OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk nazwa inicjatywy Partnerstwo samorządów szansą rozwoju pogranicza PL_LT_BY nazwa podmiotu Gmina Suwałki dokładny adres ul. Kościuszki 71, 16-400 Suwałki województwo podlaskie telefon 87 566 21 36 adres strony internetowej www.gmina.suwalki.pl faks 87 566 21 36 adres e-mail sekretariat@gmina.suwalki.pl 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem inne: współpraca z samorządami z Litwy, Białorusi i Federacji Rosyjskiej 3. Przedmiot współpracy Przedmiotem współpracy jest: 1. współpraca i wymiana doświadczeń w zakresie pozyskiwania środków unijnych, 2. współpraca gospodarcza, 3. współpraca samorządowa w zakresie wymiany doświadczeń i realizacji zadań własnych samorządów z uwzględnieniem potrzeb społeczności lokalnej, 4. współpraca w zakresie kultury, turystyki i sportu poprzez wymianę dzieci, młodzieży zespołów regionalnych. Uczestnikami współpracy są: Samorząd Rejonów Marijampola (LT), Wilna (LT), Grodna, Oszmian (BY) oraz gmin Puńsk, Krasnopol, Sanok, Zamość, Ełk, Hrubieszów, Powiat Suwalski (PL).
4. Opis działań W ramach współpracy Gmina Suwąłki wspólnie z innymi samorządami zrealizowała szereg projektów, których wdrożenie było możliwe dzięki partnerstwu i zaangażowaniu samorządów. Poniżej przedstawiamy zwięzłe zestawienie przedsięwzięć, którymi zaowocowała współpraca pomiędzy instytucjami. 2004 rok,,między nami Sąsiadami I edycja Projekt realizowany wspólnie z Samorządem Marijampol (Litwa) polegał na organizacji na terenie Gminy Suwałki festynu kulturalno-folklorystycznego, podczas którego wystąpiły zespoły ludowe z Suwalszczyzny i Samorządu Marijampol. Ponadto wydano folder i publikację multimedialną na CD przybliżająca kulturę, historię i tradycje partnerów. 2005 rok:,,między Nami Sąsiadami II edycja Projekt realizowany wspólnie z Wydziałem Kultury Rejonu Grodzieńskiego (Białoruś) obejmował organizację wydarzenia kulturalnego o charakterze festynowym na terenie Gminy Suwałki, w ramach którego jego uczestnicy mogli bliżej poznać kulturę Suwalszczyzny i białoruską poprzez organizacje stoisk wystawienniczych z rękodziełem i potrawami regionalnymi oraz występy taneczno-muzyczne na scenie. Dodatkowo w ramach projektu wydano folder i publikacje na CD prezentującą tożsamość narodową i związaną z nią dziedzictwo kulturowe partnerów. 2006 rok:,sąsiedzkie spotkania nad Wigrami Projekt realizowany wspólnie z Wydziałem Kultury Rejonu Grodzieńskiego (Białoruś) polegał na organizacji festynu na terenie Gminy Suwałki, podczas którego wystąpiły grupy artystyczne z Suwalszczyzny i Białorusi oraz organizacji wystawy fotograficznej, jak również nagraniu materiału filmowego obrazującego walory m. in. turystyczne, przyrodnicze samorządów. Ponadto wydano publikację dotyczącą dziedzictwa kulturowego partnerów projektu. 2009-2011 rok:,,uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na pograniczu polsko-litewskim. Inwestycja realizowana wspólnie z Samorządem Marijampol (Lirwa) polegała na budowie sieci wodno-kanalizacyjnej w miejscowościach pogranicza polsko-litewskiego. Partnerem wiodącym była gmina Suwałki. W ramach projektu po stronie litewskiej wybudowano sieć wodnokanalizacyjną (6310 m sieci kanalizacyjnej i 6090 m sieci wodociągowej) oraz zrekonstruowano stację wodociągową. Po stronie polskiej wybudowano sieć wodno-kanalizacyjną (8 894 m sieci kanalizacyjnej i 25 300 m sieci wodociągowej).
2011 rok:,,dawna historia i tradycja w dniu dzisiejszym Suwalszczyzny na pograniczu polsko litewskim. Projekt realizowany wspólnie z Samorządem Marijampol (Litwa) obejmował opracowanie i wydanie monografi Gminy Suwałki oraz albumu dotyczącego historii Miasta Marijampol. Ponadto na terenie Samorządu Marijampol zorganizowano wydarzenie kulturalne pn. Dni Marijampola podczas, którego zarówno na scenie jak i na stoiskach wystawienniczych zaprezentowano kulturę, tradycje Gminy Suwałki oraz kuchnię regionalną. Dodatkowo na terenie Gminy Suwałki utworzono muzeum sprzętu rolniczego dawniej wykorzystywanego na terenie Suwalszczyzny.,,Tradycja łączy pokolenia Euroregionalnie kulturalnie Projekt realizowany wspólnie z Samorządem Marijamopol i Samorządem Rejonu Wileńskiego polegał na umożliwieniu społecznościom obszaru trans granicznego (PL i LT) poznanie kultury sąsiednich państw. W ramach projektu zrealizowano działania dotyczące: - wymiany młodzieży z Rejonu Wileńskiego, Marijampola oraz z Gminy Suwałki, - wymiany doświadczeń między samorządami w ramach konferencji, w której udział wzięli przedstawiciele samorządów uczestniczących w projekcie oraz zaproszeni goście. Konferencja miała na celu wypracowanie wstępnej deklaracji przyszłych wspólnych działań oraz podsumowanie dotychczasowej współpracy. Podczas spotkania podpisano Porozumienie o współpracy Gminy Suwałki z Samorządem Wileńskim, - poznania tradycji adwentowych w twórczości liryka wiejskiego W.Syrokomlii (Litwa). Grupa młodzieży z Gminy Suwałki wspólnie z rówieśnikami z Rejonu Wileńskiego przez trzy dni poznawała dawne tradycje adwentowe Wileńszczyzny, andrzejkowe wróżby i zwyczaje oraz zgłębiała twórczość liryka W.Syrykomlii. Zajęcia odbywały się w dworku poety w okolicy Wilna, który obecnie pełni funkcje muzeum - organizacji Międzynarodowego festiwalu młodzieży szkolnej, który odbył się w msc. Iglauka w Rejonie Marijampol (Litwa). W festiwalu udział wzięły młodzieżowe grupy muzyczne z Gminy Suwałki, Litwy i Łotwy.,,Drogi pogranicza dla przyszłej współpracy pomiędzy gminami Puńsk, Alytus, Krasnopol, Suwałki i powiatu Sejneńskiego. Projekt polegał na przebudowie i rozbudowie dróg lokalnych na terenie ww. samorządów. W ramach projektu przebudowano drogi: - Gmina Puńsk na łączną długość 4,074 km; - Administracja Rejonu Alytus na łączną długość 7,44 km; - Gmina Krasnopol - na łączną długość 2,722 km; - Gmina Suwałki - na łączną długość 1,914 km; - Powiat Sejny - na łączną długość 10.529 km. Łącznie wybudowano: 26,679 km. Ponadto został zorganizowany dwuetapowy dwudniowy rajd rowerowy po nowo zmodernizowanych drogach.
,,Drogi pogranicza dla przyszłej współpracy pomiędzy gminami Puńsk, Suwałki, Krasnopol i Samorządem Rejonu Lazdijai. W ramach projektu przebudowano drogi: - Gmina Puńsk przebudowała 6,957 km; - Gmina Krasnopol przebudowała 3,710 km: - Gmina Suwałki zrekonstruowała 3,613 km: - Samorząd Rejonu Lazdijai przebudował 11,345 km: Celem realizacji projektów infrastrukturalnych był rozwój sieci dróg lokalnych oraz gospodarki wodno-ściekowej w regionie oraz na pograniczu polsko-litewskim, których słaba infrastruktura techniczna jest szczególnie zauważalna w Polsce Wschodniej. W wyniku realizacji inwestycji stworzono lepsze warunki do współpracy pomiędzy lokalnymi podmiotami gospodarczymi oraz podmiotami z Litwy. Ponadto wzrósł poziom życia społeczności lokalnej wskutek zaspokojenia ich podstawowych potrzeb socjalno-kulturalnych. Dzięki projektom w infrastrukturę wzrosła również atrakcyjność turystyczna regionu. Celem głównym realizacji projektów miękkich było zachowanie i promocja dziedzictwa kulturowego i historycznego współpracujących samorządów. Zaś celem pośrednim było zaspokojenie potrzeb kulturowych mieszkańców oraz integracja społeczności lokalnych regionu pogranicza LT-PL-BY. Ponadto projekty przyczyniły się do wzrostu atrakcyjności turystycznej regionu. W każdym z projektów stosowano podobny model organizacyjny współpracy opierający się na trzech podstawowych zasadach: 1) wspólne planowanie, w ramach której opracowywano zakres i cel projektu, 2) wspólne wdrażanie, w ramach której wyłoniona grupa przedstawicieli w poszczególnych samorządach była odpowiedzialna za realizację projektu, 3) wspólne finansowanie, w ramach której partnerzy projektu zobowiązywali się do partycypowania w kosztach realizacji projektu bądź wnosili wkład rzeczowy. Przebieg działań organizatorskich dot. realizacji wszystkich projektów opierał się na współpracy i konsultacjach członków grup roboczych oddelegowanych z ramienia samorządów do realizacji poszczególnych przedsięwzięć projektowych. 5. Ocena efektów Zamierzone przez partnerów cele zostały osiągnięte przede wszystkim dzięki stabilnej i długoletniej współpracy pomiędzy samorządami opartej na doświadczeniach. Duża liczba współpracujących instytucji sprzyjała tworzeniu bogatej bazy doświadczeń, które z pewnością przyczyniły się do sprawnej realizacji projektów. Szeroki zakres merytoryczny współpracy określony w zawartych porozumieniach partnerskich w zakresie gospodarki, współpracy samorządowej, kultury, oświaty, turystyki i sportu
zaowocował realizacją projektów o dużym spektrum oddziaływania. Z efektów projektów korzystają mieszkańcy samorządów realizujących wspólne przedsięwzięcia. Porozumienia te sprzyjają wymianie doświadczeń między samorządami wpływają na integrację społeczną mieszkańców zamieszkujących pogranicze polsko-litewsko-białoruskiego a wzajemne poznawanie kultur, tradycji i zwyczajów sąsiednich narodów likwiduje bariery wyznaczone granicami państw. 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Lata 2004-2012 (projekty partnerskie i indywidualne) Całkowita wartość projektów w ramach środków UE ok. 19 mln PLN Pozyskane środki z UE : 14 mln PLN Środki własne: 5 mln PLN Lata 2004-2012 (projekty partnerskie) Całkowita wartość projektów w ramach środków UE : ok. 9,9 mln PLN Pozyskane środki z UE: 8,4 mln PLN Budżetu państwa: 8,8 tys. PLN Budżet Gminy Suwałki: 1,5 mln PLN Lata 2004-2012 (środki krajowe) Całkowita wartość projektów: ok. 4,346 tys. PLN Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych: 2,119 mln PLN Budżet Gminy Suwałki: 2,227 mln PLN Przy realizacji projektów czynnie zaangażowani byli pracownicy samorządów oraz nieodpłatnie udostępniano mienie gminne z przeznaczeniem na biuro projektów. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Trudnościami, jakie napotkano podczas realizacji opisanych projektów, były zawiłe uregulowania prawne dotyczące wdrażania i rozliczania środków pochodzących z programów pomocowych Unii Europejskiej. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu Przy realizacji zadań własnych gminy warto podjąć współpracę z innymi samorządami krajowymi, jak i zagranicznymi w celu wypracowania wspólnego modelu działania korzystając z wymiany doświadczeń w poszukaniu możliwości finansowania ze środków europejskich.