Copyright Sprecher Automation 2017. Sprecher Automation, SPRECON, logo Sprecher Automation i wszelkie alternatywne jego wersje są znakami handlowymi i znakami serwisowymi firmy Sprecher Automation. Inne wymienione nazwy, zarówno zarejestrowane jak i nie, są własnością ich poszczególnych właścicieli. Rozpowszechnianie i powielanie niniejszego dokumentu, wykorzystanie i przekazywanie jego zawartości osobom trzecim bez wyraźnej zgody autora jest zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone, szczególnie w przypadku udzielonych patentów lub rejestracji próbek.
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 4 SZKOLENIA PRODUKTOWE 5 SPRECON-E Szkolenie podstawowe 5 SPRECON-E Service 5 SPRECON-E Designer 6 SPRECON-E PLC-Designer 6 SPRECON-E-P Engineering 7 SPRECON-V460 Działanie i konfiguracja 7 SPRECON-V460 Programowanie VBA 8 SPRECON-V460 Zarządzanie siecią przy użyciu SNMP 8 Ogólne szkolenia techniczne 9 Wprowadzenie do technologii automatyki 9 Wprowadzenie do technologii zabezpieczeń 9 Wprowadzenie do technologii rozdzielnic 10 IEC 60870 101/103/104 Podstawy 10 IEC 60870-5-xxx Ćwiczenia praktyczne 11 IEC 61850 Podstawy 11 IEC 61850 dla użytkowników 12 TCP/IP Podstawy 12 Sieci w automatyce 13 IT Security - podstawy 13 IT Security dla SPRECON 14 IT Security dla zaawansowanych 14 Szkolenie Trenerskie 15 3
WPROWADZENIE W dokumencie tym znajdą Państwo szczegółowy opis naszych szkoleń, celów i warunków każdego szkolenia. Opis podzielony został na następujące sekcje: SZKOLENIA PRODUKTOWE SPRECON-E: Zintegrowane systemy automatyki dla przemysłu energetycznego - Stacyjne systemy sterowania - Zdalne systemy sterowania - Technologia zabezpieczeń SPRECON-V: Wizualizacja obiektów i procesów OGÓLNE SZKOLENIA TECHNICZNE Podstawowe szkolenia techniczne dla techników automatyki Szkolenia z zakresu sieci komunikacyjnych procesów Szkolenia z zakresu norm obowiązujących w automatyce Szkolenia z zakresu obsługi i działania systemów 4
SZKOLENIA PRODUKTOWE SPRECON-E Szkolenie podstawowe Znajomość najważniejszych, podstawowych zasad automatyki. Uczestnicy poznają możliwości skalowalnych automatycznych systemów sterowania i zabezpieczeń SPRECON Ogólna budowa urządzeń SPRECON Poznanie najważniejszych funkcji Podstawowe tryby działania urządzeń SPRECON Czas trwania: 1 dzień Osób zarządzających i projektantów, a także obsługi zabezpieczeń i sterowników, którzy będą pracować na urządzeniach SPRECON i chcą się z nimi zapoznać. Rodzina produktów SPRECON w skrócie Skalowalna koncepcja SPRECON Charakterystyka komponentów systemu Wzornictwo, sprzęt, właściwości użytkowe Tryb pracy urządzeń SPRECON Przetwarzanie sygnałów i wartości mierzonych Przetwarzanie komend i wartości zadanych Testy diagnostyczne Opcjonalne konfiguracje Dokumentacja SPRECON-E Service Zalecane szkolenie podstawowe SPRECON lub podstawowa wiedza na temat systemów SPRECON. Osób, które będą odpowiedzialne za obsługę automatycznego systemu sterowania SPRECON. Uczestnicy poznają obsługę skalowalnego automatycznego systemu sterowania SPRECON za pomocą narzędzi systemowych. Dowiedzą się nie tylko jak obsługiwać program SPRECON Serwis, ale przećwiczą także efektywne wykorzystanie panelu sterowniczego w zakresie obsługi i diagnostyki. Omówienie budowy systemu i urządzeń Technologia połączeń, mechanika Funkcje programu SPRECON serwis Opcje diagnostyki Wymiana modułów Wgrywanie parametrów i oprogramowania Zdalna obsługa Ćwiczenia praktyczne z programem SPRECON Serwis Obsługa panelu sterowniczego Ćwiczenia z urządzeniami SPRECON-E-C lub SPRECON-E-P 5
SPRECON-E Designer Podstawowa wiedza z zakresu automatycznych systemów sterowania SPRECON, np. szkolenie podstawowe SPRECON-E Techników i inżynierów, którzy będą parametryzować automatyczne systemy sterowania SPRECON. Uczestnicy samodzielnie konfigurują automatyczne systemy sterowania SPRECON za pomocą programu do parametryzacji SPRECON- E DESIGNER. SPRECON-E DESIGNER jest przeznaczony do szybkiej i łatwej parametryzacji sterowników i wszystkich typów stacji. Instalacja i podstawowa parametryzacja Konfiguracja sprzętowa Przegląd funkcji systemowych Edycja zmiennych operacyjnych Tworzenie blokad polowych Tworzenie cyklicznych warunków logicznych Tworzenie automatyki łączeniowej Tworzenie sygnałów złożonych Tworzenie grup sygnałów Funkcje serwisowe Dokumentacja SPRECON-E PLC-Designer Podstawowa wiedza z zakresu automatyki lub szkolenie podstawowe SPRECON-E Uczestnicy z powodzeniem obsługują i tworzą funkcje sterownicze w automatycznych systemach sterowania SPRECON za pomocą narzędzi programu SPRECON-E PLC DESIGNER. Zapoznają się z językiem programowania zgodnym ze standardem IEC 61131, koncentrującym się na blokach funkcyjnych (FB), oraz z jego zastosowaniem. Techników i inżynierów, którzy będą parametryzować automatyczne systemy sterowania SPRECON z rozszerzeniem o standardowe funkcje technologii sterowania. Omówienie standardu IEC 61131 Tworzenie modelu danych dla designera PLC Zastosowanie funkcji blokowych (FB) Tworzenie i struktura funkcji sterowniczych Przegląd najważniejszych funkcji i modułów funkcyjnych Zastosowanie kategorii zmiennych Modele funkcyjne użytkownika i typy danych Wgrywanie do docelowego systemu SPRECON-E Zastosowanie testów opcjonalnych (OFFLINE, ONLINE i oscyloskop) Dokumentacja 6
SPRECON-E-P Engineering Wiedza z zakresu zabezpieczeń, SPRECON-E Szkolenie podstawowe, SPRECON-E DESIGNER Techników obsługujących zabezpieczenia, którzy będą konfigurować urządzenia SPRECON-E-P. W wielofunkcyjnych urządzeniach SPRECON-E- P-D6 funkcje zabezpieczeniowe i sterownicze wykonywane są oddzielnie i niezależnie. Szkolenie dotyczy szczególnie parametryzacji funkcji zabezpieczeniowych. Podczas szkolenia SPRECON-E-C Engineering objaśniona zostanie konfiguracja funkcji sterowniczych. Omówienie budowy systemu i urządzeń Parametryzacja funkcji zabezpieczeniowych Funkcje lokalnego wyświetlacza Opcje diagnostyki Budowa i mechanika Ćwiczenia praktyczne na designerze i urządzeniach SPRECON-E-P SPRECON-V460 Działanie i konfiguracja Zalecane szkolenie podstawowe SPRECON-E lub podstawowa znajomość systemów SPRECON. Czas trwania: 5 dni Techników i inżynierów, którzy będą konfigurować narzędzie SPRECON-V. Uczestnicy potrafią obsługiwać nowy DESIGNER (Edytor) wizualizacji SPRECON. Podczas szkolenia samodzielnie dokonują zmian i rozszerzeń w projekcie SPRECON-V. Podczas szkolenia rozpoczyna się tworzenie projektu SPRECON-V od podstaw. W ten sposób wyjaśniane są najważniejsze funkcje narzędzia SPRECON-V. Omówienie SPRECON-V Nowy DESIGNER (Edytor) Tworzenie projektu Konfiguracja punktów danych Konstrukcja wyświetlacza Wyświetlanie elementów statycznych Wyświetlanie elementów dynamicznych Interfejs IEC 60870-5-104 Interfejs IEC 61850 Wejście poleceń Funkcja alarmowa Ćwiczenia praktyczne Tworzenie kopii zapasowej danych Tworzenie dokumentacji 7
SPRECON-V460 Programowanie VBA Szkolenie SPRECON-V460 Działanie i konfiguracja, podstawy programowania VBA Technicy i inżynierowie, którzy będą programowali systemy sterowania procesami za pomocą języka VBA. Ogólnie, charakterystyki systemu sterowania procesem SPRECON są ustawiane poprzez zmienne parametry. Do tworzenia funkcji specjalnych, specyficznych dla użytkownika, służy wbudowane narzędzie Visual Basic for Application do programowania w edytorze i w warunkach pracy. W ten sposób mogą być realizowane adaptacje nieliniowe wartości mierzonych, ale również połączenia z zewnętrznymi źródłami danych. Szkolenie obejmuje integrację programowania VBA w edytorze i w warunkach pracy. Omówienie integracji VBA Funkcje VBA w edytorze Funkcje VBA w warunkach pracy Przegląd obiektów Adaptacje nieliniowe Specyfikacja wartości zadanych za pomocą VBA Opcje napędów makr VBA Opcje testowania i debugowania SPRECON-V460 Zarządzanie siecią przy użyciu SNMP SPRECON-V460 Działanie i konfiguracja, znajomość zagadnień sieciowych Technicy i inżynierowie, którzy będą zarządzać sieciami w systemie sterowania procesami za pomocą protokołu SNMP. Obecnie wiele aktywnych komponentów sieci, takich jak przełączniki i routery, dostarcza informacje diagnostyczne w oparciu o raporty w standardzie SNMP. System sterowania procesami SPRECON-V posiada specjalne wbudowane rozwiązanie do monitorowania aktywnych technicznych elementów sieciowych służących komunikacji w sieciach LAN i WAN. Uczestnicy zapoznają się z praktycznymi możliwościami użycia menedżera sieciowego SPRECON-V. Omówienie funkcji sterownika SNMP Tworzenie agentów SNMP Importowanie pliku MIB Tworzenie zmiennych SNMP w systemie sterowania procesami Opcje wyświetlacza Transfer informacji SNMP poprzez IEC 60870-5-104 Ćwiczenia praktyczne 8
OGÓLNE SZKOLENIA TECHNICZNE Wprowadzenie do technologii automatyki Podstawowa wiedza z zakresu elektrotechniki Techników, którzy chcieliby przystąpić do szkoleń produktowych Sprecher Automation, lecz nie posiadają wystarczającej specjalistycznej wiedzy. Uczestnicy zapoznają się ze specyficzną terminologią i problemami technologii automatyki oraz telemechaniki. Zostaną wyjaśnione takie pojęcia, jak informacja dwubitowa, identyfikacja typu czy blokady. Zadania automatyki Ogólna budowa obiektów automatyki Sposoby przetwarzania informacji: - Sygnały, wartości mierzone, liczniki, komendy, wartości zadane Przesyłanie danych - Fizyczny interfejs i urządzenia transmisyjne Najważniejsze informacje o standardach - IEC 60870-5-101/104, IEC 61850, IEC 61131-3 Koncepcje międzysystemowe - Adresowanie danych, urządzenia do testów diagnostycznych, modyfikacja, rozbudowa Środki zwiększające niezawodność i dostępność systemów automatyki Wprowadzenie do technologii zabezpieczeń Podstawowa wiedza z zakresu elektrotechniki. Wiedza z zakresu wytwarzania i dystrybucji energii. Techników, którzy będą obsługiwali zabezpieczenia, a nie posiadają wiedzy w tym zakresie. Podczas szkolenia zostaną objaśnione podstawowe koncepcje i zadania technologii zabezpieczeń. Szkolenie nie tylko przybliży uczestnikom podstawy technologii zabezpieczeń, ale także da pogląd na systemy zabezpieczeń Sprecher Automation. Funkcje technologii zabezpieczeń Terminologia i skróty Typy zakłóceń Przekładniki pomiarowe Zabezpieczenie linii Zabezpieczenie transformatora Zabezpieczenie szyn zbiorczych Systemy zabezpieczeń Sprecher Automation 9
Wprowadzenie do technologii rozdzielnic Podstawowa wiedza z zakresu elektrotechniki (znajomość produktów Sprecher Automation nie jest konieczna). Techników, którzy chcieliby przystąpić do szkoleń produktowych Sprecher Automation, lecz nie posiadają wystarczającej specjalistycznej wiedzy. Sprecher Automation jest dostawcą gotowych rozwiązań w dziedzinie rozdzielnic. To szkolenie zapewnia podstawową wiedzę na temat technologii strony pierwotnej charakterystycznej dla rozdzielni. Szkolenie dotyczy budowy i różnych konfiguracji rozdzielni i dostarcza wiedzy na temat procedur dla techników kontrolujących procesy w rozdzielniach. Ogólna budowa rozdzielnic Komponenty rozdzielnic Poziomy napięć Systemy szyn zbiorczych Modele rozdzielnic Funkcje rozdzielnic Demonstracja rozdzielnicy IEC 60870 101/103/104 Podstawy Podstawowa wiedza z zakresu IT i komunikacji Czas trwania: 1 dzień Osób zarządzających, projektantów, techników ds. zabezpieczeń i systemów sterowania. Obecnie standaryzacja w telekomunikacji dotyczy nie tylko komunikacji pomiędzy centrum sterowania a pozostałymi stacjami. Dostępne są też standardy do przesyłania pomiarów i komunikatów pomiędzy zabezpieczeniami i sterownikami stacyjnymi. Szkolenie dotyczy zakresu i przeznaczenia tych standardów. IEC 60870-5-101: aktualny standard komunikacyjny do zdalnego sterowania Podstawy: klasyfikacja TCS-101 wg modelu ISO IEC 60870-5-1: formaty transmisyjne IEC 60870-5-2: usługi transmisyjne IEC 60870-5-3: podstawowa struktura komunikatu telesterowania IEC 60870-5-4: specyfikacja kodowania danych telesterowania IEC 60870-5-5: podstawowe funkcje aplikacji telesterowania IEC 60870-5-103: komunikacja szeregowa z zabezpieczeniami IEC 60870-5-104: standard w sieciach Koncepcje adresowania 10
IEC 60870-5-xxx Ćwiczenia praktyczne Podstawowa wiedza z zakresu IT i komunikacji lub podstawowa znajomość systemu SPRECON. Czas trwania: 1 dzień Techników i inżynierów, którzy będą zajmować się projektowaniem i uruchamianiem automatycznych systemów sterowania i nadzoru. Podczas szkolenia uczestnicy na praktycznych przykładach poznają międzynarodowy standard komunikacji zdalnego sterowania IEC60870-5. Najpierw omawiana jest teoria z tego zakresu, a następnie prezentowane są praktyczne przykłady. Oprócz formatów danych dotyczą one również takich funkcji, jak generalne skanowanie i tworzenie komend. Omówienie standardu Nawiązywanie połączenia IEC 60870-5-101 Najważniejsze formaty danych Funkcje głównych aplikacji Parametryzacja poleceń Nawiązywanie połączenia IEC 60870-5-104 Narzędzia do analizy i raporty z testów Przykłady praktyczne Ustawianie czasu Generalne skanowanie IEC 61850 Podstawy Podstawowa wiedza z zakresu technologii komunikacji cyfrowej i inżynierii sieci. Podstawowa wiedza z zakresu rozdzielnic. Czas trwania: 1 dzień Osób zarządzających, projektantów, techników zabezpieczeń i systemów sterowania. Standard ten jest podstawą zintegrowanej architektury komunikacyjnej w energetyce i służy komunikacji pomiędzy procesami a centrum sterowania i nadzoru sieci energetycznych. Sprecher Automation również korzysta z tego standardu. Szkolenie stanowi wprowadzenie do tego wszechstronnego nowego standardu. Wprowadzenie i przegląd Definicje i terminy Ogólne wymagania Zarządzanie systemami i projektami Wymagania komunikacyjne dla funkcji i modeli urządzeń Część związana z projektowaniem: Zasady i modele Obrazowanie na MMS Część związana z testami Przykłady praktyczne 11
IEC 61850 dla użytkowników Podstawowa wiedza z zakresu komunikacji, podstawowa znajomość systemu SPRECON i podstawy IEC 61850. Czas trwania: 1 dzień Techników i inżynierów, którzy będą zajmować się projektowaniem i uruchamianiem systemów sterowania i nadzoru stacji rozdzielczych. Podczas szkolenia, na praktycznych przykładach zostanie przybliżony nowy standard komunikacyjny dla stacji rozdzielczych IEC 61850. Komunikacja IEC 61850 odbywa się pomiędzy serwerem IEC 61850 a klientem. Jako przykład praktyczny zostanie przeprowadzona realizacja IEC 61850 w IEC 60870-5. Omówienie standardu Nawiązywanie połączenia poprzez IEC 61850 Przegląd serwera IEC 61850 Funkcje głównych aplikacji Nowe funkcje komunikacyjne Narzędzia do analizy i raporty z testów Przejście na IEC 60870-5 Importowanie pliku SCD Wyświetlanie informacji w systemie sterowania procesami SPRECON Przykłady praktyczne TCP/IP Podstawy Wiedza na temat budowy komputerów i sieci, mile widziana znajomość systemów operacyjnych (Windows). Czas trwania: 1 dzień Osób zarządzających, projektantów, techników zabezpieczeń i systemów sterowania. Transmission Control Protocol / Internet Protocol (TCP/IP) to podstawowy protokół struktury Internetu i większości dzisiejszych aplikacji komunikacyjnych sieci LAN i WAN. To również standard wykorzystywany globalnie w automatyce. Uczestnicy zapoznają się koncepcją, charakterystyką i możliwościami zastosowania protokołu TCP/IP. TCP/IP jako protokół internetowy Warstwy protokołu TCP/IP Bezpieczeństwo przesyłu pakietów (TCP) Adresy IP, maski podsieci i nazwy stacji Trasowanie, bramy i routery domyślne Interfejs gniazd sieciowych i WINSOCK, platforma programowa TCP/IP w sieciach LAN i WAN Dostęp dial-up do Internetu Aplikacje i specjalne protokoły w TCP/IP Transfer plików, Telnet, nazwa domeny Usługi: e-mail, zarządzanie siecią, WWW, Java 12
Sieci w automatyce Podstawowa wiedza z zakresu IT i komunikacji Osób zarządzających, projektantów, techników ds. zabezpieczeń i systemów sterowania. Uczestnicy zapoznają się z typami, strukturą i podstawowymi trybami działania sieci komputerowych oraz z możliwościami ich zastosowania. Szkolenie dotyczy głównie urządzeń komputerowych, a zwłaszcza sieci LAN (Ethernet) w automatyce. Co to jest sieć (lokalna, WAN, Klient Serwer) Technologie transmisji i media transmisyjne Kable miedziane o strukturze skrętki Kabel z włókna szklanego (Światłowód) Ethernet współdzielony 10, 100 Mb/s Ethernet Gigabitowy Raport CSMA/CD, format ramki Ethernet ze switchami a stary Ethernet - różnice Rezerwowa struktura Ethernetu ze switchami Przepustowość rzeczywista Ethernetu, priorytetyzacja i sieci VLAN Przełączanie warstwy 2 i 3 IT Security - podstawy Podstawowa wiedza z zakresu technologii informatycznych i komunikacji Czas trwania: 1 dzień Projektantów, a także inżynierów zabezpieczeń i sterowania procesami z zakresu automatyki energetycznej Uczestnicy ogólnie zapoznają się z technologiami i rozwiązaniami wykorzystywanymi w obszarze bezpieczeństwa IT, ze szczególnym naciskiem na bezpieczeństwo IT w procesach automatyki energetycznej. Podstawy i strategie bezpieczeństwa danych Inżynieria społeczna Złośliwe oprogramowanie i programy antywirusowe Kontrola sieci i dostępu Protokoły i porty sieciowe (IPsec, SSH, http, HTTPS, SNMP, ) Kryptografia / PKI Bezpieczeństwo oprogramowania i aplikacji systemowych Monitoring i systemy wykrywania ataków (IDS) 13
IT Security dla SPRECON Podstawowa wiedza z zakresu IT Security, a także sieci w technologii automatyki oraz TCP/IP Uczestnik będzie mógł samodzielnie skonfigurować urządzania by włączyć je w bezpieczną sieć. Inżynierów, którzy będą zajmować się projektowaniem i uruchamianiem systemów sterowania i nadzoru, a także osób, które chcą lepiej zapoznać się z praktycznymi technologiami informatycznymi Ustawienia LDAP i RADIUS Serwer sieciowy SPRECON z ustawieniami HTTPs SNMPv3 w SPRECON-E i SPRECON-V460 Szyfrowanie IPsec w SPRECON-E-C i SPRECON-E-T3 Konfiguracja Syslog w SPRECON-E Konfiguracja zapory sieciowej w SPRECON-E i SPRECON-V Zabezpieczenia antywirusowe IT Security dla zaawansowanych Gruntowna wiedza z zakresu bezpieczeństwa IT Czas trwania: 3 dni Specjalistów IT w automatyce energetycznej Coraz częściej wymagane jest wykonywanie audytów bezpieczeństwa IT zgodnie z normą ISO 27000. Jakie znaczenie ma bezpieczeństwo IT i z czym nie przesadzać? Nasi eksperci pomogą opracować koncepcję bezpieczeństwa IT dla należącej do Klienta automatycznej stacji energetycznej lub pomogą przygotować się do audytu zewnętrznego. Opracowanie koncepcji bezpieczeństwa IT dla automatycznej stacji energetycznej należącej do Klienta 14
Szkolenie Trenerskie Wiedza z zakresu uruchamiania projektów Sprecher Automation w oparciu o SPRECON-E. Osób, które chcą prowadzić szkolenia produktowe i techniczne z zakresu systemów SPRECON-E Uczestnik pozna koncepcje dydaktyczne i metody wykorzystywane w Szkoleniach Sprecher Automation, ponadto usprawni swoje umiejętności prezentacji i stosowania różnych metod szkoleniowych. Ćwiczenia praktyczne na obiekcie szkoleniowym SPRECON, wykład teoretyczny i dodatkowo sesja szkoleniowa wideo. Certyfikacja na Trenera Sprecher Automation. Funkcje obiektu szkoleniowego Treść i wykorzystanie dokumentów szkoleniowych w programie Power point Koncepcja dydaktyki Zmiana metod podczas Szkoleń Sprecher Wykorzystanie szkoleń wideo Wideo analizy Uprawnienia Certyfikowanego Trenera Sprecher Automation (SCTR) 15