 10,8% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych używa marihuany lub haszyszu, co najmniej raz w miesiącu (tabela 3.3). Analogiczne odsetki dla substancji wziewnych wynoszą 3,3% u gimnazjalistów oraz 2,0% u uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Podobnie jak w przypadku używania w czasie ostatnich 12 miesięcy oraz kiedykolwiek w życiu, w 2016 r. odnotowujemy mniejszy odsetek młodzieży używającej przetworów konopi w czasie ostatnich 30 dni w porównaniu do 2012 r. Tabela 3.3. Używanie substancji w czasie ostatnich 30 dni poziom klasy 2012 2016 III klasy gimnazjum Marihuana lub haszysz 14,0 8,8 II klasy szkół ponadgimnazjalnych Źródło: Sierosławski 2016 Substancje wziewne 3,6 3,3 Marihuana lub haszysz 18,8 10,8 Substancje wziewne 1,6 2,0 Tabela 3.4 prezentuje odsetki badanych, którzy mają wśród swoich przyjaciół osoby używające poszczególnych substancji obserwowane w badaniu z 2016 r. na tle badania z 2012r. W przypadku większości środków odnotować trzeba spadek odsetków badanych, którzy potwierdzali posiadanie wśród przyjaciół osób używających substancji. Brak zmian dotyczy tylko substancji wziewnych w starszej kohorcie oraz ecstasy i substancji wziewnych w młodszej kohorcie Tabela 3.4 Odsetki badanych, którzy mają wśród swoich przyjaciół osoby używające poszczególnych substancji Poziom klasy 2012 2016 III klasy gimnazjum palą papierosy 92,4 87,9 pije napoje alkoholowe 93,3 88,7 upija się 78,3 70,9 pali marihuanę lub haszysz 60,7 49,9 bierze środki uspokajające lub nasenne (bez przepisu lekarza) 19,0 16,7 bierze ecstasy 13,0 12,2 używa środków wziewnych 17,3 16,3 9

II klasy szkół ponadgimnazjalnych palą papierosy 96,2 89,7 pije napoje alkoholowe 97,3 93,5 upija się 92,1 83,5 Źródło: Sierosławski 2016 pali marihuanę lub haszysz 72,9 60,7 bierze środki uspokajające lub nasenne (bez przepisu lekarza) 23,3 17,8 bierze ecstasy 18,5 14,2 używa środków wziewnych 11,1 11,9 Według wyników badania ESPAD zdecydowana większość uczniów dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Tylko bardzo nieliczni stwierdzają, że ich używanie nie jest związane z żadnym negatywnym następstwem. Stosunkowo najwięcej takich odpowiedzi padło przy eksperymentowaniu z marihuaną lub haszyszem, a następnie paleniu papierosów od czasu do czasu oraz próbowaniu dopalaczy. Analiza odpowiedzi uczniów wskazuje na nasilenie używania jako główne źródło zróżnicowania ryzyka, w mniejszym stopniu rolę tę pełni rodzaj substancji. Jest tak w obydwu grupach badanych. Eksperymentowanie z tak niebezpiecznym narkotykami, jak ecstasy traktowane jest w sumie jako mniej ryzykowne, niż regularne palenie papierosów lub częste picie w dużych ilościach napojów alkoholowych. Ryzyko związane z używaniem poszczególnych substancji jest jednak również różnicowane przez badanych, chociaż, jak się wydaje, w mniejszym stopniu. Jeśli wziąć pod uwagę tylko odsetki respondentów wybierających odpowiedź duże ryzyko, to na poziomie eksperymentowania za najbardziej groźną w opiniach badanych uznać można amfetaminę (38,0% w młodszej grupie i 45,5% w starszej grupie). W przypadku przetworów konopi odsetki te są wyraźnie niższe 23,6% w młodszej grupie i 22,4% w starszej grupie. Na poziomie regularnego używania największe odsetki badanych za obarczone dużym ryzykiem uznały używanie dopalaczy (83,3% w młodszej grupie i 82,9% w starszej grupie) oraz amfetaminy (81,7% w młodszej grupie i 84,2% w starszej grupie). Trzeba jednak dodać, że regularne palenie tytoniu oceniane było jako obarczone dużym ryzykiem również przez znaczną frakcję badanych (68,6% w młodszej grupie i 73,7% w starszej grupie). Dane na temat postrzegania ryzyka szkód w efekcie używania substancji psychoaktywnych prowadzą do wniosku, że młodzież Płocka jest dość dobrze zorientowana w skali zagrożeń. Nie ulega też ona stereotypom nadal obecnym wśród części starszego pokolenia, według których pojedyncze eksperymenty z narkotykami budzą znacznie większe zagrożenie niż częste używanie w dużych ilościach substancji legalnych, takich jak alkohol czy tytoń. Warto też zauważyć, że regularne używanie relatywnie nowych w Polsce substancji, jakimi są dopalacze, traktowane jest podobnie, a nawet bardziej, niebezpieczne jak regularne używanie amfetaminy, substancji od dawna obecnej na naszej scenie narkotykowej. Wystawia to, jak się wydaje, dobrą notę edukacji publicznej w sprawie szkodliwości dopalaczy i przeczy przekonaniom, ze młodzież uważa je za całkiem bezpieczne. 10

Tabela 3.4 Ocena ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji Poziom klasy III klasy gimnazjum Palą papierosy od czasu do czasu Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie Próbują 1 raz lub 2 razy esctasy Nie ma ryzyka Małe ryzyko Umarkowane ryzyko Duże ryzyko Nie wiem 11,9 40,8 33,2 9,9 4,2 3,0 4,8 19,6 68,6 3,9 7,5 24,4 40,6 22,8 4,7 3,2 8,5 20,1 63,6 4,6 5,4 12,8 34,7 41,0 6,1 15,2 26,4 26,2 23,6 8,6 10,6 18,2 33,5 29,7 7,9 5,4 5,4 12,3 68,8 8,1 5,2 16,7 28,3 32,3 17,5 Biorą esctasy regularnie 2,5 1,8 6,7 72,1 16,8 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 3,9 13,6 32,2 38,0 12,2 Biorą amfetaminę regularnie 2,5 1,1 3,2 81,7 11,5 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 8,5 19,6 30,8 31,9 9,2 Biorą dopalacze regularnie 4,3 0,9 2,5 83,3 9,1 11

Poziom klasy II klasy szkół ponadgimnazjalnych Nie ma ryzyka Małe ryzyko Umiarkowane ryzyko Duże ryzyko Nie wiem Palą papierosy od czasu do czasu 11,8 41,1 35,7 7,7 3,7 Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie 2,4 3,8 16,4 73,7 3,7 6,8 21,6 36,9 29,1 5,6 2,8 7,1 18,1 66,3 5,6 4,9 15,8 33,3 39,4 6,7 18,2 31,9 19,6 22,4 7,8 12,4 22,3 30,6 27,6 7,1 5,4 6,7 13,9 66,4 7,6 Próbują 1 raz lub 2 razy esctasy 5,1 19,2 24,0 33,6 18,1 Źródło: Sierosławski 2016 Biorą esctasy regularnie 2,3 1,4 5,0 77,0 14,4 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 4,0 13,7 25,8 44,5 11,9 Biorą amfetaminę regularnie 2,4 0,6 2,4 84,2 10,5 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 9,2 20,0 27,5 33,5 9,8 Biorą dopalacze regularnie 4,8 0,5 3,8 82,9 8,0 Porównanie ocen ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji dokonanych przez młodzież w 2016 i 2012 r. umożliwiają dane zestawione w tabeli 3.5. Prezentują one odsetki uczniów, którzy wybrali odpowiedź duże ryzyko. W grupie gimnazjalistów wrosły odsetki badanych przypisujących duże ryzyko regularnego używaniu narkotyków: przetworów konopi, ekstazy, amfetaminy oraz dopalaczy. 12

Tabela 3.5 Ocena ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji - odsetki badanych wybierających odpowiedź duże ryzyko Poziom klasy III klasy gimnazjum 2012 2016 Palą papierosy od czasu do czasu 12,3 9,9 Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie 70,7 68,6 Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie 29,4 22,8 Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie 59,8 63,6 Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu 41,6 41,0 Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu 25,4 23,6 Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu 27,3 29,7 Palą marihuanę lub haszysz regularnie 60,6 68,8 Próbują 1 raz lub 2 razy ecstasy 31,4 32,3 Biorą ecstasy regularnie 62,6 72,1 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 38,8 38,0 Biorą amfetaminę regularnie 71,8 81,7 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 18,9 31,9 Biorą dopalacze regularnie 75,6 83,3 Źródło: Sierosławski 2016 13

Poziom klasy 2012 2016 Palą papierosy od czasu do czasu 11,3 7,7 II klasy szkół ponadgimnazjalnych Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie 62,6 73,7 Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie 29,0 29,1 Źródło: Sierosławski 2016 Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie 58,4 66,3 Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu 30,5 39,4 Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu 21,3 22,4 Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu 23,2 27,6 Palą marihuanę lub haszysz regularnie 57,4 66,4 Próbują 1 raz lub 2 razy ecstasy 32,2 33,6 Biorą ecstasy regularnie 63,1 77,0 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 40,8 44,5 Biorą amfetaminę regularnie 71,1 84,2 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 18,7 33,5 Biorą dopalacze regularnie 72,3 82,9 W grupie uczniów szkół ponadgimnazjalnych wzrosły odsetki badanych traktujących używanie substancji jako bardzo ryzykowne. Jedynie w przypadku palenia papierosów od czasu do czasu, próbowania marihuany lub haszyszu oraz próbowania ecstasy nie nastąpiły żadne zmiany. Porównanie wyników obu pomiarów z 2012 i 2016 dotyczącego postrzegania narkotyków i dopalaczy jako ryzykowne zdaje się sugerować, że w zakresie przekonywanie młodych ludzi, co do szkodliwości używania substancji psychoaktywnych, w tym zwłaszcza dopalaczy oraz przetworów konopi, udało się w mieście osiągnąć pewien sukces, dzięki podejmowanym działaniom edukacyjno-profilaktycznym. 14

3.2. Problemowe używanie narkotyków 3.2.1. Charakterystyka osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w Płocku Liczba osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej MONAR z powodu problemu narkotykowego i alkoholowego w 2016 roku wyniosła 461 osób. Jest to jedna z najwyższych wartości w analizowanym okresie (to jest od 2004 roku). Jedynie w 2006 roku odnotowano kilka osób więcej (465). Wzrost z 2016 roku jest efektem objęcia pomocą większej liczby osób współuzależnionych i członków rodzin osób zagrożonych narkomanią i problemem alkoholowym. Liczba osób eksperymentujących pozostała na tym samym poziomie a liczba osób uzależnionych zmniejszyła się. Tabela 3.2.1.1. Liczba osób z problemem narkotykowym i alkoholowym zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach 2004-2016 według rozpoznania. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba osób uzależnionych 83 81 118 80 156 182 137 142 211 1 215 216 253 243 od alkoholu i narkotyków Liczba osób 20 98 86 57 55 65 84 75 80 80 80 52 52 eksperymentujących z substancjami psychoaktywnymi (alkohol i narkotyki) Liczba osób 179 175 261 165 149 140 157 111 124 148 2 150 3 137 166 współuzależnionych i członkowie rodzin osób zagrożonych narkomanią i problemem alkoholowym Razem 282 354 465 302 360 387 378 328 415 443 446 452 461 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 1 wzrost od 2012 r. wyniknął m.in. z faktu podjęcia dyżurów w Zakładzie Karnym w Płocku oraz dodatkowo na oddziale detoksykacyjnym w szpitalu w Gostyninie- Zalesiu. 2 w 2013 r. przeprowadzenie spotkań psychoedukacyjnych ze 120 członkami rodzin osób zagrożonych narkomanią oraz terapii indywidualnej dla 28 osób współuzależnionych. 3 W 2014 r. przeprowadzenie spotkań psychoedukacyjnych z 125 członkami rodzin osób zagrożonych narkomanią oraz terapii indywidualnej dla 25 osób współuzależnionych. W 2016 roku odnotowano wzrost liczby mężczyzn oraz podobną liczbę kobiet. Warto zwrócić uwagę na wzrastającą liczbę osób w najmłodszej kohorcie wiekowej corocznie zgłaszających się do Punktu/Poradni. W 2015 było prawie dwa razy więcej mężczyzn w tej grupie wiekowej w porównaniu do 2014 roku. Brak danych dotyczących wieku uniemożliwia porównanie zmian w grupach wiekowych w 2016 roku. 15

Tabela 3.2.1.2. Liczba uzależnionych kobiet i mężczyzn zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach 2009 2016 według wieku oraz liczba łączna. Liczba 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Kobiety 16-19 lat 1 2 4 8 10 12 17 19 20-29 lat 7 8 12 20 20 25 28 30 Powyżej 30 lat 12 12 11 18 21 20 6 3 Razem kobiet 20 22 27 46 51 57 51 52 Mężczyźni 16-19 lat 8 8 11 18 23 29 55 62 20-29 lat 61 63 64 88 86 79 61 81 Powyżej 30 lat 93 44 40 59 55 51 86 119 Razem mężczyzn 162 115 115 165 164 159 202 262 Razem wszystkich 182 137 142 211 215 216 253 314 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. W 2016 roku 45% osób uzależnionych zgłosiło się do Poradni z powodu problemu z używaniem alkoholu. W następnej kolejności osoby ujawniały problemy związane z przetworami konopi (21%). W obydwu tych grupach odnotowano wzrost liczy osób zgłaszających się do leczenia. Odsetek osób zażywających stymulanty pozostał na tym samym poziomie (9,5%). Prawie co ósma osoba zgłaszała problemy z dopalaczami. Zmniejszyły się odsetek osób mających problemy z heroiną z 8% do 6% w 2016. Największą grupę stanowiły osoby z problemem alkoholowym wzrost z 38% do 45% 16

3.2.1.5. Liczba i odsetek osób /nie wizyt/ uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach 2008-2016 według rodzaju substancji. Rodzaj substancji Liczba i odsetek osób 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Heroina iniekcyjnie 3 (2%) 4 (2,5%) - - - 2 (1%) 4 (2%) 8 (3%) 10 (3%) Heroina Brown 19 22 20 17 (12%) 26 23 16 (7%) 13 11 sugar (13%) (12%) (15%) (12%) (11%) (5%) (3%) Przetwory konopi 18 19 24 27 42 41 49 57 65 (12%) (10,5%) (18%) (19%) (20%) (19%) (23%) (22%) (21%) Barbiturany/inne leki nasenne/uspokajające 2 (1%) - - - 3 (1%) 2 (1%) 2 (1%) 3 (1%) 0 Kokaina - - 3 (2%) 4 (3%) 7 (3%) 5 (2%) 3 (1%) 0 3 Amfetamina 27 10 17 18 (13%) 26 28 26 24 (17%) (5,5%) (12%) (12%) (13%) (12%) (9%) Wziewne 2 (1%) 1 - - - - - - 0 (0,5%) Mieszane 33 44 19 24 31 41 48 51 30 (21%) (24%) (14%) (17%) (16%) (19%) (22%) (20%) (9,5%) Alkohol 52 82 51 50 (35%) 73 73 68 97 141 (33%) (45%) (37%) (35%) (34%) (31%) (38%) (45%) Dopalacze bd. bd. 3 (2%) 2 (1%) 3 (1%) - - - 26 (8%) Inne: ekstazy 1 (0,5%) Razem 156 182 137 142 211 215 216 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 253 (1%) 27 (9%) 314 Wśród uzależnionych kobiet w 2016 roku 63% zgłosiło się z powodu konsumpcji napojów alkoholowych (wzrost w porównaniu do 2015: 16%). Na drugim miejscu odnotowujemy przetwory konopi 17% (spadek z 23% w 2015) a następnie znalazła się kategoria mieszane (spadek z 31% do 8%). 17

Tabela 3.2.1.6. Liczba i odsetek kobiet /nie wizyt/ uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach 2008-2016 według rodzaju substancji. Heroina iniekcyjnie 1 (4%) 2 (10%) Heroina Brown sugar 2 (10%) Kobiety 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 - - - - 1 (2%) 2 2 3 2 3 (9%) (7%) (7%) (4%) (5%) Przetwory konopi 1 (4%) 2 (10%) 2 (9%) 4 (15%) 7 (15%) Barbiturany/inne leki - - - - 3 nasenne/uspokajające (7%) 7 (14%) 2 (4%) 9 (16%) 1 (2%) 3 (6%) 5 (10%) 1 (2%) 0 9 (17%) 12 (23%) 2 (4%) 0 Kokaina - - - 1 2 1 - - (4%) (4%) (2%) 0 Amfetamina 5 (20%) 1 (5%) 4 (18%) 4 (15%) 5 (11%) 6 (12%) 7 (12%) 5 (10%) 4 (8%) LSD - - - - - - - - - Ekstazy - - - - - - - - - Grzyby halucynogenne - - - - - - - - - Wziewne - - - - - - - - - Mieszane 5 (20%) 2 (10%) 2 (9%) 4 (15%) 7 (15%) 13 (25%) 15 (26%) 16 (31%) 4 (8%) Alkohol 12 (48%) 11 (55%) 11 (50%) 11 (40%) 18 (39%) 20 (39%) 21 (37%) 8 (16%) 33 (63%) Inne dopalacze bd. bd. 1 1 1 - - - (5%) (4%) (2%) 1 (2%) Razem 25 20 22 27 46 51 57 51 (100) 52 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 18

Wśród uzależnionych mężczyzn w 2016 roku 41% zgłosiło się z powodu konsumpcji napojów alkoholowych (podobny odsetek jak w 2015: 42%). Na drugim miejscu odnotowujemy przetwory konopi 21% (tak samo w 2015) a następnie znalazła się kategoria mieszane (spadek z 16% do 10%) oraz dopalacze (10%) Tabela 3.2.1.7. Liczba i odsetek mężczyzn/nie wizyt/ uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach 2008-2016 według rodzaju substancji. Heroina iniekcyjnie 2 (1,5%) Heroina Brown sugar 18 (14%) Przetwory konopi 17 (13%) Barbiturany/inne leki 2 nasenne/uspokajające (1,5%) Mężczyźni 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2 (1%) 20 (12%) - - 2 (1%) 18 15 23 21 (15%) (13%) (14%) (13%) 3 (2%) 13 (8%) 17 (10,5%) 22 (19%) 23 (20%) 35 (21%) 34 (21%) 40 (25%) - - - - - 1 (1%) 5(7%) 9 (3,4%) 8 11 (8%) (4,2%) 45 (21%) 1 (1%) 56 (21%) 0 Kokaina - - 3 3 5 4 3 0 3 (1%) (3%) (3%) (3%) (2%) (2%) Amfetamina 22 9 13 14 21 22 19 19 23 (9%) (17%) (5,5%) (11%) (12%) (13%) (13%) (12%) (9%) LSD - - - - - - - Ekstazy - - - - - - - 1 (0,4%) Grzyby halucynogenne - - - - - - - Wziewne 2 1 - - - - - (1,5%) (1%) Mieszane 28 (21%) 42 (26%) 17 (15%) 20 (17%) 24 (15%) 28 (17%) 33 (21%) 35 (16%) 26 (10%) Alkohol 40 (30,5%) 71 (44%) 40 (35%) 39 (34%) 55 (33%) 53 (33%) 47 (30%) 89 (42%) 108 (41%) Inne dopalacze bd. bd. 2 (2%) 1 (1%) 2 (1%) - - 25 (10%) Razem 131 162 115 115 (100 %) 165 (100 %) 164 159 (100 %) Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 202 (100 %) 262 Powyższa analiza wskazuje na następujące tendencje wśród osób uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR: od 2011 obserwujemy wzrost liczby osób przyjętych do placówki w latach 2009-2016 większość osób uzależnionych zgłaszających się do placówki stanowili mężczyźni, nowym zjawiskiem jest używanie dopalaczy wśród zgłaszających się do Poradni, od 5 lat około jedna trzecia mężczyzn korzysta z pomocy Poradni z powodu uzależnienia od alkoholu, jednakże nowe dane pokazują na wzrost tej grupy (45%), najczęściej konsumowaną przez osoby uzależnione substancją jest alkohol, w przypadku używania wielu różnych substancji psychoaktywnych dane z lat 2011 2015 wskazują na tendencję wzrostową, ostatnie dane pokazują na zmniejszanie się odsetka 19

osób zgłaszających się z powodu używania kilku substancji. wzrost odsetek osób ujawniających problemy związane z używaniem przetworów konopi uległ zahamowaniu w 2016 roku problemy związane z używaniem amfetaminy pozostają na stabilnym poziomie, Poradnia w 2016 roku udzieliła 2169 porad. Dodatkowo prowadzono poradnictwo w terenie (203). Wystawiono 31 skierowań na detox oraz 55 skierowań do Ośrodków. Dane z 2016 roku wekazują na zwiększeniu się prowadzenia działań przez Poradnię Monar. Tabela 3.2.1.8. Udzielane świadczenia przez Poradnię Profilaktyczno Konsultacyjną MONAR w 2016. 2015 2016 Rodzaje świadczeń Kobiety Mężczyźni Razem Kobiety Mężczyźni Razem Porady w poradni 720 1465 2185 712 1457 2169 Porady lekarskie 0 Porady telefoniczne (bez podziału na płeć) 0 1100 Porady w terenie 23 160 183 28 175 203 Skierowania na detox 6 21 27 8 23 31 Skierowania do ośrodków 8 42 50 9 46 55 Skierowania do szpitala psychiatrycznego 0 0 Ogółem 757 1688 2445 757 1701 3558 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. W Poradni prowadzone były działania, które polegały na zapewnieniu pomocy poprzez udzielanie porad profilaktycznych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i pedagogicznych. W Poradni odbywały się dyżury specjalistów: profilaktyka uzależnień, pedagoga, pedagoga resocjalizacji, instruktora terapii uzależnień, terapeutę uzależnień. W Poradni prowadzone były również zadania: program psychoedukacyjny pn. Totalnie wolny dla osób uzależnionych przebywających w Zakładzie Karnym w Płocku, w którym wzięło udział 68 osób, konsultacje indywidualne dla osób uzależnionych od narkotyków/alkoholu przebywających na Oddziale Detoksykacyjnym w Szpitalu w Gostyninie-Zalesiu, z których skorzystało 38 osób, zajęcia motywacyjno-edukacyjne dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających na Oddziale Detoksykacyjnym w Szpitalu w Gostyninie Zalesiu, z których skorzystało 60 osób, warsztaty podnoszące umiejętności wychowawcze dla rodziców dzieci uzależnionych, w których wzięło udział 15 rodziców, grupa wsparcia dla absolwentów warsztatów dla rodziców dzieci uzależnionych, w której uczestniczyło 12 osób, dyżur konsultanta ds. uzależnień z konsultacji skorzystało 100 osób, poradnictwo z zakresu profilaktyki uzależnień (alkohol, narkotyki), rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii dyżury pedagoga resocjalizacji,profilaktyka uzależnień, instruktora terapii uzależnień, terapeuty uzależnień 20

oraz pedagoga z porad skorzystało ok. 200 osób. program wczesnej interwencji FreD goes net indywidualne rozmowy motywujące z kierowaną do programu młodzieżą 27 osób, warsztaty wczesnej interwencji dla 2 grup młodzieży, w których wzięło udział 15 osób, 2 spotkania grupowe dla 15 rodziców/opiekunów młodzieży uczestniczącej w warsztatach, prowadzenie witryny internetowej www.fred.monarplock.pl, obsługa poczty e-mailowej oraz telefonu FreD kontakt. Program skierowany był do osób młodych, odnotowanych przez szkołę, pracodawcę, policję, Straż Miejską, Sąd, bądź Prokuraturę za incydenty związane z eksperymentowaniem z używkami, grupa psychoedukacja pn. W głąb siebie dla osób uzależnionych, w której uczestniczyło 12 osób, mityngi grup samopomocowych (m. in. NA, AA, AH, EA) oraz spotkania grup wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych. Ogółem udzielono pomocy 482 osobom, w tym 323 osobom porad/konsultacji indywidualnych, 150 osób uczestniczyło w zajęciach grupowych. Tabela 3.2.1.9. Charakterystyka świadczeń Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej (rodzaje porad) MONAR w 2016. Formy oddziaływań Kobiety Mężczyźni Liczba uczestników Łączna liczba godzin zajęć Indywidualne porady diagnostyczne 83 231 314 314 Indywidualne porady terapeutyczne / sesje psychoterapii indywidualnej Grupy wsparcia/terapeutyczne dla osób uzależnionych Grupy wsparcia/terapeutyczne dla rodziców / rodzin / bliskich Praca grupowa dla osób zagrożonych (grupy wczesnej interwencji, grupy edukacyjne i psycho-edukacyjne, działalność profilaktyczna) 139 76 215 1935 2 10 12 30 25 3 28 96 5 10 15 16 Grupy edukacyjne i psycho-edukacyjne 20 108 128 86 Poradnictwo dla osób zarażonych wirusem HIV, HCV, HBS 0 Ogółem 274 438 712 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 21

3.2.2. Charakterystyka osób zgłaszających się do Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest czas prowadzonego przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży KAI KAIROS W 2016 r., podobnie jak w zeszłym roku, Ośrodek udzielał specjalistycznej pomocy osobom używającym substancji psychoaktywnych oraz podejmującym zachowania ryzykowne, jak również ich rodzinom. Program Ośrodka realizowany był poprzez udzielanie konsultacji, prowadzenie poradnictwa, interwencji, terapii motywującej, terapii indywidualnej, małżeńskiej, terapii rodzin, mediacji rodzinnych i terapii zajęciowej, jak również prowadzenie poradni internetowej i konsultacji internetowych. Nawiązano kontakt z instytucjami zainteresowanymi prowadzeniem zajęć wolontarystycznych przez klientów Ośrodka w ramach zawartych kontraktów terapeutycznych. Prowadzono niżej wymienione działania skierowane do młodzieży i rodziców: grupa terapeutyczna dla klientów nadużywających środków psychoaktywnych tematyka spotkań dotyczyła zagadnień związanych z działaniem substancji psychoaktywnych, konsekwencji zdrowotnych wynikających z ich zażywania, mechanizmów uzależnień,kształtowania umiejętności życiowych oraz budowania adekwatnego poczucia własnej wartości - w zajęciach wzięło udział 15 osób, grupa socjoterapeutyczna dla młodzieży, której celem było m. in. kształtowanie poczucia własnej wartości, przeciwdziałanie agresji, praca nad prawidłową komunikacją z innymi ludźmi, budowanie pozytywnego obrazu siebie w zajęciach wzięło udział 12 osób, uczestnicy grupy wzięli również udział z zajęciach arteterapeutycznych, grupa psychoedukacyjno-terapeutyczna dla rodziców, w której wzięło udział 21 rodziców. W trakcie zajęć omawiane były następujące tematy: zachowania ryzykowne młodzieży, komunikacja w rodzinie, bariery komunikacyjne, stawianie granic, rozwiązywanie konfliktów, bunt, opór, agresja u dzieci, emocje dziecka, budowanie poczucia własnej wartości u dziecka, grupa DDA lub dla osób współuzależnionych, której celem była analiza przekonań osób uzależnionych w zajęciach wzięło udział 15 osób, podtrzymywanie współpracy z placówkami oświatowo-wychowawczymi i opiekuńczowychowawczymi w celu prowadzenia zajęć profilaktycznych oraz organizacji zajęć terapeutycznych dla dzieci z grup ryzyka. Dane dotyczące osób zarejestrowanych w Ośrodku i zażywających narkotyki zaprezentowano w tabeli poniżej. Analizując liczby osób używających poszczególnych substancji psychoaktywnych na przestrzeni lat 2008-2016 zauważyć można, że przeważa używanie alkoholu, różnych środków psychoaktywnych (kategoria: mieszane) oraz przetworów konopi. 22

Tabela 3.2.1.1. Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka w latach 2008-2016 według rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne. Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Ogółem 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Leki uspokajające / nasenne - 1 (1,5%) 1 (1%) 3 (7%) - - - - 1 (2%) Przetwory konopi (marihuana i haszysz) 7 (17%) 5 (7,5%) 7 (9%) 10 (24%) 11 (18%) 11 (16%) 7 (13%) - 10 (22%) Amfetamina 6 (15%) 3 (4,5%) 1 (1%) 1 (2%) 2 (3%) 2 (3%) 3 (6%) - - Ekstazy - - - - - - - - - Opiaty 1 (2%) - - 2 (5%) - 2 (3%) (heroina) - - - Heroina Brown sugar - 1 (1,5%) - - - - - - - Kokaina - - - - - - - - - Alkohol 4 (10%) 7 (10%) 11 (14%) 5 (12%) 5 (8%) 7 (11%) 5 (10%) 5 (8%) Mieszane: alkohol, THC, 6 (15%) 6 (9%) 10 (13%) 4 (9%) - 3 (4%) 1 (2%) 6 amfetamina (9%) Inhalanty - - 1 (1%) - - - - - - Dopalacze - - - - - - - 1 (1%) 5 (11%) 4 (9%) 1 (2%) Inne: zachowania ryzykowne i trudności wychowawcze 17 (41%) 45 (66%) 49 (61%) 17 (41%) 42 (71%) 42 (63%) 36 (69%) 52 (81%) 24 (53%) Ogółem 41 68 80 42 60 67 52 64 45 Źródło: Dane Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest Czas w Płocku. W 2016 roku zgłosiła się tylko jedna kobieta z powodu używania marihuany. W przypadku narkotyków byli to przed wszystkim mężczyźni, głównie z powodu marihuany (22%). 23

Tabela 3.2.1.2. Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka wg płci i rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne w latach 2009-2016. Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Kobiety 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Leki uspokajające/nasenne 1 1 (10%) 2 - - - - 1 (7%) (3%) (20%) Przetwory konopi - - 1 2 3 - - 1 (7%) (10%) (7%) (18%) Amfetamina 2 1 (10%) - - - - - (7%) Ekstazy - - - - - - - Opiaty - - - - 1 (6%) - - (heroina) Heroina Brown sugar 1 - - - - - - (3%) Kokaina - - - - - - - Alkohol 4 (14%) 6 (60%) 2 (20%) 2 (7%) 1 (6%) 1 (5%) 2 (7%) 2 (14%) Mieszane: alkohol, THC, amfetamina 2 (7%) 2 (20%) 2 (20%) - 2 (12%) 1 (5%) 2 (7%) Inhalanty - - - - - - Inne: zachowania ryzykowne i trudności wychowawcze 19 (66%) - 3 (30%) 24 (86%) 10 (58%) 18 (90%) 26 (86%) 10 (72%) Ogółem 29 10* 10 28 17 20 30 14 Źródło: Dane Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest Czas w Płocku. *Dane za rok 2010 w podziale na płeć dostępne tylko dla 34 osób korzystających z oferty Ośrodka. 24

Tabela 3.2.1.3. Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka wg płci i rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne w latach 2009-2016. Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Mężczyźni 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Leki uspokajające/ nasenne - - 1 (3%) Przetwory konopi 5 (13%) 7 9 (29%) (28%) - - - - 0 9 (28%) 8 (16%) 7 (22%) - 9 (29%) Amfetamina 1-1 2 2 3-0 (2%) (3%) (6%) (4%) (9%) Ekstazy - - - - - - - 0 Opiaty - - 2-1 (2%) - - 0 (6%) (heroina) Heroina Brown sugar - - - - - - - 0 Kokaina - - - - - - - 0 Alkohol 3 (8%) 5 (21%) 3 (9%) 3 (9%) 6 (12%) 4 (13%) 3 (8%) 3 (10%) Mieszane: alkohol, THC, amfetamina 4 (10%) 8 (33%) 2 (6%) - 1 (2%) - 4 (12%) 4 (13%) Inhalanty - 1 (4%) Inne: zachowania ryzykowne 26 (67%) 3 i trudności wychowawcze (13%) - - - - - 0 14 (45%) 18 (57%) 32 (64%) 18 (56%) 26 (76%) 14 (45%) Dopalacze - - - - - - 1 (4%) 1 (2%) Ogółem 39 24* 32 32 50 32 34 31 3.2.3. Charakterystyka osób zgłaszających się do Ośrodka Profilaktyki i Terapii Azyl oraz Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego Azyl prowadzonego przez Fundację Ekonomii Społecznej Przystań Ośrodka Profilaktyki i Terapii Azyl objął pomocą 139 osób z problemem od substancji psychoaktywnych lub podejmujących zachowania ryzykowne. 25

Tabela 3.2.3.1 Rodzaje narkotyków używane przez osoby, które zgłosiły się do Ośrodka w 2015 i w 2016 roku 2015 2016 Kobiety Mężczyźni Razem Kobiety Mężczyź Razem ni Leki nasenne/uspakajające 0 0 0 7 0 7 Przetwory konopi 0 0 0 2 9 11 Amfetamina 1 3 4 3 8 11 Ekstazy 0 0 0 0 0 0 Heroina 0 0 0 0 0 0 Heroina Brown sugar 0 0 0 0 0 0 Kokaina 0 0 0 0 8 8 Alkohol 24 42 66 25 46 71 Mieszane: jakie 0 0 0 0 0 0 Dopalacze 1 2 3 1 2 3 Zachowania ryzykowne 8 10 18 10 18 28 Łączna liczba osób 34 57 91 48 91 139 Źródło: Informacja ze sprawozdania Ośrodka Profilaktyki i Terapii Azyl W Ośrodku udzielana była pomoc psychologiczna, pedagogiczna, e-poradnictwo. Zorganizowano grupy terapeutyczne ukierunkowane na rozwiązywanie problemów osób zgłaszających się do Ośrodka: grupa terapeutyczna dla młodzieży wykazującej zachowania ryzykowne, celem zajęć była korekcja destruktywnych zachowań oraz nauczenie umiejętności radzenia sobie bez używania środków psychoaktywnych w zajęciach wzięło udział 7 osób, trening Umiejętności Społecznych/Trening Zastępowania Agresji, którego celem było nauczenie umiejętności prospołecznych oraz kontroli złości w treningu wzięły udział 24 osoby, grupa terapeutyczna dla dorosłych Akademia rodzica w zajęciach brało udział 6 rodziców, ergoterapia terapia przez pracę, której celem było usprawnienie funkcji psychicznych oraz uporządkowanie struktury osobowości, grupa wsparcia dla osób doznających przemocy - celem zajęć było nabycie zachowań służących przerwaniu przemocy w zajęciach brało udział 9 osób. W Płocku prowadzony był również Punkt Informacyjno-Konsultacyjny Azyl, którego celem była wczesna interwencja w stosunku do osób uzależnionych, współuzależnionych, zagrożonych patologiami, wykluczonych społecznie. Porady udzielane były poprzez kontakt osobisty, telefoniczny oraz elektroniczny (e-mail). W Punkcie udzielana była pomoc przez prawnika, pedagoga, psychologa oraz lekarza neurologa. Ogółem udzielono 128 porad 91 osobom, w tym: 25 porad 12 osobom z problemem narkotykowym oraz 4 porady 2 dorosłym członkom rodziny osób z problemem narkotykowym (w tym osobom współuzależnionym). 26

3.2.4. Charakterystyka osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku W 2016 roku do Poradni przyjęto 20 osób z problemem narkotykowym. W zdecydowanej większości byli to mężczyźni (18 osób). Tabela 3.2.4.1. Liczba osób przyjętych do Poradni z problemem narkotykowym w latach 2004 2016. Wg płci Wg wieku Lata Ogółem Mężczyźni Kobiety do 18 lat 19 29 lat Powyżej 30 lat 2004 35 30 5 9 26 0 2005 44 37 7 6 32 6 2006 44 19 25 3 37 4 2007 44 38 6 - - - 2008 33 29 4 - - - 2009 24 23 1 2 22-2010 32 29 3 b.d. b.d. b.d. 2011 10 7 3-8 2 2012 12 12 0 0 8 4 2013 9 6 3 0 6 3 2014 11 11 0 0 7 4 2015 15 11 4 2 10 3 2016 20 18 2 1 13 6 Źródło: Dane Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku. Kobiety przyjęte do poradni używały amfetaminy (2 osoby). Wśród mężczyzn dominowały osoby używające marihuany (16) a następnie amfetaminy (2 osoby). Ostatnie dane pokazują na wzrost liczby osób, które zażywały amfetaminę oraz marihuanę. 27

Tabela 3.2.4.2. Przyjęci do Poradni w latach 2009-2016 z powodu używania substancji psychoaktywnych, wg płci i typu substancji. Podstawowy narkotyk Płeć Ogółem kobiety mężczyźni 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Leki nasenne/uspokajające - - - - - - 3 - - 1-2 - - 2 - - 1-2 - - 5 - Przetwory konopi - - - - 3-1 - - 3 - - 6 11 7 16-3 - - 9 11 8 16 Substancje wziewne - - - - - - - - 1 1 - - - - - - 1 1 - - - - - - Amfetamina - - - - - - - 2 - - - 7 - - 2 2 - - - 7 - - 2 4 LSD - b.d. - - - - - - - b.d. - - - - - - - b.d. - - - - - - Grzyby halucynogenne - b.d. - - - - - - - b.d. - - - - - - - b.d. - - - - - - Opiaty - - - - - - - - 4 - - - - - - - 4 - - - - - - - Mieszane: (amfetamina + marihuana) alkohol +leki uspokajające alkohol + przetwory konopi + amfetamina 1 3 - - - - - - 18 24 - - - - - - 19 27 - - - - - - - - 2 - - - - - - - 1 - - - - - - - 3 - - - - - - - 1 - - - - - - - 6 - - - - - - - 7 - - - - - Inne ( dopalacze ) - - - - - - - - - - - 3 - - - - - - - 3 - - - - Łączna liczba osób 1 3 3-3 - 4 2 23 29 7 12 6 11 11 18 24 32 10 12 9 11 15 20 Źródło: Dane Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku. 28

3.2.5. Statystyki Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego w Płocku Do przedstawienia działań Ośrodka Opiekuńczo - Wychowawczego zaprezentowano informacje z dwóch placówek podejmujących działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii tj. Placówki Socjalizacyjnej oraz Placówki Interwencyjnej. W 2016 roku w Placówce Socjalizacyjnej przebywało 39 nieletnich z terenu Płocka. Wykonano 76 testów, które dały wynik pozytywny u 1 dziewczyny oraz 12 chłopców. W 2011 roku przeprowadzono badania u 6 nieletnich (spadek o 10 osób w stosunku do roku 2010). W latach 2009-2011 nie uzyskano testów pozytywnych. W roku 2012 wzrosła zdecydowanie liczba nieletnich, u których przeprowadzono testy (32 osoby). W tym też roku po raz pierwszy uzyskano wyniki pozytywne (łącznie 5 testów pozytywnych). W 2013 wykonano 26 testów, w tym uzyskano 3 wyniki pozytywne. W 2014 liczba testów wzrosła do 49 z tego trzy testy dały wynik pozytywny a w 2015 roku 45 testów z tego 20 pozytywnych. Tabela 3.2.5.2. Statystyki Placówki Socjalizacyjnej w latach 2009 2016. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba nieletnich, u których przeprowadzono badania na obecność narkotyku w organizmie Liczba testów pozytywnych (THC, amfetamina, kokaina, MDMA, MOR) 21 (19 chłopców i 2 dziewczęta) 16 (13 chłopców i 3 dziewczęta) 6 (3 chłopców i 3 dziewczęta) 32 (28 chłopców i 4 dziewczęta) 26 (17 chłopców i 9 dziewcząt) 49 (40 chłopców i 9 dziewcząt) 45 testów (6 dziewcząt i 3 chłopców) 76 testów (9 dziewcząt i 27 chłopców) 0 0 0 5 3 3 20 13 Źródło: Informacja z Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego w Płocku. Warto podkreślić, że zarówno Placówka Socjalizacyjna jak też Placówka Interwencyjna współpracują z zewnętrznymi instytucjami i stowarzyszeniami zajmującymi się problemem narkotyków i narkomanii. 3.3. Konsekwencje zdrowotne i społeczne 3.3.1. Statystyki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Płocku w Dziale Pracy Socjalnej oraz Zespole Pracy Socjalnej udzielono pomocy finansowej osobom z problemem narkotyków i narkomanii oraz ich rodzinom. W 2016 roku nastąpił wzrost liczby osób w porównaniu do roku 2015. W 2016 roku Ośrodek udzielił pomocy materialnej 37 rodzinom, które zostały objęte pomocą z powodu uzależnienia od narkotyków co najmniej jednego z członków rodziny, liczba osób w ww. rodzinach wyniosła 51. Wszczęto 9 procedur Niebieskie Karty dotyczących osób z problemem nadużywania substancji psychoaktywnych. Poniższa tabela przedstawia liczbę i odsetek osób, którym udzielono pomocy w MOPS-ie w latach 2009-2016 z powodu problemu narkotykowego. Większość osób była w wieku powyżej 30 lat (67%). Podobny odsetek stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym 29

i gimnazjalnym (po 33%). Większość osób, którym udzielono świadczenia była bezrobotna (78%). Były to przede wszystkim gospodarstwa jednoosobowe (89%). Głównym udzielonym wsparciem była pomoc finansowa (83%). Tabela 3.3.1.1. Liczba i odsetek osób, którym udzielono pomocy w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w latach 2009-2016 z powodu narkomanii. Wiek 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 do 18 lat 1 (6%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 2 (6%) 3 (6%) 0 19-29 lat 10 (63%) 6 (60%) 8 (38%) 22 (73%) 16 (57%) 17 (55%) 21 (47%) 13 (33%) powyżej 30 lat 5 (31%) 4 (40%) 13 (62%) 8 (27%) 12 (43%) 12 (39%) 21 (47%) 26 (67%) Razem: 16 10 21 30 28 31 45 39 Wykształcenie Podstawowe 8 (50%) 5 (50%) 6 (29%) 11 (37%) 10 (36%) 4 (13%) 24 (53%) 11 (28%) Gimnazjalne 1 (6%) 2 (20%) 3 (14%) 5 (16%) 6 (21%) 10 (32%) 4 (9%) 11 (28%) Zawodowe 4 (25%) 3 (30%) 9 (43%) 11 (37%) 10 (36%) 12 (39%) 10 (22%) 10 (26%) Średnie 3 (19%) 0 (-%) 3 (14%) 3 (10%) 2 (7%) 5 (16%) 7 (16%) 7 (18%) Razem: 16 10 21 30 28 31 45 39 Aktywność zawodowa Pracujący 0 (-%) 0 (-%) 1 (5%) 0 (-%) 0 (-%) 0 1 (2%) 0 Bezrobotny 7 (44%) 7 (70%) 18 (86%) 23 (77%) 21 (75%) 16 (52%) 22 (49%) 30 (77%) Emeryt 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 3 (7%) Rencista 2 (12%) 1 (10%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 2 (6%) 2 (4%) 1 (3%) praca 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 1 (3%) 2 (7%) 1 (3%) 8 (18%) 5 (13%) dorywcza inne* 7 (44%) 2 (20%) 2 (9%) 6 (20%) 5 (18%) 12 (39%) 9 (20%) 3 (7%) Razem: 16 10 21 30 28 31 45 39 Gospodarstwo domowe Jednoosobowe b.d. 9 (90%) 19 (91%) 22 (73%) 28 25 (81%) 40 (89%) 29 (74%) Wieloosobowe b.d. 1 (10%) 2 (9%) 8 (27%) 0 (-%) 6 (19%) 5 (11%) 10 (26%) Razem: b.d. 10 21 30 28 31 45 39 Rodzaj udzielonej pomocy Pomoc finansowa 16 (76%) 10 (63%) 21 (88%) 27 (56%) 28 (72%) 33 (63%) 30 (60%) 35 (61%) Wsparcie specjalisty 5 (24%) 2 (12%) 1 (4%) 10 (21%) 6 (15%) 9 (17%) 4 (8%) 10 (18%) 30

Skierowanie do innej placówki Inne: ubezpieczenie Razem: 21 b.d. 4 (25%) 1 (4%) 8 (17%) 5 (13%) 6 (12%) 8 (16%) 8 (14%) - - 1 (4%) 3 (6%) 0 (-%) 4 (8%) 8 (16%) 4 (7%) obiady+ schronie nie) 16 24 48 39 52 50 57 Źródło: Dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku. * Uprawnienia do korzystania z zasiłku stałego z pomocy społecznej w 2009 roku 5 osób, udział w projekcie EFS Droga do aktywności - 2 osoby. W 2010 roku 2 osoby uprawnione do zasiłku stałego. W 2011 roku osoby nieaktywne zawodowo. Ponadto udzielono pomocy finansowej dwóm członkom rodzin oraz 8 osobom wsparcia specjalistycznego Ośrodek Interwencji Kryzysowej udzieliły wsparcia specjalistów 10 osobom, co oznacza spadek w porównaniu do 2015 roku: 15 osób. Połowa osób była w wieku 18-29 lat oraz powyżej 30 osób. Spośród osób objętych pomoc co trzecia osoba była pracując (30%) lub miała pracę dorywczą (30%), w mniejszym stopniu osoby były bezrobotne (10%) lub rencistami (10%). Tabela 3.3.1.2. Liczba i odsetek osób z problemem uzależnienia od narkotyków (w tym w rodzinach), które zgłosiły się w latach 2009 2016 do Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 2010 2011 2012 2015 2016 Wiek do 18 lat 0 (-%) 1 (12,5%) 0 1 (7%) 0 19-29 lat 3 (25%) 4 (50%) 2 (33%) 4 (27%) 5 (50%) powyżej 30 lat 9 (75%) 3 (37,5%) 4 (67%) 10 (66%) 5 (50%) Razem: 12 8 6 15 10 Aktywność zawodowa Pracujący 1 (9%) 1 (12,5%) 1 (17%) 4 (27%) 3 (30%) Bezrobotny 2 (18%) 1 (12,5%) 5 (83%) 6 (bez 1 (10%) pracy) (48%) Emeryt 2 (18%) 0 (-%) 0 (-%) 0 0 rencista 3 (28%) 0 (-%) 0 (-%) 1(7%) 1 (10%) praca dorywcza 2 (18%) 2 (25%) 0 (-%) 2 (14%) 3 (30%) Inne 2 1 (9%) 4 (50%) 0 (-%) 2 (20%) Razem: 11 8 6 15 10 Rodzaj udzielonej pomocy interwencje w 6(25%) b.d. b.d. b.d b.d środowisku wsparcie (w tym spotkania indywidualne, 11 (46%) 8 (44%) 6 (40%) b.d 10 31

grupowe, wsparcie dla rodzin) edukacja 2 (8%) b.d. b.d. b.d b.d porady psychologiczne, 1 (4%) b.d. b.d. b.d b.d terapia porady prawne 4 (17%) b.d. b.d. b.d b.d skierowanie do innej placówki 0 (-%) 8 (44%) 5 (33%) b.d b.d Inne: zapewnienie schronienia, pomoc finansowa - 2 (12%) 4 (27%) 15 (pomoc finansowa) Razem: 24 18 15 15 10 Źródło: Dane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku. 1 W roku 2013 do Ośrodka Interwencji Kryzysowej nie zgłosiły się osoby z problemem narkotykowym. 2 W 2010 roku kobieta otrzymująca alimenty od męża. W 2011 roku 3 uczniów/studentów, 1 osoba nieaktywna zawodowo. b.d 3.3.2. Zatrucia narkotykowe zarejestrowane przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku Z informacji Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku wynika, że w 2016 roku przyjęto 13 osób z powodu zatrucia narkotykowego a z powodu alkoholu 31 osób w tym odnotowano jeden zgon z powodu narkotyków (trzy z powodu alkoholu). Ostatnie dane z 2016 roku pokazują na spadek liczby zatruć o połowę na co prawdopodobnie miała wpływ sytuacja z dopalaczami w 2015. Liczba zatruć wróciła zatem do poziomu sprzed 2015 roku, kiedy odnotowywano kilkanaście rocznie. Najmniej zatruć narkotykowych było wśród osób w wieku do 18 lat: 3 przypadki. Wśród osób w wieku 19-29 lat odnotowano 5 zatruć jak również powyżej 30 lat również 5 przypadków. W zdecydowanej większości zatrucia stanowili mężczyźni: 12 osób. Dane z lat poprzednich przedstawia tabela 3.3.2.1 Tabela 3.3.2.1. Hospitalizacje związane z zatruciem narkotykowym w latach 2009 2016. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba przyjęć pacjentów z zatruciem narkotykowym 3 8 17 14 10 12 26 13 Liczba przyjęć pacjentów z zatruciem narkotykowym ze skutkiem śmiertelnym 3 0 1 0 0 0 0 1 Źródło: Informacja z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku. 32

3.3.3. Interwencje medyczne Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających Najnowsze dane z roku 2016 odnotowały najniższą liczbę interwencji medycznych z powodu narkotyków: 17 osób. W roku poprzednim odnotowano rekordową liczbę interwencji medycznych z podejrzeniem użycia środków odurzających: 72. W latach 2009-2012 liczba osób, którym zespoły ratownictwa medycznego udzieliły pomocy w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających pozostaje na zbliżonym poziomie (29 osób w roku 2009, 31 osób w 2010 r. i ponownie po 29 osób w roku 2011 i 2012). W 2013 r. udzielono pomocy 10 osobom będącym pod wpływem narkotyków, co oznacza spadek w porównaniu do lat ubiegłych. Wykres 3.3.3.1. Liczba osób, którym udzielono pomocy medycznej w latach 2009-2016 w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających. 80 70 72 60 50 40 30 29 31 29 29 25 20 10 10 17 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Źródło: Dane Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku W 2016 roku najwięcej osób było w grupie wiekowej 19-30 lat: 11 osób (44 osoby w 2015). Osób starszych było o wiele mniej: 3 osoby (18 osób w 2015 roku). Najmniej odnotowano osób nieletnich: 1 osoba (6 w 2015 roku). W przypadku dwóch osób wiek jest nieznany. W latach 2014 i 2015 osoby w wieku 18-29 lat stanowiły 60-65% interwencji. Zdecydowana większość przypadków w 2016 roku to byli mężczyźni (15 osób z 17). 33

Wykres 3.3.3.2. Odsetki osób, którym udzielono pomocy medycznej w latach 2010-2016 w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających, według wieku (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 13 68 3 76 48 19 21 21 31 30 0 70 8 9 60 32 65 26 2 1 11 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 3 wiek nieustalony do 18 roku 19-29 lat 30 lat i więcej Źródło: Na podstawie danych Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku 3.3.4. Zgłoszenia osób używających substancji psychoaktywnych do Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie W Szpitalu prowadzona jest detoksykacja dla osób uzależnionych od narkotyków oraz podstawowe zajęcia motywujące do podjęcia dalszego leczenia. Liczba pacjentów przyjętych w 2015 r. wzrosła i wyniosła 30 osób (w tym 28 mężczyzn). W 2016 roku przyjęto do Szpitala 23 osoby: w tym z powodu heroiny 13 z powodu kilku substancji 6, trzy z powodu dopalaczy leków, marihuany po jednej osobie oraz z powodu amfetaminy jedną osobą. Wśród osób detoksykowanych byli prawie sami mężczyźni: 22 osoby. Tabela 3.3.4.1. Liczba osób uzależnionych od narkotyków przyjętych do Szpitala w latach 2001-2016. Lata KOBIETY MĘŻCZYŹNI OGÓŁEM ŁĄCZNA Po raz pierwszy Po raz kolejny Po raz pierwszy Po raz kolejny Po raz pierwszy Po raz kolejny LICZBA przyjętych 2001 1-2 4 3 4 7 2002 3 3 8 9 11 12 23 2003 - - 9 9 9 9 18 2004 3 1 12 8 15 9 24 2005 - - 17 9 17 9 26 2006 - - 9 9 9 9 18 2007 1-9 10 10 10 20 2008 - - 13 12 13 12 25 2009 2-13 21 15 21 36 2010 - - 10 21 10 21 31 2011 - - 5 10 5 10 15 2012 1 19 20 20 2013 2-5 9 7 9 16 34

2014 2 17 6 13 19 2015 2 28 7 23 30 2016 1 22 23 23 Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie W 2016 roku hospitalizowano prawie połowę osób w wieku 19-29 lat: 11 osób a w wieku powyżej 30 lat: 12 osób. Tabela 3.3.4.2. Liczba i odsetek osób uzależnionych od opiatów przyjętych do Szpitala w latach 2010-2016 według wieku. WIEK PACJENTÓW 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 do 18 rż. - - - - - - - 19-20 rż. - 1 (7%) - - 21-25 rż. 16 (52%) 5 (33%) 26-30 rż. 15 6 (48%) (40%) powyżej 30 rż. - 3 (20%) Razem: 31 15 4 (20%) 10 (50%) 6 (30%) 20 6 (38%) 5 (31%) 5 (31%) 16 19 17 (56%) - 13 (46%) 19 30 11 (49%) 12 (51%) 23 Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie Na przestrzeni lat 2008-2015 większość hospitalizowanych osób pozostawała na utrzymaniu rodziny. Kilka osób podejmowało pracę etatową lub dorywczą. Pojedyncze osoby pobierały świadczenia rentowe, zasiłki czy korzystały z pomocy społecznej lub też prowadziły własną działalność gospodarczą. W samym 2011 r. zmniejszył się nieznacznie udział osób pozostających na utrzymaniu rodziny, natomiast zwiększył się odsetek osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej oraz prowadzących działalność gospodarczą. W roku 2012 zwiększył nieznacznie udział osób podejmujących pracę dorywczą, pojawiły się też osoby korzystające ze świadczeń emerytalnych i rentowych. 35

Wykres 3.3.4.1. Źródło utrzymania hospitalizowanych osób w latach 2008-2016 (liczby osób). 30 25 20 15 19 29 21 12 pomoc społeczna zasiłek dla bezrobotnych renta / emerytura na utrzymaniu rodziny działalność gospodarcza praca etatowa praca dorywcza brak danych 12 19 10 5 0 8 7 5 5 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 22 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 00 0 000 00 0 0 0 0 0 0 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie. Dane dotyczące roku 2016 zostały przedstawione na wykresie poniżej. Połowa osób było na utrzymaniu rodziców (11 osób). Po trzy osoby podejmowały pracę dorywczą oraz pracę etatową. Po dwie osoby miały działalność gospodarczą lub inne źródło utrzymania. Wykres 3.3.4.2. Źródło utrzymania hospitalizowanych osób w 2016 (odsetki osób). praca dorywcza inne na utrzymaniu rodziny działalność gospodarcza praca etatowa 10% 14% 14% 10% 52% Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie. Jeśli analizie poddamy procentowy udział osób z poszczególnym poziomem wykształcenia, zwraca uwagę najwyższy w 2014 i 2015 roku odsetek osób z wykształceniem średnim. Oznacza to, że w roku 2011-2013 mniej niż w latach 2009-2010 zgłosiło się osób z wykształceniem średnim, 36

jednakże wśród tej grupy osób, które podjęły hospitalizację osoby o średnim wykształceniu stanowiły niemal połowę. Drugą grupę w 2015 roku stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym. Wykres 3.3.4.3. Wykształcenie hospitalizowanych osób w latach 2008-2015 (liczby osób). 30 25 20 15 10 5 0 10 9 13 11 10 4 2 2 6 15 9 1 podstawowe zawodowe (w tym gimnazjalne) średnie wyższe 8 8 7 6 6 5 4 3 2 2 0 0 4 2 12 7 6 16 1 1 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie. W 2016 roku, podobnie jak w 2014-2015 najwięcej osób miało wykształcenie średnie (9 osób), następnie podstawowe (8), zawodowe/gimnazjalne (6). Wykształcenie osób w latach poprzednich zostało przedstawione na wykresie poniżej. Wykres 3.3.4.4. Wykształcenie hospitalizowanych osób w 2016 (odsetki osób). 39% 35% podstawowe gminazjum/zawodowe średnie 26% Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie. 37