Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych OPOCZNO 2001 OPRACOWAŁA mgr Wiesława Kurowska Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Opocznie
Część I I. Diagnoza 1. Zadania na rzecz osób niepełnosprawnych Z dniem 1.01.1999r zadania na rzecz osób niepełnosprawnych w znacznej części przyjęły samorządy. Wynikają one przede wszystkim z Ustawy z dnia 27.08. 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych / Dz. U. Nr 123, poz. 776 z póź. zm./ W myśl tej ustawy do zadań starosty naleŝy: - udzielanie poŝyczek osobom niepełnosprawnym zarejestrowanym w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotne lub poszukujące pracy i nie pozostającym w zatrudnieniu, na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej - umarzanie poŝyczek udzielonych osobom niepełnosprawnym na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, po spełnieniu przez poŝyczkobiorców warunków ustawowych - dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego przez osobę niepełnosprawną na kontynuowanie działalności gospodarczej lub rolniczej - tworzenie lub likwidowanie specjalnych ośrodków szkoleniowo - rehabilitacyjnych lub zlecenie innym podmiotom zadań określonych dla tych ośrodków - wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez udzielanie pracodawcom dofinansowania stanowiącego: zwrot kosztów poniesionych w związku z organizacją nowych lub przystosowaniem istniejących stanowisk pracy zwrot kosztów wynagrodzenia wypłaconego osobom niepełnosprawnym wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne zwrot kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, wypłaconych pracodawcom zatrudniającym do 24 pracowników zwrot kosztów szkoleń organizowanych przez pracodawców dla osób niepełnoprawnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie - samodzielna jednostka organizacyjno - budŝetowa realizująca zadania powiatu z zakresu pomocy społecznej, wykonuje takŝe zadania na rzecz osób niepełnosprawnych; - dofinansowanie do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych - dofinansowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i likwidacji barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się
- dofinansowanie do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz w komunikowaniu się - pomoc i wsparcie psychologiczne i terapeutyczne Koordynacją działań związanych z prowadzeniem doradztwa w zakresie zatrudnienia oraz działalności podejmowanej przez osoby niepełnosprawne w powiecie zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy. Czyni to poprzez: - opracowywanie powiatowych programów pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych - pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych ich szkolnie oraz przekwalifikowanie - kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają szkolenia do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo - rehabilitacyjnego lub do innej placówki szkoleniowej - współpracę z organizacjami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów - doradztwo organizacyjno - prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne - współpracę z organami administracji rządowej i organami jednostek samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi i fundacjami, w zakresie zatrudnienia i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych - współpracę z właściwymi terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych - inicjowanie i organizowanie szkoleń dla osób niepełnosprawnych bezrobotnych lub poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy Od sierpnia 1999r. działa takŝe powołany przez Starostę Powiatowy Zespół Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Zespół działa przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Kształceniem oraz interdyscyplinarną pomocą dziecku niepełnosprawnemu i rodzinie zajmują się w powiecie następujące instytucje i placówki: - Poradnie pedagogiczne - Poradnie specjalistyczne / lekarze psychiatrzy, neurolodzy/ Poradnia psychologiczno - pedagogiczna Szkoła Specjalna Domy Pomocy Społecznej 2. Osoby niepełnosprawne w powiecie opoczyńskim W wyniku zainicjowanych przez etatowego Członka Zarządu inŝ. Jana Wieruszewskiego działań Zespół ds. Ochrony Zdrowia, Pomocy Społecznej i Osób Niepełnosprawnych w Starostwie Powiatowym dokonał zebrania danych o osobach niepełnosprawnych w powicie. Informacje zebrano w oparciu o dane uzyskane z ZUS i KRUS Oddziały w Tomaszowie Mazowieckim oraz PUP i PZO o SN.
Liczba niepełnosprawnych ogółem - 5.951 w tym liczba w wieku do 16 lat - 259, Osoby niepełnosprawne pracujące ogółem: 348 w tym: w zakładach pracy chronionej 175 na otwartym rynku pracy 166 prowadzące działalność gospodarczą 7 Osoby niepełnosprawne bezrobotne ogółem : 95 w tym : ze znacznym stopniem niepełnosprawności 1 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 10 z lekkim stopniem niepełnosprawności 84 Osoby niepełnosprawne poszukujące pracy ogółem : 51 w tym : ze znacznym stopniem niepełnosprawności 5 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 14 z lekkim stopniem niepełnosprawności 32 Liczba osób niepełnosprawnych ubiegających się o szkolenie zawodowe lub przekwalifikowanie 1 Liczba osób niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej 986 Liczba orzeczeń wydanych przez Zespół Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności 833 Liczba osób niepełnosprawnych korzystających z turnusów rehabilitacyjnych 146 Liczba osób niepełnosprawnych chcących skorzystać z dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych urbanistycznych i w komunikowaniu się 42 Liczba osób, które skorzystały z dofinansowania do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i w komunikowaniu się 80 Liczba osób i rodzin, które skorzystały z pomocy Ośrodka Interwencji Kryzysowej i Poradnictwa Rodzinnego 36
3. Instytucje i placówki działające na rzecz osób niepełnosprawnych w powiecie Starostwo Powiatowe w Opocznie Urzędy Miast i Gmin Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Powiatowy Zespół Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności Powiatowy Urząd Pracy Ośrodek Interwencji Kryzysowej i Poradnictwa Rodzinnego Szpital Rejonowy w Opocznie Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Opocznie Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Opocznie i Drzewicy Szkoła Podstawowa i Gimnazjum Specjalne Domy Pomocy Społecznej w Drzewicy i Białaczowie Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Opocznie 4. Organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych Fundacja Uśmiech Dziecka to Nasz Cel Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Osób Niepełnosprawnych Parafie Rzymsko - Katolickie Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Drzewicy i Opocznie Polski Związek Niewidomych Zarząd Powiatowy w Drzewicy Polski Związek Rencistów i Emerytów Polski Czerwony KrzyŜ Polski Komitet Pomocy Społecznej Towarzystwo Przyjaciół Dzieci 5. Zakłady Pracy Chronionej PAKOS" Sp. z. o. o. w Opocznie Przedsiębiorstwo Handlowo Exportowo - Importowe G. Piotrowski w Opocznie Firma LUKA" w Drzewicy Spółdzielnia Inwalidów,, Krójmet " w Opocznie Nakładcza Spółdzielnia Inwalidów w Opocznie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego w Skroninie
II. Cele programu 1. Trwała poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych w powiecie 2. Zwiększenie skuteczności działań instytucji i placówek zajmujących się pomocą i rozwiązywaniem problemów osób niepełnosprawnych 3. Pobudzenie społecznej aktywności do działań samopomocowych III. Kierunki działań 1. Profilaktyka i oświata zdrowotna 2. Leczenie i pomoc terapeutyczna 3. Wczesna interwencja i przeciwdziałanie sytuacjom kryzysowym związanym z powstaniem niepełnosprawności 4. Oświata i kształcenie 5. Poradnictwo i szkolenie zawodowe 6. Zatrudnienie 7. Integracja społeczne i wyrównywanie szans w Ŝyciu rodzinnym IV. Harmonogram działań 1. Profilaktyka i oświata zdrowotna Realizatorzy: Ochrona zdrowia rozumianego jako dobrostan fizyczny, umysłowy i społeczny Poznanie potrzeb zdrowotnych poszczególnych osób i grup społecznych Zwiększenie zakresu wiedzy o czynnikach oddziaływujących na stan zdrowia Diagnozowanie na wczesnym etapie Badania przesiewowe Badania dzieci z tzw. grup ryzyka Promocja zdrowego stylu Ŝycia Edukacja dotycząca sytuacji i typów zachowań, które mogą spowodować niepełnosprawność Szpital Rejonowy w Opocznie Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Opocznie
Organizacje pozarządowe Terminy : Praca ciągła Źródła finansowe : Własne środki budŝetowe 2. Leczenie i pomoc terapeutyczna Zapobieganie, wyeliminowanie lub zminimalizowanie skutków niepełnosprawności Realizatorzy: Zwiększenie liczby specjalistów Zakup najbardziej odpowiednich i nowoczesnych urządzeń Objęcie pomocą psychologiczną pacjentów Zwiększenie dostępności osób niepełnosprawnych do gabinetów rehabilitacji w powiecie Budowa basenu rehabilitacyjno - rekreacyjnego Szpital Rejonowy w Opocznie Starostwo Powiatowe w Opocznie Urzędy Miast i Gmin Organizacje pozarządowe Terminy : t Praca ciągła Źródła finansowania: Środki własne Programy celowe PFRON Sponsorzy 3. Wczesna interwencja i przeciwdziałanie sytuacjom kryzysowym
związanym z powstawaniem niepełnosprawności. Realizatorzy: Terminy: Zapobieganie powstawaniu stanu ostrego stresu pourazowego Zapewnienie osobie niepełnosprawnej moŝliwości nauki codziennego Ŝycia i funkcjonowania w codziennym Ŝyciu Wyodrębnienie Ośrodka Interwencji Kryzysowej jako samodzielnej jednostki organizacyjnej Wspieranie działań organizacji pozarządowych na rzecz powstania dziennego ośrodka rehabilitacji Starostwo Powiatowe w Opocznie Urzędy Miast i Gmin Organizacje pozarządowe Parafie Rzymsko - Katolickie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna 2002-2004 r Źródła finansowania: Środki własne Programy celowe PFRON Dotacje celowe na zadania własne 4. Oświata i kształcenie Osiągniecie przez osoby niepełnosprawne moŝliwie jak najwyŝszego poziomu własnego rozwoju Zapewnienie warunków realizacji obowiązku szkolnego w sposób
dostosowany do tempa rozwoju dziecka w otwartym systemie stwarzającym moŝliwość przejścia pomiędzy poszczególnymi typami szkół i na kaŝdym etapie kształcenia - zaleŝnie od potrzeb niepełnosprawnego ucznia Organizowanie nauczania indywidualnego w domu do wyjątkowych przypadków i na określony czas Siedzenie przebiegu edukacji dziecka przez wielospecjalistyczny zespół, zewnętrzny wobec szkoły, we współpracy z rodzicami Realizatorzy: Terminy: tworzenie klas i oddziałów integracyjnych w przedszkolach i szkołach zwiększenie liczby kierunków kształcenia zawodowego dostępnych dla młodzieŝy niepełnosprawnej Rozwijanie systemu orientacji zawodowej, poradnictwa i kwalifikowania uczniów niepełnosprawnych do szkół zawodowych Powołanie na bazie Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej wielospecjalistycznego zespołu do spraw monitorowania obowiązku szkolnego Zapewnienie transportu dzieci i młodzieŝy do szkół Zniesienie barier architektonicznych w placówkach oświatowych Starostwo Powiatowe w Opocznie Urzędy Miast i Gmin Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum Specjalne w Opocznie Dyrektorzy Szkół Ponadgminnych 2002-2004 r Źródła finansowe: Środki własne Programy celowe PFRON 5. Poradnictwo i szkolenie zawodowe Określenie potrzeb osób niepełnosprawnych w zakresie szkolenia
zawodowego Określenie zawodów najbardziej odpowiednich dla osób niepełnosprawnych oraz umoŝliwienie osobom niepełnosprawnym dokonania wyboru zawodu pod kątem zapotrzebowania rynku pracy Realizatorzy: Terminy: Prowadzenie szkoleń dla osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP Przekwalifikowanie osób niepełnosprawnych zgłaszających taką gotowość Zwiększenie współpracy PUP i Powiatowego Zespołu Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w obszarach oceny zdolności do pracy oraz ustalenia wskazań i przeciwwskazań do pracy dla osoby uzyskującej status osoby niepełnosprawnej Starostwo Powiatowe w Opocznie Powiatowy Urząd Pracy Zespół Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności Praca ciągła Źródła finansowe: środki PFRON otrzymane w ramach planu finansowego dla jednostek samorządu terytorialnego środki PFRON otrzymane w ramach programu celowego WAZONU" 6. Zatrudnianie Ograniczanie bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych UmoŜliwienie osobom niepełnosprawnym, którym zdolność do zatrudnienia jest ograniczona w normalnym środowisku pracy, zatrudniania w środowisku chronionym Udzielanie poŝyczek osobom niepełnosprawnym na rozpoczęcie
Realizatorzy: Terminy: działalności gospodarczej Zwrot kosztów dla pracowników ponoszonych w związku z organizacją nowych stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych oraz wynagrodzeniem i składką na ubezpieczenie społeczne Zwrot kosztów ponoszonych przez pracodawcę na szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych Zwrot kosztów pracodawcy zatrudniającemu do 24 pracowników ponoszonych w związku z wypłacanym wynagrodzeniem oraz składkę na ubezpieczenie społeczne za kaŝda osobę niepełnoprawną zaliczaną do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, skierowaną przez PUP w ramach zawartej z pracodawcą umowy Zorganizowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej Starostwo Powiatowe w Opocznie Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych Praca ciągła WTZ 2002-2003 Źródła finansowania: Środki PFRON otrzymane w ramach planu finansowego dla samorządu powiatowego 7. Integracja społeczna i wyrównywanie szans w Ŝyciu codziennym Eliminowanie barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się UmoŜliwienie osobom niepełnosprawnym prowadzenie samodzielnego Ŝycia
Korzystanie przez osoby niepełnosprawne z warunków, usług iurządzeń, które gwarantują samodzielność fizyczną i psychiczną Zwiększenie moŝliwości uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym Realizatorzy: Terminy: Dofinansowanie działań osób niepełnosprawnych dotyczących likwidacji likwidacji barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się Dofinansowanie do zakupu przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i w komunikowaniu się Utworzenie środowiskowego Domu Samopomocy dla osób psychicznie chorych. Utworzenie w domach pomocy społecznej oddziałów dla osób niepełnosprawnych intelektualnie Stworzenie powiatowego kalendarza imprez o charakterze kulturalnym i sportowym z udziałem osób niepełnosprawnych Wspieranie działań organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych Prowadzenie działalności informacyjnej o zasięgu lokalnym promującej wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Starostwo Powiatowe w Opocznie Dyrektorzy DPS - ów Organizacje pozarządowe Parafie Rzymsko - Katolickie Urzędy Miast i Gmin Lokalne media Źródła finansowania: 2002-2006 Praca ciągła Środki własne Środki PFRON otrzymane w ramach planu finansowego dla
samorządu powiatowego Programy celowe PFRON - Drogowskaz Sponsorzy V. Monitoring i ewaluacja programu 1. Stworzenie na bazie Starostwa Powiatowego Zespołu Koordynacyjnego Programu 2. Prowadzenie badań opinii publicznej 3. Permamentna diagnoza potrzeb osób niepełnosprawnych 4. Ewaluacja poszczególnych elementów programu przez osoby niepełnosprawne. Ze względu na fakt, iŝ większość zadań wykonywanych jest przez Starostwo Powiatowe w Opocznie rekomenduje się Zespół ds. Ochrony Zdrowia, Pomocy Społecznej i Osób Niepełnosprawnych jako najbardziej kompetentny do koordynowania programu.