ZAŁĄCZNIK 8.2 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU MODERNIZACJI LINII KOLEJOWYCH E20 I CE20 NA OBSZARY NATURA 2000 dr Michał Falkowski mgr Maciej Omelaniuk Warszawa, marzec 2011
I. WPROWADZENIE.. 7 II. SIEDLISKA PRZYRODNICZE I GATUNKI NATURA 2000 W ŚWIETLE USTAWODAWSTWA MIĘDZYNARODOWEGO I KRAJOWEGO... 7 III. KRYTERIA OCENY PRZYJĘTE W ODNIESIENIU DO PRZEDMIOTÓW OCHRONY W OBSZARACH NATURA 2000...8 IV. METODYKA..9 V. OBSZARY NATURA 2000.. 10 5.1. Charakterystyka obszarów Natura 2000 i przedmioty ochrony w zasięgu linii E20 Warszawa-Rzepin... 12 5.1.1. PLH080009 Dolina Ilanki.. 12 5.1.2. PLH080042 Stara Dąbrowa w Korytach.13 5.1.3. PLH080011 Dolina Pliszki... 13 5.1.4. PLH080037 Lasy Dobrosułowskie... 15 5.1.5. PLH080008 Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie... 15 5.1.6. PLH080001 Dolina Leniwej Obry. 16 5.1.7. PLH080002 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry...17 5.1.8. PLB080005 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry... 18 5.1.9. PLH300008 Kopanki. 19 5.1.10. PLH300033 Dolina Mogielnicy... 19 5.1.11. PLH300010 Ostoja Wielkopolska 20 5.1.12. PLB300017 Ostoja Rogalińska... 22 5.1.13. PLH300005 Fortyfikacje w Poznaniu.. 22 5.1.14. PLH300038 Dolina Cybiny.. 23 5.1.15. PLH300011 Puszcza Bieniszewska 24 5.1.16. PLH300009 Ostoja Nadwarciańska. 25 5.1.17. PLB300002 Dolina Środkowej Warty. 26 5.1.18. PLB100003 Doliny Przysowy i Słudwi... 28 5.1.19. PLB100001 Pradolina Warszawsko-Berlińska... 29 5.1.20. PLH100006 Pradolina Bzury-Neru.. 30 5.2. Charakterystyka obszarów Natura 2000 i przedmioty ochrony w zasięgu linii CE20 Łowicz Łuków... 31 5.2.1. PLH100015 Dolina Rawki. 31 5.2.2. PLH140053 Łąki Żukowskie. 32 2
5.2.3. PLB140004 Dolina Środkowej Wisły... 33 5.2.4. PLH140050 Łąki Ostrówieckie.. 34 5.2.5. PLH140001 Bagno Całowanie... 35 5.2.6. PLB140011 Bagno Całowanie... 36 5.2.7. PLH140022 Bagna Celestynowskie... 37 5.2.8. PLH140027 Gołe Łąki... 38 5.2.9. PLH140004 Dąbrowy Seroczyńskie.. 38 5.2.10. PLB060010 Lasy Łukowskie... 39 VI. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA MODERNIZACJI LINII E20 WARSZAWA-RZEPIN NA PRZEDMIOTY OCHRONY... 39 6.1. PLH080009 Dolina Ilanki. 39 6.1.1. Oddziaływanie na obszar... 39 6.1.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 40 6.1.3. Oddziaływanie na gatunki.. 45 6.2. PLH080042 Stara Dąbrowa w Korytach.. 46 6.2.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 46 6.2.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze. 46 6.2.3. Oddziaływanie na gatunki.. 47 6.3. PLH080011 Dolina Pliszki... 48 6.3.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 48 6.3.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 48 6.3.3. Oddziaływanie na gatunki. 53 6.4. PLH080037 Lasy Dobrosułowskie... 56 6.4.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 56 6.4.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze. 56 6.4.3. Oddziaływanie na gatunki.. 57 6.5. PLH080008 Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie.. 59 6.5.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 59 6.5.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 59 6.5.3. Oddziaływanie na gatunki.. 63 6.6. PLH080001 Dolina Leniwej Obry... 65 6.6.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 65 6.6.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 65 6.6.3. Oddziaływanie na gatunki.. 67 3
6.7. PLH080002 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry.. 67 6.7.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 67 6.7.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze. 67 6.7.3. Oddziaływanie na gatunki. 71 6.8. PLB080005 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry.. 73 6.8.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 73 6.8.2. Oddziaływanie na gatunki.. 73 6.9. PLH300008 Kopanki 76 6.9.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 76 6.9.2. Oddziaływanie na gatunki.. 76 6.10. PLH300033 Dolina Mogielnicy.. 76 6.10.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000 76 6. 10.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze... 77 6.10.3. Oddziaływanie na gatunki 80 6.11. PLH300010 Ostoja Wielkopolska.. 81 6.11.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 81 6.11.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze... 81 6.11.3. Oddziaływanie na gatunki... 87 6.12. PLB300017 Ostoja Rogalińska... 91 6.12.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 91 6.12.2. Oddziaływanie na gatunki 91 6.13. PLH300005 Fortyfikacje w Poznaniu. 93 6.13.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000 93 6.13.2. Oddziaływanie na gatunki... 93 6.14. PLH300038 Dolina Cybiny 94 6.14.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 94 6.14.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze... 94 6.14.3. Oddziaływanie na gatunki... 98 6.15. PLH300011 Puszcza Bieniszewska.. 100 6.15.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 100 6.15.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 100 6.15.3. Oddziaływanie na gatunki.. 102 6.16. PLH300009 Ostoja Nadwarciańska.. 103 6.16.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 103 4
6.16.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze. 103 6.16.3. Oddziaływanie na gatunki.. 109 6.17. PLB300002 Dolina Środkowej Warty.. 111 6.17.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 111 6.17.2. Oddziaływanie na gatunki. 112 6.18. PLB100003 Doliny Przysowy i Słudwi... 120 6.18.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 120 6.18.2. Oddziaływanie na gatunki. 121 6.19. PLB100001 Pradolina Warszawsko-Berlińska. 122 6.19.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 122 6.19.2. Oddziaływanie na gatunki. 122 6.20. PLH100006 Pradolina Bzury-Neru... 127 6.20.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 127 6.20.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze.. 127 6.20.3. Oddziaływanie na gatunki.. 130 VII. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA MODERNIZACJI LINII CE20 ŁOWICZ ŁUKÓW NA PRZEDMIOTY OCHRONY..... 133 7.1. PLH100015 Dolina Rawki.. 133 7.1.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 133 7.1.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze 133 7.1.3. Oddziaływanie na gatunki... 136 7.2. PLH140053 Łąki Żukowskie.. 138 7.2.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 138 7.2.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze 138 7.2.3. Oddziaływanie na gatunki 139 7.3. PLB140004 Dolina Środkowej Wisły... 139 7.3.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 139 7.3.2. Oddziaływanie na gatunki 139 7.4. PLH140050 Łąki Ostrówieckie.. 143 7.4.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000 143 7.4.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze 143 7.4.3. Oddziaływanie na gatunki 146 7.5. PLH140001 Bagno Całowanie... 148 7.5.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000 148 5
7.5.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze 148 7.5.3. Oddziaływanie na gatunki... 151 7.6. PLB140011 Bagno Całowanie... 151 7.6.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 151 7.6.2. Oddziaływanie na gatunki 152 7.7. PLH140022 Bagna Celestynowskie... 155 7.7.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 155 7.7.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze 155 7.8. PLH140027 Gołe Łąki 156 7.8.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 156 7.8.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze... 156 7.9. PLH140004 Dąbrowy Seroczyńskie... 157 7.9.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000... 157 7.9.2. Oddziaływanie na siedliska przyrodnicze... 157 7.10. PLB060010 Lasy Łukowskie 158 7.10.1. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.. 158 7.10.1. Oddziaływanie na gatunki.. 158 VIII. PODSUMOWANIE ZAKRESU I SKUTKÓW ODDZIAŁYWANIA INWESTYCJI NA OBSZARY NATURA 2000..... 162 8.1. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na siedliska przyrodnicze z Załącznika I i rośliny z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. 162 8.2. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na ssaki, w tym z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.... 163 8.3. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na ptaki wymienione w Załączniku Dyrektywy Ptasiej.. 164 8.4. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na płazy z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.. 164 8.5. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na ryby z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.. 165 8.6. Podsumowanie zakresu i skutków oddziaływania inwestycji na bezkręgowce z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej 165 IX. DZIAŁANIA MINIMALIZUJĄCE.. 166 X. WNIOSKI KOŃCOWE.. 166 XI. BIBLIOGRAFIA... 167 6
I. WPROWADZENIE Niniejszy ocena dotyczy określenia wpływu planowanego przedsięwzięcia, polegającego na modernizacji linii kolejowych E20 Warszawa Rzepin i CE20 Łowicz Łuków na położone w obrębie ich oddziaływań obszary sieci Natura 2000. II. SIEDLISKA PRZYRODNICZE I GATUNKI NATURA 2000 W ŚWIETLE USTAWODAWSTWA MIĘDZYNARODOWEGO I KRAJOWEGO Na terenie Unii Europejskiej w ramach ochrony różnorodności biologicznej tworzy się sieć Natura 2000. Jest to system obszarów wyznaczonych według jednolitych kryteriów w całej Wspólnocie, w celu zachowania ściśle określonych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków fauny i flory, które zostały uznane za ważne dla Europy. Podstawę prawną dla tworzenia owej sieci tworzą Dyrektywa o ochronie dziko żyjących ptaków, zwana Ptasią (79/409/EWG) i Dyrektywa o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory, zwana Siedliskową (92/43/EWG). Polska jako członek Unii Europejskiej zobowiązała się do utworzenia na swoim terytorium sieci Natura 2000. Zasady jej tworzenia i funkcjonowania określa obowiązująca Ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. z późniejszymi zmianami. Siedliska i gatunki, które powinny być chronione w ramach obszarów Natura 2000 oraz kryteria wyznaczania tych ostatnich określa Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania za wyznaczenia jako obszary Natura 2000. Polskie ustawodawstwo określa zatem na podstawie jakich kryteriów, dla jakich siedlisk przyrodniczych i gatunków wyznacza się obszary Natura 2000 oraz jak należy postępować z tą nową formą ochrony przyrody. Generalizacja zasady prowadzenia działalności w taki sposób, aby nie pogorszyć stanu siedlisk i populacji poszczególnych gatunków zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody odnosi się wyłącznie do obszarów Natura 2000. W stosunku do siedlisk przyrodniczych i gatunków występujących poza istniejącymi i planowanymi obszarami Natura 2000 obowiązuje tzw. zasada przezorności. W ich przypadku obowiązują również zasady prowadzenia działalności w taki sposób, aby nie pogorszyć ich stanu oraz zasobów. Powstałe w wyniku realizacji inwestycji szkody podlegają przepisom Dyrektywy Odpowiedzialnościowej w sprawie odpowiedzialności zapobieganie i naprawie 7
szkód w środowisku 2004/35/UE, Ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie z 13 kwietnia 2007 oraz Ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko z 3 października 2008 r. III. KRYTERIA OCENY PRZYJĘTE W ODNIESIENIU DO PRZEDMIOTÓW OCHRONY W OBSZARACH NATURA 2000 Biorąc pod uwagę wskazówki Komisji Europejskiej oraz zapisy prawa krajowego przy ocenie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia uwzględniono następujące zasady: 1. Każdy obszar Natura 2000 traktowano indywidualnie, zwracając uwagę na jego specyfikę i cele ochrony. Obszar Natura 2000 był podstawowym poziomem odniesienia przy ocenie znaczenia oddziaływania. 2. Ocena była dokonana w świetle aktualnych danych terenowych oraz dokumentacji obszarów (Standardowy Formularz Danych - SFD, plany zadań ochronnych, plany ochrony i in. opracowania). 3. Znaczenie oddziaływania rozważano w kontekście integralności obszaru i spójności sieci (w tym jego połączenia z innymi obszarami), biorąc pod uwagę cele ochrony obszaru, które powinny być zdefiniowane w planie zadań ochronnych lub w planie ochrony obszaru. Ponieważ dla większości analizowanych obszarów Natura 2000 nie sporządzono takich planów, w analizie przyjęto ogólnie, że celem ochrony jest utrzymanie lub odtworzenie właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony w danym obszarze Natura 2000. Warto zaznaczyć, że znaczenie oddziaływania oceniano dla każdego gatunku lub siedliska przyrodniczego, stanowiącego przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000, osobno - w kontekście ich stanu ochrony wyrażonego konkretnymi parametrami i wskaźnikami, a także w stosunku do celów ochrony postawionych względem tych gatunków. Przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000 jest każdy gatunek, wymieniony w SFD danego obszaru, przekazanym przez Polskę Komisji Europejskiej, przy czym: gatunki ujęte w SFD z oceną A, B lub C muszą być przedmiotami oceny; gatunki ujęte w SFD jako D nie są przedmiotami ochrony i w związku z tym nie muszą być przedmiotami oceny; 8
z chwilą uzyskania wiedzy naukowej o znalezieniu w obszarze nowych gatunków, które powinny być na nim przedmiotami ochrony, korzystają one z ochrony w trybie art. 4.4 Dyrektywy Ptasiej (ptaki) lub w trybie wyrażonym wyrokami Draggaggi, Bayerischer Verwaltungsgerichtshof oraz interpretacją Komisji w sprawie nie zgłoszonych obszarów Natura 2000, które powinny być zgłoszone (ochrona obszarów z Shadow list ). Oznacza to w praktyce, że mimo, że nie ma względem nich obowiązku oceny wynikającego z art. 6(3) Dyrektywy, ale jest obowiązek zapewnienia, że nie zostaną zniszczone lub uszczuplone. W praktyce więc takie gatunki i siedliska również muszą być przedmiotem oceny analogicznej do oceny z art. 6(3) i odpowiedniej ochrony przed wszystkim, co mogłoby je zniszczyć. 4. Ocena znaczenia oddziaływania odnosi się do ewentualnych zmian oceny stanu ochrony gatunku lub siedliska przyrodniczego w obszarze Natura 2000. 5. Ocena uwzględnia niższy próg tolerancji na zaburzenia przedmiotów ochrony, które pozostają w niezadowalającym stanie ochrony. 6. W przypadku gatunków, decydujący wpływ ma ocena dokonana dla najbardziej wrażliwego stadium życiowego gatunku, ale analizy powinny wziąć pod uwagę także wszystkie inne jego stadia życiowe. 7. W trakcie prac obowiązywała zasada przezorności: jeżeli nie uzyskano pewności (nie rozwiano racjonalnych wątpliwości), że oddziaływanie jest nieznaczące, to należy przyjąć, że jest ono znaczące. Jeśli brak jest pewności (luki w wiedzy) co do wrażliwości gatunku na oddziaływanie, oceniamy go jako znaczące. IV. METODYKA Oceny wykonano pod względem wpływu analizowanej inwestycji na etapie jej realizacji i eksploatacji, uwzględniając przyjęte przez Inwestora rozwiązania budowlane, technologiczne i lokalizacyjne, zawarte w studium. Podstawą analiz środowiskowych dla obszarów Natura 2000 były Standardowe Formularze Danych oraz dane literaturowe dotyczące tychże obszarów. W przypadku czterech obszarów Natura 2000: PLH140053 Łąki Żukowskie PLH140050 Łąki Ostrówieckie, PLH140022 Bagna Celestynowskie i PLH140027 Gołe Łąki, wykorzystane zostały własne dane niepublikowane współautora raportu Michała Falkowskiego z okresu jego pracy w ramach Wojewódzkiego Zespołu Specjalistycznego powołanego przez 9
wojewodę w celu uzupełnienia i weryfikacji sieci Natura 2000 w granicach województwa mazowieckiego. W obszaru PLB100001 Pradolina Warszawsko-Berlińska wykorzystane zostały dane współautora raportu Michała Falkowskiego z okresu jego współpracy przy tworzeniu Planu ochrony dla tego obszaru. Analizy wpływu inwestycji dotyczyły obszarów Natura 2000, położonych w strefie do 4 kilometrów po obu stronach linii kolejowej E20/CE20, określanej jako obszar oddziaływania przedsięwzięcia (OOP). Szczegółową inwentaryzacją przyrodniczą objęto 500-metrowy pas terenu po obu stronach torowiska (łącznie 1000 m), w granicach obszarów naturowych, leżących w OOP. Ze względu na zróżnicowane nasilenie przewidywanych skutków przyszłej inwestycji OOP podzielono na dwie części tj.: bezpośredni obszar oddziaływania przedsięwzięcia (BOOP) inwentaryzowana 500-metrowa strefa po obu stronach linii oraz pośredni obszar oddziaływania przedsięwzięcia (POOP) poza wskazaną strefą od 500 m do 4 km po obu stronach linii kolejowej. W BOOP wydzielono dodatkowo 3 strefy: strefa A budowy torowisko łącznie z nasypem oraz rowy, przepusty, jak również place budowlane i montażowe oraz drogi dojazdowe i towarzysząca im infrastruktura (pas ok. 50 metrów szerokości po obu stronach torowiska); strefa B bezpośrednio przyległa do inwestycji położona do 100 m od zewnętrznych granic strefy A (od 50 do 150 m po obu stronach torowiska); strefa C pośrednio granicząca z inwestycją położona poza strefą B do 500 m od linii kolejowej (od 150 do 500 m po obu stronach torowiska). Przy wyznaczaniu stref wzięto pod uwagę proponowane rozwiązania technologiczne przewidziane do zastosowania w projekcie budowlanym oraz wstępną symulację przewidywanego rozkładu izofon związanych z zasięgiem hałasu (w dzień i w nocy), emitowanego także podczas budowy. V. OBSZARY NATURA 2000 Zgodnie z danymi zawartymi na stronach Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska 1 w sąsiedztwie modernizowanych linii kolejowych znajduje się 30 obszarów Natura 2000, z 1 stan na 25 lutego 2011 r. 10
czego 20 na odcinku E20 Warszawa Rzepin (tab. 1) i 10 na odcinku CE20 Łowicz Łuków (tab. 2). Tabela 1. Obszary Natura 2000 w sąsiedztwie linii E20 Warszawa- Rzepin Lp. Kod obszaru Nazwa obszaru Województwo Położenie linii E20 względem obszaru 1. PLH080009 Dolina Ilanki lubuskie sąsiaduje 2. PLH080042 Stara Dąbrowa w lubuskie przecina Korytach 3. PLH080011 Dolina Pliszki lubuskie sąsiaduje 4. PLH080037 Lasy Dobrosułowskie lubuskie sąsiaduje 5. PLH080008 Buczyny Łagowsko- lubuskie dalsze sąsiedztwo Sulęcińskie 6. PLH080001 Dolina Leniwej Obry lubuskie przecina 7. PLH080002 Jeziora Pszczewskie i wielkopolskie przecina Dolina Obry 8. PLB080005 Jeziora Pszczewskie i wielkopolskie przecina Dolina Obry 9. PLH300008 Kopanki wielkopolskie sąsiaduje 10. PLH300033 Dolina Mogielnicy wielkopolskie przecina 11. PLH300010 Ostoja Wielkopolska wielkopolskie dalsze sąsiedztwo 12. PLB300017 Ostoja Rogalińska wielkopolskie dalsze sąsiedztwo 13. PLH300005 Fortyfikacje w Poznaniu wielkopolskie sąsiaduje 14. PLH300038 Dolina Cybiny wielkopolskie sąsiaduje 15. PLH300011 Puszcza Bieniszewska wielkopolskie dalsze sąsiedztwo 16. PLH300009 Ostoja Nadwarciańska wielkopolskie sąsiaduje 17. PLB300002 Dolina Środkowej Warty wielkopolskie przecina 18. PLB100003 Doliny Przysowy i Słudwi łódzkie przecina obszar w trakcie konsultacji 19. PLB100001 Pradolina Warszawsko- łódzkie sąsiaduje Berlińska 20. PLH100006 Pradolina Bzury-Neru łódzkie sąsiaduje Tabela 2. Obszary Natura 2000 w sąsiedztwie linii CE20 Łowicz Łuków Lp. Kod obszaru Nazwa obszaru Województwo Położenie linii CE20 względem obszaru 1. PLH100015 Dolina Rawki łódzkie przecina 2. PLH140053 Łąki Żukowskie mazowieckie sąsiaduje 3. PLB140004 Dolina Środkowej Wisły mazowieckie przecina 4. PLH140050 Łąki Ostrówieckie mazowieckie sąsiaduje 5. PLH140001 Bagno Całowanie mazowieckie przecina 6. PLB140011 Bagno Całowanie mazowieckie przecina 7. PLH140022 Bagna Celestynowskie mazowieckie sąsiaduje 8. PLH140027 Gołe Łąki mazowieckie dalsze sąsiedztwo 9. PLH140004 Dąbrowy Seroczyńskie mazowieckie dalsze sąsiedztwo 10. PLB060010 Lasy Łukowskie lubelskie wzdłuż granicy 11
5.1. Charakterystyka obszarów Natura 2000 i przedmioty ochrony w sąsiedztwie linii E20 Warszawa-Rzepin 5.1.1. PLH080009 Dolina Ilanki Ostoja obejmuje najlepiej zachowany pod względem przyrodniczym fragment doliny Ilanki z Jeziorem Pniów. Dolina w przekroju poprzecznym ma bardzo zróżnicowany charakter. Rzeka meandruje wśród węglanowych torfowisk niskich (ich łączna powierzchnia wynosi około 90 ha). W niektórych swoich odcinkach ma charakter rzeki górskiej płynącej wąwozami, na dnie których występują łęgi. Strome zbocza porastają lasy bukowe. Do Ilanki wpada tu kilka strumieni wypływających ze źródlisk na krawędzi. Tabela 3. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080009 Dolina Ilanki Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze C zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 2. 3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne C 3. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) C 4. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla C nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 5. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie C (Arrhenatherion elatioris) 6. 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością A z Scheuchzerio-Caricetea) 7. 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, A turzycowisk i mechowisk 8. 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) A 9. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- B Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 10. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) B 11. *91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-betuletum pubescentis, C Vaccinio uliginosi-pinetum, Pino mugo-sphagnetum, Sphagno girgensohnii-piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) 12. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) B 12
Tabela 4. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080009 Dolina Ilanki Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus C 2. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina C 3. 1014 Poczwarówka zwężona Vertigo angustior B 4. 1016 Poczwarówka jajowata Vertigo moulinsiana B 5. 1096 Minóg strumieniowy Lampetra planeri C 6. 1145 Piskorz Misgurnus fossilis C 5.1.2. PLH080042 Stara Dąbrowa w Korytach Obszar stanowi fragment Puszczy Lubuskiej (= Puszcza Rzepińska), na który składają się stare drzewostany dębowe z rzadkimi gatunkami chrząszczy ksylofagicznych. Tabela 5. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080042 Stara Dąbrowa w Korytach Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) B 2. 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati- Fagenion) B 3. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- B Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 4. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) B Tabela 6. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080042 Stara Dąbrowa w Korytach Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus B 5.1.3. PLH080011 Dolina Pliszki Ostoja obejmuje małą, naturalną dolinę rzeki Pliszki. Charakterystycznym elementem tego obszaru są łęgi, torfowiska i trzęsawiska. Roślinność ta wykazuje strefowość, związana z reżimem hydrologicznym rzeki oraz oddziaływaniem wód podziemnych i źródliskowych w sąsiedztwie zboczy doliny. 13
Tabela 7. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080011 Dolina Pliszki Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze B zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 2. 3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne C 3. 3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników B Ranunculion fluitantis 4. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) B 5. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla C nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 6. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie B (Arrhenatherion elatioris) 7. 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością C z Scheuchzerio-Caricetea) 8. 7220 Źródliska wapienne ze zbiorowiskami Cratoneurion commutati B 9. 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, A turzycowisk i mechowisk 10. 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) A 11. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) C 12. Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-betuletum pubescentis, C Vaccinio uliginosi-pinetum, Pino mugo-sphagnetum, Sphagno girgensohnii-piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) 13. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) B Tabela 8. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080011 Dolina Pliszki Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1324 Nocek duży Myotis myotis C 2. 1337 Bóbr Castor fiber B 3. 1355 Wydra Lutra lutra B 4. 1096 Monóg strumieniowy Lampetra planeri C 5. 1149 Koza Cobitis taenia B 6. 1163 Głowacz białopłetwy Cottus gobio B 7. 1014 Poczwarówka zawężona Vertigo angustior B 8. 1016 Poczwarówka jajowata Vertigo moulinsiana B 9. 1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus B 14
5.1.4. PLH080037 Lasy Dobrosułowskie Ostoja obejmuje południowy fragment Puszczy Lubuskiej, zwanej inaczej Rzepińską, stanowiący matecznik wilka. W obrębie powierzchni leśnych dominują bory sosnowe. urozmaiceniem tutejszego krajobrazu są jeziora, buczyny, dąbrowy, grądy czy łęgi. Tabela 9. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080037 Lasy Dobrosułowskie Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) C 2. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- C Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 3. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) C 4. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) C Tabela 10. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080037 Lasy Dobrosułowskie Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1324 Nocek duży Myotis myotis B 2. 1352 Wilk Canis lupus B 3. 1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus B 4. 1084 Pachnica dębowa Osmoderma eremita C 5. 1088 Kozioróg dębosz Cerambyx cerdo B 5.1.5. PLH080008 Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie Obszar położony jest w krajobrazie morenowym Pojezierza Lubuskiego. Charakteryzuje się dużymi deniwelacjami terenu i stromymi zboczami, całym spektrum lasów bukowych charakterystycznych dla regionu, jezior mezotroficznych oraz torfowisk wysokich i przejściowych. Obszar obfituje w tereny źródliskowe. Około 90% powierzchni zajmują lasy. Tabela 11. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080008 Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea A 15
2. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze B zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 3. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) C 4 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla C nadrzeczne (Convolvuletalia sepium).5. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie B (Arrhenatherion elatioris) 6. 7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) A 7. 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością A z Scheuchzerio-Caricetea) 8. 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) B 9. Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati- C Fagenion) 10. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) C 11. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) C Tabela 12. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080008 Buczyny Łagowsko-Sulęcińskie Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1355 Wydra Lutra lutra C 2. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus C 3. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina C 4. 1096 Minóg strumieniowy Lampetra planeri C 5. 1134 Różka Rhodeus sericeus amarus C 6. 1145 Piskorz Misgurnus fossilis C 7. 1149 Koza Cobitis taenia C 5.1.6. PLH080001 Dolina Leniwej Obry Obszar w dwóch częściach, obejmuje rozległą zatorfioną dolinę Leniwej Obry, w północnej części przechodzące w dolinę Paklicy. Ukształtowanie terenu jest bardzo zróżnicowane, charakterystyczne dla krajobrazu polodowcowego. Charakterystycznym elementem krajobrazu są zbiorowiska roślinne reprezentujące pełna skalę wilgotnościowa siedlisk w dolinach rzecznych. Znajduje się tu ostatnie w Polsce stanowisko kaldesii dziewięciornikowatej. 16
Tabela 13. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080001 Dolina Leniwej Obry Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) B 2. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla A nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 3. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) C 4. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- B Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 5. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum C albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 6. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) A Tabela 14. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080001 Dolina Leniwej Obry Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1832 kaldesja dziewięciornikowata Caldesia parnassifolia A 5.1.7. PLH080002 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry Obszar obejmuje fragment Bruzdy Zbąszyńskiej charakteryzującej się skomplikowanym układem hydrograficznym. Rzeka Obra wcina się w południkowo zorientowaną rynnę, przepływa przez szereg płytkich, eutroficznych jezior otoczonych rozległymi obszarami torfowisk niskich i przejściowych oraz lasami łęgowymi. W części północnej obszaru, znajduje się ciąg jezior nieco głębszych i mniej zeutrofizowanych. W obszarze znajduje się kolonia nocka dużego. Mieści się ona w budynku dwurodzinnym, z niewielkim strychem. Obiekt jest dość mocno zniszczony. Tabela 15. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH080002 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze A zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 2. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) C 3. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla A nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 17
4. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie C (Arrhenatherion elatioris) 5. 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) C 6. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- A Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 7. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) B 8. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) A Tabela 16. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH080002 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1324 Nocek duży Myotis myotis C 2. 1337 Bóbr Castor fiber C 3. 1335 Wydra Lutra lutra C 4. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina B 5. 1149 Koza Cobitis taenia C 5.1.8. PLB080005 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry Obszar obejmuje fragment Bruzdy Zbąszyńskiej z licznymi jeziorami oraz szeroką, zabagnioną doliną Obry. Występujący tu układ hydrologiczny stwarza dogodne warunki dla ptaków. Występuje co najmniej 16 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków: bąk, jarzębatka i kania czarna; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje błotniak stawowy, kania ruda (PCK) i lerka. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C3) łyski; stosunkowo duże koncentracje wędrówkowe (C7) osiąga: czernica, gągoł, głowienka, krzyżówka i perkoz dwuczuby; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4). Tabela 17. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLB080005 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. A021 bąk Botaurus stellaris C 2. A073 kania czarna Milvus migrans C 3. A074 kania ruda Milvus milvus C 18
4. A081 błotniak stawowy Circus aeruginosus C 5. A127 żuraw Grus grus C 6. A229 zimorodek Alcedo atthis C 7. A246 lerka Lullula arboreta C 8. A307 jarzębatka Sylvia nisoria C Ptaki migrujące 9. A005 perkoz dwuczuby Podiceps cristatus C 10. A059 głowienka Aythya ferina C 11. A061 czernica Aythya fuligula C 12. A067 gągoł Bucephala clangula C 13. A070 nurogęś Mergus merganser C 14. A125 łyska Fulica atra C 5.1.9. PLH300008 Kopanki Ostoja obejmuje budynek Szkoły Podstawowej w Kopankach, na strychu którego znajduje się kolonia rozrodcza nocka dużego, jedna z najliczniejszych na terenie Polski. Tabela 18. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300008 Kopanki Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1324 Nocek duży Myotis myotis B 5.1.10. PLH300033 Dolina Mogielnicy Ostoja obejmuje dobrze zachowane kompleksy lasów liściastych w dolinie rzeki Mogielnicy, stanowiące swoistą "wyspę" środowiskową w otaczającym krajobrazie rolniczym Wielkopolski. Zdecydowaną większość doliny Mogielnicy zajmują lasy z przyległymi łąkami. Wartość przyrodniczą tego terenu stanowią: łęgi dębowo-wiązowo-jesionowe, grądy środkowoeuropejskie oraz łęgi jesionowo-olszowe oraz świetlista dąbrowa. Tabela 19. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH300033 Dolina Mogielnicy Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis 2. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) C C 19
3. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie C (Arrhenatherion elatioris) 4. 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati- Fagenion) C 5. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- A Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 6. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) C 7. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum B albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 8. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) A Tabela 20. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300033 Dolina Mogielnicy Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1337 Bóbr Castor fiber C 2. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus B 3. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina B 5.1.11. PLH300010 Ostoja Wielkopolska Ostoja położona jest na Nizinie Wielkopolskiej i zajmuje faliste i pagórkowate tereny na lewym brzegu Warty. Teren ten charakteryzuje się typowym krajobrazem polodowcowym, z wydmami, rynnami, głazami narzutowymi i jeziorami. Na terenie ostoi znajdują się łąki trzęślicowe i pełnikowi oraz zbiorowiska łąkowo-torfowiskowy na kredzie jeziornej z roślinnością kalcyfilną. Większą część terenu obszaru porastają lasy. Obszar o dużej różnorodności biologicznej, w tym szczególnie wśród bezkręgowców. Stwierdzono tu m.in.: jelonka rogacza Lucanus cervus, kozioroga dębosza Cerambyx cerdo i pływaka szerokobrzegiego Dytiscus latissimus. Bogata jest flora, obejmująca 1100 gatunków roślin naczyniowych, 200 gatunków mchów, 150 gatunków porostów, 364 gatunki grzybów wyższych). Stwierdzono tu ponad 50 gatunków roślin prawnie chronionych oraz około 180 gatunków figurujących na regionalnej czerwonej liście roślin zagrożonych. Tabela 21. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH300010 Ostoja Wielkopolska Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi C 20
2. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze B zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 3. 3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne C 4. 3270 Zalewane muliste brzegi rzek C 5. 6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion B glaucae) 6. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) C 7. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla A nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 8. 6440 Łąki selemicowe (Cnidion dubii) B 9. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie C (Arrhenatherion elatioris) 10. 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i C stymulowanej regeneracji 11. 7150 Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku C Rhynchosporion 12. 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk C 13. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- B Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 14. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) B 15. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum B albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 16. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) C 17. *91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae) C Tabela 22. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300010 Ostoja Wielkopolska Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1308 Barbastella barbastellus C 2. 1324 Nocek duży Myotis myotis C 3. 1355 Wydra Lutra lutra C 4. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus B 5. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina B 6. 1014 Poczwarówka zawężona Vertigo angustior B 7. 1032 Skójka gruboskrupowa Unio crassus C 8. 1037 Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia C 9. 1042 Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis C 10. 1060 Czewończyk nieparek Lycaena dispar B 11. 1081 Pływak szerokobrzeżek Dytiscus latissimus B 12. 1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus B 13. 1088 Kozioróg dębosz Cerambyx cerdo B 14. 1617 Starodub łąkowy Angelica palustris B 21
5.1.12. PLB300017 Ostoja Rogalińska Obszar znajduje się na południe od Poznania. W tutejszym krajobrazie polodowcowym wyróżniają się: jeziora, wzniesienia moreny czołowej, wydmy, rynny i głazy narzutowe. W szacie roślinnej największe powierzchnie zajmują lasy i łąki. W okolicy Jeziora Wielkomiejskiego znajduje się cenny kompleks łąkowo-torfowiskowy na kredzie jeziornej z roślinnością kalcyfilną. Istotnym elementem obszaru jest dolina Warty z licznymi starorzeczami. Osobliwością jest grupa ponad 1000 dębów o obwodach od 2 do 9,5 m; najstarsze kilkusetletnie (w tym 3 okazy liczące ponad 500 lat każdy - w parku w Rogalinie). Tabela 23. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLB300017 Ostoja Rogalińska Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. A073 kania czarna Milvus migrans C 2. A074 kania ruda Milvus milvus C 3. A151 batalion Philomachus pugnax C 4. A197 rybitwa czarna Chlidonias niger C 5. A238 dzięcioł średni Dendrocopos medius C Ptaki migrujące 6. A039 gęś zbożowa Anser fabalis C 5.1.13. PLH300005 Fortyfikacje w Poznaniu Ostoja obejmuje kompleks XIX-wiecznych budowli fortecznych rozmieszczonych głównie pośród terenów zielonych Poznania. Stanowią one miejsca zimowania nietoperzy. Fort I jest zaliczany do najważniejszych miejsc zimowania nietoperzy w Polsce (1059 osobników w 2001). Jest to czwarte pod względem liczebności zimowisko w Polsce. W systemie zimowisk stwierdzono występowanie 4 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym stabilne populacje nocka dużego i mopka. Ponad połowa z tych pojedynczych obiektów (13) znajduje się na liście 120 największych zimowisk nietoperzy w Polsce (stwierdzono 50 lub więcej nietoperzy). Tabela 24. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300005 Fortyfikacje w Poznaniu Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1308 Mopek Barbastella barbastellus B 2. 1324 Nocek duży Myotis myotis B 22
5.1.14. PLH300038 Dolina Cybiny Ostoja obejmuje dolinę rzeki Cybina będącej prawobrzeżnym dopływem Warty. Cechą charakterystyczną doliny jest jej duże zróżnicowanie siedliskowe, wpływające na wysoką różnorodność zbiorowisk roślinnych. Łącznie stwierdzono 85 zespołów roślinnych. Najlepiej wykształcone są: zarośla łozowe Salicetum cinereae, ols porzeczkowy Carici elongatae- Alnetum i łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum. Występują tu także: zbiorowiska roślinności wodnej i bagiennej, murawy kserotermiczne i napiaskowe oraz ciepłolubne ziołorośla, rozwijających się na skarpach doliny oraz wyniesieniach w obrębie jej dna. W dolinie Cybiny występuje 770 gatunków dziko rosnących roślin. Ze zwierząt warte podkreślenia jest występowanie różanki oraz dwu gatunków płazów - kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej. Kumak znajduje tu szczególnie dogodne warunki występowania, tworząc liczną populację. Tabela 25. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH300038 Dolina Cybiny Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze B zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 2. 3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników B Ranunculion fluitantis 3. 3270 Zalewane muliste brzegi rzek B 4 6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion C glaucae).5 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea) - priorytetowe są C tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków.6. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie B (Arrhenatherion elatioris) 7. 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością B z Scheuchzerio-Caricetea) 8. 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati- Fagenion) C 9. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- C Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 10. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum A albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 11. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) A 23
Tabela 26. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300038 Dolina Cybiny Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1337 Bóbr Castor fiber C 2. 1355 Wydra Lutra lutra C 3. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus C 4. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina B 5. 1134 Różanka Rhodeus sericeus amarus B 5.1.15. PLH300011 Puszcza Bieniszewska Zwarty kompleks lasów, głownie grądów i łęgów, położony na zachodnim skraju Konina. Zbiorowiska leśne są dobrze zachowane i zróżnicowane. Urozmaiceniem tego wybitnie leśnego krajobrazu są niewielkie zbiorniki wodne oraz zatorfione polany. Warte podkreślenia jest występowanie stabilnej populacji lipiennika Loesela Liparis loeseli. Tabela 27. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH300011 Puszcza Bieniszewska Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze C zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 2. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) B 3. 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- A Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 4. 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) B 5. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum A albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 6. *91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae) B Tabela 28. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300011 Puszcza Bieniszewska Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina C 2. 1903 Lipiennik Loesela Liparis loeselii C 24
5.1.16. PLH300009 Ostoja Nadwarciańska Ostoja obejmuje fragment doliny środkowej Warty. Wody rzeki cechują się reżimem roztopowo-deszczowym, ze specyficznym rytmem wezbrań i niżówek decydującym o warunkach środowiskowych całej doliny. Strefa zalewów nadal obejmuje większość terenów ostoi, tworząc okresowe rozlewiska do kilku tysięcy hektarów. Rozlewiska te powstają przede wszystkim wiosną, w okresie roztopów, a nieregularnie występują także latem. Szata roślinna jest bardzo urozmaicona; zachowała głównie półnaturalny i naturalny, dynamiczny charakter. Sporadycznie występują fragmenty ginących w skali Europy łęgów wierzbowych Salicetum albo-fragilis, natomiast częste są, powiązane z nimi sukcesyjnie, fitocenozy wiklin nadrzecznych Salicetum triandro-viminalis. W dolinie zachowały się: olsy porzeczkowe Ribo nigri-alnetum, łęgi jesionowo-olszowe Fraxino-Alnetum i nadrzeczne postaci łęgów jesionowo-wiązowych Ficario-Ulmetum campestris typicum. Od kilkuset lat największe przestrzenie zajmują wilgotne łąki i pastwiska z rzędu Molinietalia oraz szuwary z klasy Phragmitetea. W starorzeczach dobrze wykształcone są zbiorowiska roślinności wodnej. Flora roślin naczyniowych liczy ponad 1000 gatunków, spośród których około 100 znajduje się na krajowej i/lub regionalnej czerwonej liście taksonów zagrożonych. W obszarze stwierdzono ginące gatunki słonorośli oraz krytycznie zagrożonego w Polsce storczyka błotnego Orchis palustris. Bogata jest fauna płazów, stwierdzono tu 13 z 18 występujących w Polsce gatunków. Tabela 29. Siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w obrębie obszaru PLH300009 Ostoja Nadwarciańska Lp. Kod Nazwa siedliska Stan 1. 1340 Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco- A Puccinietalia część - zbiorowiska śródlądowe) 2. 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi A 3. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze A zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion 4. 3270 Zalewane muliste brzegi rzek A 5. 4030 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, A Calluno-Arctostaphylion) 6. 6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion C glaucae) 7. 6230 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate A florystycznie) 8. 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) A 25
9. 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla B nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 10. 6440 Łąki selemicowe (Cnidion dubii) A 11. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) C 12. 7210 Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum B buxbaumii, Schoenetum nigricantis) 13. 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, C turzycowisk i mechowisk 14. *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum B albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 15. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) B Tabela 30. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLH300009 Ostoja Nadwarciańska Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. 1324 Nocek duży Myotis myotis C 2. 1337 Bóbr Castor fiber C 3. 1355 Wydra Lutra lutra C 4. 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus B 5. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina B 6. 1134 Różanka Rhodeus sericeus amarus C 7. 1145 Piskorz Misgurnus fossilis C 8. 1149 Koza Cobitis taenia C 9. 1037 Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia A 10. 1617 Starodub łąkowy Angelica palustris B 5.1.17. PLB300002 Dolina Środkowej Warty Obszar obejmuje ostoję ptasią o randze europejskiej E36 (Dolina Środkowej Warty). Występują co najmniej 42 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 18 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Obszar jest bardzo ważną ostoją ptaków wodno-błotnych, przede wszystkim w okresie lęgowym. W okresie lęgowym obszar zasiedla powyżej 10% (C6) krajowej populacji rybitwy białowąsej (PCK), powyżej 2% (C3 i C6) krajowych populacji następujących gatunków ptaków: cyranka, gęgawa, krwawodziób, płaskonos, rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa białoskrzydła (PCK), rybitwa czarna, rycyk i co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: batalion (PCK), bąk (PCK), błotniak łąkowy, błotniak stawowy, dzięcioł średni, kropiatka, podróżniczek (PCK), brodziec piskliwy, cyraneczka, czajka, czapla siwa, dudek, dziwonia, krakwa, kulik wielki (PCK), sieweczka obrożna (PCK) i zausznik; stosunkowo wysoką 26
liczebność (C7) osiągają: błotniak zbożowy (PCK), cyraneczka, derkacz, kszyk, ortolan, ślepowron (PCK), zimorodek i świergotek polny; prawdopodobnie gnieździ się bardzo rzadki rożeniec (PCK); ponadto w liczebności powyżej 1% populacji krajowej występują dudek, dziwonia, pustułka i remiz, a w liczebności ok. 1% populacji krajowej - przepiórka. W okresie wędrówki jesiennej występuje czapla biała (do 23 osobników), świstun (do 1500 osobników), żuraw (do 250 osobników) i mieszane stada gęsi. Tabela 31. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLB300002 Dolina Środkowej Warty Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. A021 bąk Botaurus stellaris C 2. A022 bączek Ixobrychus minutus C 3. A023 ślepowron Nycticorax nycticorax C 4. A027 czapla biała Egretta alba (Ardea alba) C 5. A030 bocian czarny Ciconia nigra C 6. A031 bocian biały Ciconia ciconia C 7. A037 łabędź czarnodzioby Cygnus bewickii C 8. A038 łabędź krzykliwy Cygnus cygnus C 9. A081 błotniak stawowy Circus aeruginosus C 10. A082 błotniak zbożowy Circus cyaneus C 12. A084 błotniak łąkowy Circus pygargus C 13. A119 kropiatka Porzana porzana C 14. A120 zielonka Porzana parva C 15. A122 derkacz Crex crex C 16. A127 żuraw Grus grus C 17. A151 batalion Philomachus pugnax B 18. A154 dubelt Gallinago media C 19. A193 rybitwa rzeczna Sterna hirundo C 20. A195 rybitwa białoczelna Sternula albifrons B 21. A196 rybitwa białowąsa Chlidonias hybrida B 22. A197 rybitwa czarna Chlidonias niger B 23. A229 zimorodek Alcedo atthis C 24. A238 dzięcioł średni Dendrocopos medius C 25. A255 świergotek polny Anthus campestris C 26. A272 podróżniczek Luscinia svecica C 27. A379 ortolan Emberiza hortulana C Ptaki migrujące 28. A008 perkoz zausznik Podiceps nigricollis C 29. A043 gęś gegawa Anser anser B 30. A050 świstun Anas penelope C 31. A052 cyraneczka Anas crecca C 32. A054 rożeniec Anas acuta C 27
33. A055 cyranka Anas querquedula B 34. A056 płaskonos Anas clypeata B 35. A137 sieweczka obrożna Charadrius hiaticula C 36. A153 kszyk Gallinago gallinago C 37. A156 rycyk Limosa limosa B 38. A160 kulik wielki Numenius arquata C 39. A162 krwawodziób Tringa totanus B 40. A168 brodziec piskliwy Actitis hypoleucos C 41. A198 rybitwa białoskrzydła Chlidonias leucopterus B 5.1.18. PLB100003 Doliny Przysowy i Słudwi Obszar obejmuje dolinę dwóch rzek: Przysowy i Słudwi, które mają istotne znaczenie dla ochrony ptaków migrujących w okresie wiosennym. W krótkim okresie czasu koncentrują się tu znaczne ilości ptaków wodno-błotnych. Ogółem obserwowano do 50 000 osobników różnych gatunków, z czego 15300 osobników to gęsi białoczelne, co stanowi ok. 1,5% populacji korytarza migracyjnego. Duże liczebności na przelotach osiąga również gęś zbożowa której koncentracje ocenia się na 5000 osobników, czyli ok. 0,8% populacji korytarza migracyjnego. Liczebność gęgawy w okresie przelotów ocenia się na 3000 czyli ok. 0,6% populacji tego gatunku w okresie przelotów w korytarzu migracyjnym. Wiosenne koncentracje siewki złotej dochodzą do 11000, czyli ok. 1,5% populacji korytarza migracyjnego. Liczebność czajki w okresie przelotów dochodzi do 5000 osobników, co stanowi znaczące uzupełnienie liczebności ptaków w okresie migracji. Na terenie obszaru koncentrują się również inne gatunki migrujące: świstun, rożeniec, cyranka, płaskonos i rycyk. Stan zachowania dla migrujących gatunków oceniono na dobry, ze względu na dostępność miejscżerowisk w postaci dużych przestrzeni siedlisk łąkowych i polnych. Na terenie obszaru stwierdzono regularne lęgi co najmniej 23 gatunków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Obszar ma szczególnie znaczenie jako teren lęgowy dwóch gatunków: bączka i rybitwy czarnej. Ponadto obszar jest ważnym miejscem występowania: gęgawy, błotniaka stawowego błotniaka łąkowego, zielonki oraz kropiatki. Tabela 32. Gatunki będące przedmiotem ochrony w obrębie w obrębie obszaru PLB100003 Doliny Przysowy i Słudwi Lp. Kod Nazwa gatunkowa Stan 1. A022 bączek Ixobrychus minutus C 2. A140 siewka złota Pluvialis apricaria C 3. A197 rybitwa czarna Chlidonias niger C 28