Co to jest opryszczka genitalna? Opryszczka genitalna to dotycząca zarówno męŝczyzn jak i kobiet, powszechnie występująca infekcja wirusowa spowodowana wirusem Herpes Simplex (HSV). UwaŜa się,ŝe 1 osoba na 5 w USA jest zainfekowana, którymś z dwu typów wirusa HSV. W Europie zachorowalność jest niŝsza (ok.10-15% dorosłej populacji). Występują dwa typy wirusa: HSV-1 i HSV-2. Wirus HSV-1 jest najczęściej przyczyną opryszczki wargowej ( zimno ) i bardzo rzadko występuje w okolicy narządów płciowych. Najczęstszą przyczyną opryszczki genitalnej jest wirus HSV-2, który bardzo rzadko moŝe być przyczyną zimna (np. na skutek seksu oralnego z zakaŝoną osobą) Wirus HSV powiela się w komórkach ludzkiego organizmu. Atakuje nerwy czuciowe i pozostaje w zwojach tych nerwów w formie uśpionej na zawsze, powodując od czasu do czasu nawroty choroby. W reakcji na wtargnięcie wirusa, organizm produkuje przeciwciała, które zwalczają wirusa i powodują, Ŝe nawrót choroby jest mniej nasilony niŝ pierwsze zakaŝenie. Badanie na obecność tych przeciwciał pomaga w postawieniu diagnozy. Objawy opryszczki genitalnej 60-80% osób, które zostały zakaŝone wirusem HSV-2 nie doświadcza lub nie zauwaŝa Ŝadnych objawów choroby. Osoby te mogą jednak nieświadomie zaraŝać wirusem opryszczki swoich partnerów. Pierwsza infekcja jest zwykle choć nie zawsze - najcięŝsze i mogą jej towarzyszyć grypopodobne objawy, takie jak: Gorączka Bóle mięśni Zmęczenie Zanim pojawią się zmiany na skórze pacjent moŝe odczuwać swędzenie i mrowienie w danym obszarze. W miejscu obsługiwanym przez zakaŝony nerw czuciowy pojawiają się surowicze swędzące pęcherzyki, które po paru dniach przysychają i przekształcają się w niewielkie, ale bolesne ranki (owrzodzenia). Owrzodzenia goją się samoistnie po upływie kolejnych paru dni. Najczęstsze miejsca, gdzie spotyka się pęcherzyki wywołane przez wirusa HSV-2 to: 1/6 www.tadrugaopryszczka.pl
U kobiet: wargi sromowe, srom, przedsionek pochwy, cewka moczowa U męŝczyzn: Ŝołądź, penis na całej długości i/lub nasada penisa, skóra moszny pacjent bezobjawowy jest takŝe zakaźny. Nie są znane przyczyny reaktywacji wirusa uśpionego w nerwach czuciowych. Rzadziej, zarówno u kobiet jak i u męŝczyzn opryszczka moŝe pojawić się w okolicy odbytu, a czasem teŝ na pośladkach lub górnych partiach ud. ZakaŜenie obejmujące cewkę moczową moŝe powodować silny ból podczas oddawania moczu Pierwsze zakaŝenie jest zwykle najbardziej masywne i moŝe trwać do 20 dni. U osób mających częściową odporność na wirusa HSV w związku z opryszczką wargową ( zimno ), pierwsze zakaŝenie wirusem HSV-2 moŝe być łagodniejsze. Nawroty opryszczki pojawiają się u 75%-80% osób, u których doszło do pojawienia się objawów pierwszego rzutu choroby, choć czasem nawet po paru latach od pierwszej infekcji. Osoby, które nie doświadczyły nawrotu choroby mogą jednak bezobjawowo siać wirusa ( asymptomatic shedding ) kilka razy w roku i wówczas pozostają nadal potencjalnym źródłem szerzenia się infekcji (niŝej) Nawrót opryszczki genitalnej W czasie nawrotu choroby, wirus wędruje ze zwojów nerwów czuciowych ku powierzchni skóry lub śluzówki i tam się namnaŝa. Nawet jeśli nie wywołuje objawów na zewnątrz organizmu i namnaŝanie wirusa następuje bezobjawowo, to prawdopodobnie przez 5% czasu Podejrzewa się, Ŝe ogólne osłabienie organizmu, infekcja innym wirusem, miesiączka, ostre słoneczne światło, uszkodzenie okolicy poprzednio zainfekowanej mogą wywołać reaktywację wirusa i nawrót objawów. Coraz częściej mówi się takŝe o przewlekłym stresie, jako o czynniku aktywującym wirusa lub/i obniŝającym wydolność naszego układu immunologicznego. Kto i kiedy moŝe zarazić wirusem opryszczki płciowej? Osoby z wirusem opryszczki mogą być źródłem zakaŝenia dla innych zarówno w czasie nawrotu choroby, jak i w okresie bezobjawowym najczęściej poprzez kontakt seksualny. Osoby, które choć raz miały objawy opryszczki genitalnej ( lub wargowej), powinny uwaŝać się za źródło zakaŝenia i postępować odpowiedzialnie w kontaktach seksualnych (nie współŝyć w okresach rzutu choroby). Objawy opryszczki mogą się pojawić po upływie długiego czasu od pierwszej bezobjawowej infekcji. 2/6 www.tadrugaopryszczka.pl
Dlatego wykrycie wirusa u siebie lub partnera nie musi być dowodem jego zdrady. Jeśli chcesz sprawdzić czy jesteś zakaŝona/y wirusem opryszczki genitalnej, wykonaj test na przeciwciała przeciw wirusowi HSV-2. Test wymaga pobrania niewielkiej ilości krwi. Od stycznia 2008 testy dostępne są w Polsce (www.herpestesty.pl). Tam po informacje moŝesz skierować miejscowe laboratorium lub lekarza jeśli nie wie o dostępności testów w Polsce. Jak uprawiać seks będąc nosicielem wirusa opryszczki? Będąc nosicielem wirusa opryszczki genitalnej nadal moŝna cieszyć się udanym Ŝyciem seksualnym: Porozmawiaj otwarcie ze swoim partnerem na temat opryszczki Nie uprawiaj seksu, kiedy występuje nawrót choroby UŜywaj prezerwatyw przy jednorazowych kontaktach seksualnych Nie uprawiaj seksu oralnego kiedy masz objawy opryszczki wargowej W związkach, w których jeden z partnerów jest zakaŝony opryszczką genitalną naleŝy unikać uŝywania wspólnych ręczników, mydeł i bielizny Leczenie opryszczki Ani opryszczka genitalna, ani opryszczka wargowa nie są uleczalne. Leczenie nawrotów opryszczki polega na : Przyniesieniu ulgi w dolegliwościach prostymi metodami Leczeniu antywirusowym, którego celem jest skrócenie rzutu choroby i wydłuŝenie czasu do kolejnego nawrotu Ewentualnie leczeniu wzmagającym odporność Proste sposoby na przyniesienie ulgi w czasie nawrotu opryszczki genitalnej: Stosuj kąpiele lub nasiadówki w roztworze soli rozpuść 1 łyŝeczkę soli kuchennej w 600 ml wody lub garść soli do pełnej wanny wody. Roztwór soli łagodzi ból, osusza i dezynfekuje zmiany na skórze Aspiryna i paracetamol, jako proste środki przeciwbólowe, mogą po rozkruszeniu być zaaplikowana bezpośrednio na zmiany chorobowe Maść ze srebrem o działaniu wysuszającym i przeciwwirusowym -nie stosuj tłustych kremów z acyklwoirem, które opóźniają zasychanie zmian Noś luźną bawełnianą bieliznę 3/6 www.tadrugaopryszczka.pl
Jeśli odczuwasz ból i nieznośne pieczenie podczas oddawania moczu pij duŝe ilości płynów, aby rozcieńczyć mocz homeopatycznych nie są naukowo potwierdzone. Opryszczka a ciąŝa Leczenie nawrotów lekiem antywirusowym W Polsce w leczeniu nawrotów stosuje się preparaty preparaty acyklowiru lub walacyclowiru (kolejna generacja acyklowiru) Leki te pozwalają : 1) skrócić czas trwania rzutu 2) zwiększyć odstępy między nawrotami choroby Dobrze jest posiadać w domu opakowanie leku na wypadek nawrotu kiedy tylko zauwaŝysz pierwsze objawy nawrotu zacznij zŝywać lek. Im szybciej zastosujesz lek, tym większa jego skuteczność. JednakŜe zawsze umów się na wizytę do swojego lekarza, nawet jeśli objawy nie są nasilone. Leki przeciwwirusowe stosuje się w dwu schematach: - terapii epizodycznej (kilka dni przy nawrocie choroby) - terapii supresyjnej (co dzień przez okres kilku tygodni, miesięcy do roku) Terapia supresyjna wskazana jest dla osób, które mają więcej niŝ 6 nawrotów rocznie, lub rzuty choroby są bardzo masywne lub uciąŝliwe, a takŝe z przesłanek psychologicznych ( lęk przed nawrotem, depresja z powodu opryszczki) lub na Ŝądanie pacjenta. MoŜna takŝe stosować leki zwiększające odporność organizmu (immunostymulujące) np. isoprinosine, ale doniesienia o ich skuteczności, podobnie jak diety z lizyną i środków Opryszczka nie jest chorobą dziedziczną. Są dwie sytuacje, w których dziecko w łonie matki jest zagroŝone wirusem opryszczki genitalnej: 1. Jeśli pierwsze zakaŝenie przypadnie na pierwszy trymestr ciąŝy ( pierwsze 12 tygodni) podobnie jak w przypadku innych infekcji wirusowych zwiększa się ryzyko wad płodu i poronienia. 2. Jeśli pierwsze zakaŝenie przypadnie na ostatni trymestr ciąŝy. Wówczas organizm matki nie zdąŝy wyprodukować przeciwciał, aby uchronić dziecko w łonie matki. Ryzyko zakaŝenia dziecka przy porodzie drogami natury wynosi 40-50% (stanowi to 85% przypadków noworodkowego zakaŝenia wirusem HSV -2). Nawrót opryszczki w III trymestrze ciąŝy, u kobiety, która miała juŝ w przeszłości rzuty opryszczki niesie mniejsze ryzyko przekazania zakaŝenia dziecku w czasie porodu (ryzyko 2-5%). 4/6 www.tadrugaopryszczka.pl
Noworodkowe zakaŝenie wirusem opryszczki jest na szczęście rzadką chorobą (1/ 15000 Ŝywych urodzeń w Szwecji, 1/10 000 we Francji), ale bardzo groźną dla dziecka. Wirus atakuje nie tylko skórę, ale takŝe mózg, oczy i narządy wewnętrzne. Bardzo rzadko wirus moŝe przedostać się przez łoŝysko do nienarodzonego dziecka (5%), najczęściej do zakaŝenia dochodzi przy porodzie drogami natury przy aktywnej opryszczce genitalnej u rodzącej (85% przypadków), czasami do zakaŝenia dochodzi w okresie poporodowym (10%). Jeśli chorowałaś juŝ na opryszczkę narządów płciowych poinformuj o tym swojego lekarza. Jeśli nawrót opryszczki nastąpi przed porodem powinnaś przyjmować leki antywirusowe, a lekarz zadecyduje czy poród moŝe nastąpić drogami natury, czy cięciem cesarskim. Jeśli nie miałaś nigdy objawów opryszczki genitalnej, ale twój partner tak: zachodnich zaleca się, aby chory partner zaŝywał leki przeciwwirusowe w okresie ciąŝy partnerki. Niektórzy lekarze uwaŝają, Ŝe cięŝarne, które nigdy nie miały objawów opryszczki genitalnej (ani ich partnerzy) i tak powinny w okolicach 36 tygodnia ciąŝy przebadać się na obecność przeciwciał (czyli sprawdzić czy nie są bezobjawowymi nosicielkami wirusa), poniewaŝ wiele infekcji przebiega bez pęcherzyków i zmian skórnych. Badanie przeciwciał we krwi nie jest drogie; dopiero staje się w Polsce popularne. MoŜna tez badać wymaz z pochwy/szyjki macicy na obecność samego wirusa (badanie PCR) badanie to jest droŝsze i sprawdza się tylko wtedy kiedy wirus jest zaktywowany, a w okresie uśpienia nic nie wykaŝe. Natomiast przeciwciała są obecne we krwi takŝe pomiędzy okresami aktywności wirusa. Aktywna opryszczka genitalna w terminie porodu jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. NaleŜy zbadać czy masz przeciwciała na wirusa (czy jesteś bezobjawowo zakaŝona) Jeśli nie masz przeciwciał (nie zaraziłaś się do tej pory ) naleŝy stosować prezerwatywę podczas kontaktów seksualnych do końca ciąŝy. W krajach 5/6 www.tadrugaopryszczka.pl
Opracowano na podstawie: www.herpesalliance.com www.cdc.gov/nchstp/dstd/fact_sheets/facts_genital_herpes.htm Patron akcji edukacyjnej Ta Druga Opryszczka.pl : Partnerzy akcji edukacyjnej: Prawa autorskie projektu Ta Druga Opryszczka.pl Femaris Pharma Consulting 05-502 Piaseczno Ul. Czarnieckiego 29 biuro@femaris.eu 6/6 www.tadrugaopryszczka.pl