Monitoring Rynku Pracy Bezrobocie rejestrowane w Powiecie Tczewskim Kwiecień 2017 Data wydania INFORMACJA MIESIĘCZNA KWIECIEŃ 2017 Tczew, maj 2017
Str. 2 Monitoring Rynku Pracy Uwagi metodyczne Podstawę prawną do sporządzenia sprawozdawczości rynku pracy stanowi ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. 2012. 591 ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów. Dane o liczbie bezrobotnych obejmują osoby zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy jako bezrobotne, zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. 2016. 645 ze zm.). Kategorie bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy: do 30 roku życia (w tym do 25 roku życia), długotrwale bezrobotne, powyżej 50 roku życia, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia lub co najmniej jedno dziecko niepełnosprawne do 18 roku życia, niepełnosprawnych. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej jest to suma zgłoszonych przez pracodawców wolnych miejsc zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz miejsc aktywizacji zawodowej (staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, prace społecznie użyteczne). Przez stopę bezrobocia należy rozumieć udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo. Liczba osób bezrobotnych i stopa bezrobocia Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tczewie w końcu kwietnia 2017 r. wyniosła 3113 osób i była o 217 osób, tj. o 6,5% niższa niż w poprzednim miesiącu. Stopa bezrobocia w końcu marca 2017 r. kształtowała się na poziomie 8,0% w stosunku do ludności aktywnej zawodowo. W porównaniu do sytuacji sprzed miesiąca wysokość tego wskaźnika spadła o 0,3 punktu procentowego. W lutym 2017 r. stopa bezrobocia wynosiła 8,3%. 2016 rok 2017 rok Miesiąc Liczba bezrobotnych Stopa bezrobocia Liczba bezrobotnych Ogółem Kobiety Ogółem kobiety Stopa bezrobocia Styczeń 3998 2301 9,7% 3170 1999 8,2 Luty 4124 2348 9,9% 3479 2152 8,3 Marzec 3932 2247 9,5% 3330 2067 8,0 Kwiecień 3660 2119 8,9% 3113 1957 * *brak danych Tab. 1 Liczba bezrobotnych oraz stopa bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2016 r. i 2017 r.
Kwiecień 2017 Str. 3 Wybrane kategorie bezrobotnych Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tczewie w końcu kwietnia 2017 r. wyniosła 3113 osób i była o 217 osób, tj. o 6,5% niższa niż w poprzednim miesiącu. Do rejestracji w kwietniu zgłosiło się 391 osób. Spośród 366 osób poprzednio pracujących, które zgłosiły się do urzędu pracy, 10 osób zostało zwolnionych z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Według stanu w końcu omawianego miesiąca, w ewidencji urzędu pracy zarejestrowanych było 81 osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy, tj. o 2 osoby mniej niż miesiąc temu, a ich udział w bezrobociu ogółem kształtował się na poziomie 2,6%. Kobiety w liczbie 1957 stanowiły w końcu kwietnia br. 62,9% ogółu bezrobotnych. W porównaniu do poprzedniego miesiąca ich liczba spadła o 110 osób (5,3%). Bezrobocie wśród mężczyzn zmniejszyło się w tym czasie o 107 osób (8,5%) w stosunku do stanu z końca marca 2017 r. Wykres 1. Liczba bezrobotnych według płci. W kwietniu br. odnotowano spadek liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi. Liczba osób tej kategorii zmniejszyła się o 100 do poziomu 1264 osoby, stanowiąc 40,6% ogółu bezrobotnych. W ewidencji urzędu pracy zanotowano niższą niż przed miesiącem liczbę bezrobotnych z prawem do zasiłku - o 36 osób. W końcu omawianego miesiąca bezrobotni posiadający prawo do zasiłku stanowili 13,7% ogółu bezrobotnych. Bezrobotni - ogółem Miesiąc - Kwiecień 2016 rok 2017 rok Osoby % Osoby % Zarejestrowani 578 100 391 100 Wyrejestrowani 850 100 608 100 podjęcia pracy: 372 43,8 300 49,3 -subsydiowanej 72 8,5 71 11,7 -niesubsydiowanej 300 35,3 229 37,6 odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 21 2,5 2 0,3 niepotwierdzenia gotowości do pracy 199 23,4 101 16,6 dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 40 4,7 29 4,8 inne przyczyny 21 2,5 20 3,3 Stan w końcu miesiąca 3660 100 3113 100 Tab. 2 Napływ i odpływ osób bezrobotnych w kwietniu 2016 r. i 2017 r.
Str. 4 Monitoring Rynku Pracy Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku - stan na 30.04.2017 Wykres 2. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W końcu kwietnia br. zarejestrowanych było ogółem 2709 bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, którzy stanowili 87,0% ogółu bezrobotnych. W kwietniu br. do rejestracji zgłosiło się 167 bezrobotnych w wieku do 30 roku życia. Wyrejestrowało się 214 osób, w tym z powodu podjęcia pracy 115 osób (53,7% ogółu wyrejestrowań), oraz 30 osób z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy (14,0% ogółu wyrejestrowań). Według stanu w końcu miesiąca, w ewidencji pozostawały 943 osoby bezrobotne tej kategorii, tj. 30,3% ogółu bezrobotnych. Z tej grupy osoby w wieku do 25 roku życia stanowiły 13,7% ogółu bezrobotnych. W końcu miesiąca bezrobotni powyżej 50 roku życia, w liczbie 772 stanowili 24,8% bezrobotnych ogółem. Napływ do bezrobocia tej kategorii osób wyniósł 64 osoby, a odpływ 124. Spośród osób wyrejestrowanych, 51 (41,1%) podjęło pracę, a 12 wykreślono z powodu niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. W porównaniu do marca 2017 r. liczba bezrobotnych tej kategorii spadła o 60 osób (7,2%). Liczba długotrwale bezrobotnych, tj. osób pozostających w rejestrze urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich dwóch lat, osiągnęła w końcu kwietnia poziom 1599 osób, a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 51,4%. Wyrejestrowały się 162 osoby, 51 (31,5%) podjęło pracę, a 19 wykreślono z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy. W porównaniu do poprzedniego miesiąca liczba bezrobotnych długotrwale spadła o 64 osoby, tj. o 3,8%. Liczba osób posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia lub jedno dziecko niepełnosprawne do 18 roku życia w końcu kwietnia wyniosła 1004 osoby, tj. 32,3% ogółu bezrobotnych. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych jako osoby niepełnosprawne wyniosła 258 osób, tj. 8,3% ogółu bezrobotnych. Bezrobotni niepełnosprawni to najczęściej osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz z wykształceniem zasadniczym zawodowym.
Kwiecień 2017 Str. 5 Płynność bezrobocia, podjęcia pracy W kwietniu br. zarejestrowanych zostało 391 osób bezrobotnych (o 84 osoby mniej niż w marcu), wyłączono z ewidencji 608 osób (o 16 mniej niż w poprzednim miesiącu). Z ogółu bezrobotnych wyrejestrowanych z ewidencji urzędu pracy, 300 osób (49,3%) podjęło pracę, z tego 229 osób (37,6%) pracę niesubsydiowaną i 71 osób (11,7%) pracę subsydiowaną. Spośród bezrobotnych podejmujących pracę subsydiowaną, 7 osób rozpoczęło pracę na stanowiskach, których wyposażenie lub doposażenie zostało sfinansowane ze środków Funduszu Pracy, a 21 osób podjęło pracę interwencyjną. 5 osób podjęło pracę w ramach refundacji dofinansowania wynagrodzenia osób do 30 r.ż., a 38 osób rozpoczęło szkolenie. Staż u pracodawcy rozpoczęły 33 osoby, a 69 osób rozpoczęło prace społecznie użyteczne.,z powodu niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy z ewidencji urzędu pracy wyłączonych zostało 101osób, tj. 16,6% ogółu wyrejestrowanych oraz 2 osoby (0,3%), które odmówiły propozycji przyjęcia odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy. Z powodu dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego wyłączono 29 osób, tj. 4,8% ogółu wyrejestrowanych. Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej Wykres 3. Napływ i odpływ z ewidencji osób bezrobotnych. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej W kwietniu br. do urzędu pracy wpłynęło ogółem 1117 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej, czyli o 188 mniej niż w poprzednim miesiącu. Zakłady pracy z sektora prywatnego zgłosiły 95,5% wszystkich wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej (1067), natomiast 101 (16,6%) miejsc dotyczyło pracy subsydiowanej (m.in. z Funduszu Pracy). Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej Miesiąc 2016 2017 ogółem z sektora prywatnego pracy subsydiowanej ogółem z sektora prywatnego pracy subsydiowanej Styczeń 349 338 18 1018 1002 16 Luty 653 599 102 1103 1050 97 Marzec 880 723 228 1305 1171 209 Kwiecień 874 828 122 1117 1067 101 Tab. 3 Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone przez pracodawców w poszczególnych miesiącach 2016 r. - 2017 r.
Kwiecień Str. 6 2017 Monitoring Rynku Str. Pracy 6 Bezrobocie rejestrowane Bezrobocie w miastach i gminach Powiatu Tczewskiego - stan na 30.04.2017 r. Wykres 4: Bezrobotni w miastach i gminach Powiatu Tczewskiego. Liczba osób bezrobotnych z ustalonym profilem pomocy - stan na 30.04.2017 r. W końcu kwietnia br. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy z ustalonym profilem pomocy wyniosła 3095 osób, z tego: - profil I - 20 osób (0,6%) - profil II - 1755 osób (56,7%) - profil III - 1320 osób (42,7%). Przy ustalaniu profilu pomocy dla bezrobotnego powiatowy urząd pracy dokonuje analizy sytuacji bezrobotnego i jego szans na rynku pracy, biorąc pod uwagę oddalenie bezrobotnego od rynku pracy i jego gotowość do wejścia lub powrotu na rynek pracy. Wykres 5: Liczba bezrobotnych z ustalonym profilem pomocy.
Kwiecień 2017 Str. 7 Str. 7 Monitoring Rynku Pracy Bezrobocie rejestrowane Cudzoziemcy - Zatrudnianie cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę Podejmowanie pracy w Polsce przez okres nie przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę dotyczy obywateli 6 krajów: Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy. Zatrudnienie takie odbywa się na podstawie OŚWIADCZENIA o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi złożonego przez polskiego pracodawcę i zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy. Zarejestrowane oświadczenie stanowi podstawę do uzyskania przez cudzoziemca: - wizy pobytowej w celu wykonywania pracy (wizę taką uzyskuje on w polskim konsulacie w kraju swojego stałego pobytu), - zezwolenia na pobyt czasowy, jeśli cudzoziemiec przebywa już w Polsce. Jeśli pracodawca jest zainteresowany zatrudnieniem cudzoziemca przez dłuższy czas niż 6 miesięcy, może złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na pracę. Stosowny wniosek należy wówczas złożyć w Wydziale Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku. W okresie od stycznia do kwietnia 2017 r. do tutejszego Urzędu 101 pracodawców zarejestrowało łącznie 1871 oświadczeń o zamiarze wykonywania pracy cudzoziemcom, w tym: obywatelom Ukrainy - 1704, obywatelom Republiki Białorusi - 40, obywatelom Republiki Mołdawii - 114, obywatelom Federacji Rosyjskiej - 2, obywatelom Republiki Gruzji - 11. Liczba zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelowi Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy w latach 2012-2017 Wykres 6: Liczba zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom.
Kwiecień 2017 Str. 8 Podsumowanie Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim kształtowała się w końcu marca 2017 r. na poziomie 8,0% ludności aktywnej zawodowo i w porównaniu do poprzedniego miesiąca spadła o 0,3 punktu procentowego, natomiast w stosunku do stanu z końca marca 2016 r. pozostawała niższa o 1,5 punktu. W końcu kwietnia 2017 r. liczba bezrobotnych wyniosła 3113 osób czyli była niższa w stosunku do marca 2017 r. o 217 osób. W ewidencji osób bezrobotnych znaczną grupę tworzą osoby zarejestrowane do 30 roku życia oraz powyżej 50 roku życia jak również, ci którzy nie posiadają żadnych kwalifikacji oraz doświadczenia zawodowego. Zdecydowana większość bezrobotnych to osoby z kwalifikacjami nieadekwatnymi do potrzeb lokalnego rynku pracy. Podsumowanie Grupą szczególnie zagrożoną bezrobociem są mieszkańcy wsi, gdyż obserwujemy w tej grupie zasobów ludzkich często brak odpowiednich (wymaganych i pożądanych na rynku pracy) kwalifikacji oraz niską mobilność ze względu na długi okres pozostawania bez pracy prowadzący często do wykluczenia społecznego. Liczba posiadanych ofert pracy w kwietniu br. wyniosła 1117, natomiast w marcu 2017 r. - 1305. Zanotowano zatem spadek o 188 miejsc pracy. Jednocześnie należy nadmienić, iż w porównaniu do kwietnia 2016 r., kiedy to pracodawcy zgłosili 874 wolne miejsca pracy, nastąpił wzrost o 243 miejsca pracy. Wielu bezrobotnych ma trudności ze znalezieniem pracy w posiadanym zawodzie. Związane jest to często z faktem, że mimo posiadania przez osobę bezrobotną wymaganego przez pracodawcę zawodu, nie spełnia ona innych wymagań stawianych przez pracodawcę takich jak odpowiednie doświadczenie, czy inne dodatkowe umiejętności i uprawnienia. Częstym zjawiskiem jest podejmowanie przez osoby bezrobotne pracy nie w zawodzie wyuczonym, ale w pokrewnym. Obecnie większość osób pracuje w zawodach, w których może tylko w części wykorzystać wyuczone umiejętności i wiedzę.
Str. 9 Pozostałe informacje i wydarzenia Monitoring Rynku Pracy Dnia 05.04.2017 r. przygotowaliśmy spotkanie rekrutacyjne dla sklepu Stokrotka w Tczewie. Poszukiwaliśmy osoby zainteresowane zatrudnieniem na stanowisku sprzedawcy oraz kierownika sklepu. W dniu 28.04.2017 r. zorganizowaliśmy spotkanie rekrutacyjne dla firmy Probet, która poszukiwała osób z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności do pracy na stanowisku kierownika obiektu w branży utrzymania czystości. Dnia 06.04.2017 r. w Malborku już po raz trzynasty odbyły się targi pracy organizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Malborku. Wydarzenie to odbyło się w Szkole Podstawowej Nr 5. Przedstawiciele naszego urzędu, korzystając z zaproszenia, również zaprezentowali swoje usługi. Na stanowisku Powiatowego Urzędu Pracy w Tczewie prezentowaliśmy głównie aktualne oferty pracy, udzielaliśmy również informacji na temat aktualnej sytuacji na lokalnym rynku pracy. W dniu 10.04.2017 r. odwiedzili nas pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku aby poprowadzić warsztaty z cyklu "Czas na Pracę". Podczas spotkania zebrane osoby wysłuchały trzech prezentacji. Zainteresowani zadawali pytania dotyczące głównie podejmowania pracy za granicą oraz o możliwość kontaktu z pracownikami europejskich służb zatrudnienia funkcjonujących w ramach sieci EURES. Podsumowanie Dnia 10.04.2017 r. uczestniczyliśmy w targach pracy organizowanych przez Punkt Pośrednictwa Pracy OHP w Tczewie. Targi odbyły się na terenie II Liceum Ogólnokształcącego w Tczewie i były skierowane głównie do młodzieży szkolnej. Swoje stanowiska miały szkoły wyższe z terenu województwa oraz szkoły policealne/pomaturalne. Na stoisku PUP w Tczewie informowaliśmy uczestniczącą w targach pracy młodzież o naszych aktualnych ofertach pracy, zachęcaliśmy do korzystania z usług oraz form wsparcia przez nas realizowanych. Dnia 20 kwietnia 2017 r. na terenie Zespołu Szkół Ekonomicznych w Tczewie odbyły się III Tczewskie Targi Pracy. Miały one na celu aktywizację zawodową osób bezrobotnych i poszukujących pracy oraz promocję Pracodawców z lokalnego rynku pracy. Duże zainteresowanie Targami można było zaobserwować wśród tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych powiatu tczewskiego. W Targach Pracy wzięło udział ponad 40 wystawców m.in. z branży: produkcyjnej, usługowej, budowlanej, gastronomicznej i handlowej. Oprócz firm i agencji pracy tymczasowych swoje stanowiska miały również instytucje związane z rynkiem pracy. Zainteresowani mogli zapoznać się z ofertami pracy w ramach sieci EURES, które były dostępne na stanowisku WUP w Gdańsku. Wystawcy udzielali również informacji na temat bezpiecznych wyjazdów do pracy za granicą. Swoje aktualne oferty pracy prezentował przedstawiciel Powiatowego Urzędu Pracy w Malborku oraz Punkt Pośrednictwa Pracy OHP z Tczewa. Ponadto kandydatów do pracy w służbie mundurowej poszukiwała Komenda Wojewódzka Policji w Gdańsku oraz Wojskowa Komenda Uzupełnień w Malborku. Nasz urząd na targach również świadczył usługi - nasz doradca zawodowy pomagał w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych.
Str. 10 Pozostałe informacje i wydarzenia Monitoring Rynku Pracy Równolegle do odbywających się targów, na terenie Internatu Zespołu Szkół Ekonomicznych zorganizowaliśmy konferencję pt. "Współpraca Powiatowego Urzędu Pracy z pracodawcami". Adresatami tego spotkania byli pracodawcy z terenu miasta i gminy Tczew oraz gminy Subkowy. Przybyłych gości przywitał Wicemarszałek Województwa Pomorskiego Pan Krzysztof Trawicki. Oficjalnego otwarcia konferencji dokonali: Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Tczewie - Pani Ewa Uzdowska oraz Starosta Powiatu Tczewskiego - Pan Tadeusz Dzwonkowski. Po zakończonej konferencji odbyła się uroczysta gala konkursu Pracodawca Roku Powiatu Tczewskiego - Edycja 2017, którego laureatami zostali: - ROLLS-ROYCE POLAND Sp. z o.o. w kategorii duży Pracodawca, - DAK BUD Sp. z o.o. w kategorii średni Pracodawca, - ABI AUTO-SERVICE Witold Kleina w kategorii mały Pracodawca Wyróżnienia w Konkursie otrzymały natomiast następujące firmy: - CARREFOUR POLSKA Spółka z o.o.; - EXWOOD POLSKA Spółka z o.o.; - BONA DEA Anna Ewelina Ostrowska; - DE GRAAF POLAND Spółka z o.o.; - Skład Budowlany TEMIDA Spółka z o.o.; - OPTYKON Spółka z o.o.; - Biuro Rachunkowe ASSET Spółka z o.o.; - GOŚKA Marcin Freitag, - P.T.U.H. HEVEC Roman Piątkowski. Podsumowanie Dnia 25 kwietnia 2017 r. wzięliśmy udział w Targach Edukacji i Pracy organizowanych przez Punkt Pośrednictwa Pracy OHP w Pelplinie oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Pelplinie. Dnia 27 kwietnia 2017 r. wzięliśmy udział w Targach Edukacji i Pracy organizowanych przez Młodzieżowe Centrum Kariery w Gniewie. Targi odbyły się na terenie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Gniewie. Osoby odwiedzające targi mogły zapoznać się z ofertami pracy proponowanymi przez lokalnych pracodawców oraz młodzieżowe punkty pośrednictwa pracy funkcjonujące w ramach Ochotniczych Hufców Pracy. Zgromadzona na targach młodzież miała możliwość porozmawiania z przedstawicielami szkół wyższych, a także szkół policealnych i pomaturalnych z terenu województwa pomorskiego. Porad zawodowych udzielali pośrednicy pracy z Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Gdańsku oraz doradca zawodowy z Młodzieżowego Centrum Kariery. Na zaproszenie tczewskiego oddziału "Pracodawców Pomorza", Cechu Rzemiosł Różnych w Tczewie oraz Domu Przedsiębiorcy uczestniczyliśmy wraz z przedstawicielami Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku w spotkaniu z lokalnymi pracodawcami. Po przywitaniu zebranych uczestników rozpoczęła się część oficjalna, czyli wystąpienia prelegentów. Podczas pierwszego wystąpienia przedstawiciel inspekcji pracy poinformował o nowościach w przepisach związanych z zatrudnianiem pracowników. Omówione zostały stawki minimalne przy zatrudnieniu osób w ramach umowy o pracę i umowy zlecenie oraz ich wpływ na rynek pracy. Ponadto zaakcentowano inne istotne zmiany w kodeksie pracy. Druga prezentacja prowadzona przez przedstawicieli Inspekcji Pracy dotyczyła zatrudniania obcokrajowców. Podczas przemówienia przybliżone zostały zasady jakimi powinni kierować się pracodawcy podczas zatrudniania cudzoziemców oraz na co zwracają uwagę kontrolujący z inspekcji.
Kwiecień 2017 Str. 11 Mapa dojazdu do: Powiatowego Urzędu Pracy w Tczewie POWIATOWY URZĄD PRACY Adres: Aleja Solidarności 14A 83-110 Tczew Tel./faks/e-mail: Tel.: 58-531-32-13 Faks: 58-531-79-97 E-mail: gdtc@praca.gov.pl www.puptczew.pl