RAPORT Z MONITOROWANIA PROBLEMU NARKOTYKÓW I NARKOMANII W MIEŚCIE PŁOCKU ZA 2017 ROK

Transkrypt

1 RAPORT Z MONITOROWANIA PROBLEMU NARKOTYKÓW I NARKOMANII W MIEŚCIE PŁOCKU ZA 2017 ROK PŁOCK, 2018

2 Spis treści SPIS TREŚCI... 2 I. WPROWADZENIE... 4 II. STAN PRAC NAD WDRAŻANIEM MONITORINGU PROBLEMU UZALEŻNIEŃ W PŁOCKU ORGANIZACJA MONITORINGU ZAKRES DOSTĘPNYCH DANYCH PLANY BADAWCZE... 6 III. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA I TRENDÓW ROZPOWSZECHNIENIE UŻYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ PROBLEMOWE UŻYWANIE NARKOTYKÓW CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO PORADNI PROFILAKTYCZNO KONSULTACYJNEJ MONAR W PŁOCKU CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO OŚRODKA PROFILAKTYKI I TERAPII JEST CZAS PROWADZONEGO PRZEZ STOWARZYSZENIE POMOCY DZIECIOM I MŁODZIEŻY KAI KAIROS CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO OŚRODKA PROFILAKTYKI I TERAPII AZYL CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ DO PORADNI PROFILAKTYKI I LECZENIA UZALEŻNIEŃ PZOZ SP. Z O. O. W PŁOCKU STATYSTYKI OŚRODKA OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZEGO W PŁOCKU KONSEKWENCJE ZDROWOTNE I SPOŁECZNE STATYSTYKI MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W PŁOCKU ZATRUCIA NARKOTYKOWE ZAREJESTROWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W PŁOCKU INTERWENCJE MEDYCZNE WOJEWÓDZKIEJ STACJI POGOTOWIA RATUNKOWEGO I TRANSPORTU SANITARNEGO W PŁOCKU W ZWIĄZKU Z PODEJRZENIEM UŻYCIA ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH ZGŁOSZENIA OSÓB UŻYWAJĄCYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH DO WOJEWÓDZKIEGO SAMODZIELNEGO ZESPOŁU PUBLICZNYCH ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ IM. PROF. EUGENIUSZA WILCZKOWSKIEGO W GOSTYNINIE PUNKTU KONSULTACYJNEGO W MIEJSKIM CENTRUM ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH PRZY UL. MISJONARSKIEJ 22 W PŁOCKU DZIAŁANIA Z ZAKRESU REDUKCJI SZKÓD IV. OPIS I OCENA POSIADANYCH ZASOBÓW ORAZ PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ OGRANICZENIE POPYTU WSTĘP PRZECIWDZIAŁANIE NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCKA MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA TERENIE MIASTA PŁOCKA NA LATA REALIZACJA KRAJOWEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W 2017 R 2

3 W NAJWIĘKSZYCH MIASTACH WOJEWOÓ DZTWA MAZOWIECKIEGO DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE PODEJMOWANE PRZEZ STRAZŻ MIEJSKĄ W PŁOCKU DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE PODEJMOWANE PRZEZ KOMENDĘ MIEJSKĄ POLICJI W PŁOCKU PANÓ STWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W PŁOCKU POWIATOWA STACJA SANITARNO- EPIDEMIOLOGICZNA W PŁOCKU OSÓRODEK OPIEKUNÓ CZO WYCHOWAWCZY W PŁOCKU LECZENIE, REHABILITACJA, POMOC OSOBOM UŻYWAJĄCYM NARKOTYKÓW ORAZ ICH RODZINOM POLSKI CZERWONY KRZYZŻ ZARZĄD REJONOWY W PŁOCKU CENTRUM PSYCHOLOGICZNO PASTORALNE METANOIA W PŁOCKU STOWARZYSZENIE POMOCY RODZINOM TYGIEL W PŁOCKU OGRANICZANIE PODAŻY KOMENDA MIEJSKA POLICJI W PŁOCKU POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W PŁOCKU...51 V. MAPA PROBLEMOWA VI. WNIOSKI I REKOMENDACJE VII. ZAŁĄCZNIK NR

4 I. WPROWADZENIE Miasto Płock położone jest w województwie mazowieckim na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej nad Wisłą (powiat grodzki, siedziba powiatu płockiego). Liczący ok lat Płock, malowniczo położony na Wiślanej Skarpie wznoszącej się 47 m n.p.m., zaliczany jest do najpiękniejszych miast w Polsce. Geograficznie usytuowany jest na Nizinie Mazowiecko - Podlaskiej w odległości około 120 km od Warszawy. Powierzchnia miasta wynosi 88,06 km2. Na terenie Płocka występuje 21 osiedli mieszkaniowych i dwa okręgi przemysłowe. Informacje społeczno demograficzne Według danych GUS z 31 grudnia 2017 r. miasto liczyło mieszkańców. Największą populację Płock odnotował w 1998 roku wg danych GUS mieszkańców. Natomiast po 1998 roku obserwuje się spadek liczby ludności Płocka. Tabela 1. Dane demograficzne liczba ludności Płocka w latach Źródło: Wikipedia encyklopedia. Rok Liczba ludności Płocka

5 II. STAN PRAC NAD WDRAŻANIEM MONITORINGU PROBLEMU UZALEŻNIEŃ W PŁOCKU 2.1. Organizacja monitoringu Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na poziomie lokalnym pozwala zebrać dane do sporządzenia gminnego raportu o stanie zjawiska. Monitoring realizowany jest w Płocku od wielu lat, co pozwala na obserwację zachodzących zmian i uchwycenie nowych trendów na scenie narkotykowej jak np. ponowne pojawienie się nowych substancji psychoaktywnych (dopalaczy). Dane niezbędne do przeprowadzenia analiz zostały zebrane przez Urząd Miasta. W oparciu o dotychczasowe doświadczenia i wypracowane metody gromadzenia danych, pisemnie zwrócono się do poszczególnych instytucji z prośbą o udostępnienie informacji. W celu zwiększenia możliwości porównywania danych, dane za rok 2016 były zbierane zgodnie ze wskaźnikami monitorowanymi w latach ubiegłych. W raporcie wykorzystano przede wszystkim źródła pierwotne. Informacji o rozmiarach narkomanii, rozumianej jako uzależnienie bądź używanie narkotyków w sposób rodzący poważne problemy, dostarczają zwłaszcza dane statystyczne instytucji reagujących na problem narkotyków. W tym roku dodatkowo uwzględniono wyniki badań ESPAD z 2016 roku zrealizowane w Płocku Zakres dostępnych danych Dane ilościowe ze statystyk instytucji uzyskano z następujących źródeł: - Wojewódzka Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku, - Poradnia Profilaktyczno Konsultacyjna MONAR w Płocku, - Ośrodek Profilaktyki i Terapii Jest Czas prowadzony przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży KAI KAIROS w Płocku, - Ośrodek Profilaktyki i Terapii Azyl prowadzony przez Fundację Ekonomii Społecznej Przystań, - Ośrodek Opiekuńczo Wychowawczy w Płocku, - Poradnia Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ sp. z o.o. w Płocku, - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku, - Komenda Miejska Policji w Płocku, - Centrum Psychologiczno Pastoralne METANOIA w Płocku, - Punkt Konsultacyjny w Miejskim Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych prowadzony przez Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płocka, - Straż Miejska w Płocku, - Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku, - Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie, - inne źródła danych Informacja z realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na terenie miasta Płocka na lata w roku Do porównań i analiz wykorzystano także dostępne dane statystyczne ogólnopolskie np. z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. 5

6 2.3. Plany badawcze Informacje i analizy zaprezentowane w raporcie pozwalają na wytyczenie mapy problemów, która może stanowić punkt wyjścia do planowania i wdrażania niezbędnych działań zaradczych. III. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA I TRENDÓW 3.1. Rozpowszechnienie używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży szkolnej Badania ESPAD realizowane są co cztery lata na ogólnopolskiej próbie młodzież szkolnej jak również w mieście Płock. Wyniki badań szkolnych są jednym z podstawowych elementów monitorowania problemów narkotyków i narkomanii jak również stanowić mogą podstawę do próby oceny działań prowadzonych na poziomie lokalnym. Dane z tabeli 3.1. pokazują, że wśród uczniów klas młodszych na pierwszym miejscu pod względem rozpowszechnienia eksperymentowania znajdują się marihuana i haszysz (20,8%) a na drugim miejscu leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza (13,6%). Wśród uczniów klas starszych na pierwszym miejscu również znajdują się marihuana i haszysz (35,1%). Leki uspokajające i nasenne przyjmowane bez zalecenia lekarza także ulokowały się na drugim miejscu (16,4%). Wśród gimnazjalistów na trzecim miejscu znalazły się substancje wziewne (11,8%), a na kolejnych miejscach: amfetamina (2,9%), grzyby halucynogenne (2,2%), ecstasy (1,5%) oraz kokaina (2,7%). W starszej kohorcie na trzecim miejscu znajduje się amfetamina 4,7%, a na kolejnych miejscach: substancje wziewne (7,3%), ecstasy (3,8%), kokaina (3,9%), LSD lub inne halucynogeny (4,0%) oraz grzyby halucynogenne (2,5%). W przypadku przetworów konopi, leków uspokajających i nasennych bez przepisu lekarza oraz amfetaminy wyższe rozpowszechnienie eksperymentowania odnotować trzeba wśród starszej młodzieży niż w młodszej grupie, zaś do doświadczeń z substancjami wziewnymi częściej przyznawała się młodzież ze szkół gimnazjalnych. GHB, nowy w Polsce narkotyk, używany był kiedykolwiek przez 0,6% gimnazjalistów i 1,5% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Substancja ta była używana kiedykolwiek przez odsetek badanych, niewiele odbiegający od odsetka respondentów, którzy przyznali się do używania nieistniejącego środka relevinu (1,0% młodszych uczniów i 1,5% starszej młodzieży). Tabela 3.1. Używanie substancji kiedykolwiek w życiu III klasy gimnazjum Rodzaj substancji Marihuana lub haszysz 31,4 20,8 Substancje wziewne 11,4 11,8 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu 15,4 13,6 lekarza Leki przeciwbólowe w celu odurzania się x 4,7 Amfetamina 4,9 2,9 Metamfetamina x 1,3 6

7 II klasy szkół ponadgimnazjalnych LSD lub inne halucynogeny 3,9 2,2 Crack 2,5 0,5 Kokaina 4,5 2,7 Relevin 1,9 1,0 Heroina 3,2 1,3 Ecstasy 4,6 1,5 Grzyby halucynogenne 4,8 2,2 GHB 1,3 0,6 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i 2,4 1,7 strzykawki Alkohol razem z tabletkami 5,3 3,9 Sterydy anaboliczne 3,0 2,0 Polska heroina (kompot) 3,2 1,8 Marihuana lub haszysz 44,7 35,1 Substancje wziewne 6,8 7,3 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu 18,9 16,4 lekarza Leki przeciwbólowe w celu odurzania się x 4,5 Amfetamina 8,1 4,7 Metamfetamina x 3,4 LSD lub inne halucynogeny 4,2 4,0 Crack 1,7 1,3 Kokaina 4,5 3,9 Relevin 1,2 1,5 Heroina 2,5 1,4 Ecstasy 5,1 3,8 Grzyby halucynogenne 4,0 2,5 GHB 1,3 1,5 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i 1,9 2,5 strzykawki Alkohol razem z tabletkami 9,0 5,2 Sterydy anaboliczne 3,5 2,6 Polska heroina (kompot) 2,3 2,0 Źródło: Sierosławski 2016 Należy także zwrócić uwagę na bardzo niskie, mieszczące się w wąskim przedziale 1,7-2,5% rozpowszechnienie prób używania narkotyków w zastrzykach. Warto jednak podkreślić, iż badania szkolne nie są najlepszym narzędziem do próby określenia rozmiarów używania problemowego w tym w zastrzykach ponieważ osoby używające narkotyków w ten sposób często są poza systemem edukacji lub nie pojawiają się w szkole zbyt często. W 2016 r. w stosunku do 2012 r. odnotować trzeba spadek rozpowszechnienia większości substancji. najbardziej jest on widoczny w przypadku przetworów konopi. Wyniki badań pokazują, że 7

8 rozpowszechnienie podejmowania prób z substancjami psychoaktywnymi innymi niż alkohol i tytoń zależne jest od płci. Związek między używaniem substancji, a płcią występuje na obu poziomach nauczania. Chłopcy częściej deklarują próby używania przetworów konopi oraz w starszej grupie amfetaminę i sterydy anaboliczne. Eksperymentowanie z lekami uspokajającymi i nasennymi znacząco bardziej rozpowszechnione jest wśród dziewcząt. Ponadto w gimnazjach eksperymentowanie z substancjami wziewnymi częściej zdarzało się wśród dziewcząt niż wśród chłopców. Za wskaźnik aktualnego używania substancji przyjmuje się zwykle używanie substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. W badaniu z 2016 r. lista substancji, których używanie w czasie ostatnich 12 miesięcy podlegało badaniu została znacznie rozszerzona (tabela 3.2). Dane zawarte w tabeli pokazują, że przetwory konopi używało w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem 17,1% uczniów z młodszej grupy i 25,5% - ze starszej. Substancje wziewne aktualnie używało 6,4% gimnazjalistów i 3,3% uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych, zaś ecstasy 1,0% uczniów z pierwszej grupy i 1,8% - z drugiej. Tabela 3.2 Używanie substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy Poziom klasy II klasy gimnazjum II klasy szkół ponadgimnazjalnych Źródło: Sierosławski 2016 Marihuana lub haszysz 26,0 17,1 Substancje wziewne 5,9 6,4 Ecstasy 3,1 1,0 Amfetamina x 1,8 Metamfetamina x 0,9 Kokaina x 2,2 Crack x 0,4 Marihuana lub haszysz 35,2 25,5 Substancje wziewne 3,0 3,3 Ecstasy 3,7 1,8 Amfetamina x 2,6 Metamfetamina x 1,7 Kokaina x 1,7 Crack x 0,8 Podobnie jak w przypadku eksperymentowania z marihuaną lub haszyszem, rozpowszechnianie używania tych substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy jest w 2016 r. mniejsze niż było w 2012 r. Używanie substancji wziewnych pozostaje na zbliżonym poziomie, zaś ecstasy spadło, chociaż różnica nie jest istotna statystycznie. Okres ostatnich 30 dni przed badaniem można przyjąć za wskaźnik dla względnie częstego, okazjonalnego używania. Palenie marihuany lub używanie innych narkotyków, podobnie jak 8

9 picie alkoholu, w większości przypadków nie ma charakteru regularnego. Stąd trudno mieć pewność, że wszyscy uczniowie, którzy zadeklarowali kontakt z daną substancją w czasie ostatnich 30 dni na pewno używają jej, co najmniej raz na miesiąc. Można jednak założyć, z pewnym przybliżeniem, że proporcje używających raz na miesiąc wśród tych, którzy nie używali w ostatnim miesiącu są równe proporcji używających rzadziej, a potwierdzających używanie w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem. Przy takim założeniu można uznać, że 8,8% uczniów klas trzecich gimnazjów i 10,8% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych używa marihuany lub haszyszu, co najmniej raz w miesiącu (tabela 3.3). Analogiczne odsetki dla substancji wziewnych wynoszą 3,3% u gimnazjalistów oraz 2,0% u uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Podobnie jak w przypadku używania w czasie ostatnich 12 miesięcy oraz kiedykolwiek w życiu, w 2016 r. odnotowujemy mniejszy odsetek młodzieży używającej przetworów konopi w czasie ostatnich 30 dni w porównaniu do 2012 r. Tabela 3.3. Używanie substancji w czasie ostatnich 30 dni poziom klasy III klasy gimnazjum Marihuana lub haszysz 14,0 8,8 II klasy szkół ponadgimnazjalnych Źródło: Sierosławski 2016 Substancje wziewne 3,6 3,3 Marihuana lub haszysz 18,8 10,8 Substancje wziewne 1,6 2,0 Tabela 3.4 prezentuje odsetki badanych, którzy mają wśród swoich przyjaciół osoby używające poszczególnych substancji obserwowane w badaniu z 2016 r. na tle badania z 2012 r. W przypadku większości środków odnotować trzeba spadek odsetków badanych, którzy potwierdzali posiadanie wśród przyjaciół osób używających substancji. Brak zmian dotyczy tylko substancji wziewnych w starszej kohorcie oraz ecstasy i substancji wziewnych w młodszej kohorcie Tabela 3.4 Odsetki badanych, którzy mają wśród swoich przyjaciół osoby używające poszczególnych substancji Poziom klasy III klasy gimnazjum palą papierosy 92,4 87,9 pije napoje alkoholowe 93,3 88,7 upija się 78,3 70,9 pali marihuanę lub haszysz 60,7 49,9 bierze środki uspokajające lub nasenne (bez przepisu lekarza) 19,0 16,7 9

10 bierze ecstasy 13,0 12,2 II klasy szkół ponadgimnazjalnych używa środków wziewnych 17,3 16,3 palą papierosy 96,2 89,7 pije napoje alkoholowe 97,3 93,5 upija się 92,1 83,5 Źródło: Sierosławski 2016 pali marihuanę lub haszysz 72,9 60,7 bierze środki uspokajające lub nasenne (bez przepisu lekarza) 23,3 17,8 bierze ecstasy 18,5 14,2 używa środków wziewnych 11,1 11,9 Według wyników badania ESPAD zdecydowana większość uczniów dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Tylko bardzo nieliczni stwierdzają, że ich używanie nie jest związane z żadnym negatywnym następstwem. Stosunkowo najwięcej takich odpowiedzi padło przy eksperymentowaniu z marihuaną lub haszyszem, a następnie paleniu papierosów od czasu do czasu oraz próbowaniu dopalaczy. Analiza odpowiedzi uczniów wskazuje na nasilenie używania jako główne źródło zróżnicowania ryzyka, w mniejszym stopniu rolę tę pełni rodzaj substancji. Jest tak w obydwu grupach badanych. Eksperymentowanie z tak niebezpiecznym narkotykami, jak ecstasy traktowane jest w sumie jako mniej ryzykowne, niż regularne palenie papierosów lub częste picie w dużych ilościach napojów alkoholowych. Ryzyko związane z używaniem poszczególnych substancji jest jednak również różnicowane przez badanych, chociaż, jak się wydaje, w mniejszym stopniu. Jeśli wziąć pod uwagę tylko odsetki respondentów wybierających odpowiedź duże ryzyko, to na poziomie eksperymentowania za najbardziej groźną w opiniach badanych uznać można amfetaminę (38,0% w młodszej grupie i 45,5% w starszej grupie). W przypadku przetworów konopi odsetki te są wyraźnie niższe 23,6% w młodszej grupie i 22,4% w starszej grupie. Na poziomie regularnego używania największe odsetki badanych za obarczone dużym ryzykiem uznały używanie dopalaczy (83,3% w młodszej grupie i 82,9% w starszej grupie) oraz amfetaminy (81,7% w młodszej grupie i 84,2% w starszej grupie). Trzeba jednak dodać, że regularne palenie tytoniu oceniane było jako obarczone dużym ryzykiem również przez znaczną frakcję badanych (68,6% w młodszej grupie i 73,7% w starszej grupie). Dane na temat postrzegania ryzyka szkód w efekcie używania substancji psychoaktywnych prowadzą do wniosku, że młodzież Płocka jest dość dobrze zorientowana w skali zagrożeń. Nie ulega też ona stereotypom nadal obecnym wśród części starszego pokolenia, według których pojedyncze eksperymenty z narkotykami budzą znacznie większe zagrożenie niż częste używanie w dużych ilościach substancji legalnych, takich jak alkohol czy tytoń. Warto też zauważyć, że regularne używanie relatywnie nowych w Polsce substancji, jakimi są dopalacze, traktowane jest podobnie, a nawet bardziej, niebezpieczne jak regularne 10

11 używanie amfetaminy, substancji od dawna obecnej na naszej scenie narkotykowej. Wystawia to, jak się wydaje, dobrą notę edukacji publicznej w sprawie szkodliwości dopalaczy i przeczy przekonaniom, ze młodzież uważa je za całkiem bezpieczne. Tabela 3.4 Ocena ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji Poziom klasy III klasy gimnazjum Palą papierosy od czasu do czasu Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie Próbują 1 raz lub 2 razy esctasy Nie ma ryzyka Małe ryzyko Umiarkowane ryzyko Duże ryzyko Nie wiem 11,9 40,8 33,2 9,9 4,2 3,0 4,8 19,6 68,6 3,9 7,5 24,4 40,6 22,8 4,7 3,2 8,5 20,1 63,6 4,6 5,4 12,8 34,7 41,0 6,1 15,2 26,4 26,2 23,6 8,6 10,6 18,2 33,5 29,7 7,9 5,4 5,4 12,3 68,8 8,1 5,2 16,7 28,3 32,3 17,5 Biorą esctasy regularnie 2,5 1,8 6,7 72,1 16,8 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 3,9 13,6 32,2 38,0 12,2 Biorą amfetaminę regularnie 2,5 1,1 3,2 81,7 11,5 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 8,5 19,6 30,8 31,9 9,2 Biorą dopalacze regularnie 4,3 0,9 2,5 83,3 9,1 11

12 Poziom klasy II klasy szkół ponadgimnazjalnych Palą papierosy od czasu do czasu Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie Próbują 1 raz lub 2 razy esctasy Nie ma ryzyka Małe ryzyko Umarkowane ryzyko Duże ryzyko Nie wiem 11,8 41,1 35,7 7,7 3,7 2,4 3,8 16,4 73,7 3,7 6,8 21,6 36,9 29,1 5,6 2,8 7,1 18,1 66,3 5,6 4,9 15,8 33,3 39,4 6,7 18,2 31,9 19,6 22,4 7,8 12,4 22,3 30,6 27,6 7,1 5,4 6,7 13,9 66,4 7,6 5,1 19,2 24,0 33,6 18,1 Biorą esctasy regularnie 2,3 1,4 5,0 77,0 14,4 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 4,0 13,7 25,8 44,5 11,9 Biorą amfetaminę regularnie 2,4 0,6 2,4 84,2 10,5 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 9,2 20,0 27,5 33,5 9,8 Biorą dopalacze regularnie 4,8 0,5 3,8 82,9 8,0 Źródło: Sierosławski 2016 Porównanie ocen ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji dokonanych przez młodzież w 2016 i 2012 r. umożliwiają dane zestawione w tabeli 3.5. Prezentują one odsetki uczniów, którzy wybrali odpowiedź duże ryzyko. W grupie gimnazjalistów wrosły odsetki badanych przypisujących duże ryzyko regularnego używaniu narkotyków: przetworów konopi, ekstazy, amfetaminy oraz dopalaczy. 12

13 Tabela 3.5 Ocena ryzyka związanego z używaniem poszczególnych substancji - odsetki badanych wybierających odpowiedź duże ryzyko Poziom klasy III klasy gimnazjum Palą papierosy od czasu do czasu 12,3 9,9 Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie 70,7 68,6 29,4 22,8 59,8 63,6 41,6 41,0 25,4 23,6 27,3 29,7 60,6 68,8 Próbują 1 raz lub 2 razy ecstasy 31,4 32,3 Biorą ecstasy regularnie 62,6 72,1 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 38,8 38,0 Biorą amfetaminę regularnie 71,8 81,7 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 18,9 31,9 Biorą dopalacze regularnie 75,6 83,3 Źródło: Sierosławski

14 Poziom klasy II klasy szkół ponadgimnazjalnych Palą papierosy od czasu do czasu 11,3 7,7 Wypalają co najmniej paczkę papierosów dziennie 62,6 73,7 Wypijają 1 lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4 lub 5 drinków prawie codziennie Wypijają 5 drinków lub więcej w czasie weekendu Próbują 1 raz lub 2 razy marihuany lub haszyszu Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu Palą marihuanę lub haszysz regularnie 29,0 29,1 58,4 66,3 30,5 39,4 21,3 22,4 23,2 27,6 57,4 66,4 Próbują 1 raz lub 2 razy ecstasy 32,2 33,6 Biorą ecstasy regularnie 63,1 77,0 Próbują 1 raz lub 2 razy amfetaminę 40,8 44,5 Biorą amfetaminę regularnie 71,1 84,2 Próbują 1 raz lub 2 razy dopalaczy 18,7 33,5 Biorą dopalacze regularnie 72,3 82,9 Źródło: Sierosławski

15 W grupie uczniów szkół ponadgimnazjalnych wzrosły odsetki badanych traktujących używanie substancji jako bardzo ryzykowne. Jedynie w przypadku palenia papierosów od czasu do czasu, próbowania marihuany lub haszyszu oraz próbowania ecstasy nie nastąpiły żadne zmiany. Porównanie wyników obu pomiarów z 2012 i 2016 dotyczącego postrzegania narkotyków i dopalaczy jako ryzykowne zdaje się sugerować, że w zakresie przekonywanie młodych ludzi, co do szkodliwości używania substancji psychoaktywnych, w tym zwłaszcza dopalaczy oraz przetworów konopi, udało się w mieście osiągnąć pewien sukces, dzięki podejmowanym działaniom edukacyjno-profilaktycznym Problemowe używanie narkotyków Charakterystyka osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w Płocku Opis osób, które mają problemy związane z używaniem narkotyków oparty jest na danych z placówek leczniczych w Płocku. Poradnia Monaru jest placówką do której zgłasza się największa liczba osób mających problemy z używaniem narkotyków. Liczba osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej MONAR z powodu problemu narkotykowego i alkoholowego w 2017 roku wyniosła 442 osób. Jest to spadek w porównaniu do roku Liczba osób uzależnionych pozostała na tym samym poziomie co w roku poprzednim (243 osób) ale zwiększyła się liczba osób eksperymentujących o 10 osób (62 w 2017). Na zmniejszenie się wszystkich osób zgłaszających się do poradni wpływ miało zmniejszenie się kohorty osób współuzależnionych i członków rodzin osób zagrożonych narkomanią i problemem alkoholowym prawie o 30 osób (137 w 2017) Tabela Liczba osób z problemem narkotykowym i alkoholowym zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach według rozpoznania Liczba osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków Liczba osób eksperymentujących z substancjami psychoaktywnymi (alkohol i narkotyki) Liczba osób współuzależnionych i członkowie rodzin osób zagrożonych narkomanią i problemem alkoholowym Razem Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 1 wzrost od 2012 r. wyniknął m.in. z faktu podjęcia dyżurów w Zakładzie Karnym w Płocku oraz dodatkowo na oddziale detoksykacyjnym w szpitalu w Gostyninie- Zalesiu. 2 w 2013 r. przeprowadzenie spotkań psychoedukacyjnych ze 120 członkami rodzin osób zagrożonych 15

16 narkomanią oraz terapii indywidualnej dla 28 osób współuzależnionych. 3 W 2014 r. przeprowadzenie spotkań psychoedukacyjnych z 125 członkami rodzin osób zagrożonych narkomanią oraz terapii indywidualnej dla 25 osób współuzależnionych. W 2017 roku 15% osób zgłoszonych do leczenia w Poradni było kobietami to jest podobny odsetek jak w 2016 roku (16%). Widać zatem, że większość osób przyjętych do leczenia to byli mężczyźni. Najwięcej osób zgłosiło się w grupie wiekowej powyżej 30 lat. Jednakże wśród kobiet dominowały osoby w wieku lat. Tabela Liczba uzależnionych kobiet i mężczyzn zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach według wieku oraz liczba łączna. Liczba Kobiety lat lat Powyżej 30 lat Razem kobiet Mężczyźni lat lat Powyżej 30 lat Razem mężczyzn Razem wszystkich Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. W 2017 roku 47% osób uzależnionych zgłosiło się do Poradni z powodu problemu z używaniem alkoholu. W następnej kolejności osoby ujawniały problemy związane z przetworami konopi (18%). W obydwu tych grupach odsetki osób uległym niewielkim zmianom. Odsetek osób zażywających marihuanę zmniejszył się z 21% do 18% się a w przypadku alkoholu wzrósł z 45% do 47%. Wzrósł również odsetek osób podejmujących leczenie z powodu opiatów z 6% do 9%. 16

17 Liczba i odsetek osób /nie wizyt/ uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach według rodzaju substancji. Rodzaj substancji Liczba i odsetek osób Heroina iniekcyjnie 4 (2,5%) (1%) 4 (2%) 8 10 (3%) (3%) 26 Heroina Brown sugar 22 (12%) 20 (15%) 17 (12%) 26 (12%) 23 (11%) 16 (7%) 13 (5%) 11 (3%) (11%) Przetwory konopi 19 (10,5%) 24 (18%) 27 (19%) 42 (20%) 41 (19%) 49 (23%) 57 (22%) 65 (21%) 23 (9%) Barbiturany/inne leki nasenne/uspokajające (1%) 2 (1%) 2 (1%) 3 (1%) 0 5 (2%) Kokaina - 3 (2%) 4 (3%) 7 (3%) 5 (2%) 3 (1%) 0 3 (1%) 1 (0,5%) Amfetamina 10 (5,5%) 17 (12%) 18 (13%) 26 (12%) 28 (13%) 26 (12%) 24 (9%) 27 (9%) 22 (9%) Wziewne 1 (0,5%) Mieszane (14%) (16%) 41Kobiety (24%) 2009 (17%) (19%) 2013 (22%) 2014 (20%) 2015 (9,5%) 2016 (9%) 2017 Alkohol Heroina iniekcyjnie (37%) 2 50 (35%) (35%) (10%) (2%) (6%) (45%) (34%) (31%) (38%) (45%) 1 (2%) Dopalacze Heroina Brown sugar bd. 3 (2%) 2 2 (1%) 2 32 (1%) (10%) (9%) (7%) (7%) (4%) (5%) (10%) (8%) Inne: ekstazy 1 0 Przetwory konopi (0,5%) (10%) (9%) (15%) (15%) (14%) (16%) (23%) Razem (17%) Barbiturany/inne leki nasenne/uspokajające (7%) (4%) (2%) (4%) Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 0 Kokaina (4%) (4%) (2%) 0 AmfetaminaTabela Liczba i odsetek 1 kobiet 4 /nie 4wizyt/ uzależnionych 5 6 zgłaszających 7 5 się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej (5%) (18%) MONAR (15%) w (11%) latach (12%) (12%) według (10%) rodzaju 4 substancji. (8%) LSD Ekstazy Wśród uzależnionych kobiet w roku - 50% -zgłosiło się - z powodu - konsumpcji - napojów - - Grzyby halucynogenne alkoholowych (spadek w porównaniu - do : - 63%). Na - drugim - miejscu - odnotowujemy - - Wziewne przetwory konopi 16% (podobnie jak w 2016: 17%) podobny odsetek odnotowano w Mieszane kategorii mieszane 16% (wzrost 2 z 16% 2w 2016) (10%) (9%) (15%) (15%) (25%) (26%) (31%) 4 (8%) Alkohol 11 (55%) (50%) (40%) (39%) (39%) (37%) (16%) (63%) 1332 (55%) (5%) 11 (4,5%) 0 5 (13%) (8%) 4 (11%) 6 (16%) 17 (45%) Inne dopalacze bd. 1 (5%) Razem (4%) 27 1 (2%) (2%) (100) 52 37

18 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. 18

19 Wśród uzależnionych mężczyzn w 2017 roku 47% zgłosiło się z powodu konsumpcji napojów alkoholowych (wzrost w porównaniu do danych z 2016: 41%). Na drugim miejscu odnotowujemy przetwory konopi 18% (spadek w porównaniu do 2017: 21%) a następnie znalazła się heroina (wzrost z 8% do 10%) Tabela Liczba i odsetek mężczyzn/nie wizyt/ uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR w latach według rodzaju substancji. Heroina iniekcyjnie 2 (1%) Heroina Brown 20 sugar (12%) Mężczyźni (1%) (15%) (13%) (14%) (13%) 3 (2%) 5(7%) 9 (3,4%) 13 (8%) 8 11 (8%) (4,2%) 24 (10%) Przetwory konopi 17 (10,5%) 22 (19%) 23 (20%) 35 (21%) 34 (21%) 40 (25%) 45 (21%) 56 (21%) 44 (18%) Barbiturany/inne leki nasenne/uspokajające (1%) 1 (1%) 0 2 (1%) Kokaina - 3 (3%) 3 (3%) 5 (3%) 4 (2%) 3 (2%) 0 3 (1%) 1 (0,5%) Amfetamina 9 (5,5%) 13 (11%) 14 (12%) 21 (13%) 22 (13%) 19 (12%) 19 (9%) 23 (9%) 20 (8%) LSD Ekstazy (0,4%) Grzyby halucynogenne Wziewne (1%) Mieszane 42 (26%) 17 (15%) 20 (17%) 24 (15%) 28 (17%) 33 (21%) 35 (16%) 26 (10%) Alkohol (44%) (35%) (34%) (33%) (33%) (30%) (42%) (41%) Inne dopalacze bd (2%) (1%) (1%) (10%) Razem (9%) 113 (47%) 16 (7%) 242 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z Poradni Profilaktyczno - Konsultacyjnej Monar w Płocku. Powyższa analiza wskazuje na następujące tendencje wśród osób uzależnionych zgłaszających się do Poradni Profilaktyczno Konsultacyjnej MONAR: wzrost liczby osób przyjętych do poradni uległ zahamowaniu większość osób uzależnionych zgłaszających się do placówki stanowili mężczyźni, nowym zjawiskiem jest używanie dopalaczy wśród zgłaszających się do Poradni, systematycznie wzrasta odsetek osób korzystających z pomocy Poradni z powodu uzależnienia od alkoholu, który w 2017 roku osiągnął prawie połowę osób (47%), najczęściej konsumowaną przez osoby uzależnione substancją jest alkohol, 19

20 w przypadku używania wielu różnych substancji psychoaktywnych dane z lat wskazują na tendencję wzrostową, ostatnie dane pokazują na zmniejszenie się odsetka osób zgłaszających się z powodu używania kilku substancji. zmniejszył się odsetek osób ujawniających problemy związane z używaniem przetworów konopi problemy związane z używaniem amfetaminy pozostają na stabilnym poziomie, zwiększył się odsetek osób zgłaszających się do leczenia z powodu heroiny W Poradni prowadzone były działania, które polegały na zapewnieniu pomocy poprzez udzielanie porad profilaktycznych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i pedagogicznych. W Poradni odbywały się dyżury specjalistów: profilaktyka uzależnień, pedagoga, pedagoga resocjalizacji, instruktora terapii uzależnień, terapeutę uzależnień. W Poradni prowadzone były również zadania: program psychoedukacyjny pn. Totalnie wolny dla osób uzależnionych przebywających w Zakładzie Karnym w Płocku, w którym wzięło udział 23 osób, konsultacje indywidualne dla osób uzależnionych od narkotyków/alkoholu przebywających na Oddziale Detoksykacyjnym w Szpitalu w Gostyninie-Zalesiu, z których skorzystało 45 osób, zajęcia motywacyjno-edukacyjne dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających na Oddziale Detoksykacyjnym w Szpitalu w Gostyninie Zalesiu, z których skorzystało 80 osób, warsztaty podnoszące umiejętności wychowawcze dla rodziców dzieci uzależnionych, w których wzięło udział 12 rodziców, grupa wsparcia dla absolwentów warsztatów dla rodziców dzieci uzależnionych, w której uczestniczyło 10 osób, dyżur konsultanta ds. uzależnień z konsultacji skorzystało 100 osób, poradnictwo z zakresu profilaktyki uzależnień (alkohol, narkotyki), rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii dyżury pedagoga resocjalizacji (z porad skorzystało 26 osób), profilaktyka uzależnień (z porad skorzystało 18 osób), instruktora terapii uzależnień (z porad skorzystało 26 osób), terapeuty uzależnień (z porad skorzystało 90 osób) oraz pedagoga (z porad skorzystało 68 osób), mityngi grup samopomocowych (m. in. NA, AA, AH, EA) oraz spotkania grup wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych. Ogółem udzielono 991 porad 442 osobom Charakterystyka osób zgłaszających się do Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest czas prowadzonego przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży KAI KAIROS W 2017 r., podobnie jak w zeszłym roku, Ośrodek udzielał specjalistycznej pomocy osobom używającym substancji psychoaktywnych oraz podejmującym zachowania ryzykowne, jak również ich rodzinom. Program Ośrodka realizowany był poprzez udzielanie konsultacji, prowadzenie poradnictwa, interwencji, terapii motywującej, terapii indywidualnej, małżeńskiej, terapii rodzin, mediacji rodzinnych i terapii zajęciowej, jak również prowadzenie poradni internetowej i konsultacji internetowych. Nawiązano kontakt z instytucjami zainteresowanymi prowadzeniem zajęć 20

21 wolontarystycznych przez klientów Ośrodka w ramach zawartych kontraktów terapeutycznych. Prowadzono niżej wymienione działania skierowane do młodzieży i rodziców: grupa psychoedukacja dla młodzieży nadużywającej środków psychoaktywnych - w zajęciach wzięło udział 8 osób, grupa socjoterapeutyczna dla młodzieży, której celem było m. in. kształtowanie poczucia własnej wartości, przeciwdziałanie agresji, praca nad prawidłową komunikacją z innymi ludźmi, budowanie pozytywnego obrazu siebie w zajęciach wzięło udział 9 osób grupa psychoedukacyjno-terapeutyczna dla rodziców, w której wzięło udział 20 rodziców. W trakcie zajęć omawiane były następujące tematy: zachowania ryzykowne młodzieży, komunikacja w rodzinie, bariery komunikacyjne, stawianie granic, rozwiązywanie konfliktów, bunt, opór, agresja u dzieci, emocje dziecka, budowanie poczucia własnej wartości u dziecka, grupa DDA lub dla osób współuzależnionych, której celem była analiza przekonań osób uzależnionych w zajęciach wzięło udział 9 osób, podtrzymywanie współpracy z placówkami oświatowo-wychowawczymi i opiekuńczowychowawczymi w celu prowadzenia zajęć profilaktycznych oraz organizacji zajęć terapeutycznych dla dzieci z grup ryzyka. Dane dotyczące osób zarejestrowanych w Ośrodku i zażywających narkotyki zaprezentowano w tabeli poniżej. Analizując liczby osób używających poszczególnych substancji psychoaktywnych na przestrzeni lat zauważyć można, że przeważa używanie alkoholu, różnych środków psychoaktywnych (kategoria: mieszane) oraz przetworów konopi. Tabela Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka w latach według rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne. Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Ogółem Leki uspokajające / nasenne 1 (1,5%) 1 (1%) 3 (7%) (2%) 1 (2%) Przetwory konopi 5 (7,5%) 7 (9%) 10 (24%) 11 (18%) 11 (16%) 7 (13%) (marihuana i haszysz) (22%) (8%) Amfetamina 3 (4,5%) 1 (1%) 1 (2%) 2 (3%) 2 (3%) 3 (6%) - - Ekstazy Opiaty (5%) - 2 (3%) (heroina) Heroina Brown sugar 1 (1,5%) Kokaina Alkohol 7 (10%) 11 (14%) 5 (12%) 5 (8%) 7 (11%) 5 (10%) 5 (8%) Mieszane: alkohol, THC, 6 (9%) 10 (13%) 4 (9%) - 3 (4%) 1 (2%) 6 amfetamina (9%) Inhalanty - 1 (1%) (11%) 4 (9%) 3 (6%) 6 (12%) Dopalacze (1%) 1 (2%) 2 (4%) 21

22 Inne: zachowania ryzykowne i trudności wychowawcze 45 (66%) 49 (61%) 17 (41%) 42 (71%) 42 (63%) 36 (69%) 52 (81%) 24 (53%) 34 (68%) Ogółem Źródło: Dane Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest Czas w Płocku. W 2017 roku zgłosiła się tylko jedna kobieta z powodu używania marihuany. W przypadku mężczyzn było to 5 osób: trzy używające marihuany oraz dwie używające dopalaczy. Tabela Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka wg płci i rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne w latach Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Leki uspokajające/ nasenne Przetwory konopi Kobiety (3%) 1 (10%) 2 (20%) (7%) 1 (4%) (10%) 2 (7%) 3 (18%) (7%) 1 (4%) Amfetamina 2 1 (10%) (7%) Ekstazy Opiaty (6%) - - (heroina) Heroina Brown sugar (3%) Kokaina Alkohol 4 (14%) 6 (60%) 2 (20%) 2 (7%) 1 (6%) 1 (5%) 2 (7%) 2 (14%) 1 (4%) Mieszane: alkohol, THC, amfetamina 2 (7%) 2 (20%) 2 (20%) - 2 (12%) 1 (5%) 2 (7%) 3 (12%) Inhalanty Inne: zachowania ryzykowne i trudności wychowawcze 19 (66%) - 3 (30%) 24 (86%) 10 (58%) 18 (90%) 26 (86%) 10 (72%) 19 (76%) Ogółem 29 10*

23 Źródło: Dane Ośrodka Profilaktyki i Terapii Jest Czas w Płocku. *Dane za rok 2010 w podziale na płeć dostępne tylko dla 34 osób korzystających z oferty Ośrodka. Tabela Liczba i odsetek osób zgłaszających się do Ośrodka wg płci i rodzaju zażywanej substancji lub wykazujących zachowania ryzykowne w latach Używana substancja lub podejmowane zachowania ryzykowne Leki uspokajające/ nasenne Przetwory konopi Mężczyźni (3%) 5 (13%) 7 (29%) 9 (28%) (28%) 8 (16%) 7 (22%) - 9 (29%) 3 (12%) Amfetamina (2%) (3%) (6%) (4%) (9%) Ekstazy Opiaty (2%) (6%) (heroina) Heroina Brown sugar Kokaina Alkohol 3 (8%) 5 (21%) 3 (9%) 3 (9%) 6 (12%) 4 (13%) 3 (8%) 3 (10%) 2 (8%) Mieszane: alkohol, THC, amfetamina 4 (10%) 8 (33%) 2 (6%) - 1 (2%) - 4 (12%) 4 (13%) 3 (12%) Inhalanty - 1 (4%) Inne: zachowania 26 (67%) 3 ryzykowne (13%) i trudności wychowawcze (45%) 18 (57%) 32 (64%) 18 (56%) 26 (76%) 14 (45%) 15 (60%) Dopalacze (4%) 1 (2%) Ogółem 39 24* (8%) Charakterystyka osób zgłaszających się do Ośrodka Profilaktyki i Terapii Azyl Ośrodek Profilaktyki i Terapii Azyl objął pomocą 124 osoby z problemem od substancji psychoaktywnych lub podejmujących zachowania ryzykowne. Głównymi narkotykami z powodu których osoby zgłaszały się do ośrodka to była amfetamina (9 osób) oraz przetwory konopi (8 osób). 23

24 Tabela Rodzaje narkotyków używane przez osoby, które zgłosiły się do Ośrodka w 2016 i w 2017 roku Leki nasenne/uspakajające Kobiety Mężczyźni Razem Kobiety Mężczyźni Razem Przetwory konopi Amfetamina Ekstazy Heroina Heroina Brown sugar Kokaina Alkohol Mieszane: jakie Dopalacze Zachowania ryzykowne Łączna liczba osób Źródło: Informacja ze sprawozdania Ośrodka Profilaktyki i Terapii Azyl W Ośrodku udzielana była pomoc psychologiczna, pedagogiczna, e-poradnictwo. Zorganizowano grupy terapeutyczne ukierunkowane na rozwiązywanie problemów osób zgłaszających się do Ośrodka: grupa terapeutyczna dla młodzieży wykazującej zachowania ryzykowne, celem zajęć była korekcja destruktywnych zachowań oraz nauczenie umiejętności radzenia sobie bez używania środków psychoaktywnych w zajęciach wzięło udział 9 osób, grupa terapeutyczna dla młodzieży zagrożonej uzależnieniem w treningu wzięły udział 10 osób, grupa terapeutyczna dla dorosłych Akademia rodzica w zajęciach brało udział 11 rodziców, ergoterapia terapia przez pracę, której celem było usprawnienie funkcji psychicznych oraz uporządkowanie struktury osobowości, grupa wsparcia dla osób doznających przemocy - celem zajęć było nabycie zachowań służących przerwaniu przemocy w zajęciach brało udział 8 osób. Grupa Trening zastępowania agresji 18 osób Charakterystyka osób zgłaszających się do Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku W 2017 roku do Poradni przyjęto 9 osób z problemem narkotykowym. W zdecydowanej większości byli to mężczyźni (7 osób). Jest to spadek o ponad połowę w porównaniu do roku 2016 (20 osób) za 24

25 który odpowiada zmniejszenie się liczby mężczyzn. Liczba kobiet w obydwu latach pozostała taka sama - dwie kobiety zostały przyjęte w 2016 roku oraz w Tabela Liczba osób przyjętych do Poradni z problemem narkotykowym w latach Lata Ogółem Wg płci Wg wieku Mężczyźni Kobiety do 18 lat lat Powyżej 30 lat b.d. b.d. b.d Źródło: Dane Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku. Kobiety przyjęte do poradni używały leków oraz marihuany (po jednej osobie). Wśród mężczyzn były to prawie wyłącznie osoby używające marihuany (7) oraz leki (2 osoby). Większość osób przyjętych do poradni było w wieku lat (7 osób). 25

26 Tabela Przyjęci do Poradni w latach z powodu używania substancji psychoaktywnych, wg płci i typu substancji. Podstawowy narkotyk Płeć Ogółem kobiety mężczyźni Leki nasenne/uspokajające Przetwory konopi Substancje wziewne Amfetamina LSD b.d b.d b.d Grzyby halucynogenne b.d b.d b.d Opiaty Mieszane: (amfetamina + marihuana) alkohol +leki uspokajające alkohol + przetwory konopi + amfetamina Inne ( dopalacze ) Łączna liczba osób Źródło: Dane Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień PZOZ Sp. z o. o. w Płocku. 1 26

27 Statystyki Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego w Płocku Do przedstawienia działań Ośrodka Opiekuńczo - Wychowawczego zaprezentowano informacje z dwóch placówek podejmujących działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii tj. Placówki Socjalizacyjnej oraz Placówki Interwencyjnej. W 2016 roku w Placówce Socjalizacyjnej przebywało 34 nieletnich (w 2016 roku: 39) z terenu Płocka. Wykonano 105 testów, które dały wynik pozytywny u 2 dziewczyny oraz 6 chłopców. W 2011 roku przeprowadzono badania u 6 nieletnich (spadek o 10 osób w stosunku do roku 2010). W 2017 roku w porównaniu do roku 2016 wzrosła liczba testów z 76 do 105 jednakże odnotowano mniej wyników pozytywnych - spadek z 13 do 8. Tabela Statystyki Placówki Socjalizacyjnej w latach Liczba nieletnich, u których przeprowadzono badania na obecność narkotyku w organizmie Liczba testów pozytywnych (THC, amfetamina, kokaina, MDMA, MOR) 21 (19 chłopców i 2 dziewczęta) 16 (13 chłopców i 3 dziewczęta) 6 (3 chłopców i 3 dziewczęta) 32 (28 chłopców i 4 dziewczęta) 26 (17 chłopców i 9 dziewcząt) 49 (40 chłopców i 9 dziewcząt) 45 testów (6 dziewcząt i 3 chłopców) 76 testów (9 dziewcząt i 27 chłopców) 105 (4 dziewczyny i 7 chłopców) Źródło: Informacja z Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego w Płocku. Warto podkreślić, że zarówno Placówka Socjalizacyjna jak też Placówka Interwencyjna współpracują z zewnętrznymi instytucjami i stowarzyszeniami zajmującymi się problemem narkotyków i narkomanii Konsekwencje zdrowotne i społeczne Statystyki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Płocku w Dziale Pracy Socjalnej oraz Zespole Pracy Socjalnej udzielono pomocy finansowej osobom z problemem narkotyków i narkomanii oraz ich rodzinom. W 2017 roku liczba osób objętych pomocą z powodu narkotyków była podobna do liczby z 2016 i wyniosła: 40. Ośrodek udzielił pomocy materialnej 25 rodzinom, które zostały objęte pomocą z powodu uzależnienia od narkotyków. Wszczęto 21 procedur Niebieskie Karty dotyczących osób z problemem nadużywania substancji psychoaktywnych, co oznacza wzrost w porównaniu do roku 2016 (9). Poniższa tabela przedstawia liczbę i odsetek osób, którym udzielono pomocy w MOPS-ie w latach z powodu problemu narkotykowego. Większość osób była w wieku powyżej 30 lat (62%). Osoby z wykształceniem zawodowym stanowiły największy odsetek osób objętych pomocą (38%). Ponad połowa osób, którym udzielono świadczenia była bezrobotna (70%). Najczęściej osoby objęte pomocą z powodu narkotyków były z gospodarstw jednoosobowych (89%). Głównym udzielonym wsparciem była pomoc finansowa (62%). 27

28 Tabela Liczba i odsetek osób, którym udzielono pomocy w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w latach z powodu narkomanii. Wiek do 18 lat 1 (6%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 2 (6%) 3 (6%) 0 2 (5%) lat 10 (63%) 6 (60%) 8 (38%) 22 (73%) 16 (57%) 17 (55%) 21 (47%) 13 (33%) 13 (33%) powyżej 30 lat 5 (31%) 4 (40%) 13 (62%) 8 (27%) 12 (43%) 12 (39%) 21 (47%) 26 (67%) 25 (62%) Razem: Wykształcenie Podstawowe 8 (50%) 5 (50%) 6 (29%) 11 (37%) 10 (36%) 4 (13%) 24 (53%) 11 (28%) 9 (22%) Gimnazjalne 1 (6%) 2 (20%) 3 (14%) 5 (16%) 6 (21%) 10 (32%) 4 (9%) 11 (28%) 10 (25%) Zawodowe 4 (25%) 3 (30%) 9 (43%) 11 (37%) 10 (36%) 12 (39%) 10 (22%) 10 (26%) 15 (38%) Średnie 3 (19%) 0 (-%) 3 (14%) 3 (10%) 2 (7%) 5 (16%) 7 (16%) 7 (18%) 6 (15%) Razem: Aktywność zawodowa Pracujący 0 (-%) 0 (-%) 1 (5%) 0 (-%) 0 (-%) 0 1 (2%) 0 1 (2%) Bezrobotny 7 (44%) 7 (70%) 18 (86%) 23 (77%) 21 (75%) 16 (52%) 22 (49%) 30 (77%) 23 (58%) Emeryt 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 0 3 (7%) 0 Rencista (-%) 0 (-%) 0 (-%) 2 (6%) 2 (4%) 1 (3%) 3 (8%) (12%) (10%) praca dorywcza 0 (-%) 0 (-%) 0 (-%) 1 (3%) 2 (7%) 1 (3%) 8 (18%) 5 (13%) 6 (15%) inne* 7 (44%) 2 (20%) 2 (9%) 6 (20%) 5 (18%) 12 (39%) 9 (20%) 3 (7%) 7 (17%) Razem: Gospodarstwo domowe Jednoosobowe b.d. 9 (90%) 19 (91%) 22 (73%) (81%) 40 (89%) 29 (74%) 28 (70%) Wieloosobowe b.d. 1 (10%) 2 (9%) 8 (27%) 0 (-%) 6 (19%) 5 (11%) 10 (26%) 12 (30%) Razem: b.d Rodzaj udzielonej pomocy Pomoc (61%) 29 28

29 finansowa (76%) (63%) (88%) (56%) (72%) (63%) (60%) (62%) Wsparcie specjalisty 5 (24%) 2 (12%) 1 (4%) 10 (21%) 6 (15%) 9 (17%) 4 (8%) 10 (18%) 12 (25%) Skierowanie b.d. 4 1 (4%) (14%) 5 do innej (25%) (17%) (13%) (12%) (16%) (11%) placówki Inne: ubezpieczenie Razem: (4%) 3 (6%) 0 (-%) 4 (8%) 8 (16%) (7%) obiady+ schronienie) 57 1 (2%) 47** (100 Źródło: Dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku. * Uprawnienia do korzystania z zasiłku stałego z pomocy społecznej w 2009 roku 5 osób, udział w projekcie EFS Droga do aktywności - 2 osoby. W 2010 roku 2 osoby uprawnione do zasiłku stałego. W 2011 roku osoby nieaktywne zawodowo. ** Liczba rodzaju udzielonej pomocy jest wyższa niż liczba osób, ponieważ niektóre z nich korzystałem z więcej niż jednej formy pomocy. Ośrodek Interwencji Kryzysowej udzieliły wsparcia specjalistów 2 osobom, co oznacza spadek w porównaniu do 2016 roku: 10 osób. Były to osoby w wieku powyżej 18 lat. Jedna osoba miała pracę dorywczą a druga była osobą bezrobotną. Tabela Liczba i odsetek osób z problemem uzależnienia od narkotyków (w tym w rodzinach), które zgłosiły się w latach do Ośrodka Interwencji Kryzysowej Wiek do 18 lat 0 (-%) 1 (12,5%) 0 1 (7%) lat 3 (25%) 4 (50%) 2 (33%) 4 (27%) 5 (50%) 1 (50%) powyżej 30 lat 9 (75%) 3 (37,5%) 4 (67%) 10 (66%) 5 (50%) 1 (50%) Razem: Aktywność zawodowa Pracujący 1 (9%) 1 (12,5%) 1 (17%) 4 (27%) 3 (30%) Bezrobotny 2 (18%) 1 (12,5%) 5 (83%) 6 (bez 1 (10%) 1 (50%) pracy) (48%) Emeryt 2 (18%) 0 (-%) 0 (-%) rencista 3 (28%) 0 (-%) 0 (-%) 1(7%) 1 (10%) 0 praca dorywcza 2 (18%) 2 (25%) 0 (-%) 2 (14%) 3 (30%) 1 (50%) Inne 2 1 (9%) 4 (50%) 0 (-%) 2 (20%) 0 Razem: Rodzaj udzielonej pomocy interwencje w 6(25%) b.d. b.d. b.d b.d b.d środowisku wsparcie (w tym spotkania indywidualne, grupowe, wsparcie dla 11 (46%) 8 (44%) 6 (40%) b.d 10 b.d 29

30 rodzin) edukacja 2 (8%) b.d. b.d. b.d b.d b.d porady psychologiczne, 1 (4%) b.d. b.d. b.d b.d b.d terapia porady prawne 4 (17%) b.d. b.d. b.d b.d b.d skierowanie do innej 0 (-%) 8 (44%) 5 (33%) b.d b.d b.d placówki Inne: zapewnienie - 2 (12%) 4 (27%) 15 (pomoc b.d b.d schronienia, pomoc finansowa finansowa) Razem: Źródło: Dane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku. 1 W roku 2013 do Ośrodka Interwencji Kryzysowej nie zgłosiły się osoby z problemem narkotykowym. 2 W 2010 roku kobieta otrzymująca alimenty od męża. W 2011 roku 3 uczniów/studentów, 1 osoba nieaktywna zawodowo Zatrucia narkotykowe zarejestrowane przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku Z informacji Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku wynika, że w 2017 roku przyjęto 32 osób z powodu zatrucia narkotykowego a z powodu alkoholu 62 osób w tym odnotowano jeden zgon z powodu narkotyków (trzy z powodu alkoholu). Ostatnie dane z 2017 roku pokazują na duży wzrost liczby zatruć. Najmniej zatruć narkotykowych było wśród osób w wieku do 18 lat: 8 przypadki. Wśród osób w wieku lat odnotowano 9 zatruć jak również wśród osób w wieku lat najwięcej przypadków: 15. W zdecydowanej większości zatrucia stanowili mężczyźni: 12 osób. Dane z lat poprzednich przedstawia tabela Tabela Hospitalizacje związane z zatruciem narkotykowym w latach Liczba przyjęć pacjentów z zatruciem narkotykowym Liczba przyjęć pacjentów z zatruciem narkotykowym ze skutkiem śmiertelnym Źródło: Informacja z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku Interwencje medyczne Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających Najnowsze dane z roku 2017 wskazują na dwukrotny wzrost liczby interwencji medycznych z powodu narkotyków: 35 osób. Jest to jednak o połowę mniej niż w roku

31 Wykres Liczba osób, którym udzielono pomocy medycznej w latach w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających Źródło: Dane Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku W 2017 roku najwięcej osób było w grupie wiekowej lat: 17 osób. Niewiele mniej osób bo 16 odnotowano w grupie lat. Od 2010 roku najmniejszą liczbę osób, którym udzielono pomocy medycznej w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających to są osoby nieletnie. W 2017 i 2016 rok były to pojedyncze osoby. Widać zatem, że rozkład liczby zatruć z powodu narkotyków rozłożył się po równo między osoby młodsze niż 30 lat (17 przypadków) i w wieku 30 lat i starsze. Według danych z 2017 roku pomocy udzielono z powodu zatrucia narkotykami 31 mężczyzną oraz 4 kobietom. Wykres Odsetki osób, którym udzielono pomocy medycznej w latach w związku z podejrzeniem użycia środków odurzających, według wieku (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% wiek nieustalony do 18 roku lat 31 lat i więcej Źródło: Na podstawie danych Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego 31

32 w Płocku Zgłoszenia osób używających substancji psychoaktywnych do Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie W Szpitalu prowadzona jest detoksykacja dla osób uzależnionych od narkotyków oraz podstawowe zajęcia motywujące do podjęcia dalszego leczenia. Od 2015 roku, kiedy w szpitalu detoksykowano 30 osób, maleje liczba osób podejmujących odtrucie w szpitalu. W 2017 roku przyjęto do Szpitala 21 osób: w tym z powodu heroiny 13 z powodu kilku substancji 6, trzy z powodu dopalaczy leków, marihuany po jednej osobie oraz z powodu amfetaminy jedną osobą. Wśród osób detoksykowanych byli prawie sami mężczyźni: 22 osoby. W 2017 roku odnotowano zmniejszenie się liczby osób przyjętych do 21 osób. W tym co trzecia osoba przyjęta była po raz pierwszy. Wśród osób przyjętych w 2017 roku Tabela Liczba osób uzależnionych od narkotyków przyjętych do Szpitala w latach Lata KOBIETY MĘŻCZYŹNI OGÓŁEM PRZYJĘ- Po raz pierwszy Po raz kolejny Po raz pierwszy Po raz kolejny Po raz pierwszy Po raz kolejny TYCH Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie W 2017 roku hospitalizowano ponad połowa osób była w wieku powyżej 30 lat: 12 osób, podobnie jak w roku poprzednim. Tabela Liczba i odsetek osób uzależnionych od opiatów przyjętych do Szpitala w latach według wieku. 32

33 WIEK PACJENTÓW do 18 rż rż. - 1 (7%) rż. 16 (52%) 5 (33%) 4 (20%) 6 (38%) rż. 15 (48%) 6 (40%) 10 (50%) 5 (31%) (56%) (49%) (43%) powyżej 30 rż. - 3 (20%) 6 (30%) 5 (31%) - 13 (46%) 12 (51%) 12 (57%) Razem: Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie W 2017 roku ponad połowa osób pozostawała na utrzymaniu rodziny: 11 osób z 21. Kilka osób podejmowało pracę etatową lub dorywczą. Cztery osoby miały pracę dorywczą a trzy osoby pracowały na etacie. Pojedyncze osoby pobierały świadczenia emerytalne czy korzystały z pomocy społecznej. Wykres Źródło utrzymania hospitalizowanych osób w latach (liczby osób). Źródło: Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Profesora Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie. Dane dotyczące roku 2017 na temat źródła utrzymania hospitalizowanych osób zostały przedstawione w ujęciu procentowym na wykresie poniżej. Wykres Źródło utrzymania hospitalizowanych osób w 2017 (odsetki osób). 33