SZATA ROŚLINNA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO

Transkrypt

1 SZATA ROŚLINNA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO Warsztaty I ws. Planu Ochrony ŚPN , r. Fot. B. Piwowarski

2 Hierarchizacja celów ochrony ŚPN Cele zasadnicze Ochrona szaty roślinnej. Chronimy stany, czy procesy? Kierunek ochrony zachowanie naturalności ekosystemów, czy zachowanie różnorodności biologicznej? Zbiorowiska, czy flora? Ochrona fauny. Ochrona wartości historyczno-kulturowych Ochrona wartości abiotycznych: geomorfologicznych, geologicznych, hydrologicznych Inne

3 Operaty obejmujące florę i zbiorowiska roślinne: Operat ochrony ekosystemów leśnych; Operat ochrony nieleśnych ekosystemów lądowych; Operat ochrony ekosystemów torfowiskowych i bagiennych; Operat ochrony ekosystemów wodnych; Operat ochrony gatunków roślin i grzybów oraz ich siedlisk i stanowisk.

4 Braki w wiedzy i problemy z zakresu botaniki Brak aktualnych danych na temat rozmieszczenia zbiorowisk (gatunków), ich areału, stanu wykształcenia (populacji) Analiza danych literaturowych, baz danych oraz wykonanie aktualne prace terenowe (zdjęcia fitosocjologiczne, kartowanie roślinności) Zestawienie powierzchni leśnych zespołów roślinnych. Problemy z delimitacją zbiorowisk Analiza aktualnych ortofotomap, danych taksacyjnych i prace terenowe Wypracowanie wskaźników i kryteriów ocena aktualnego stanu ekosystemów i gatunków Analiza opracowań metodycznych, własne autorskie rozwiązania

5 Publikowane opracowania dotyczące zbiorowisk roślinnych ŚPN: 1. Dziubałtowski S Étude phytosociologique du Massif de S-te Croix. I. Les forets de la partie centrale de la chaine principale et des montagnes "Stawiana" et "Miejska". Acta Soc. Bot. Pol. 5 (5): Dziubałtowski S Dynamika zespołów leśnych w regionie łysogórskim. Prace Polskiego Naukowego Zjazdu Leśniczego. Poznań, s Dziubałtowski S., Kobendza R Badania fitosocjologiczne w Górach Świętokrzyskich. II. Zespoły roślinne w Paśmie Klonowskim i Dolinie Wilkowskiej. Acta Soc. Bot. 10 (2): Dziubałtowski S., Kobendza R Badania fitosocjologiczne w Górach Świętokrzyskich. III Zespoły Roślin w Pasmach Bielińskiem i Jeleniowskiem. Acta Soc. Bot. Pol. 11. (Suppl.): Bróż E Szata roślinna rezerwatu "Czarny Las" w Świętokrzyskim Parku Narodowym. Roczn. Świętokrz. 12: Głazek T (1985). Potencjalna roślinność naturalna Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego otuliny. Rocz. Święt. 12: Głazek T Szata roślinna wybranych powierzchni obszaru Gór Świętokrzyskich i terenów przyległych na tle warunków siedliskowych. Fragm. Faun. 29 (11): Głazek T., Wolak J Zbiorowiska roślinne Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. Monographiae Botanicae. 72:

6 Publikowane opracowania dotyczące flory roślin naczyniowych ŚPN Poza opracowaniami fitosocjologicznymi istnieje bardzo dużo publikacji dotyczących elementów florystycznych terenu ŚPN. Najstarsze pochodzą z XIX w. (Jastrzębowski 1829, Waga , Rostafiński 1872,1886, Błoński 1892, Puring 1899). W pierwszej połowie XX w. pojawiły się prace: Ganieszyn (1909), Malinowski, Dziubałtowski (1914), Wóycicki ( ), Żmuda (1917), Kaznowski (1922, 1927, 1928), Kobendza (1947), Massalski (1962). Po II wojnie światowej pojawiło się bardzo dużo notatek florystycznych, głównie dr E. Bróża i dr R. Kapuścińskiego. Dotychczas nie pojawiło się żadne syntetyczne opracowanie flory roślin naczyniowych ŚPN!!!

7 Dotychczas stwierdzono 29 zbiorowisk roślinnych w ŚPN, w tym 23 w randze zespołu; W zależności od ujęcia w obrębie większości zespołów wyróżniane były podzespoły oraz warianty. Fot. 1,2,3,4. B. Piwowarski

8 Metodyka prowadzenia badań fitosocjologicznych W zbiorowiskach leśnych 1 zdjęcie fitosocjologiczne na 25 ha, co daje ok. 310 zdjęć z terenu całego Parku; W zbiorowiskach nieleśnych ok. 70 zdjęć fitosocjologicznych; Zdjęcia fitosocjologiczne wykonywane będą metodą Braun-Blanqueta; Kartowanie zbiorowisk pozostałych obszarów metodą marszrutową z wykorzystaniem technik GIS.

9 Wg opracowania Bróż, Kapuściński (2000) na terenie ŚPN i otuliny znajduje się 1015 gatunków roślin naczyniowych. Wg niepublikowanej bazy florystycznej Pracowni Naukowo-Badawczej ŚPN, wykonanej na podstawie wspólnych badań dr E. Bróża i R. Kapuścińskiego na terenie ŚPN znajduje się 926 gatunków roślin naczyniowych. Wszystkich gatunków chronionych i zagrożonych stwierdzono 189. Wśród nich jest wiele danych niepewnych (nieopublikowanych i nie mających potwierdzenia w postaci alegatu zielnikowego). Fot. 1,2,3. B. Piwowarski

10 Metodyka prowadzenia badań florystycznych Inwentaryzacja 23 gatunków roślin naczyniowych chronionych i zagrożonych wymarciem; Określenie liczebności populacji poszczególnych gatunków z rozróżnieniem na osobniki płonne i kwitnące; Określenie stanu zachowania populacji i perspektyw jej ochrony na stanowisku; Wykonanie na stanowisku 1 zdjęcia fitosocjologicznego metodą Braun-Blanqueta.

11 CHARAKTERYSTYKA SIEDLISK NATUROWYCH ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO Fot. A. Przemyski

12 4030 suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio- Callunion, Calluno-Arctostaphylion) 6210 murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-festucion pallentis)* - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków 6230 górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie)* 6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 6430 ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 6510 niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)

13 7110 torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe)* 7120 torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji 8110 piargi i gołoborza krzemianowe 9110 kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) 9130 żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati-fagenion) 9140 górskie jaworzyny ziołoroślowe (Aceri-Fagetum) 9170 grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio-Carpinetum)

14 91D0 bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-pinetum, Pino mugo- Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-piceetum i brzozowososnowe bagienne lasy borealne)* 91E0 łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinosoincanae, olsy źródliskowe)* 91P0 wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum) 9410 górskie bory świerkowe (Piceion abietis część - zbiorowiska górskie)