TIRANA MIASTO STOŁECZNE TIRANA -(alb. Tirana, Tiranë), stolica Albanii od 1920 r. Symbol icentrum dynamicznych zmian i modernizacji kraju wktórym przez dziesięciolecia obowiązywała najgorsza, obok północnokoreańskiej, forma wojennego komunizmu. Olbrzymi plac budowy (liczba mieszkańców zok. 250 000 w1990 r. wzrosła do ok. 700 000 obecnie), pełen nowych lub nowo budowanych osiedli, apartamentowców i nowoczesnych biurowców, stawianych obok lub wśród zdegradowanej zabudowy zczasów komunizmu.pełne charakterystycznego dla całych Bałkanów chaosu ibezładu ale także licznych terenów zielonych, parków, skwerów, tysięcy pełnych kawiarenek irestauracji, uroku iprzyjaznej atmosfery. Wmiejscu dzisiejszej Tirany wczasach Justyniana znajdowała się niewielka twierdza, której relikty przetrwały do dzisiaj. Sama osada założona została nad rzeką Leną, ustóp góry Dajti (1618 m. n.p.m.) w1614 przez Sulejmana Paszę Bargjini jako niewielka twierdza ihandlowa faktoria. W1920 r. miasto liczyło ok. 15-17 tys. mieszkańców izostało stolicą niepodległego państwa albańskiego. Wczasch włoskiego protektoratu (okres rządów króla Zogu, lata 20. i30. XX w.) włoscy architekci opracowali iw znacznej mierze zrealizowali plany urbanistyczne iczęść zabudowy centrum miasta (kompleksy gmachów rządowych, administracyjnych, uczelnianych, dzielnice willowe). Wmarcu1939 roku Tirana została, tak jak ireszta kraju, zajęta przez Włochy. Wlistopadzie1944 po walkach między wspieranymi przez komunistów mieszkańcami awojskami nazistowskimi miasto zostało wyzwolone. Wkrótce potem wtiranie powstał komunistyczny rząd, na którego czele stanął Enver Hodża (zmarł w1985 r.). W1957 roku wmieście założono pierwszy walbanii Uniwersytet. W latach 50., 60. i70. XX w. zbudowano liczne fabryki, osiedla mieszkaniowe iznacznie rozbudowano miasto. Na przełomie lat 80. i90. przez Tiranę przetoczyła się fala gwałtownych demonstracji, które ostatecznie doprowadziły do załamania się komunistycznego reżimu w1991 roku. Jest największym ośrodkiem przemysłowym icentrum kulturalnym kraju. Wmieście znajduje się 7 szkół wyższych, zktórych najważniejszą jest założony w1957 roku Uniwersytet Tirany. Głównym zabytkiem miasta jest meczet Etehem Bey zprzełomu XVIII ixix wieku. Znajdują się tu także Teatr Narodowy, Narodowe Muzeum Historyczne, Narodowa Galeria Sztuki, Teatr Opery ibaletu oraz port lotniczy ikrajowe oraz międzynarodowe centra komunikacyjne. Więcej: http://www.tirana.gov.al/?cid=2 1/24
Tirana. Centrum. 2/24
Tirana. Plac Skanderbega. Meczet Hadżi Ethem Beja (XVIII/XIX w.) iwieża zegarowa z1830 r. 3/24
Tirana. Plac Skanderbega (powierzchnia 20 tys m.kw.). Centrum miasta liczącego ok. 700 tys. mieszkańców. Tirana. Centrum miasta na przełomie XIX ixx wieku (ok. 10 tys. mieszkańców). 4/24
Tirana. Plac Skanderbega. Narodowe Muzeum Historyczne. Tirana. Mozaika na fasadzie muzeum. 5/24
Tirana. Centrum. 6/24
Tirana. Plac Skanderbega. Gmach Opery, Filharmonii i Biblioteki Narodowej. Tirana. Włoskie budowle zlat 30. XX wieku, obecnie siedziby ministerstw. 7/24
Tirana. Włoskie zabudowania centrum miasta zlat 30. XX wieku, obecnie siedziby ministerstw. Tirana. Ulice, skwery iosiedla. 8/24
Tirana. Bulwary nad rzeką Laną. Tirana. Wnętrze meczetu Hadżi Ethem Beja (XVIII/XIX w.) 9/24
Tirana. Stare osiedla po iprzed remontem. 10/24
Tirana. Nieliczne zabytkowe gmachy inowe osiedla. 11/24
Tirana. Uniwersytet ipolitechnika. Gmach główny. Architektura włoska zlat 30. XX stulecia. 12/24
Tirana. Nowe biurowce. Tirana Relikty socrealizmu. 13/24
Tirana. Kolej linowa Dajti Express na górę Dajti (1618 m. n.p.m., Park Narodowy Dajti, na zdjęciu dolnym po prawej stronie), zbudowana przez Szwajcarów w2004 r. 14/24
Tirana. Studio, wytwórnia iakademia filmowa, tzw. Kino-Studio, ogromny kompleks wybudowany przez Rosjan w1952 r. 15/24
Tirana. Nowe biurowce. Tirana. Rektorat Uniwersytetu. 16/24
Tirana. Nowe istare. 17/24
Tirana. Stare inowe. 18/24
Tirana. Akademia Sztuk Pięknych iakademia Muzyczna. Tirana. Sjesta wparku. 19/24
Tirana. Upały najlepiej przeczekać wparku, wśród znajomych lub grając wdomino (masowa ibardzo popularna walbanii gra). 20/24
Tirana. Budowle nad rzeką Laną. Tirana. Parkowe alejki zawsze sąpełne. 21/24
Tirana. Nowe istare osiedla. 22/24
Tirana. Budowle nad rzeką Laną. Tirana. Plac Skanderbega. 23/24
Tirana. Piramida -niedoszłe mauzoleum imuzeum Envera Hodży (marmur, szkło ikryształ). Tirana. Dawny, turecki most przez rzekę Lanę zwany Mostem Garbarzy (Ura etabakeve) zxviii w. 24/24