Przemówienie Pana Andrzeja Dudy, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, z okazji otwarcia 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa Kraków, 2 lipca 2017 roku Ekscelencjo, Szanowna Pani Dyrektor Generalna, Szanowny Panie Premierze, Szanowni Państwo Ministrowie, wszyscy Dostojni Przedstawiciele Władz UNESCO i Przedstawiciele Władz Komitetu Światowego Dziedzictwa, Wielce Szanowni Delegaci, Szanowny Panie Prezydencie Miasta Krakowa, Szanowny Panie Wojewodo, wszyscy Dostojni Zgromadzeni Goście, Drodzy Przyjaciele z całego świata! Bardzo serdecznie dziękuję za przybycie do Polski, do Krakowa na to zupełnie wyjątkowe dla nas Polaków i dla mnie jako Prezydenta Rzeczypospolitej wydarzenie, jakim jest 41. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dlaczego wyjątkowe? Dlatego, że komitet obraduje w Polsce na sesji po raz pierwszy. Dlatego, że komitet jest dla Polski niezwykle ważny, dlatego że Polska, jak i Kraków, moje miasto ja pochodzę z Krakowa, tutaj się urodziłem, tutaj się wychowałem bardzo wiele UNESCO zawdzięcza. Przed momentem w rozmowie z Panią Dyrektor Generalną wspominałem czasy swojego dzieciństwa, lata 70. zeszłego, XX wieku, tutaj w Krakowie, kiedy byliśmy za żelazną kurtyną, kiedy Kraków ginął, można powiedzieć ginął w oczach. Fotografie, te stare, ukazują zniszczone zabytki Krakowa, zatarte twarze maszkaronów, zniszczone detale wykonane przed setkami lat przez najlepszych mistrzów, detale budynków, starych kamienic, detale Wawelskiego Zamku, jak choćby te, które widzimy tam na górze wszystko to ginęło. Właściwie można powiedzieć z miesiąca na miesiąc, 1
z roku na rok, w wyniku kwaśnych deszczy, w wyniku tego, że prowadzono rabunkową wtedy gospodarkę przemysłową, nie licząc się ze środowiskiem i nie licząc się właśnie z naszym dziedzictwem. Tym, co tak niezwykle ważne. I wtedy właśnie, w 1978 roku, i Wawel, i stara część Krakowa wraz z dzielnicą Kazimierz zostały wpisane na powstającą Listę światowego dziedzictwa UNESCO. To był moment zmiany i to zmiany o 180 stopni, jeżeli chodzi o ochronę zabytków Krakowa. To wtedy także w wyniku oddolnej akcji społecznej powstał Społeczny Komitet Odnowy Krakowa. Krakowscy profesorowie różnych dziedzin z wielu krakowskich uczelni, ludzie nauki zatem, a także ludzie kultury włączyli się w działalność na rzecz ochrony naszego dziedzictwa narodowego. To było wielkie dążenie, aby ocalić Kraków dla młodego pokolenia u nas w kraju, ale także ocalić Kraków dla świata, ocalić Kraków dla tych, którzy przyjdą po nas. Mam nadzieję, że widzicie Państwo, jak bardzo dobrze to się udało, jak Kraków dzisiaj jest piękny, jak wiele mamy wspaniałych zabytków podziwianych co roku przez setki tysięcy, miliony turystów. To dla mnie wielka satysfakcja, że mogę dzisiaj Państwu, Komitetowi Światowego Dziedzictwa UNESCO, tutaj właśnie powiedzieć: dziękuję. Dziękuję za to, że UNESCO zaangażowało się w sprawę Krakowa, i także za to, że dzięki UNESCO Kraków dzisiaj jest tak piękny, jak jest. Jestem za to ogromnie wdzięczny. Dziękuję także za to, że właśnie w Krakowie odbywa się ta 41. sesja. Otwieramy ją tu, na Wawelu, w tym niezwykle symbolicznym miejscu, gdzie pięknie widać wielki dorobek polskiej kultury korzystającej z tego, co było wtedy, w czasach renesansu najmodniejsze, kiedy włoska księżniczka, a później polska królowa Bona Sforza sprowadzała tutaj najlepszych włoskich mistrzów po to, żeby budowali dla niej i dla jej męża, polskiego króla Zygmunta Starego piękną siedzibę. Wawel to miejsce dwóch dynastii: dynastii Piastów i dynastii Jagiellonów. Wawel, to znajdująca się tuż obok katedra, miejsce koronacji i pochówku polskich królów i wielu ludzi najważniejszych dla naszej historii. To nasze polskie wielkie dziedzictwo, które stanowi immanentną część światowego dziedzictwa historii, kultury; można powiedzieć cywilizacji judeochrześcijańskiej. Miejsce, które ma w sobie niezwykłą magię. Ale Kraków to dzisiaj przy zachowaniu tej substancji zabytkowej, przy niezwykłej dbałości o nią i o detale także miasto, które rozwija się jako miasto nowoczesne. Będziecie Państwo obradowali w Kongresowym Centrum Konferencyjnym, które znajduje się po przeciwnej stronie Wisły z pięknym widokiem na centrum z Wawelu i z centrum na Wawel. W obiekcie niezwykle nowoczesnym, oddanym do użytku kilka lat temu, które jest także ważnym miejscem budowania wizerunku Krakowa i podejmowania wielu niezwykle istotnych decyzji. Wiem, że będziecie Państwo rozmawiali o sprawach czasem trudnych, ale bardzo ważnych. Wiem, że będziecie 2
rozmawiali o tym, co trzeba uratować, odratować albo co trzeba odtworzyć dziś na świecie w warstwie właśnie dorobku historycznego, dorobku kulturowego, także architektonicznego, jak choćby o niewątpliwej konieczności odbudowania Aleppo, zniszczonego w czasie konfliktu w Syrii i tu ten jeden element jako Polak bardzo mocno chciałbym podkreślić i także podziękować. Chciałbym podziękować za to, że w 1980 roku na Listę światowego dziedzictwa UNESCO została wpisana warszawska Starówka całkowicie zniszczona w czasie II wojny światowej. Mówił pan profesor Jan Zachwatowicz: tą naszą historię zapisaną kamiennymi zgłoskami architektury wyrwano brutalnie z księgi naszych dziejów, nie tylko po to, żeby zniszczyć w czasie działań wojennych, ale po to, żeby wyniszczyć, zmasakrować polską kulturę, żeby zmasakrować dorobek naszego dziedzictwa, element, który pozwala narodowi trwać. To był jeden z bardzo ważnych celów po II wojnie światowej, jakie miało całe polskie społeczeństwo. To była ogólnopaństwowa, ogólnospołeczna akcja. Ja bym powiedział, że to była narodowa akcja to była właśnie odbudowa Warszawy, na którą właściwie składał się cały naród. I to się udało, to zostało zrealizowane, i mimo że nie były to oryginalne zabytki, że była to rekonstrukcja, to jednak komitet zgodził się wpisać warszawską Starówkę na Listę światowego dziedzictwa, jako przykład walki o przetrwanie dziedzictwa kulturowego; że ono musi istnieć; musi trwać, bo stanowi zręby i fundament naszej cywilizacji. Jestem Państwu ogromnie za to wdzięczny, ale zarazem mówię o tym z dumą jako Polak, bo to z wiedzy naszych ekspertów, naszych specjalistów, profesorów, architektów tych wszystkich, którzy uczestniczyli w tych pracach korzysta dzisiaj świat przy realizacji tego typu wielkich zamierzeń inwestycyjnych, restytucyjnych, przywrócenia dziedzictwa do należnej mu postaci i na należne mu miejsce. Wierzę w to, że polscy eksperci będą mogli przyczynić się również do odbudowy Aleppo, do tego, żeby odzyskało ono tę świetność, którą miało przed wojną, aby dalej mogło dobrze się rozwijać. Szanowni Państwo, jeszcze raz dziękuję za to piękne spotkanie. Życzę Państwu udanych obrad, życzę Państwu burzliwych obrad, ale takich burzliwych, które zawsze będą się kończyły tym dobrym finałem. Dobrym dla świata i nie jest to przesada, jeżeli tak się powie, bo dzieło, które jest realizowane przez Komitet, dzieło, które jest realizowane przez UNESCO ma dla całego świata, dla naszej kultury, dla naszej cywilizacji znaczenie absolutnie niepodważalne. Ma znaczenie, powiedziałbym, wręcz fundamentalne. Życzę Państwu owocnych obrad, życzę Panu Profesorowi Jackowi Purchli, który ma zaszczyt przewodniczyć 41. sesji powodzenia i trzymam kciuki, aby wszystkie projekty, które będziecie Państwo tutaj realizowali, omawiali udały się jak najlepiej. Jeszcze raz dziękuję. 3
unofficial translation Address by H.E. Andrzej Duda, President of the Republic of Poland on the occasion of the opening the 41st Session of the World Heritage Committee Kraków, 2 July 2017 Excellences, Your Excellency Director General, Your Excellency Prime Minister, Dear Honorable Ministers, All respected Representatives of UNESCO Authorities and Representatives of World Heritage Committee Authorities, Honorable Representatives, Your Excellency, Mr. Mayor of Cracow, Your Excellency, Mr. Governor, All honorable Guests, Dear Friends from all around the world! I would like to thank you very much for coming to Poland, to Kraków, for a very special for us Poles and for me, The President of Poland- event, 41st session of UNESCO World Heritage Committee. Why special? Because the Committee is held in Poland for the first time. Because the Committee is for Poland very important, because both Poland and Kraków my city, I come from Kraków, I was born here and I grew up here owe UNESCO a lot. Just a moment ago, when I was talking to Director General Mrs. Irina Bokova, I reminisced the times of my childhood, 70 s of the last century, when we were behind the Iron Curtain, when Kraków was disappearing, disappearing very fast. Photographs, the old ones, show destroyed monuments of Kraków, defaced mascarons, destroyed details which were made ages ago by best masters, details of old buildings, details of Wawel Castle, which we can see above our heads all these were 1
disappearing. Month by month, year by year, as a result of acid rains, as a result of excessive industrial exploitation, as a result of lack of environmental protection and respect for heritage. Things which are so important. And then in 1978, Wawel and the old part of Kraków as well as Kazimierz district were inscribed on the UNESCO World Heritage List. That was the moment of change, a 180 degree change in conservation and protection of monuments in the city. Then, as a consequence of down side social action, a Social Committee for Kraków Restoration was created. Kraków Professors from different fields of science, from many Kraków universities as well as people of culture joined in activities to protect our national heritage. That was a great desire to save Kraków for young generations in our country, but also save Kraków for the world, for those who will come after us. I hope you can see how well it has been done, how beautiful Kraków is today, how many monuments admired every year by thousands of tourists we have. It s a great satisfaction for me, here and today, to be able to say thank you to UNESCO World Heritage Committee. Thank you UNESCO for engagement in saving Kraków, thank you UNESCO that Kraków is so beautiful today. I m really very grateful for that. Thank you for holding 41st Session here in Kraków. We are opening it here on Wawel, in this very symbolic place, where you can easily see great achievements of Polish culture of that time, culture which took the best of renaissance fashion. The time when Italian princess and then the Queen of Poland, Bona Sforza brought here the best Italian masters to build for her and her husband, Polish king Sigismund I the Old, a beautiful residence. Wawel is a place of two dynasties: Piast dynasty and Jagiellonian dynasty. Wawel a next door cathedral where kings and queens were coroneted and buried together with other people important for our history. It is our great, Polish heritage which is an immanent part of world history and culture heritage, a part of Judeo-Christian civilization you can say. A magical place. Although Kraków keeps its historical substance, takes care of it and its details, today it develops as a modern city. You will hold your debates in Congress Centre, which is located on the other bank of Vistula river, which has a beautiful view of Wawel from the centre and of the centre from Wawel. In a very modern conference centre, completed just a few years ago, which is also a very important place in building the image of Kraków and taking many crucial decisions. I know you will sometimes talk about difficult but important issues. I know you will talk about what has to be saved, restored or rebuilt in today s world, in the meaning of historical, cultural and architectural achievements. Aleppo, destroyed during the conflict in Syria and the need for its reconstruction is definitely one of these 2
issues. And, as a Pole, I would like to draw your attention to this very issue as well as I would to thank. I would like to thank for inscribing Warsaw Old Town on the UNESCO World Heritage List in 1980. It was completely destroyed during the World War II. Professor Jan Zachwatowicz used to say: our history written with stone letters of architecture was brutally torn away from our history book, not only to destroy and massacre Polish culture but first of all to massacre achievements of our heritage, heritage which lets the nation last. It was one of the most important objectives of Polish nation after World War II. Rebuilding Warsaw was our national and social action, whole nation contributed to it. And we were successful. Although the monuments were not original, they were reconstructed, the Committee agreed to inscribe Warsaw Old Town on the World Heritage List as an example of fight for survival of cultural heritage. It must exist, it must last as it is the frame and the foundation of our civilization. I am very grateful for that, and I say it with pride as a Pole, because the knowledge of our specialists, professors, architects and other experts who took part in this reconstruction is used today all around the world in similar projects concerning great investments, restorations and giving back the heritage its proper form and place. I believe that Polish experts will be able to contribute to reconstruction of Aleppo, to bring back its splendour which it was shining with before the war, to enable development of the city. Ladies and Gentlemen, once again thank you very much for this great meeting. I wish you successful debates, stormy debates but storms which will always have happy ending. Happy ending for the world, and it is not exaggeration to say so, as the activities performed by UNESCO have for the whole world, for our civilization, for our culture crucial significance, I would say, fundamental. I wish you fruitful debates, I wish professor Jacek Purchla, who has an honour to be a Chairperson of 41st Session, good luck. I keep my fingers crossed for the success of all projects discussed and realized here. Thank you very much. 3