WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W 1939 Fi.

WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY POSTĘP TECHNICZNY W PRZEM YŚLI WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W 1939 Fi. t y ą A Ą2 3/7 KATOWICE ' " 1390 NOYfE WYROBY TOOŻGNE1 1989 R. WFTCBIYiE: HUTNICTWA METAL0- MASZYNO- PRECY- ELEKTRO- CHEMI- 2ELAZA WYH WYM ZYJNYM TECHN.I CZNYM ELEKTRON. POZOS TAŁE

EFEKTYWNO^ WYTiALmOSCI I PRZEMYŚLE USPGL1 1989 i Mldzl WĘGLOWY m s s s w m m ENERGETYCZNY L... 8 imjsih H 1 HUTNICTWA MASZYNOWY CHEMICZNY L[gjKOSZTY WYNALAZCZOŚCI ROCZNE EFEKTY EKONOMICZNE ZASTOSOWANE PROJEKTY WYNALAZCZE 1989 R. POZOSTTRLE (16.11) Struktura gtfęncua CHEMICZNY (3 ŚRODKOM TRHWS. (3 (42 j8x) MftSZYMOWY (14 j6t) HJTNICTJfl ŻELRZ. (20.21) (~FRZEH?5E~~i

JAKOSC PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ Wyroby oaiaczcne: e ZNAKIEM JAKOŚCI "Q" ZNAKIEM JAKOŚCI "1" 3500 41000 WYKORZYSTANIE CZASU PRACY PIECÓW u X czasu talendarzoeg) 0 WIELKIE PIECE 1986 PIECE MARTE- NOWSKIE PIECE ELEKTRY CZNE LUKOWE l988 PIECE ELEKTRY CZNE INDUKCYJNE 1989

UWAGI OGÓLNE Opracowanie obejmuje podstawowe dane dotyczące postępu technicznego w przemyśle województwa katowickiego w 1989 r. W części tabelarycznej problematykę postępu technicznego przedstawiono w oparciu o liczbę i wartość nowych i zmodernizowanych wyrobów przemysłowych, zgłoszonych i wdrożonych projektów wynalazczych, zainstalowanych nowoczesnych linii produkcyjnych,centrów obróbczych i robotów przemysłowych,a także zaprezentowano nakłady i efekty ekonomiczne wynalazczości pracowniczej. Dane te uzupełniono danymi charakteryzującymi jakość produkcji przemysłowej oraz dotyczącymi wyposażenia i wskaźników techniczno-ekonomicznych w podstawowych branżach przemysłu województwa>tj. w kopalniach węgla kamiennego, koksowniach, elektrowniach zawodowych oraz w hutnictwie żelaza. Dane liczbowe przedstawiono dla całego przemysłu uspołecznionego łącznie oraz w układzie gałęziowym. r PODSTAWOWE POJĘCIA STOSOWANE W PUBLIKACJI 1. Nowe wyroby Za wyrób nowy uważa się wyrób spełniający nowe funkcje, zaspokajający nowe potrzeby użytkowników lub wyrób zastępujący dotychczas produkowany, oparty na nowym rozwiązaniu. 2. Linia produkcyjna /technologiczna/ automatyczna jest to zestaw maszyn i urządzeń przystosowanych do wykonywania wielu operacji na przedmiocie pracy według kolejności technologicznej, z automatycznym cyklem pracy i automatycznym sterowaniem procesem technologicznym, przy pomocy mechanizmów sterowniczych konwencjonalnych lub elektronicznych /bez sterowania komputerowego/, łącznie z samoczynnym wykonywaniem czynności pomocniczych. 3. Linia produkcyjna sterowana komputerem charakteryzuje się wyżej przedstawionymi cechami z uwzględnieniem kompleksowego programowania i sterowania komputerem przebiegu operacji na przedmiocie pracy.

4. Centra obróbcze są to maszyny lub urządzenia automatyczne p stosowane do wykonywania wielu operacji na konkretnym przedmio pracy, a sterowanie nimi jest zaprogramowane. 5. Roboty przemysłowe są to urządzenia stanowiące zestaw przeprogramowanych manipulatorów i urządzeń sterujących, służące do wykonywania w procesie produkcyjnym funkcji ruchowych, dysponujące możliwością swobodnego programowania zmian pozycji i kolejności operacji roboczych według jednej lub kilku osi ruchu i/lub poruszania się po zadanej trajektorii przy przemieszczaniu produkcji i/lub technologicznego oprzyrządowania. UWAGI ANALITYCZNE NOWE WYROBY I WYROBY ZMODERNIZOWANE Przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe w 1989 r. uruchomiły produkcję 439 nowych wyrobów, których łączna wartość sprzedaży wynosiła 332011 min zł. Wartość sprzedaży wyrobów zmodernizowanych wynosiła 124626 min zł. Struktura gałęziowa wskazuje, że modernizacja wyrobów nie przebiegała równomiernie, a główna myśl techniczna ukierunkowana była na unowocześnienie maszyn i urządzeń. Prawie wcale nie unowocześnia się wyrobów przemysłu spożywczego i znajduje to odzwierciedlenie na tradycyjnym rynku. Odbiciem potrzeb tego rynku są również działania zmierzające do unowocześniania wyrobów przemysłu elektrotechnicznego i elektronicznego a także wyrobów przemysłu chemicznego. W stosunku do 1988 r. nastąpił regres w zakresie wprowadzania na rynek nowoczesnych wyrobów /spadek o 20,2%/, a szczególnie w przemyśle precyzyjnym /o 59,8%/. Sytuacja ta jest pochodną ogólnie znanej kondycji finansowej przedsiębiorstw i zmniejszenia nakładów na modernizację wyrobów.

6 W województwie katowickim najwięcej nowych wyrobów wprowadziły niżej wymienione jednostki produkcyjne: w hutnictwie żelaza: - Huta "Batory" w Chorzowie - 7 wyrobów o wartości sprzedaży 447 min zł - Przedsiębiorstwo Innowacyjno-Produkcyjne "Intechmat" w Gliwicach - 7 wyrobów o wartości 284 min zł, - Huta "Pokój" w Rudzie ŚLąskiej - 5 wyrobów o wartości sprzedaży 5504 min z ł t w przemyśle maszynowym:, - Fabryka Zmechanizowanych Obudów ścianowych "Fazds" w Tarnowskich Górach - 21 wyrobów o wartości sprzedaży 19645 min zł, - Fabryka Sprzętu i Narzędzi Górniczych w Katowicach - 18 wyrobów o wartości sprzedaży 120 min zł, - Fabryka Maszyn Górniczych "Powen" w Zabrzu - 10 wyrobów o wartości sprzedaży 9157 min zł, w przemyśle precyzyjnym: # - Centralne Zakłady Automatyzacji Hutnictwa "CZAH" w Katowicach - / 12 wyrobów o wartości sprzedaży 74 min zł, - Zakłady Urządzeń Automatyki Przemysłowej "Mera-Zuap" w Sosnowcu - 6 wyrobów o wartości sprzedaży 282 min zł, w przemyśle elektrotechnicznym i elektronicznym: - Fabryka Podzespołów Elektrotechnicznych "Ema-Elektrocarbon" w Tarnowskich Górach - 26 wyrobów o wartości sprzedaży 3249 min zł; - Południowe Zakłady Przemysłu Elektrotechnicznego "Polam-Kontakt" w Czechowicach-Dziedzicach - 11 wyrobów o wartości sprzedaży 176mln z3 i w przemyśle chemicznym; - Zakłady Tworzyw Sztucznych "Nitron-Erg" w Krupskim Młynie - 10 wyrobów o wartości sprzedaży 5099 min zł, - Przedsiębiorstwo Przemysłowo-Handlowe "Polskie Odczynniki Chemiczne" w Gliwicach - 9 wyrobów o wartości sprzedaży 2352 min zł. \

7 PROJEKTY WYNALAZCZE W przemyśle uspołecznionym w 1989 r. zgłoszono 15529 projektów wynalazczych, z czego 13,900-89,5% przyjęto do stosowania, a 12825-82,6% zastosowano w procesie produkcyjnym. Struktura gałęziowa projektów wynalazczych wskazuje, że 39,7% projektów zgłoszono w przemyśle węglowym, 17,1% w hutnictwie żelaza i 15,2% w przemyśle maszynowym. W 1989 r. koszty wynalazczości w wysokości 31,2 mld zł zwróciły się w ciągu tego roku 4-krotnie. W przemyśle szklarskim uzyskane efekty ekonomiczne z wynalazczości pracowniczej 10-krotnie przekroczyły koszty, a 8-krotnie w przemyśle maszynowym i drzewnym. Na koniec 1989 r. zainstalowanych było w przemyśle województwa: 314 automatycznych linii produkcyjnych 34 sterowane komputerem linie produkcyjne 69 centrów obróbczych 39 robotów przemysłowych 162 komputery, minikomputery i mikrokomputery do sterowania i regulacji procesami technologicznymi. / Dorobek w 1989 r. był w przemyśle uspołecznionym województwa skromniejszy niż w latach poprzednich i niewspółmiernie niższy w stosunku do potrzeb.

8 Tabl. 1. WYROBY NOWE I ZMODERNIZOWANE W 1989 R GAŁĘZIE WYROBÓW liczba Nowe wyroby wartość sprzedaży w min zł Wartość sprzedaży wyrobów zm dernizowanych w min OGÓŁEM... 439 332011 124626 V. Paliwa... 9 22877 4556 Wyroby hutnictwa żelaza... 36 14393 58143 Wyroby przemysłu metali nieżelaznych... 7 1553 917 Wyroby przemysłu metalowego 23 6128 1427 Maszyny i urządzenia... 142 13241 13241 Wyroby przemysłu precyzyjnego 43 18019 6880 środki transportu... 23 18039 1176 Wyroby przemysłu elektrotechnicznego i elektronicznego 79 95250 31V. Wyroby przemysłu chemicznego 60 33113 25705 Materiały budowlane... 14 9011 12257 Wyroby przemysłu spożywczego - t 1 Wyroby przemysłowe pozostałe 3 235 11

9 Tabl. 2. PROJEKTY WYNALAZCZE W 1989 R. GAŁĘZIE PRZEMYŚLU zgłoszone \ Projekty wynalazcze przyjęte do stosowania zastosowane Osoby, k tóre zgłosił projekt wynalaz cze OGÓŁEM... 15529 13900 12825 19687 Przemysł: węglowy... 6158 6051 5487 8786 paliw... 299 189 155 389 energetyczny... 356 302 224 625 hutnictwa żelaza... 2961 2700 2596 2733 metali nieżelaznych... 326 272 284 547 metalowy... 503 376 343 650 maszynowy.... 2356 1975 1875 2475 precyzyjny... 219 158 137 348 środków transportu... 506 405 419 557 elektrotechniczny i elektroniczny... 396 295 253 491 chemiczny... 535 467 385 784 materiałów budowlanych 177 122 109 313 szklarski...... 112 92 78 126 ceramiki szlachetnej... 16 16 9 30 drzewny... 18 13 10 41 papierniczy... 56 53 48 87 włókienniczy... 66 48 46 66 odzieżowy... 13 10 9 17 skórzany... 22 11 12 36 spożywczy... 226 200 198 263 paszowy i utylizacyjny 4 3 5 9 poligraficzny... 12 10 10 20 pozostałe branże przemysłu 192 132 133 29 A

10 Tabl. 3. NOWOCZESNE URZĄDZENIA ZAINSTALOWANE W Stan w dniu 31 XII 1989 R. GAŁĘZIE PRZEMYŚLU Linie produkcyjne Komputery minikomputery i mikrokomputery do sterowania i regulacji procesami technologicznymi automatyczne sterowane komputerami Centra obróbcze Roboty przemysłowe OGÓŁEM... 314 34 69 39 162 J w tym przemysł: węglowy... 20 paliw... 3 - - - 5 i energetyczny... - - - - 1 hutnictwa żelaza... 21 - - 19 21 metali nieżelaznych 9 1 - - 5 metalowy... 143 1 4 7 2 maszynowy... 14 2 60 7 32 precyzyjny... 4 3 - - 28 środków transportu - - 1 2 4 elektrotechniczny i elektroniczny... 29 3 4-21 chemiczny... 35 3-3 2 materiałów budowlanych 2 - - - - szklarski... 27 7-1 8 ceramiki szlachetnej 2 - - - drzewny... 2 - - - - papierniczy... 3 - - - - odzieżowy... 1 - - - 2 skórzany... 2 1 - /' - spożywczy... 0 9 - - 2 paszowy i utylizacyjny 8 - - - 1 poligraficzny... 1 4 8

11 Tabl. 4. EFEKTYWNOŚĆ WYNALAZCZOŚCI W PRZEMYŚLE USPOŁECZNIONYM W 1989 R. GAŁĘZIE PRZEMYŚLU Koszty wynalazczości " 7 w min zł Roczne efekty ekonomiczne uzyskane w wyniku stosowania projektów wynalazczych Efekty eki nomiczne przypadające na 1 zł poniesionyci kosztów w zł OGÓŁEM... 31208,5 139650,9 4 w tym przemysł: węglowy... 18302 3 65994,3 4 paliw... S47 3 1813,2 3 energetyczny... 3437 4 13337,1 4 hutnictwa żelaza... 2856 8 19739,8 7 metali nieżelaznych... 653 3 4242,8 6 metalowy... 370 3 1986,0 5 maszynowy... 1425 0 10834,1 8 precyzyjny... 650 4 3626,4 6 środków transportu... 402 3 2613,7 6 elektrotechniczny i elektroniczny... 739 6 4001,1 5 chemiczny.'... 908 2 6220,9 7 materiałów budowlanych... 196 0 1347,3 7 szklarski.... 100 6 1009,1 10 ceramiki szlachetnej... 9 8 73,1 7 6 1 50,3 8 138 3 443,1 3 włókienniczy... 27 6 162,1 6 odzieżowy... 0 4 0 0 skórzany... 23 8 163,6 7 spożywczy... 285 8 1354,8 5 paszowy i utylizacyjny... 6 3 31,4 5 poligraficzny... 1 7 8,4 5 pozostałe branże przemysłu 111 3 598,1 5

12 Tabl. 5. JAKOŚĆ PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ WYSZCZEGÓLNIENIE a - kraj b - województwo c - udział województwa w kraju w \ 1986 1988 1989 Wyroby oznaczone znakami jakości /stan na koniec okresu sprawozdawczego/... a 23608 24901 28232 / b 3920 3605 3733 c 16,6 14,5 13,2 znakiem jakości "Q"... a 2424 2859 2643 b,322 297 313 c 13,3 10,4 11,8 znakiem jakości "1"... a 21184 22042 25589 b 3598 3308 3420 c 17,0 15,0 13,4 Udział wartości produkcji sprzedanej wyrobów oznaczonych znakami jakości. "Q" i "1" w ogólnej wartości produkcji 'sprzedanej w \ a 3,5 *,3 5,0 b 1,7 1,9 2,3 Udział warości produkcji sprzedanej w stosunku do której uznano reklamacje jakościowe w ogólnej wartości produkcji sprze- i 1,3 l,^ 1,2 b 2,5 1,4 0,4 i Udział strat producentów z tytułu nieodpowiedniej jakości produkcji w wartości produkcji sprzedanej ogółem w %... a 0,74 0,63 0,43 b 0,94 0,78 0,71 é

Tabl. 6. WYPOSAŻENIE I WSKAŹNIKI TECHNICZNE W WAŻNIEJSZYCH BRANŻACH PRZEMYŚLU WYSZCZEGÓLNIENIE 1985 1987 1988 1989. KOPALNIE WĘGLA KAMIENNEGO Kopalnie głębinowe /stan w dniu 31 XII/... 64 65 65 65 3 / Wydobycie węgla w min ton 188,4 189,1 189,1 173,4 Przeciętne zatrudnienie 400705 412775 407915. 395027 w tym zatrudnienie na dole.... 248802 255925 252000 239734 Węgiel urobiony i wybrany na ścianach w ciągu 1 ma szynodnia/ z produkcją kombajnu w tonach... 1373 1256 1227 1163 Liczba zainstalowanych obudów zmechanizowanych w przodkach wybierkowych /stan w dniu 31 XII/... 463 487 510 512 KOKSOWNIE Baterie koksownicze /stan w dniu 31 XII/... 22 23 23 22 Produkcja koksu w tys. ton 5168 5742 6044 6283 Wykorzystanie kalendarzowego czasu pracy baterii koksowniczych w \... 92,2 92,2 93,7 92,8 ELEKTROWNIE ZAWODOWE Elektrownie zawodowe /stan w dniu 31 XII/... 13 13 13 13 Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach w GW-h 34873 33443 32192 32876 Moc zainstalowani w elektrowniach zawodowych /stan w dniu 31 XII/ w MW... 6611,2 i 6556,2 6556,2 6531,0 HUTY ŻELAZA Huty żelaza /stan w dniu 31 XII/... 19 19 19 19

.14 Tabl. 6. WYPOSAŻENIE I WSKAŹNIKI TECHNICZNE W WAŻNIEJSZYCH BRANŻACH PRZE WYŚLIJ /dok./ WYSZCZEGÓLNIENIE 1986 1987 1988 1989 Wielkie piece Piece /stan w dniu 31 XII/ 10 11 10 9 Produkcja surówki i żelazostopów wielkopiecowych w tys. ton... - 5177 5385 5291 4783 Produkcja surówki /w przeliczeniu na surówkę przeróbczą/ na 1 robotnika grupy przemysłowej zatrudnionego w wydziale wielkich pieców w tonach... 3541 \ 3408 3422 3403 Wykorzystanie kalendarzowego czasu pracy wielkich pieców w!ó... 77,5 69,6 66,7 73,4 Piece Martenowskie Piece /stan w dniu 31 XII/ 45 42 40 39 Produkcja stali z pieców martenowskich w tys. ton 3522 3445 3172 2786 Wykorzystanie kalendarzowego czasu pracy pieców w %.. 80,2 83,3 80,4 72,9 Produkcjo stali z pieców martenowskich na 1 robotnika grupy przemysłowej zatrudnionego w stalowniach martenowskich w tonach... 825 828 864 833 Piece elektryczne Piece /stan w dniu 31 XII/ łukowe...... indukcyjne... Produkcja stali z pieców elektrycznych w tys. ton 817 936 1074 898 Wykorzystanie kalendarzowego czasu pracy pieców w \ łukowych... indukcyjnych... 18 6 62,3 49,2 18 6 62,5 48,1 22 7 61,6 42,7 17 6 59,1 41,7 Produkcja stali z pieców elektrycznych na 1 robotnika grupy przemysłowej zatrudnionego w stalowniach elektrycznych w tonach 527 608 687 / *» 5 ^ 0 0 a/ Bez Polsko-Węgierskiej Górniczej Spółki Akcyjnej "Hali!x. WUS Katowice, zam. "W O190 bc A ^