WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA i ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO ZATWIERDZAM WOJEWODA ŁÓDZKI Jolanta Chełmińska WYTYCZNE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia stycznia 2015 roku dotyczące zasad przygotowań ochrony zdrowia do działań w roku 2015 w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, stanów nadzwyczajnych, zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Jacek Raczyński Łódź 2015 rok Strona 1 z 21
Dokumenty odniesienia. 1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz.741). 2. Zarządzenia Nr 270 /2012 Wojewody Łódzkiego z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie opracowania planów przygotowań podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa (na szczeblu samorządu terytorialnego). 3. Rekomendacje Dyrektora Departamentu Spraw Obronnych, Zarządzania Kryzysowego, Ratownictwa Medycznego i Ochrony Informacji Niejawnych Ministerstwa Zdrowia z grudnia 2014 r. dotyczące zasad przygotowań ochrony zdrowia do działań w roku 2015 w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, stanów nadzwyczajnych, zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. 4. Wytyczne Wojewody Łódzkiego ze stycznia 2015 r. do działalności w zakresie pozamilitarnych przygotowań obronnych w województwie łódzkim w 2015 r. Niniejsze wytyczne wydane zostały w celu wykonania spoczywających na organach administracji publicznej zadań związanych z obronnością państwa oraz z zarządzaniem kryzysowym, które powinny być zrealizowane przez podmioty lecznicze w ochronie zdrowia w 2015 r. Wytyczne te mogą być pomocne przy opracowywaniu własnych wytycznych, zarządzeń i planów przedsięwzięć realizowanych w ramach przygotowań obronnych oraz do działań w sytuacjach kryzysowych, przez odpowiedzialne za przygotowania ochrony zdrowia do realizacji zadań obronnych organy samorządu terytorialnego. W ramach zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludności w czasie pokoju, w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych, zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, przystępując do wykonywania przedsięwzięć w ochronie zdrowia, w zakresie zarządzania Strona 2 z 21
kryzysowego i realizacji zadań obronnych, określonych postanowieniami obowiązujących aktów prawnych, należy mieć na uwadze zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia spowodowanych skutkami klęsk żywiołowych i innymi zagrożeniami. Najważniejsze przedsięwzięcia związane z przygotowaniami obronnymi w zakresie ochrony zdrowia w 2015 r. 1. Realizacja zadań wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz.741). 2. 3. ealizacja zadań określonych w wojewódzkim Programie Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych RP w latach 2013 2022 oraz Programie Mobilizacji Gospodarki na lata 2013-2022 (PMG) i Programie Doskonalenia Obrony Cywilnej (PDOC) w zakresie dotyczącym ochrony zdrowia. godnie z art. 26 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r., poz.1166) zapewnienie odpowiednich środków finansowych w budżetach na realizację zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. 4. Planowanie oraz realizowanie szkoleń obronnych z uwzględnieniem podmiotów leczniczych (oraz ich przedsiębiorstw) znajdujących się na administrowanym terenie i wykonujących zadania obronne na rzecz zabezpieczenia szpitalnej bazy łóżkowej powiatu oraz zastępczych miejsc szpitalnych. 5. Realizacja zadań z zakresu planowania cywilnego wynikających z art. 4 i art. 5 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013r., poz.1166). Strona 3 z 21
6. Usprawnianie zakresu i obiegu informacji w sytuacjach kryzysowych w ramach współdziałania zgodnie z art. 20a ustawy o zarządzaniu kryzysowym. REALIZUJĄC ZADANIA OBRONNE ORAZ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W 2015 ROKU NALEŻY: W zakresie przedsięwzięć dokumentacyjno planistycznych. 1.W związku z opracowywaniem planów przygotowań podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa w latach 2012-2014 przez organy jednostek samorządu terytorialnego i podmioty lecznicze, o których mowa w 3 ust. 2 pkt. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz.741) pamiętać należy o obowiązku wynikającym z 3 ust. 6 ww. rozporządzenia dokonywania corocznej aktualizacji niniejszych planów. W aktualizowanych dokumentach uwzględniać uwagi dotyczące opracowanych planów przekazane przedstawicielom samorządów i podmiotów leczniczych na szkoleniach organizowanych przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi. 2. Dokonując bieżącej korekty planów pamiętać należy o ustaleniach i zaleceniach dotyczących opracowywania planów, przekazanych w zarządzeniu Nr 270 /2012 Wojewody Łódzkiego z 21 listopada 2012 r. w sprawie opracowania planów przygotowań podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa (na szczeblu samorządu terytorialnego), a w szczególności o planowanym powiększeniu bazy szpitalnej i tworzeniu zastępczych miejsc szpitalnych oraz o ich pełnym zabezpieczeniu kadrowym. 3. W korygowanych i aktualizowanych załącznikach do planu, niezbędne jest wyeliminowanie z dokumentów, szczególnie dotyczy to Planu rozwinięcia łóżek szpitalnych, nierzadko popełnianych błędów w sumowaniu liczby łóżek, skutkujących błędnym obrazem przygotowań bazy Strona 4 z 21
szpitalnej. W dokumencie tym, zaplanowana przez podmiot leczniczy liczba łózek ogółem, powinna być wykazana w rozróżnieniu na poszczególne profile, w tym: zabiegowe, wewnętrzne (internistyczne), a także łóżka psychiatryczne, rehabilitacyjne, zakaźne i obserwacyjno zakaźne. Różnicę między liczbą ogółem a łączną liczbą wymienionych profili, wykazywać należy jako łóżka inne. Zamieszczana w planie rozwinięcia łóżek szpitalnych liczba łóżek wydzielanych dla służb mundurowych, powinna być zgodna z wykazami wydzielanych łóżek dla służb, stanowiących oddzielne dokumenty planu. Pamiętać szczególnie należy, że dokonywane zmiany dotyczące zaplanowanych do wydzielenia łózek szpitalnych dla służb mundurowych w poszczególnych podmiotach leczniczych mogą być dokonywane wyłącznie za wiedzą Wojewody i w uzgodnieniu z przedstawicielami tych służb. 4. Z zatwierdzonych przez Wojewodę Łódzkiego planów przygotowań podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa, podmioty lecznicze oraz jednostki administracji samorządowej zobowiązane są do uaktualniania wymienionych poniżej dokumentów : a) plan rozwinięcia łóżek szpitalnych w powiecie, b) wykaz tworzonych zastępczych miejsc szpitalnych, c) wykaz zestawów medycznych rezerw strategicznych przewidzianych do wykorzystania na poszerzenie bazy szpitalnej powiatu, d) bilans (rozliczenie) personelu medycznego. Corocznie w terminie do 28 lutego, uaktualnione wyżej wymienione dokumenty należy przesyłać do Wojewody Łódzkiego (bezpośrednio do Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi) lub potwierdzić na piśmie ich aktualność. 5. Jednocześnie należy pamiętać, aby w planowaniu wykorzystać zapis 23 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r., uprawniający podmioty lecznicze do występowania do organów administracji publicznej w sprawie potrzebnych jednostce świadczeń osobistych i rzeczowych ze strony przedsiębiorców i osób fizycznych (w rozumieniu przepisów o powszechnym obowiązku obrony RP). Strona 5 z 21
6. Jednostki samorządowe na bieżąco mają aktualizować dołączone do planów wykazy wydanych decyzji (przez właściwych miejscowo wójtów, burmistrzów, prezydentów miast), dotyczących realizacji świadczeń osobistych i rzeczowych w celu zabezpieczenia logistycznego poszerzanej bazy szpitalnej i tworzonych zespołów zastępczych miejsc szpitalnych. Jeden egzemplarz zaktualizowanego ww. wykazu należy przesłać do Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi w terminie do dnia 30 września 2015 r. 7. W planowaniu zabezpieczenia medycznego zespołów zastępczych miejsc szpitalnych, zdecydowanie zwiększono rolę udziału niepublicznych jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia oraz jednostek innych niż szpitale, dla których organami tworzącymi nie jest samorząd terytorialny. W związku z powyższym, przez właściwego miejscowo Starostę koniecznym jest złożenie do Wojewody Łódzkiego wniosku o nałożenie zadań obronnych na podmioty lecznicze inne niż niebędące przedsiębiorcami (szpitale spółki i inne prywatne podmioty lecznicze z terenu miast i gmin), które zobowiązano do poszerzania bazy łóżkowej i wydzielania łóżek dla służb mundurowych oraz organizowania i zabezpieczenia medycznego funkcjonowania zastępczych miejsc szpitalnych (ZMSz), zgodnie z 3 ust. 1, pkt 1 lit. c), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. 8. Pełne zabezpieczenie kadrowe tworzonej bazy szpitalnej i zespołów zastępczych miejsc szpitalnych, należy uzyskać poprzez właściwe rozmieszczenie personelu medycznego w powiecie (realizacja planu przeniesień) oraz prowadzone przez jednostki organizacyjne ochrony zdrowia postępowania reklamacyjne pracowników w wojskowych komendach uzupełnień - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie reklamowania od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (Dz. U. Nr 210, poz. 2136, z późn. zm.). 9. Spowodować, aby przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych (szpitale), które zostały zobligowane do realizacji świadczeń w formie wydzielania łóżek szpitalnych dla służb mundurowych, dokonywały bieżącej aktualizacji opracowanych Planów wydzielenia łóżek dla służb mundurowych. Plany te powinny być opracowane wg zasad określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. oraz zgodnie Strona 6 z 21
z opracowaną w 2010 r. przez Ministra Zdrowia przy współudziale Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia Instrukcją opracowania planu wydzielenia łóżek szpitalnych dla potrzeb służb mundurowych. Dokument ten po opracowaniu, stanowi załącznik do planu podmiotu leczniczego. 10. W związku z wejściem w życie od dnia 5 lutego 2011 r. ustawy z dnia 29 października 2010 r. o rezerwach strategicznych ( Dz. U. Nr 229, poz.1496, z późn. zm.) Agencja Rezerw Materiałowych przejęła do swoich składnic wszystkie zestawy medyczne utrzymywane wcześniej w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na terenie województwa łódzkiego. W związku z tym należy zwrócić uwagę na aktualność Wykazu zestawów medycznych rezerw strategicznych przewidzianych do wykorzystania na poszerzenie bazy szpitalnej powiatu, zgodnie z poniższym wzorem: L. p. Nazwa zakładu wykorzystującego zestaw (dla którego zestaw jest przeznaczony) Rodzaj i liczba zestawów C-5 C-3 S S-ob U U-ob Ł-SU z tego na ZMSz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Uwagi Zmiana miejsca przechowywania zestawów medycznych rezerw strategicznych nie zmienia zasad planowania ich wykorzystania przez jednostki organizacyjne. Zmienia jedynie zasady ich udostępniania (wymaga m.in. zaplanowania transportu,w celu ewentualnego przemieszczenia z magazynów ARM do miejsca docelowego). W myśl zapisu art. 19 ust. 2 ustawy o rezerwach strategicznych podmiot, któremu udostępnione rezerwy strategiczne zostały wydane: 1) dokonuje ich odbioru i zapewnia ich ochronę, 2) zapewnia przetransportowanie udostępnionych rezerw strategicznych, z zachowaniem odpowiednich warunków, jeżeli są wymagane, 3) dystrybuuje udostępnione rezerwy strategiczne do odbiorców ostatecznych, 4) zapewnia przetrzymanie udostępnionych rezerw strategicznych, jeżeli jest taka potrzeba, Strona 7 z 21
5) wykorzystuje udostępnione rezerwy strategiczne zgodnie z ich przeznaczeniem, 6) zwraca Agencji niewykorzystaną część udostępnionych rezerw strategicznych. Należy spowodować, aby harmonogram ww. czynności został umieszczony w planach podmiotów leczniczych realizujących zadania obronne z wykorzystaniem zestawów medycznych zgromadzonych w rezerwach strategicznych. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia w czasie szkolenia organizowanego przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego we wrześniu 2014 roku w Spale, Agencja Rezerw Materiałowych w 2015 roku przystąpi do przeformowania istniejących aktualnie w rezerwach strategicznych zestawów medycznych typu: C-5, C-3., S, S-ob, U, U-ob i Ł-SU. Zostaną utworzone nowe typy zestawów narzędziowo-sprzetowych: zestaw 50- łóżkowy, zestaw 100-łóżkowy, zestaw kwaterunkowy 100-łóżkowy oraz zestaw doposażeniowy. Szczegółowe dane dotyczące ich składu asortymentowego zostaną przekazane po wydaniu stosownej decyzji przez Ministra Gospodarki. Po wprowadzeniu do rezerw strategicznych nowych zestawów nie przewiduje się utrzymywania w nich łóżek polowych, które będą stanowiły oddzielną pozycję asortymentową, aby możliwe było ich zapotrzebowanie w ilościach koniecznych do zabezpieczenia potrzeb. Tworzenie nowych zestawów medycznych będzie procesem rozciągniętym w czasie (do dwóch lat) i w związku z powyższym pojawi się konieczność uwzględnienia w planach równolegle dotychczasowych zestawów i nowo tworzonych, w potrzebnych ilościach. W zakresie przedsięwzięć organizacyjnych. 1. Organizować przygotowania obronne ochrony zdrowia w oparciu o istniejące akty prawne oraz niniejsze wytyczne. 2. Należy w dalszym ciągu dążyć do tego, aby w statutach i regulaminach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów leczniczych wykonujących zadania obronne, umieszczony został zapis dotyczący realizacji tych zadań na potrzeby obronne państwa. W przypadku braku takiego zapisu spowodować, aby zostały one wpisane do powyższych dokumentów. Należy pamiętać, aby stosowne zapisy w organizacyjne uczestniczące w procesie przygotowań Strona 8 z 21
pracowników wykonujących zadania na potrzeby obronne 3. Posiadać aktualne plany działania jednostek ochrony zdrowia na wypadek zagrożeń i katastrof. W wyżej wymienionych planach należy szczególną uwagę zwrócić na: a) aktualność instrukcji bezpieczeństwa pożarowego i planów ewakuacji oraz funkcjonowania ewakuowanych podmiotów leczniczych w obiektach zastępczych, b) ustalenie zasad współdziałania służb ratowniczych, porządkowych i obrony cywilnej, c) zapewnienie właściwej obsady stanowisk inspektorów ds. obronnych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia, d) zabezpieczenie logistyczne potrzeb szpitala na poziomie zapewniającym właściwe funkcjonowanie placówki. 4. Należy również dokonać analizy dostępności w szpitalach rezerwowych do dodatkowych źródeł zaopatrzenia w wodę oraz rezerwowych źródeł zaopatrzenia szpitala w energię elektryczną, zgodnie z zapisem 40 i 41 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r. poz. 739). W zakresie przygotowania jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego oraz podmiotów leczniczych do działania w sytuacjach kryzysowych. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz. 741) swym zakresem obejmuje zadania podmiotów leczniczych, nie tylko w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, ale również w sytuacjach kryzysowych. Te same zadania dotyczą również właściwości organów samorządu terytorialnego w zakresie m. in. opracowania i aktualizowania we współpracy z podmiotami leczniczymi, właściwymi ze względu na lokalizację tworzonych zastępczych miejsc szpitalnych Planów organizacji i funkcjonowania Strona 9 z 21
zastępczych miejsc szpitalnych. Odniesienie do zadań organów administracji terenowej i podmiotów leczniczych w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych zostało zapisane w 9 ust. 1 ww. rozporządzenia, mówiącym, że w celu udzielenia świadczeń zdrowotnych poszkodowanym, rannym i chorym oraz umożliwienia szybkiego zwolnienia łóżek szpitalnych, w wyznaczonych budynkach przygotowuje się i wyposaża miejsca do leżenia, zwane dalej zastępczymi miejscami szpitalnymi, stanowiące uzupełnienie łóżkowej bazy szpitalnej kraju w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych, zaistnienia zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. Przez sytuacje kryzysowe w rozumieniu ww. zapisu należy rozumieć sytuacje, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r., poz.1166). Biorąc pod uwagę przeznaczenie zespołów zastępczych miejsc szpitalnych oraz możliwości udzielenia świadczeń medycznych w obiektach, w których planuje się ZMSz, przedmiotowe zespoły stosownie do sytuacji mogą oprócz roli określonej w ww. rozporządzeniu pełnić funkcję: 1. miejsc ewakuacji dla osób: a) poszkodowanych lub bezpośrednio zagrożonych po wystąpieniu zdarzenia niebezpiecznego (np. pożaru, wybuchu lub innego miejscowego zagrożenia) w obiektach lub na terenach; b) ewakuowanych prewencyjnie, z terenów i obiektów, w przypadku zbliżającego się zagrożenia, np. związanego z rozprzestrzenianiem się zaistniałych zdarzeń niebezpiecznych (powódź, katastrofa chemiczna itp.) lub groźbą prowadzenia działań militarnych w przypadku zagrożeń wojennych; 2. miejsc kwarantannowych i izolacyjnych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947). Strona 10 z 21
Realizację zadań w zakresie uczestnictwa podmiotów leczniczych w reagowaniu na sytuacje kryzysowe należy prowadzić zgodnie z zapisami ustawy o zarządzaniu kryzysowym w części obejmującej: zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego, zestawienia sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych oraz zasad ich współdziałania, tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej, organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej, wykaz umów i porozumień zawartych z podmiotami leczniczymi, obejmujących realizację zadań wynikających z planów zarządzania kryzysowego. W skład zespołów zarządzania kryzysowego szczebla, powiatu (gminy), którymi kierują odpowiednio, starosta, (wójt, burmistrz, prezydent miasta) mogą wchodzić m. in. osoby zatrudnione w powiatowych (gminnych) jednostkach organizacyjnych lub jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy, kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży powiatowych (gminnych), przedstawiciele społecznych organizacji ratowniczych oraz inne osoby zaproszone przez kierownika zespołu zarządzania kryzysowego (przedstawiciele podmiotów leczniczych biorących udział w reagowaniu kryzysowym odpowiedniego szczebla). Należy jednocześnie mieć na uwadze, że obowiązek podjęcia działań w zakresie zarządzania kryzysowego spoczywa na tym organie właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego, który pierwszy otrzymał informację o wystąpieniu zagrożenia. Proces planistyczny podmiotów leczniczych w zakresie zarządzania kryzysowego powinien obejmować: 1) dokonanie analizy możliwości wykorzystania do działania w sytuacji masowego napływu poszkodowanych, rannych i chorych (sytuacji Strona 11 z 21
kryzysowej) posiadanych planów sporządzonych m.in. w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz.741) oraz innych planów podmiotu leczniczego; 2) opracowanie kart zadań dla wszystkich zaangażowanych osób funkcyjnych oraz wszystkich członków personelu. W zakresie reagowania na sytuacje kryzysowe wskazani kierownicy podmiotów leczniczych powinni realizować n. w. zadania. 1. Współpracować i współdziałać z właściwymi miejscowo strukturami zarządzania kryzysowego (np. organami obrony cywilnej) oraz służbami: strażą pożarną, policją, inspekcją sanitarną itp.) w zakresie zapewnienia pomocy medycznej poszkodowanej ludności w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych oraz stanów nadzwyczajnych. 2. Opracować stosownie do potrzeb i aktualizować plany obrony cywilnej jednostek organizacyjnych. 3. Dokonać analizy możliwości wykorzystania posiadanych planów przygotowania i wykorzystania podmiotów leczniczych do działania w sytuacjach kryzysowych i masowego napływu poszkodowanych rannych i chorych. 4. Określić możliwości niesienia pomocy medycznej na wypadek zaistnienia sytuacji kryzysowych, nadzwyczajnych, klęsk żywiołowych i katastrof poprzez: a) prowadzenie na bieżąco analizy zagrożeń, b) doskonalenie współdziałania z właściwymi miejscowo organami administracji samorządowej w zakresie realizacji zadań obrony cywilnej, c) prowadzenie szkoleń personelu odpowiedzialnego za przygotowanie podmiotów leczniczych do działania w sytuacjach kryzysowych, d) przygotowanie podmiotów leczniczych do udzielania pomocy medycznej w warunkach zwiększonego napływu poszkodowanych, rannych Strona 12 z 21
i chorych, e) przygotowanie jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia do realizacji zadań na potrzeby Sił Zbrojnych RP, f) dokonanie kontroli i weryfikacji posiadanych: zapasowych źródeł energii (agregaty prądotwórcze), awaryjnych (zapasowych) ujęć wody, alternatywnych źródeł ciepła (własne kotłownie), w kontekście możliwości i konieczności poszerzania lub rozwijania bazy łóżkowej oraz ewentualnego wsparcia elementów logistycznych rozwijanych zespołów Zastępczych Miejsc Szpitalnych. W przypadku bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego na terenie gminy, a w szczególności zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, mając na uwadze wynikającą z art. 12a ust. 3b. ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz 1263 z póź. zm.) należy uwzględnić możliwość wystąpienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o podjęcie działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Zgodnie z art. 33 oraz art. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013, poz 947) w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej, państwowy powiatowy inspektor sanitarny może m.in., w drodze decyzji, nakazać konkretnej osobie poddanie się m.in. obowiązkowi szczepień ochronnych, badaniom sanitarno-epidemiologicznym, poddanie się leczeniu, hospitalizacji, izolacji, kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu. Ponadto, zgodnie z ww. ustawą powiatowy inspektor sanitarny w celu zapobieżenia szerzeniu się choroby zakaźnej może nałożyć inne, konieczne do ochrony zdrowia publicznego obowiązki i ograniczenia. Do zadań organów administracji rządowej oraz samorządowej w terenie należy współdziałając z powiatowymi służbami sanitarno epidemiologicznymi prowadzenie działań zmierzających do poprawy zabezpieczenia przeciwepidemicznego ludności, ochrony przed skażeniami Strona 13 z 21
i zakażeniami oraz ich wykrywania, a w szczególności: a) doskonalenie systemu wczesnego ostrzegania i alarmowania z uwzględnieniem zagrożeń o charakterze terrorystycznym w miejscach gromadzenia się dużej liczby osób, takich jak centra handlowo rozrywkowe, centra rekreacyjne, supermarkety, miejsca kultu religijnego oraz obiekty sportowe; b) aktualizowanie wykazów posiadanych sił i środków, niezbędnych w przypadku konieczności podjęcia skutecznych działań przez odpowiednie służby w przypadku zagrożenia biologicznego, wystąpienia masowych zachorowań lub zagrożenia epidemią lub pandemią zgodnie z zaleceniami właściwych miejscowo służb nadzoru sanitarno-epidemiologicznego; c) w oparciu o zaktualizowane wykazy, o których mowa powyżej, przeprowadzenie analiz dotyczących możliwości podjęcia skutecznych działań w aspekcie zagrożenia biologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem przygotowania sektora ochrony zdrowia (w tym szpitali) do działań w przypadku szybko wzrastającej liczby chorych w trakcie epidemii lub pandemii grypy i jej powikłań. W zakresie dystrybucji preparatów stabilnego jodu (tabletek jodku potasu) w ramach działań interwencyjnych na wypadek nadzwyczajnego zdarzenia radiacyjnego. 1. Ilość preparatów stabilnego jodu oraz miejsca ich przechowywania i dystrybucji na terenie województwa określa wojewoda w porozumieniu z właściwymi organami jednostek samorządu terytorialnego, uwzględniając liczbę mieszkańców należących do grup ryzyka, które powinny zostać w pierwszej kolejności objęte ochroną przed wchłonięciem radioaktywnego jodu (wojewódzki, powiatowy, gminny plan dystrybucji tabletek jodku potasu w przypadku zdarzeń radiacyjnych na terenie województwa łódzkiego, powiatu, gminy). Grupy ryzyka i dawkowanie preparatu jodowego w poszczególnych grupach: 1) noworodki i niemowlęta do 3 miesiąca życia otrzymują jednorazowo 12,5 mg jodu (1/2 tabletki = 12,5 mg jodu), Strona 14 z 21
2) niemowlęta powyżej 3 miesiąca życia i dzieci do 2 roku życia otrzymują jednorazowo 25 mg jodu (1 tabletka = 25 mg jodu), 3) dzieci powyżej 2 roku życia do 6 lat otrzymują jednorazowo 50 mg jodu (2 tabletki = 50 mg jodu), 4) dzieci powyżej 6 roku życia i młodzież do 16 lat otrzymują jednorazowo 100 mg jodu (4 tabletki = 100 mg jodu), 5) kobiety ciężarne otrzymują jednorazowo 100 mg jodu (4 tabletki = 100 mg jodu), 6) kobiety karmiące piersią, które z racji grupy wiekowej (matki do 16 roku życia) kwalifikują się do tyreoprotekcji otrzymują jednorazowo 100 mg jodu (4 tabletki = 100 mg jodu), z jednoczesnym stanowczym zaleceniem powstrzymania się przez 48 godz. od karmienia piersią oraz przejście na żywienie dziecka preparatami mleka w proszku, 7) młodzież powyżej 16 roku życia do 18 roku życia i dorośli, którym ze wskazań lekarskich należy podać profilaktykę jodową w przypadku skażenia radiacyjnego otrzymują jednorazowo 100 mg jodu (4 tabletki = 100 mg jodu). 2. Podstawowymi miejscami dystrybucji preparatów jodowych powinny być: jednostki ochrony zdrowia, apteki, stacje sanitarno epidemiologiczne, a także szkoły i przedszkola. 3. Bezpośrednie wydawanie preparatów jodowych, w ramach działań interwencyjnych, powinien nadzorować pracownik ochrony zdrowia (np. lekarz, farmaceuta, pielęgniarka, ratownik medyczny). 4. Jeden punkt wydawania preparatów jodowych powinien przypadać na nie więcej niż 5.000 mieszkańców. 5. Transport preparatów jodowych do punktów odbioru preparatu w powiatach zapewnia wojewoda, a transport do punktów dystrybucji na terenie powiatu zapewnia starosta. 6. Zgromadzone w magazynach ARM na terenie województwa, na wypadek zdarzenia radiacyjnego, preparaty jodowe w postaci tabletek należą do Strona 15 z 21
rezerw strategicznych produktów leczniczych. 7. W przypadku wystąpienia zagrożenia radiacyjnego o zasięgu wojewódzkim zwolnienie z rezerw strategicznych preparatów stabilnego jodu następuje na wniosek wojewody, po otrzymaniu informacji o przekroczeniu poziomów interwencyjnych dla izotopów radioaktywnych jodu przekazanej przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. Zgodnie z nowymi regulacjami tylko Minister Gospodarki jest organem uprawnionym do tworzenia, udostępniania i likwidacji rezerw strategicznych. Zasady udostępnienia rezerw strategicznych określają zapisy art. 18 i 19 zawarte w ustawie z dnia 29 października 2010 r. o rezerwach strategicznych (Dz. U. Nr 229, poz. 1496 z późn. zm). Zwolnienie przedmiotowej rezerwy następuje na wniosek wojewody właściwego dla miejsca zdarzenia radiacyjnego w przypadku zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie publiczne o zasięgu wojewódzkim. Decyzję o udostępnieniu rezerw minister właściwy do spraw gospodarki wydaje niezwłocznie. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu przez Agencję Rezerw Materiałowych. W zakresie gospodarki rezerwami strategicznymi produktów leczniczych i wyrobów medycznych. 1. Zapewnić racjonalne planowanie wykorzystania rezerw strategicznych produktów leczniczych i wyrobów medycznych w celu zabezpieczenia procesu poszerzania bazy szpitalnej. 2. Planowane wykorzystanie przeznaczonych dla powiatu rezerw strategicznych produktów leczniczych i wyrobów medycznych ma być zgodne z regulacjami zawartymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach. Strona 16 z 21
3. W zakresie udostępniania rezerw strategicznych wnioski do ministra właściwego do spraw gospodarki powinni składać w pierwszej kolejności właściwi terytorialnie wojewodowie, po wcześniejszych uzgodnieniach ze starostwami oraz podmiotami leczniczymi, dysponując informacjami o aktualnym stanie wyposażenia tych podmiotów i ewentualnych potrzebach. 4. Należy pamiętać, Agencja Rezerw Materiałowych nie może być źródłem zaopatrzenia podmiotów leczniczych w sprzęt, który jest niezbędny w normalnym funkcjonowaniu a jednocześnie jest dostępny u dystrybutorów. Jedynie wyczerpanie wszystkich możliwości na poziomie wojewódzkim, może upoważniać do wystąpienia o udostępnienie określonego asortymentu z rezerw strategicznych. Rezerwy strategiczne powinny być ostatnim źródłem zaopatrzenia, w sytuacji braku potrzebnego asortymentu na rynku. 5. Należy nadal dysponować aktualnymi danymi dotyczącymi miejsca, liczby i rodzaju zestawów medycznych przechowywanych w magazynach ARM przeznaczonych dla wskazanych w planach jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia realizujących zadania obronne na szczeblu powiatu. W związku z powyższym należy przewidzieć i zapewnić w ramach świadczeń rzeczowych, środki transportu niezbędne do docelowego przemieszczenia rezerw. Realizacja zadań publicznej służby krwi na potrzeby obronne państwa, wykonywanych przez Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK). Zgodnie z opracowaną Koncepcją realizacji zadań służby krwi w procesie realizacji zadań obronnych na potrzeby państwa przez jednostki organizacyjne publicznej i niepublicznej służby zdrowia (zadań wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r., poz. 741), Narodowe Centrum Krwi wprowadziło nowy wzór Planu przygotowań jednostek organizacyjnych Strona 17 z 21
publicznej służby krwi (RCKiK) na potrzeby obronne państwa. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi po otrzymaniu stosownych dokumentów opracowało w 2012 r. przedmiotowy plan, który przed przesłaniem do zatwierdzenia do Dyrektora Narodowego Centrum Krwi został uzgodniony z Wojewodą Łódzkim. W koncepcji uwzględniono m.in. tematykę dotyczącą zgromadzenia i utrzymywania od 2009 r. przez poszczególne RCKiK określonego zapasu preparatów krwi (koncentratu krwinek czerwonych KKCz oraz osocza świeżo mrożonego FFP), wynikającego z potrzeb Sił Zbrojnych RP wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz innych sytuacji kryzysowych. W związku z powyższym wszystkie RCKiK utworzyły zapasy preparatów krwi, a proces gromadzenia docelowych ilości zakończono w listopadzie 2009 r. Ponadto w Koncepcji zapisano, że w czasie pokoju,w sytuacji wystąpienia nagłego, zwiększonego zapotrzebowania na ww. składniki krwi w wyniku powstania masowych strat sanitarnych, np. po ataku terrorystycznym lub szkodliwym działaniu sił natury, dopuszcza się zwolnienie jednorazowe do 25% ilości zgromadzonego w RCKiK zapasu KKCz i FFP. W takiej sytuacji decyzję o zwolnieniu określonej przez RCKiK (na wniosek właściwego Dyrektora RCKiK) ilości składników krwi podejmuje wojewoda, który jednocześnie powiadamia o tym fakcie Ministra Zdrowia oraz Ministra Obrony Narodowej. Jednocześnie obowiązywać będzie dokonanie niezwłocznego uzupełnienia brakującego zapasu składników krwi przez RCKiK na własny koszt w terminie 30 dni od daty wydania. Nadzór nad utrzymywaniem przedmiotowych zapasów w cywilnych jednostkach służby krwi z ramienia Ministra Zdrowia sprawuje Departament Spraw Obronnych, Zarządzania Kryzysowego, Ratownictwa Medycznego i Ochrony Informacji Niejawnych MZ w porozumieniu z Narodowym Centrum Krwi, natomiast z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej - Szef Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia a w jego imieniu Dyrektor Wojskowego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie. W zakresie szkolenia obronnego, kontroli i sprawozdawczości. Szkolenie obronne kadry kierowniczej i personelu medycznego podmiotów leczniczych organizować z uwzględnieniem zagadnień ujętych w Planie szkolenia obronnego województwa łódzkiego w 2015 roku. Realizować szkolenia specjalistyczne z personelem medycznym przygotowując Strona 18 z 21
go do działań w sytuacjach kryzysowych oraz zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. 1. Realizować szkolenia oraz włączać w przedsięwzięcia typu ćwiczenia z zarządzania kryzysowego kierowników podmiotów leczniczych zaplanowanych do wykorzystania przy realizacji zadań podczas sytuacji kryzysowych. 2. Prowadzić systematyczne szkolenia personelu odpowiedzialnego za profilaktykę i przeciwdziałania skażeniom i zakażeniom w sytuacjach skażenia środowiska w następstwie katastrof chemicznych, powodzi oraz innych zdarzeń nadzwyczajnych, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wystąpienia na terenie województwa (powiatu) niebezpiecznej choroby zakaźnej lub celowo dokonanego ataku bioterrorystycznego. 3. Szkoleniem w podmiotach leczniczych realizujących zadania obronne objąć osoby bezpośrednio odpowiedzialne za realizację przedmiotowej tematyki i zaangażowane w procesie jej realizacji. 4. Szkoleniem obronnym objąć również wszystkich pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie do realizacji zadań na potrzeby obronne państwa w poszczególnych podmiotach leczniczych, w szczególności należy zwrócić uwagę na jednostki organizacyjne, które zostały ujęte w powiatowym (gminnym) Planie przygotowania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa. 5. Objąć jednostki ochrony zdrowia kontrolami problemowymi w zakresie przygotowań obronnych i gotowości do działań w sytuacjach kryzysowych i stanach nadzwyczajnych ze szczególnym uwzględnieniem: a) aktualnego stanu prawnego zapewniającego realizację zadań obronnych przez podmioty lecznicze, b) posiadania poświadczeń bezpieczeństwa przez osoby odpowiedzialne za nadzór nad realizacją tych zadań oraz osoby bezpośrednio zaangażowane w przygotowania i zabezpieczające ich realizację, c) zapewnienia udziału osób odpowiedzialnych w podmiotach leczniczych za nadzór merytoryczny i przygotowanie planów realizacji zadań na potrzeby obronne państwa w przedsięwzięciach szkoleniowych realizowanych przez ich organy założycielskie, takich jak ćwiczenia Strona 19 z 21
i treningi, d) doprowadzenia do równomiernego obciążenia przygotowaniami do realizacji zadań na potrzeby obronne państwa, położonych na terenie powiatu jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia. W zakresie ochrony informacji niejawnych. 1. W bieżącej działalności należy przestrzegać zapisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228) oraz aktów prawnych wydanych na jej podstawie. 2. Spowodować przeprowadzenie postępowań dopuszczających do informacji niejawnych kierowników podmiotów leczniczych i osób odpowiedzialnych za realizację zadań na potrzeby obronne państwa. w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia. 3. Dokumenty niejawne oznaczać oraz umieszczać na nich klauzule niejawności zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2011r. w sprawie sposobu oznaczania materiałów i umieszczania na nich klauzul tajności (Dz. U. Nr 288, poz. 1692). W zakresie zapewnienia bezpieczeństwa podopiecznych przebywających na terenie jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia. 1. Spowodować opracowanie lub aktualizację instrukcji bezpieczeństwa pożarowego i planów ewakuacji osób, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc ewakuacji i środków transportu z podmiotów leczniczych na wypadek wystąpienia zagrożeń terrorystycznych. 2. Kontynuować działania na rzecz zapewnienia bezpiecznych warunków ewakuacji ludzi z obiektów jednostek ochrony zdrowia (ćwiczenia). 3. W związku z wystąpieniem ewentualnej ewakuacji pacjentów do innych szpitali, należy prowadzić analizę możliwości transportowych na Strona 20 z 21
terenie powiatu, w celu zapewnienia, w sytuacji tego wymagającej, właściwego transportu osobom wymagającym ciągłej opieki medycznej. Wykaz aktów prawnych przywołanych w wytycznych: 1) ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r., poz.1166); 2) ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.); 3) ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947); 4) ustawa z dnia 29 października 2010 r. o rezerwach strategicznych (Dz. U. z 2010 r. nr 229, poz. 1496, z późn. zm).; 5) ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz.1228); 6) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2012 r. poz. 741); 7) rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r. poz. 739); 8) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 października 2010 r. w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczoobronnym (Dz. U. z 2010 r. nr 198, poz. 1314, z późn. zm); 9) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie reklamowania od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej Strona 21 z 21