Gdańsk, czerwiec 2013r.
Przemoc w rodzinie - definicja Przemoc domowa to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodując cierpienie i szkody. Należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste ( ), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
FORMY PRZEMOCY PRZEMOC FIZYCZNA nieprzypadkowe obrażenia poniesione w wyniku przemocy ze strony sprawcy, z którym ofiara pozostaje w relacji bliskości ZNĘCANIE PSYCHICZNE I/LUB EMOCJONALNE powoduje wyraźne pogorszenie funkcjonowania ofiary, którego przyczyną jest obniżenie jej możliwości intelektualnych i psychicznych w wyniku doznanej przemocy WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE wymuszanie różnego rodzaju zachowań wbrew woli ofiary w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy ZANIEDBYWANIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE niezaspokajanie podstawowych potrzeb osoby zależnej, które może być aktem wyboru lub skutkiem braku możliwości CZYNNA - skierowanie przez sprawcę gniewu na ofiarę BIERNA sprawca unika zainteresowania, brak interakcji
CYKLE PRZEMOCY
OFIARY PRZEMOCY DOMOWEJ KTO MOŻE BYĆ OFIARĄ PRZEMOCY DOMOWEJ? KOBIETA ŻONA/ partnerka MĘŻCZYZNA MĄŻ/partner DZIECKO OSOBA STARSZA ZALEŻNA
ZAGROŻENIE STOSOWANIA PRZEMOCY WOBEC DZIECI WZRASTA W RODZINACH, W KTÓRYCH PRZEMOCY DOZNAJĄ DOROŚLI Sfery przemocy wobec dzieci NARUSZENIE PRAW I DÓBR OSOBISTYCH, obraźliwe słowa, straszenie, nieprzespana noc z powodu awantury rodziców, pobicie jako kara w konsekwencji zachowania dziecka, zakaz korzystania z pożywienia DZIAŁANIE INTENCJONALNE, rzucanie przedmiotem jako wyrażenie złości, uderzanie w twarz, dręczenie ofiary, poniżanie PRZYCZYNA OSŁABIENIA ZDOLNOŚCI DO SAMOOBRONY, przewaga fizyczna, ucieczka wystraszonego dziecka z domu, poczucie bezsilności wobec agresji PONOSZONE SZKODY, (w trakcie stosowania i po ustaniu) zaburzenia lękowe, utrata wiary w możliwość zmiany, zniszczenie sprzętu domowego
DZIECI DOŚWIADCZAJĄCE PRZEMOCY DOMOWEJ czerpią podstawowe wzorce i uczą się zachowań agresywnych obserwując je u rodziców nie wszystkie dzieci - ofiary przemocy, w dorosłym życiu są skłonne do agresji, jednak co szóste krzywdzone dziecko jako dorosły stosuje przemoc nie każda ofiara krzywdzenia zostaje sprawcą, ale prawdopodobnie każdy sprawca doznał w dzieciństwie przemocy ze strony bliskich UCZĄ SIĘ ROLI OFIARY WOBEC SILNIEJSZEGO SPRAWCY WOBEC SŁABSZYCH PRZEMOC NIE JEST PRZEKAZYWANA Z POKOLENIA NA POKOLENIE, ALE KONSEKWENCJE PONOSZONE W WYNIKU JEJ DOZNAWANIA
Fizyczna Psychiczna Zaniedbanie Seksualna RODZAJE PRZEMOCY STOSOWANEJ WOBEC DZIECI ślady na ciele, strach przed rozebraniem się, opuchlizny, noszenie odzieży niedostosowan ej do pory roku, częste złamania, urazy, blizny, ślady po oparzeniach silny lęk przed konsekwencjami, nadmierne podporządkowanie się dorosłym, niska samoocena, skrajna uległość/agresja, samookaleczenia, autoagresja, utrzymujący się lęk, wycofanie, stany depresyjne, zaburzenia snu, zaburzenia mowy, koncentrowanie uwagi na sobie, kłamstwa, tiki, zamknięcie w sobie, nietypowy lęk przed konsekwencjami konkretnego zachowania zaniedbany wygląd, niedożywienie, smutek, apatia, częste nieobecności w szkole, waga i wzrost poniżej normy, nie są leczone mimo objawów chorobowych, przebywanie poza domem bez wiedzy i opieki rodziców, nadmierne obciążenie obowiązkami, czują się osamotnione apatia, wycofanie, autoagresja, agresja, nadpobudliwość ruchowa, zachowania regresywne, zahamowanie rozwoju intelektualnego, inicjowanie zachowań seksualnych w zabawie, nieadekwatna do wieku znajomość słów określających, schorzenia dróg moczowych, zmiany chorobowe w obszarze genitaliów
INTERWENCJA działania podejmowane przez przedstawicieli Oświaty Działania interwencyjne podejmują pracownicy Oświaty ( Dyrektorzy, nauczyciele, pedagodzy szkolni, psycholodzy szkolni) zatrudnieni w: 1. Przedszkolach, 2. Szkołach różnego typu ( podstawowe, gimnazjalne, ponadgimnazjalne), 3. Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii, 4. Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych, 5. Specjalnych Ośrodkach Szkolno Wychowawczych, 6. Poradniach Psychologiczno Pedagogicznych.
DZIECKO ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA INTERWENCJA RODZIC NIEKRZYWDZĄCY, - Motywowanie do ochrony dziecka i siebie, - Motywowanie do skorzystania z dostępnych form pomocy KRZYWDZĄCY RODZIC, -Powstrzymanie działań, -Motywowanie do skorzystania z możliwych form pomocy
Uregulowania prawne Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz.U. Nr 180 poz. 1493 ze zm.) Art. 9a pkt 1 Gminy powołują Zespoły Interdyscyplinarne Art. 9a pkt. 3 ust. 4 w skład ZI wchodzą przedstawiciele Oświaty, Art. 9a pkt. 11 ust 4 w skład Grup Roboczych wchodzą przedstawiciele Oświaty, Art. 9d podmioty uprawnione podejmują interwencję w oparciu o procedurę Niebieskiej Karty Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. W sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieskie Karty ( Dz.U Nr 209, poz.1245) 2 ust. 1 wszczęcie procedury następuje poprzez wypełnienie formularza NK A przez jeden z uprawnionych podmiotów o którym mowa w art. 9d, Rozporządzenie określa wzory formularzy NK oraz procedury postępowania w przypadku wszczęcia procedury
ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY W SKŁAD ZESPÓŁW INTERDYSCYPLINARNYCH WCHODZĄ PRZEDSTAWICIELE: 1. Jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ( m.in. ROPS/MOPR/PCPR/MOPS/GOPS), 2. GKRPA, 3. Policji, 4.Oświaty, 5. Ochrony zdrowia, 6. Organizacji pozarządowych, 7. Kuratorzy Fakultatywnie: 8. Prokuratorzy lub przedstawiciele innych podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy.
GRUPY ROBOCZE ZI może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. Skład grupy roboczej został określony w ustawie i obejmuje te same podmioty, które wchodzą w skład zespołu interdyscyplinarnego, z wyjątkiem kuratorów sądowych ich udział jest fakultatywny. Skład grupy roboczej określa zespół, a przy upoważnieniu przewodniczącego w prawo tworzenia grup przewodniczący w konsultacji z członkami zespołu.
ZADANIA Zespołów Interdyscyplinarnych Inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie, Rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach uzyskania wsparcia w środowisku lokalnym, Inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie, Grup Roboczych Opracowywanie i realizacja indywidualnych planów pomocy rodzinie, Monitorowanie sytuacji rodzin doświadczających przemocy i zagrożonych przemocą, Dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin oraz efektów tych działań,
NIEBIESKA KARTA KROK PO KROKU
FORMULARZE NIEBIESKIEJ KARTY A B C D Zakładana przez podmioty uprawnione w przypadku uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie Wręczana przez wypełniającego formularz NK- A osobie doznającej przemocy, stanowi pouczenie dla osób dotkniętych przemocą Wypełniana przez członków ZI lub GR w obecności zaproszonej osoby doświadczającej przemocy Wypełniana przez członków ZI lub GR w obecności wezwanej osoby co do której istniej podejrzenie, że stosuje przemoc
Formularz NK A - zasady postępowania Wypełnienie formularza następuje w obecności osoby dotkniętej przemocą, W przypadku nieobecności osoby z uwagi na jej stan zdrowia, zagrożenie życia, NK-A wypełnia się niezwłocznie po nawiązaniu kontaktu z tą osobą, jeśli nawiązanie kontaktu jest niemożliwe NK-A wypełnia się bez udziału tej osoby, W przypadku podejrzenia przemocy wobec dziecka NK-A wypełnia się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego ( osoby, która nie krzywdzi) Jeśli osobami stosującymi przemoc w rodzinie są rodzice, NK-A wypełnia się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 11 k.k Działania z udziałem dziecka powinny być prowadzone w miarę możliwości przy udziale psychologa, Po wypełnieniu formularza NK-A osobie co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą wręcza się formularz NK-B, w przypadku gdy przemocy doświadcza dziecko, formularz NK-B wręcza się osobie dorosłej.
PRZEMOC GMINNA KOMISJA część A i B OCHRONA ZDROWIA część A i B POMOC SPOŁECZNA część A i B OŚWIATA część A i B POLICJA część A i B 7 DNI PRZEWODNICZĄCY ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO DZIAŁANIA ZESPOŁU część C i D GRUPA ROBOCZA część C i D 3 DNI
Grupy Robocze Zadania Oświaty Wszczęcie procedury wypełnienie formularza NK - A Dotyczy przemocy wobec dziecka Dotyczy przemocy wobec osoby dorosłej Przekazanie formularza do Przewodniczącego ZI ( 7 dni w zamkniętej kopercie) Powołanie do składu GR, praca z indywidualnym przypadkiem Wsparcie bezpośrednio w placówce oświatowej Oddziaływania specjalistów wobec wszystkich członków rodziny
Zadania Oświaty c.d. W ramach czynności związanych z procedurą pracownik Oświaty : przeprowadza rozmowę z osobą doznającą przemocy w warunkach gwarantujących bezpieczeństwo, swobodę wypowiedzi, i poszanowaniem godności, diagnozuje sytuację i potrzeby tej osoby w szczególności dzieci, udziela kompleksowych informacji o możliwościach uzyskania wsparcia psychologicznego, prawnego, pedagogicznego oraz o podmiotach udzielających specjalistycznej pomocy dla osób dotkniętych przemocą, w przypadku dziecka rodzicom/opiekunom, organizuje dostęp do pomocy medycznej w sytuacji gdy wymaga tego stan zdrowia osoby doświadczającej przemocy, może prowadzić rozmowy z osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy na temat konsekwencji stosowania przemocy, możliwościach podjęcia leczenia lub terapii, programach korekcyjno edukacyjnych, prowadzi i gromadzi dokumentację, która może być przekazana organom ścigania prowadzącym postępowanie przygotowawcze ( Policja, Prokuratura), uczestniczy w posiedzeniach Grup Roboczych obligatoryjnie ( jeśli jest powołany w skład GR. jeżeli w trakcie działań dokonywanych przez przedstawiciela Oświaty zachodzi podejrzenie, że osoba wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc dopuściła się po raz kolejny stosowania przemocy należy wypełnić ponownie formularz NK- A w zakresie niezbędnym do udokumentowania nowego zdarzenia.
Art.12 ust. 1 Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. Zaniechanie zawiadomienia jest zagrożone odpowiedzialnością karną i podlega karze pozbawienia wolności do lat 3
1. Zadbaj aby pracownicy w Twojej placówce zostali przeszkoleni w zakresie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i procedury NK, 2. Zapoznaj się z Gminnym / Powiatowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy zadania dla Oświaty, 3. Zadbaj aby w Twojej placówce były właściwe formularze NK A, B. 4. Opracuj procedury postępowania w przypadku zgłoszenia przemocy w swojej placówce i zapoznaj z nią pracowników, 5. Nawiąż kontakt z ZI w celu uzyskania informacji na temat lokalnych placówek udzielających wsparcia ofiarom i sprawcom przemocy w rodzinie na Twoim terenie, 6. Zorientuj się czy na Twoim terenie JOPS aplikują o środki w ramach programów ministerialnych. Zgłoś swoją chęć współpracy.
WARTO POLECIĆ www.ms.gov.pl/ zakładka Działalność 1. informacje dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie i przeciwdziałania przemocy wobec dziecka, 2. interpretacje przepisów, 3. informacje dla osób doznających przemocy, 4. wzory wniosków i pism. www.mpips.gov.pl/ zakładka Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 1. Informacje o konkursach i programach, 2. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące ustawy o przeciwdziałaniu przemocy oraz procedury NK,
POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W WEJHEROWIE DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Małgorzata Bernacka